مصاحبه نامه مردم با رفیق «نضال مدیه»، عضو هیئت سیاسی حزب كمونيست اردن
س: رفيق گرامی نضال مدیه، از اينكه دعوت ما را برای انجام اين مصاحبه پذيرفتيد، از شما متشكريم. در ابتدا لطفاً توضیحاتی در باره نقطه نظرات و مبارزات حزب کمونیست اردن بدهيد.
نضال مدیه: برنامه حزب کمونیست اردن تجزيه و تحليل دقيقی از شرايط در اردن را بدست می دهد و وظایف مهم پيش روی ما را تعيين می كند. اين وظايف بطور اختصار عبارتند از:
اجرای راه حل های ميهن دوستانه برای مشكلات اقتصادی و راه حل های دمكراتيك برای مشكلات سياسی . از اينرو حزب كمونيست اردن خواهان قطع وابستگی اقتصادی اردن و تكيه بر موسسات مالی بين المللی است و می خواهد كه اردن را آزاد از هر گونه تعهد نابرابر و نا عادلانه ناشی از وابستگی ببيند.
توقف اجرای روند خصوصی سازی، كه از طرف اقتصاد نوليبرالی و بازار و با همكاری بوروكراسی و بورژوازی داخلی تحميل شده است. سياست خصوصی سازی فجايع بی شماری برای مردم ما ببار آورده است، بويژه آخرين تصميم دولت مبنی بر آزاد سازی قيمت نفت، كه باعث 63% افزايش قيمت بنزين و گازوئيل خواهد شد. انتظار می رود كه چنين اقدامی قيمت صدها قلم كالا و خدمات عمومی را به حدی بالا ببرد كه تقريبا هيچ شهروند اردنی تاب تحمل آنرا نداشته باشد.
احيای آزادی های دمكراتيك و عمومی كه در قانون اساسی اردن از سال 1951 پيش بينی شده اند. حزب كمونيست اردن بر ضد تجاوز به آزادی بيان و آزادی تشکل مبارزه می كند. هدف عمده اين گونه تجاوزات توقف تاسيس سازمان های جامعه مدنی و احزاب سياسی است. حزب كمونيست اردن همچنان خواهان محو هر گونه سدی است كه مانع آن می شود تا مردم اردن حق قانونی خود را اعمال كنند. بدين دليل، حزب ما، مانند ساير نيروهای سياسی اردن، مخالف قانون جديد احزاب است، زيرا اين قانون محدوديت های سنگينی بر زندگی سياسی و چگونگی پيوستن به احزاب را تحميل می كند. قانون جديد احزاب كه در حال اجرا است روح قانون نظامی قديمی را دارد كه دهه هائی طولانی بر زندگی سياسی اردن تسلط داشت. از آن گذشته، دولت اردن همه راههائی را كه بسوی تحولات واقعی سياسی باز می شوند را با ناديده گرفتن نقش احزاب سياسی در پيشرفت زندگی سياسی و يا عدم احترام به حقوق آنان برای فعاليت و يا بيان نظراتشان به ويژه درباره سياست های دولت، بسته است. احزاب سياسی اجازه ندارند بدون سانسور رسمی با توده ها ارتباط برقرار كنند، به ويژه بعد از اجرای قانون غير دمكراتيك ”تجمع عمومی“ كه طبق آن برای هرگونه فعاليتی در خارج از دفتر مركزی حزب نياز به كسب اجازه كتبی از وزارت كشور است.
س: چارچوب و زمينه اصلی فعاليت های حزب كمونيست اردن در شرایط کنونی چيست؟
نضال مدیه: حزب كمونيست اردن رهنمودهائی در چند زمينه قابل توجه برای كنترل شرايط پيچيده رو به رشد سياسی و اجتماعی – اقتصادی دارد. تشكيل ائتلافی گسترده باشركت نمايندگان واقعی اقشار مختلف اجتماعی كه قربانيان سياست های اقتصادی دولت هستند، در صدر اين رهنمودها قرار دارد. برای تشكيل اين ائتلاف، حزب كمونيست يك موضع قدم – به – قدم و انعطاف پذير را بر پايه پاسخ دقيقا مطالعه شده نيروهای سياسی دنبال خواهد كرد. چند اقدام مهم انجام شده عبارتند از :
حزب كمونيست اردن يكی از 4 حزب موسس ائتلاف جديد ”گرايش ميهن پرستانه دمكراتيك“ است. اضافه بر 4 حزب مذكور، صدها نفر از فعالين مستقل و شخصيت های شناخته شده در اين ائتلاف شر كت دارند.
