یمن: گسترش عرصه «جنگ بر ضد ترور»؟
حمله تروریستی به مرکز تجارت جهانی در نه سال پیش، توجیه ضرور برای شروع «جنگ بر ضد ترور»، بمباران و اشغال افغانستان و پیگرد کشته یا زندهی اوسامه بن لادن، را برای جورج بوش و همتای نئولیبرالش، تونی بلر ، که به طور چشم بسته از او حمایت می کرد، فراهم کرد. نزدیک به یک دهه پس از آغاز «جنگ بر ضد ترور» نه فقط نشانه ای از خاتمه آن به چشم نمی خورد بلکه در هفته های اخیر تهدید به گسترش آن به جمهوری یمن از سوی آمریکا و انگلستان مطرح شده است. تاکنون، هزاران افغانی کشته و نزدیک به ۱۶۵۰ نظامی آمریکائی و انگلیسی و متحدان ناتوئی آنان در تابوت به کشورهای شان برگردانده شدهاند . با وجود صد هزار سرباز خارجی در افغانستان، بنلادن هنوز دستگیر نشده است. و دیگر این که با ادامه و گسترش جنگ در پاکستان و کشورهای همسایه هنوز هیچ دورنمایی برای پایان جنگ دیده نمیشود.
باراک اوباما سال گذشته بر پایه اعلام سیاست خارج کردن نیروی نظامی ایالات متحده از عراق، در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا پیروز شد. ولیکن او بعداٌ در سخنرانی فراموش نشدنی سال ۲۰۰۸ در استودیوم «مایلهای» گفت: ”ما جنگ حقیقی را در افغانستان به پیش خواهیم برد.“ اوباما از زمان انتخابش به ریاست جمهوری، شمار سربازان در افغانستان و بودجه نظامی امریکا را افزایش داده است.ولی افغانستان تنها هدف امریکا نیست. اتخاذ یک سیاست متکی بر برخورد تهاجمی در رابطه با کشورهای خلیج فارس و شاخ آفریقا حاکی از اینست که فعالیت نظامی عمده بعدی در این منطقه خواهد بود.یمن یکی از این کشورها به شمار میرود. فقر مزمن و بیثباتی از زمان وحدت دو بخش جنوبی و شمالی کشور به شورش در شمال، دخالت نیروهای نظامی عربستان و اکنون دادن کمک نظامی به دولت یمن از سوی ایالات متحده و متحدین غربیاش منجر گردیده است.
اخیراٌ گوردون براون، نخست وزیر انگلیس، مبتکر برگزاری و میزبان کنفرانسی در مورد یمن در لندن بود که در آن تصمیم گرفته شد که چاره درمان فقر گسترده در یمن تجویز دارویی قوی از صندوق بینالمللی پول است.چنین نسخهای به طور معمول به خصوصیسازی، نابرابری و صدور منابع زیرزمینی ملی به کمپانی های بین المللی منتهی میشود. بیثباتی فزاینده در سومالی، در سوی دیگر خلیج عدن به تحریمهای نظامی و اقتصادی ناهنجاری بر ضد اریتره که تنها به تشدید فقر موجود خدمت میکند، انجامیده است.
هفته پیش دیوید میلیباند، وزیر امور خارجه انگلیس، در سخنرانی خود در پارلمان این کشور، به طور عمده به مسئله افغانستان پرداخت. او در سخنانش درخواست کرد که بر رغم فساد فوقالعاده در افغانستان کمک مالی بیشتری به این کشور اختصاص داده شود. سپس در ادامه به یمن اشاره کرد و مدعی شد که انگلستان برای حمایت از مردم یمن به یک توافق بینالمللی، برای پیاده کردن اصلاحات اقتصادی و همکاری بینالمللی در رابطه با این کشور دست یافته است. این بار به نظر می رسد که به طور فزاینده ای دوباره با تدارک برای عملیات نظامی مستقیم در یمن روبه رو هستیم. هفته گذشته در جلسه ویژه کمیسیون تحقیق رسمی به ریاست لرد چیلکات ،که برای رسیدگی به شرکت انگلیس در جنگ و اشغال عراق برگزار گردید، تونی بلر با تغییر مسیر بحث توانست به طور موذیانه ای یک برنامه نظامیگری دیگری را در دستورکار کشورهای امپریالیستی قرار دهد. او در سخنان خود در مقابل کمیسیون ۵۲ بار از ایران نام برد و مشخص بود که همان رویکرد را که در سال ۲۰۰۲ برای عراق ارائه داده بود بدون کمترین تغییری برای ایران پیشنهاد می کرد.
