چگونه 8 مارس، روز زن و روز همبستگی رزمجویانه زنان جهان در تاریخ ثبت شد

زنان در بسیاری از کشورهای جهان هرساله روز ۸ مارس را با شکوه هرچه تمام تر جشن می گیرند. اما امسال جشن ۸ مارس مناسبت دیگری نیز دارد. امسال ۸ مارس، روز تجدید عهد رزمجویانه زنان جهان بر ضد نابرابری ها و تبعیض ها و پیکار برای ساختن جهانی عاری از فقر و جنگ و تبعیض جنسیتی، صد ساله شد و جنبش جهانی زنان با پشت سرگذاشتن سده پرتلاطمی که دو جنگ بزرگ و جنگ های دیگری را برتارک خود دارد، به نیرویی موثر و سازنده در تحولات سیاسی جهان تبدیل شده است که از مهم ترین دستاوردهای آن از حضور گسترده زنان در روند برابری و آزادی خواهی ، صلح طلبی ، حفظ محیط زیست و مبارزه برای لغو هرگونه تبعیض و خشونت را می توان نام برد.
تاریخچه ۸ مارس نه تنها یادآوراولین مبارزات خونین و حق طلبانه زنان کارگرو مبارزه صدساله زنان با نابرابری ها و تبعیض هاست، بلکه این روز با نام و خاطره بنیانگذار آن ، کمونیست آلمانی کلارازتکین، از رهبران جنبش جهانی کارگری واز مبارزان نامدار جنبش زنان عجین شده است، که او اولین بار در کنفرانس جهانی زنان سوسیالیست۱۹۱۰ آن را پیشنهاد داد. پیشینه ۸ مارس به مبارزات خونین زنان کارگر صنایع نساجی آمریکا باز می گردد. همزمان با رشد سرمایه داری ،اولین مبارزات زنان بر ضد استثمار بی رحمانه زنان و کاهش ساعات کاردر نیمه دوم قرن نوزدهم اتفاق افتاد. در سال 1875 زنان کارگر نساجی نیویورک که خواهان افزایش دستمزد وکاهش ساعات کار روزانه(کمتراز ۱۰ساعت در روز) بودند، تظاهرات مسالمت آمیز ی به راه انداختند که با گلوله پاسخ داده شد. عده ای کشته و بسیاری دستگیر و برخی از کار اخراج شدند. اما بررغم سرکوب خونین دولتی، تظاهرات و مبارزه زنان در سال های بعد نیز در سطحی گسترده تر پیگیری شد، و شعارها نیز علاوه بر پایان بخشیدن به کار طاقت فرسا،به خاتمه بخشیدن به بهره کشی از کودکان و حق رای زنان ارتقاء پیداکرد.این اعتراضات که از طرف سازمان های سوسیالیست و کارگری حمایت می شد، نه فقط در آمریکا، بلکه در اروپا نیز گسترش یافت و خواسته های برابرخواهانه از جمله داشتن حق رای از مبرم ترین شعارهای آن زمان گردید. درسال ۱۹۰۸در پی اعتصاب کارگران نساجی در مانهاتن نیویورک، به دنبال سرکوب کارگران در کارخانه به روی کارگران بسته شد تا مانع تماس آنان با اتحادیه و گسترش اعتصاب به سایرکارخانه ها شوند. با آتش گرفتن بخشی از کارخانه ۱۲۹زن کارگر در آتش سوختند و عده کمی توانستند جان خود را نجات دهند، وبه این ترتیب مبارزات مسالمت آمیز زنان باردیگر با خشونت ددمنشانه پلیس حامی سرمایه روبه روشد.
در روزهای ۲۶-۲۸ اوگوست سال۱۹۱۰ کنفرانس جهانی زنان سوسیالیست با شرکت بیش از صد نماینده از ۱۷ کشور مختلف تشکیل شد. با اینکه در این کنفرانس حق داشتن رای از مسائل مرکزی بود، اما درهمین نشست نمایندگان زن به پیشنهاد کلارازتکین مبنی بر اعلام ۸ مارس به عنوان روز جهانی زن صحه گذاشتند و در سال بعد رسما ”انترناسیونال دوم“ ۸ مارس را روز زن اعلام کرد. اولین ۸ مارس در همین سال در کشورهای آلمان، اتریش، سوئیس و آمریکا جشن گرفته شد. تنها در آلمان ۱میلیون زن و مرد در تظاهرات شرکت داشتند که کمی بعددر هلند، فرانسه، سوئد، روسبه و چکسلواکی، و در سالهای ۱۹۲۰ در چین ، ژاپن، انگلیس، فنلاند، لهستان، بلغارستان، ترکیه و ایران روز ۸ مارس به عنوان روز زن گرامی داشته شد (اولین ۸ مارس ایران درسال۱۹۲۱ مطابق با۱۳۰۰ شمسی توسط ”جمعیت پیک نسوان“ در رشت برگزار شد).
پس از انقلاب اکتبر، روز جهانی زن به شکل بسیار وسیع در سراسر اتحاد جماهیر شوروی و دیگر کشورهای سوسیالیستی جشن گرفته می شد. در سال های جنگ و در زمانی که فاشیسم در اروپا حاکم بود، هرچند مراسم این روز ممنوع اعلام شده بود، اما زنان مبارز همچنان در هر شرایطی آن را برپامی داشتند. بعداز جنگ خانمانسوز نیز مبارزه در راه صلح به خواسته های زنان اضافه شد. درسال ۱۹۴۵ “ فدراسیون دمکراتیک بین المللی زنان“ پایه گذاری شد، که یکی ازقوی ترین سازمان های زنان است که ازنمایندگان ۱۳۰ کشورتشکیل شده است ودر نشست های مختلف از جمله کنفرانس های نوبتی زنان که از طرف سازمان ملل برگزار می شود شرکت فعال ودر تنظیم اسناد آن نقش موثر دارد. سازمان ملل متحد رسما در سال ۱۹۷۵ هشتم مارس را روز جهانی زن اعلام داشت . کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض درسال ۱۹۷۹ به تصویب مجمع عمومی سازمان رسید که تا امروزبه امضای بیش از۱۸۶کشورجهان رسیده است.
به این ترتیب ۸ مارس نماد مبارزات پیگیرانه زنان جهان و روزهمبستگی و تجدید عهد برای مبارزه برای رسیدن به دنیائی بهتر، دنیائی عاری از ستم جنسی و طبقاتی وفقروخشونت وجنگ، جای خود را با خطوطی زرین در تاریخ مبارزات توده ها به ثبت رسانید. امروز جنبش مستقل وپرتوان زنان نقشی موثر و سازنده در تحولات جهانی و در حرکت های ترقی خواهانه و مردمی ایفا می کند.