حزب كمونيست نقش برجسته ای در تهيه پيش نويس سند اصلی داشت، كه در آن شرايط سياسی و اجتماعی-اقتصادی بررسی شده و راه حل هائی در پاسخ به نياز ها و منافع مردم اردن ارائه شده است. در سند آمده است كه دو خطر آينده اردن را تهديد می‌كنند. خطر اول : سياست های اتخاذ شده از طرف قدرت حاكمه، كه مسئول زوال كنونی شرايط زندگی مردم اردن است. اين قدرت حاكمه شامل نمايندگان بورژوازی كمپرادور، بوروكراسی و قشر بالای تجار و ملاكين است. خطر دوم: تاثير افراطيون مذهبی، منجمله بنيادگرايان اسلامي، زيرا افراطيون اسلامی هركسی را كه با آنان مخالفت كند به بی دينی متهم می كنند، آنان به گفت و گو و يا بحث اعتقادی ندارند اما بر استفاده از تروريسم سياسی برای دستيابی به حقوق خود و بددست گرفتن قدرت تكيه می كنند. بنابراين، سند ائتلاف افراطي گری اسلامی را محكوم كرده و قول مقابله با آن را داده است. سند همچنين متعهد می شود كه راه گسترده ترشدن ائتلاف را به منظور در بر گرفتن نمايندگان تمام نيروهای ميهن پرست و دمكراتيك كه مواضع و برنامه های ”گرايش ميهن پرستانه دمركراتيك“ را می پذيرند حتی اگر نظراتی متفاوت در باره مسائل منطقه ای و بين المللی دارند، هموار كند.
حزب كمونيست اردن از سال 1995، در تشكيل يك ائتلاف گسترده سياسی متشكل از احزاب اپوزيسيون فعاليت داشته است. حزب به تشكيل كميسيون عالی احزاب سياسی اپوزيسيون كمك كرده است . اين كميسيون بعد از امضای پيمان صلح بين اردن و اسرائيل در سال 1994، شكل گرفت. كميسيون متشكل از احزاب گوناگون ماركسيست، ملی و اسلامی برای هم آهنگ کردن فعاليت های مشترك صرف نظر از تفاوت نظرات ايدئولوژيكی، برنامه و اقدامات بين آنان، است. كميسيون كسانی را كه مخالف پيمان اردن – اسرائيل و عادی شدن روابط با اسرائيل بودند را گرد هم جمع كرد. در مقياس وسيعتری، حزب با بعضی از نيروهای ديگر مبارزه بر ضد سياست های داخلی بويژه سياست اقتصادی و پی آمد های آن را هم آهنگ كرده و به پيش برد. در نتيجه، اين كميسيون به يكی از واقعيت های سياسی اردن تبديل شده كه نمی توان آنرا ناديده گرفت.
مشكل بتوان از پيمان اردن – اسرائيل، بدون توجه به سياست اعمال شده آمريكا توسط دولت های جورج بوش (پدر)، كلينتون و جورج دبليو بوش نسبت به درگيری اعراب – اسرائيل مبنی بر دستيابی به توافق های جداگانه كه دولت كارتر آغازگر آن بود، صحبت كرد. سپس، آمريكا ايجاد پيمان اردن – اسرائيل را در دستور روز خود قرار داد تا بتواند تحريم اسرائيل توسط اعراب را در هم بشكند و موضع مصر را كه قبلا از گروه كشورهای عربی در تضاد با اسرائيل خارج شده بود را تقويت كند. برای انجام اين منظور، آمريكا از تحولات جديد در منطقه و دنيا، بويژه فروپاشی شوروی، كه بر يك راه حل جامع برای درگيری اعراب – اسرائيل پافشاری می كرد، و تجاوز دولت وقت عراق به كويت، استفاده كرد. با اين وجود، روابط بين اردن و اسرائيل، با وجود تلاش های بسيار برای گسترده تر و عادی كردن روابط از سطح رسمی تا سطح مردمی، كما بيش در همان سطح رسمی باقی ماند. مردم عادی اردن، همچنان مصرانه عادی شدن روابط با اسرائيل را پيش از حل مسئله فلسطينی ها رد می كنند. رژيم گاهی سعی می كند كه فعاليت های ضد-عادی شدن را از طرف نيروهای مردمی سركوب كند و گاهی از آن حمايت می كند، بويژه هنگاميكه اسرائيل اقدامات تجاوز گرانه خود را بر ضد فلسطينی ها و مردم لبنان تشديد می كند.
