ادامه بحران سیاسی در عراق
مصاحبه ”نامه مردم“ با رفیق سلام علی، نماینده رهبری حزب کمونیست عراق
اوضاع پیچیده سیاسی در عراق در ماه های اخیر و متعاقب انتخابات پارلمانی این کشور، در ۱۶ اسفندماه، نه فقط بهبود نیافته، بلکه در هفته های اخیر با وسعت گیری حملات تروریستی ابعاد تازه ای پیدا کرده است. یک عامل مهم در تشدید بمب گذاری های خونین اخیر بن بست سیاسی ناشی از نتیجه انتخابات، و همچنین اعلام خروج واحدهای نظامی – عملیاتی ایالات متحده از عراق و واگذاری کنترل امنیت داخلی این کشور عمدتاٌ به نیروهای نظامی عراق است. هیچ کدام از سه بلوک اصلی فعال در عراق نتوانستند اکثریت لازم برای تشکیل دولت را به دست آورند. شواهد بسیاری بر دخالت های وسیع کشورهای همسایه عراق در تحولات ماه های اخیر و روند انتخابات و داد و ستد های سیاسی برای تشکیل دولت جدید اشارت دارد. شش ماه پس از پایان انتخابات هنوز رئیس جمهور و نخست وزیر جدید انتخاب نشده اند. به گفته برخی تحلیل گران آگاه، ایران و عربستان سعودی برای به قدرت رساندن نیروهای سیاسی مورد نظر خود و ایجاد جای پائی مطمئن در رابطه با تحولات عراق پس از خروج نیروهای نظامی آمریکا، میلیون ها دلار هزینه کرده اند.
با توجه به اهمیت تحولات عراق برای روند تحولات در میهن مان، مدتی پیش در جریان ملاقاتی با نمایندگان رهبری حزب برادر، مصاحبه ای با رفیق سلام علی، مسئول شعبه روابط بین المللی حزب کمونیست عراق، انجام دادیم که مشروح آن در ادامه برای اطلاع خوانندگان “نامه مردم“ منتشر می شود.
۱. تقریباً شش ماه از انتخابات مجلس در عراق گذشته ولی هنوز دولت جدیدی که در خدمت مردم باشد تشکیل نشده است. به نظر می‌رسد که آن انتخابات پیچیدگی‌های اوضاع سیاسی عراق را آشکار کرده است. ارزیابی شما از این وضع چیست؟
عدم تشکیل دولت جدید بحرانی ژرف با پیامدهایی ناگوار برای مردم عراق ایجاد کرده است که بحران‌های از قبل موجود در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی را نیز تشدید و پیچیده‌تر کرده است. بن‌بست سیاسی ناشی از نتایج انتخابات ۷ مارس ۲۰۱۰ (۱۶ اسفند ۸۸) که در آن هیچ‌یک از ۴ ائتلاف انتخاباتی نتوانستند اکثریت مطلق را به دست آورند، منجر به ناخشنودی و خشم فزاینده عمومی شده است. خلأ سیاسی در کشور اوضاع امنیتی را وخیم‌تر کرده است، و این در حالی است که کیفیت خدمات اساسی هم روز به روز خراب‌تر می‌شود. کمبود برق (در گرمای ۵۳ درجه تابستان مردم فقط روزی چند ساعت آن هم در فواصل مختلف برق دارند) اعتراض مردم در چندین استان کشور را به دنبال داشته است. در بصره، برخوردهای خشونت‌آمیز میان پلیس و مردم منجر به استعفای وزیر برق شد.