ایران دارای پرونده قطوری در رابطه با مسائل بی شماری از جمله نقض آشکار حقوق بشر، جلوگیری و سرکوب فعالیتهای سندیکایی و عدم تحمل آزادی در انتخاب مذاهب و بسیاری قصوردیگردر قبول تعهدات خود در رابطه با منشور سازمان ملل و دیگر کنوانسیون های بین المللی است. لیکن مشکل دولت انگلستان و متحدان آمریکائی آنان با ایران بر سر این مسائل نیست، بلکه اختلاف نظر آن ها با رژیم حاکم ریشه در انقلاب ۳۱ سال پیش مردم ایران بر ضد رژیم شاه و سقوط رژیم شاهنشاهی و برخی اختلاف نظرها در رابطه با نقش جمهوری اسلامی در نقشه سیاسی مورد نظر امپریالیسم جهانی در طرح «خاورمیانه بزرگ» دارد. این حقیقتی است که سیاست کشورهای غربی برای انزوا کشاندن ایران به سبب برنامه بلندپروازانه هستهای این کشور خطرناک و کوتهبینانه است. ایران در حال حاضرهنوز امضاء کننده پیمان عدم تولید سلاح هستهای است و بنابراین اگر در جهت توسعه تسلیجات هسته ای به هر شکلی اقدامکند، ناقض وظایف خود در پیمان مذکور خواهد بود. امید است که با جایگزینی سیاستی عقلانی بار دیگر سازوکار بازرسی کامل توسط آژانس بین المللی انرژی هسته ای برقرار گردد.
آماده کردن بازوهای نظامی برای تهدید ایران واقعا هراسانگیز است. اسراییل دارای ۵۰ موشک هوایی با کلاهک اتمی است که میتوانند ایران را به راحتی هدف قرار دهند. اسراییل همچنین دارای سه زیردریایی با توانایی اتمی و ۱۵ اسکادران جنگندههای اف۱۵ و اف۱۶ است. تصمیم اوباما مبنی بر استقرار موشکهای پاتریوت در کشورهای امارات متحده عربی، قطر، بحرین و کویت ،افزون بر ارسال دو رزمناو به خلیج فارس ،گویا باهدف منصرف کردن اسراییل از حمله یک جانبه به ایران ، بهانه یی بیش نیست. عملکرد سئوال برانگیز ایالات متحده نه فقط تنش در منطقه حساس خلیج فارس را افزایش داده است، بلکه همچنین توجیه لازم را برای رژیم ولایت فقیه فراهم کرده است که به بهانه شرایط حساس و خطر مداخله خارجی جنبش اعتراضی مردم ایران را سرکوب کند. با چنین شگردی، وضعیت موجود نمیتواند بیشتر از این خطرناک شود.
جنگ بر ضد ترور همواره مفهومی غیر منطقی و غیرقانونی بوده است و مایه تأسف است که دولت اوباما نیز عمده ترین سیاستهای بوش را در این رابطه ادامه میدهد. نمایش تونی بلر در جریان حضور او در کمیسیون تحقیق رسمی به ریاست لرد چیلکات، در هفته اول بهمن ماه، بار دیگر برداشت نخست وزیر جنگ طلب انگلستان را از ”حق“ کشورهای غربی برای دخالت در هر منطقهای در دنیا بدون در نظر گرفتن قوانین جهانی یا رای سازمان ملل نمایان ساخت. چنین رویکردی فقط یادآور خطر دیدگاه دوران بوش است که هنوز هم می تواند در منطقه خاورمیانه به عرصه عمل در آید.