س: لطفاٌ در رابطه با اوضاع سياسی در اردن با توجه به تركيب مجلس توضیح دهید. آيا ائتلاف نيروهای دمكراتيك در اردن، که در مورد آن صحبت کردید، بر پايه سياسی ا ستوار است يا انتخاباتی ؟
نضال مدیه: در سال 1989، بعد از 30 سال تاخير انتخابات مجلس برگزار شد. انتخابات بالنسبه آرام و معتدل بود، و امكاناتی برای بعضی از كانديداهای دمكراتيك منجمله كمونيست ها، نيروهای مترقی و جبهه اسلامی – بازوی سياسی اخوان المسلمين- بوجود آورد. بعد از آن و بويژه پس از امضای پيمان اردن- اسرئيل، و بعد از اجرای قانون انتخاباتی يك نفر- يك رای، دوران دموکراتيك به پايان رسيد و امكان نيروهای دمكراتيك در بدست آوردن كرسی های مجلس بسيار ضعيف شد. اما، نمايندگان مسلمان هنوز می توانستند در سطح پائين تری برنده بشوند. عدم امكان موفقيت نيروهای دمكراتيك نتيجه قانون جديدی است كه هر گونه امكان اتحادی را بر پايه سياسی متوقف كرده و امكان گسترده ای را برای اشكال اجتماعی غير-سياسی، مانند قبيله ها و فرقه های مذهبی بوجود آورده تا جای احزاب سياسی را در مجلس بگيرند. علاوه بر اين، دولت بطور مستقيم و غير مستقيم در روند انتخاباتی برای كمك به نمايندگان طرفدار خود دخالت می كند. آخرين انتخابات در نوامبر 2007، به خوبی دخالت دولت را نشان داد، 90 نماينده ار 110 نماينده طرفدار دولت بودند.تعداد كرسی های مسلمانان از 17 به 6 كاهش يافت و تعداد نمایندگان با نظرات دمكراتيك و ليبرال محدود شد.
س: تحليل حزب كمونيست اردن از اوضاع منطقه چيست؟ لطفا يك ارزيابی از روابط اردن – اسرائيل و تاثير بحران های منطقه ای بر اردن بدهيد.
نضال مدیه: تحولات منطقه ای شديدا بر اردن تاثير گذاشته است. ميزان اين تاثير با عوامل سياسی و تاريخی پيوند دارد، رابطه نزديك با دولت آمريكا و كشورهای غربی در راس آن قرار دارد. اين رابطه به دليل وابستگی اقتصادی به مراكز سرمايه داری و موسسات مالی آنان هر چه نزديكتر می شود. بدين ترتيب، فضا برای مانور در مقابل سايست خارجی بسيار محدود است.