خشم عمومی به طور عمده متوجه نیروهای سیاسی مسلطی بوده است که بی‌رحمانه بر سر کسب و حفظ قدرت و ثروت می‌جنگند. نیروی محرکه این نیروها منافع تنگ‌نظرانه سیاسی و حزبی آنها و همچنین سعی آنها در راه حفظ امتیازهای هنگفت و مقام و موقعیت‌شان در دولت است. علاوه بر این، و به رغم وعده و وعیدهای آنها در جریان کارزار‌های انتخاباتی برای به دور ریختن نظام مطرود تقسیم قدرت فرقه‌ای- قومی، همه آنها سرسختانه در راه حفظ آن نظام می‌کوشند. مانورهای سیاسی هر یک از سه ائتلاف (حکومت قانون به رهبری مالکی، العراقیه، به رهبری ایاد علاوی، و ائتلاف ملی به رهبری الحکیم) به طور عمده حول کسب مقام نخست وزیری و کنار زدن رقیبان متمرکز بوده است.
جنگ بی‌امان و بی‌رحمانه بر سر تصاحب قدرت سیاسی، اختلاف‌های میان گروه‌های سیاسی عمده را نیز بر ملا و تعمیق کرده است، حتی در درون خود ائتلاف‌های به ظاهر متحد.
در شرایط ادامه بن‌بست سیاسی در کشور، احتمال تشکیل یک دولت وحدت ملی که بتواند پاسخ گویِ نیازهای ضروری و مبرم مردم باشد، روز به روز کمتر می‌شود. حزب ما اخیراً به عنوان یک راهکار جایگزین برای برون‌رفت از این بن‌بست، بر اساس اصل ۶۴ قانون اساسی، پیشنهاد انحلال مجلس و برگزاری یک انتخابات جدید را مطرح کرده است. این گزینه، مردم و کشور را از شر پیامدهای وخیم و ناگوار تداوم خلأ سیاسی در کشور می‌رهاند.
۲. به نظر شما در صورت ادامه بن‌بست کنونی، آیا این شدنی است که سازمان ملل متحد در روند تشکیل دولت آینده درگیر شود؟ اگر چنین شود، پی‌آمد های آن برای استقلال عراق چه خواهد بود؟
تا کنون که نقش سازمان ملل متحد یک نقش مشورتی بوده است. برخی از رهبران سیاسی عراق به عنوان بخشی از مانورهای سیاسی‌شان، و با استناد به فصل ۷ منشور سازمان ملل، خواستار دخالت مستقیم سازمان ملل متحد در روند تشکیل دولت شده‌اند. اما به عهده گرفتن چنان نقشی از سوی سازمان ملل شدنی و عملی نیست. فصل ۷ منشور سازمان ملل متحد- که از زمان حمله صدام به کویت هنوز در مورد عراق صدق می‌کند- فقط از سوی شورای امنیت سازمان ملل و در صورت ”تهدید نسبت به صلح جهانی“ قابل اِعمال است.
۳. رفیق رائد فهمی، عضو هیأت سیاسی حزب کمونیست عراق، اخیراً در یکی از نوشته‌هایش، به مسئله مداخله فزاینده خارجی در روند تشکیل دولت آتی عراق اشاره کرده است. این مداخله‌ها از سوی چه نیروهایی صورت می‌گیرد؟
بحران سیاسی کنونی در عراق، راه را برای افزایش مداخله خارجی از سوی آمریکا و قدرت‌های منطقه‌ای، به منظور تأثیر گذاشتن بر روند تشکیل دولت، باز کرده است. این مداخله تا کنون هم عامل بزرگی در انتخابات بوده و بر نتیجه آن تأثیرگذاشته است. امروز دیگر این راز فاش شده‌ای است که، برخی از گروه‌های سیاسی از کمک‌های مالی خارجی هنگفتی برخوردار بوده‌اند. صدها میلیون دلار توسط قدرت‌های منطقه، از جمله عربستان سعودی و ایران، در این راه خرج شده است. امروز دیگر آشکار شده است که در ارتباط با اوضاع عراق، نهادهای اطلاعاتی و امنیتی کشورهای همسایه هماهنگی‌های نزدیکی با یکدیگر دارند. نیروهای خارجی منافع معینی در حفظ وضعیت کنونی در عراق دارند. آنها برای پیش‌بُرد برنامه سیاسی خود و تأمین و حفظ منافع استراتژیکی‌شان، مایل‌اند که عراق را ضعیف و از هم پاشیده نگه دارند.
