تجاوز نظامی زیر پوشش ”جنگ بر ضذ ترور“!

در ادامه درگیری های نظامی بین نیروهای وابسته به ”اتحاد محاکم (دادگاه های ) اسلامی“ سومالی، که خواهان برقراری حکومت اسلامی به شیوه ی طالبان در این کشور هستند، و نیروهای ”دولت انتقالی“ که از پشتیبانی سیاسی و نظامی اتیوپی و ایالات متحده برخوردار هستند، واحد های ارتش اتیوپی وارد مگادیشو، پایتخت این کشور شدند. مداخله نظامی اتیوپی عملاٌ به حاکمیت دو ساله نیروهای ”اتحاد محاکم اسلامی“ در سومالی پایان داد و“دولت انتقالی ” توانست برای نخستین بار در مگادیشو، پایتخت کشور، مستقر شود.
به گزارش خبرگزاری بین المللی ”تمام آفریقا“، 15 دی ماه، دولت اتیوپی ”اتحاد محاکم اسلامی“ را ”تهدیدی برای استقلال اتیوپی“ معرفی کرده است و اتحاد محاکم اسلامی نیز در مقابل همین اتهام را به دولت اتیوپی وارد کرده است.
به نقل از همین خبرگزاری ، دولت اتیوپی اعلام کرده است که، نیروهای نظامی این کشور به این منظور در سومالی استقرار یافته اند تا از ”دولت انتقالی ” به رهبری ”عبداللهی یوسف“، چهره ای که روابط بسیار نزدیکی با اتیوپی دارد، دفاع کنند.
سومالی تا سال 1991 در چنگال رژیمی دیکتاتوری ، تحت رهبری دیکتاتور این کشور، ”محمد زیاد باره“ قرار داشت. در این سال حکومت استبدادی زیادباره ساقط شد و به دنبال آن درگیری های قومی، قبیله ای و طایفه ای کشور را فرا گرفت. شروع قحطی وسیع در کشور فقر زده و در چنگال درگیری های طایفه ای نهایتاٌ به مداخله ایالات متحده در پوشش سازماندهی ”کمک های انسانی“ در سال 1993 انجامید. به دنبال شکست فضیحت بار کوشش دولت کلینتون به پیاده کردن نیرو های نظامی در این سال و عقب نشینی کامل، سومالی عملاٌ تحت کنترل ائتلافی از نیرو های مسلمان قرار گرفت. با کشته شدن ”محمد فرح آیدید“، رهبر منسجم ترین بخش این نیروها در سال 1997، و اوجگیری هرج و مرج، سومالی عملاٌ تا سال 2004 فاقد هرگونه دولت مرکزی بود. در این سال ”دولت انتقالی“، به کمک سازمان ملل و اتحادیه ی آفریقا ، تشکیل شد. این دولت پایتخت خود را به جای ”موگادیشو“، در ”بایدوا“ قرار داد و از آنجا مقدمات به دست گرفتن قدرت در سراسر کشور را تدارک دید.
تابستان گذشته ” اتحادیه محاکم اسلامی“ موفق شد در مقابله با یک ائتلاف از نیروهای مورد پشتیبانی ایالات متحده به پیروزی برسد و وارد موگادیشو شود. یه گزارش بی بی سی، 19 دی ماه، از این تاریخ فشار ایالات متحده به ”اتحادیه محاکم اسلامی“ با این اتهام که ” مسببین بمب گذاری های سال 1988 در سفارتخانه های آمریکا در کنیا و تانزانیا“ را پناه داده اند، افزایش یافت.
در پی تشدید در گیری ها در اواسط دی ماه ، ایالات متحده در روز 17 دی ماه مستقیمأ وارد عمل شد و در حملات وسیع هوایی، ”مواضع“ نیروهای اتحاد محاکم اسلامی را بمباران کرد. پس از این عملیات ” عبداللهی یوسف“ ، رییس جمهور دولت انتقالی، در روز 18 دی ماه ، برای اولین بار، وارد موگادیشو شد.
بهانه ی آمریکا برای حضور در سومالی، در اساس نمونه برداری شده از همان بهانه هایی است که برای حمله به افغانستان و عراق مورد استفاده قرار گرفتند: ”جنگ با تروریسم“، ” از بین بردن مواضع القاعده“ و البته این بار در آفریقا: ”برقراری صلح و ثبات“ .