در برابر اين وابستگی و پيوند و رابطه پيچيده ، سياست خارجی اردن در مدار آمريكا می چرخد و در نهايت در خدمت اهداف آمريكا است كه در جهت مخالف منافع اعراب است و آشكارا با سياست اسرائيل در مقابل درگيری اعراب – اسرائيل همخوانی دارد. بدون اعمال تغييراتی واقعی در سياست های اقتصادی اردن و پايان وابستگی سياسی، به سختی می توان شاهد يك سياست مستقل بود كه پاسخگوی خواست های مرداست. اردن بين دو طرح حق انتخاب دارد، اين دو طرح عبارتند از :
طرح آمريكائی – اسرائيلی كه برنامه اش تسلط كامل سياسی و كنترل كل منابع نفتی و گازی اردن است و طرح ديگر كه از طرف نيروهای مقاومت و تسيم ناپذير ارائه شده است، و آن طيف وسيعی از احزاب سياسی با گرايشات مختلف را در بر می گيرد، نيروهای ضد – امپرياليستی و ضد جهانی سازی و سازمان های دمكراتيك جامعه مدنی. حزب ما همراه با ديگر نيروها، احزاب سياسی و فعالين اردنی نقش تعيين كننده ای در مخالفت با سياست آمريكا دارد، ما خواهان اتخاذ يك سياست داخلی و خارجی مدافع منافع مردم ما و خلق عرب، مشوق استقلال ملی از طريق مبارزه برای يك سياست اقتصادی مستقل، پايان اشغال سرزمين های فلسطينی و عرب توسط اسرائيل، پايان اشغال آنگلو- آمريكائی عراق، توقف دخالت در امور داخلی سوريه و لبنان از يكسو و دوری ازهر گونه پيمان و توافق طراحی شده از طرف دولت آمريكا به منظور غصب منابع طبيعی منطقه و تقويت تسلط جهانی آمريكا از طريق گسترش موضع خود به مثابه تنها ابر قدرت و جلوگيری از دنيائی چند-قطبی، از سوی ديگر هستيم.
س: آيا ممكن است توضيح بيشتری در مورد تاثير اوضاع عراق بر اردن بدهيد؟
نضال مدیه: اردن منافعی در ادامه تشنج در منطقه و يا اشغال فلسطين توسط اسرائيل و يا اشغال آنگلو – آمريكائی عراق ندارد. سياست اسرائيل مبنی بر تشديد اختناق بر فلسطينی ها، تحميل سد عبور و مرور و ادامه تمهيدات نسل كشی فردی و يا جمعی، مناطق اشغالی و شرايط زندگی را غير قابل تحمل ساخته است. اين سياست می تواند به يك موج جديد مهاجرت و يا نقل و انتقال به كشورهای عربی مجاور، بويژه اردن منتهی شده و مشكلات اقتصادی، اجتماعی و جمعيتی جديدی علاوه بر مشكلات موجود بوجود آورد كه احتمالا حل نشده باقی خواهند ماند. بنابراين، اردن بايد به توقف جنايات اسرائيل بر ضد فلسطينی ها توجه داشته باشد و بايد تمام تلاش خود را برای يافتن يك راه حل سياسی عادلانه كه پايان اشغال اسرائيل و تاسيس يك دولت مستقل و غير وابسته فلسطينی را در حدود مرزهای سال 1967 طبق قطعنامه های مصوب بين المللی مربوطه تضمين می كند، بكار ببرد. در باره عراق، اشغال و زدوخوردهای سكتاريستی باعث مهاجرت گسترده مردم به كشورهای همسايه، به ويژه اردن شد كه توانائی تامين شرايط زندگی مناسبی را برای آنان ندارد. اوضاع جديد انعكاس منفی بر شرايط اجتماعی-اقتصادی داشته است و مشكلات بيشتری از آنچه مردم اردن از آن در رنج هستند را بوجود آورده است. بدين دليل ، به نفع اردن است كه اشغال عراق پايان یافته و هرگونه مداخله ای كه باعث تشديد خشونت نژادی و يا قومی در آن کشور می شود متوقف شود. علاوه بر اين، پايان خشونت ها در عراق، كشور را محل امنی برای بازگشت عراقی ها می كند و باعث امنيت بيشتر اردن می شود زيرا اردن بطور مدوام از سوی مرزهای غربی و شرقی مورد تهديد قرار می گيرد. تشكيل يك دولت عراقی بدون هیچ سلطه خارجی قدمی به جلو بسوی برقراری روابط عادی بر پايه فضای دوستانه بين دو همسایه است.
س: تحلیل حزب کمونیست اردن در باره نقش و عملکرد نيروهای اسلامی در اردن چیست؟
نضال مدیه: روابط بين جنبش اسلامی و رژيم اردن حاكی از همكاری نزديك به مدت 5 دهه است. حمايت نیروهای اسلامی از رژيم و اعمال اختناق بر زندگی سياسی و احزاب سياسی سابقه ای طولانی دارد. لازم به یادآوری است كه در حاليكه «اخوان المسلمين» آشکارا به عنوان تنها حزب سياسي در کشور فعاليت داشت، ساير احزاب اجازه فعاليت علنی را نداشتند. جنبش اسلامی كه بعد از چندين شكست از زمان جنبش آزاديبخش ملی در سال 1967 به هواداری از مذهب روی آورده بود، از اين موقعيت برای تحكيم موضع خود در ميان طيف وسيعی از توده های مردمی استفاده كرد. بعد از پيروزی انقلاب فوریه 1979 در ایران و افتادن رهبری آن بدست نیروهای اسلامی موضع اسلام گرایان در اردن مستحكم تر شد.
از نظر تاريخی، رژیم اردن تسلط اسلام گرايان بر دو موسسه آموزشی مهم را آسان كرد، اين دو موسسه وزرات آموزش و آموزش عالی و ديگری وزرات معارف (امور مذهبی) می باشند. رهبران حزب اخوان المسلمين رهبری و كنترل اين دو موسسه را در اختيار داشتند. بدين ترتيب، جنبش اسلامی قدرت مالی و معنوی عظیمی پيدا كرد. اين همكاری نزديك از سالهای 1950 تا 1994، زمان امضای پيمان اردن-اسرائيل ادامه داشت. از آن زمان اسلام گرايان در موضع اپوزیسیون قرار گرفتند و در حقیقت انتقاد از رژيم را شروع كردند، به ويژه در مورد اقداماتی در زمینه عادی سازی و برقراری روابط ديپلماتيك با اسرائيل.
در نهايت، جنبش اسلامی در تشكيل كميسيون عالی هم آهنگی به احزاب اپوزيسيون پيوست. از سوی ديگر، برنامه دولت اردن تغيير يافت. شعار مبارزه با اسلام گرايان و نيروهای اسلامی از جمله بنبادگرايان و افراطيون به درخواست جدی دولت آمريكا در دستور کار قرار گرفت، كه تاثير به سزائی بر سياست رسمی رژيم اردن داشت. روابط بين اسلام گرايان و رژيم حالتی شكننده جذب و دفع بخود گرفت. اين حالت همچنان در نفطه نظرات و ديدگاه های طرفين وجود دارد. دولت به دنبال شيوه هائی است تا از درون، به وسيله برخی از رهبران غیرفعال كه در گذشته كمك دريافت كرده اند، اسلام گرايان را تحت كنترل خود درآورد.
س: زفیق نضال در سال های اخیر ارتباط بین احزاب مان وسیع تر شده است. نظر شما در رابطه با توسعه روابط دوجانبه بين احزاب مان چیست؟
نضال مدیه: حزب ما رابطه ای تاريخی با حزب توده ايران دارد كه بر پايه تفكر مشترك و معيارهای واحد در باره پایبندی به سوسیالیسم، دمکراسی و احترام به حقوق بشر استوار است. حزب ما خواهان ادامه و استحکام اين روابط است.
حزب ما سياست خفقان دولت ايران بر ضد حزب برادر را مانند دستگیری رهبران، ناپدید شدن بسیاری از رفقای رهبری، مهاجرت اجباری هزاران تن از اعضا و فعالان حزب توده ایران را محكوم می كند.
ما مايل هستيم تا در نشست هائی دو جانبه در چارچوب يك عملكرد جمعی به تبادل اطلاعات و تجارب خود بپردازيم و آگاهی خود را از اوضاع محلی و منطقه ای غنی تر سازيم و در رابطه با کارزار های مشترک هماهنگی داشته باشیم. مطمئنا اين به ما در تعيين سياست ها و تحكيم مبارزه مشترك مان بر ضد امپرياليسم، صهيونيسم، نيروهای ارتجاعی و افراطيون متعصب كمك خواهد كرد.