به گزارش بی بی سی، 19 دی ماه، وزارت دفاع آمریکا در مورد اقدام نظامی خود گفته است: ” هدف اصلی حملات هوایی، پایگاه رهبران اصلی القاعده در منطقه بوده است … و آمریکا می خواهد مطمئن شود که نیروهای القاعده در جنوب سومالی به نقطه ی دیگری فرار نکنند.“
از هم اکنون زمزمه هایی جدی در مورد ورود و حضور نیروهای نظامی خارجی ، به غیر از اتیوپی، به گوش می رسد. پس از برتری نیروهای ”دولت انتقالی“ و استقرار آن ها در مگادیشو، دولت اتیوپی اعلام کرده است که، قصد دارد تا نیروهای خود را هرچه زودتر از سومالی خارج کند. و این در حالی است که مقامات دولت انتقالی سومالی اظهار می دارند که نیروهای دولتی در حال حاضر از توان لازم برای برقراری وحفظ امنیت در کشور برخوردار نیستند و حمایت نظامی خارجی را برای این منظور ضروری دانسته اند. روز سه شنبه (12 دی ماه) نخست وزیر سومالی ”از جامعه بین المللی خواست در زمینه ی اعزام واحدهای حافظ صلح ، به سومالی شتاب به خرج دهند.“
به نظر می رسد که با اعلام ضعف ارتش سومالی و تصمیم دولت اتیوپی برای خارج کردن نیروهای خود از این کشور، عملاٌ راه برای حضور نیروهای آمریکایی در سومالی گشوده شده است. بهانه های آمریکا تحت نام مبارزه با تروریسم و القاعده ، به دلایل مشخصی مطرح می شوند و هیچ ارتباطی با ” مبارزه با تروریسم“ ندارند بلکه اهداف دیگری را دنبال می کنند.
در حقیقت مسئله اصلی اینست که سومالی از نظر سوق الجیشی دارای اهمیت فراوانی است. سومالی به واسطه ی داشتن سواحل طولانی در کناره اقیانوس هند، قابلیت بازرگانی دریایی وسیعی را دارا است و این که ورود و خروج کالاها به کشورهای همجوار سومالی از طریق دریا، باید از این کشور عبور کنند و تسلط بر این کشور ، می تواند کنترل بر بازرگانی منطقه را برقرار کند.
از سوی دیگر، منا بع نفتی آفریقا دلیل دیگر آمریکا برای علاقه به حضور در سومالی است. ذخایر نفتی این منطقه بالغ بر 95 میلیارد بشکه و برابر با 8 درصد ذخایر نفتی جهان است . سومالی می تواند پایگاهی جدید برای تثبیت موقعیت برجسته آمریکا در رابطه با این منابع سرشار انرژی در آفریقا باشد.
یک دلیل مهم دیگر آمریکا می تواند مقابله موثرتر با حضور و افزایش نفوذ چین در آفریقا باشد. طی سال گذشته، مبادلات سیاسی و اقتصادی چین با کشورهای آفریقایی، گسترش چشم گیری داشته است. گرچه در سال 2000 مبادلات بازرگانی بین چین و کشورهای آفریقایی معادل 10 میلیارد دلار بود، این رقم در سال 2006 به 40 میلیارد دلار رسید و در اجلاس پکن، که اخیراٌ با حضور اکثر کشورهای آفریقایی صورت گرفت، قرار شد تا مقدار این مبادلات تا سال 2010 به 80 تا 100 میلیارد دلار افزایش یابد.
سال گذشته، چین بیش از 38 میلیون تن نفت خود را، که برابر با 30 درصد واردات این کشور است، از آفریقا خریداری کرد.
در کنار این ها، تمایل کشورهای آفریقایی به ادامه و گسترش روابط بازرگانی مبتنی بر حقوق برابر، می تواند دلیل عمدة دیگری برای به تکاپو انداختن آمریکا باشد. آمریکا با عملکرد خشن خود سعی دارد نشان دهد که مصمم است که دست چین را از آفریقا کوتاه کرده و به عوض نفوذ خود را در آنجا افزایش دهد.