۴. شدت بعضی از بمب‌گذاری‌های تروریستی در ماه‌های اخیر به روشنی نشان می‌دهد که اوضاع امنیتی عراق از وضع مطلوب بسیار فاصله دارد. آمران و عاملان این بمب‌گذاری‌ها چه کسانی‌اند؟ ادامه چنین فعالیت‌های تروریستی چه پی‌آمدهایی در بر خواهد داشت؟
بحران سیاسی و درنگ در تشکیل دولت، شرایط و فضای مناسبی را برای فعالیت فزاینده گروه‌های تروریستی ضد مردمی و نیز باندهای تبهکار مافیایی فراهم آورده است که در شرایط فساد گسترده در کشور رشد کرده‌اند. گروه‌های اسلامی افراطی، مثل القاعده و بقایای حزب بعث صدام، در زمره همین نیروها هستند. هدف اینان بی‌ثبات کردن اوضاع، ایجاد هرج و مرج، دامن زدن به کشمکش‌های فرقه‌ای و احیای نیروهای شبه‌نظامی (میلیشیا) است. این فعالیت‌های تروریستی همچنین در خدمت برنامه‌های آن دسته از گروه‌های سیاسی است که با دستاویز قرار دادن وخامت اوضاع امنیتی کشور، خواهان ادامه حضور نیروهای آمریکایی اند.
۵. به گزارش رسانه های بین المللی، روز پنجشنبه گذشته (۱۹ اوت) [۲۸ مرداد]، آخرین واحدهای رزمی ارتش آمریکا عراق را ترک کردند، که در واقع دو هفته زودتر از موعد ۳۱ اوت [۹ شهریور] که باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا مقرر کرده بود، انجام گرفت. با توجه به ادامه بن‌بست در تشکیل یک دولت پایدار، افزایش فعالیت‌های تروریستی ، مداخله دولت‌های همسایه و پی‌آمدهای خروج نیروهای آمریکایی را در ارتباط با امنیت و ثبات سیاسی عراق چگونه می‌بینید؟
همان‌طور که پیش تر گفتم، برخی از نیروهای سیاسی عراقی به ادامه حضور ارتش آمریکا امید بسته بودند تا از این طریق بتوانند موقعیت و امتیازها و منافع خود را حفظ کنند. اینها ادعا می‌کنند که نیروهای عراقی هنوز به آن سطح از آمادگی مطلوب نرسیده‌اند که بتوانند از پس مسائل امنیتی بر آیند. آنها همچنین وخیم‌تر شدن اوضاع امنیت کشور را دستاویز قرار می‌دهند و مدعی می‌شوند که خروج پیش از هنگام نیروهای آمریکایی به سود گروه‌های تروریستی و نیز قدرت‌های منطقه‌ای مثل ایران تمام خواهد شد.
حزب ما چنین دیدگاه‌ها و خواسته‌هایی را محکوم و رد کرده، و بر این نکته تأکید کرده است که، در مورد مسائل پراهمیت ملی یی همچون پایان دادن به اشغال و از میان بردن آثار آن، بازیابی استقلال و خودمختاری کامل کشورمان، به دست گرفتن کنترل منابع و ثروت کشور توسط خود مردم، و تعیین سرنوشت مردم توسط خود آنها و آن طور که خود صلاح می‌دانند، به هیچ وجه مصالحه و سازش جایز نیست. در راه تأمین شرایط مادی و سیاسی ضرور برای پایان دادن به اشغال، و تضمین خروج کامل همه نیروهای آمریکایی تا پایان سال ۲۰۱۱- مطابق توافقنامه امنیتی میان عراق و آمریکا – نباید از هیچ کوششی فروگذار کرد.
وظیفه ایجاد نیروهای انتظامی و امنیتی عراقی بر پایه میهن‌دوستی، اصول حرفه‌ای، صلاحیت و شایستگی، درستکاری، و وفاداری به قانون اساسی و میهن، کماکان وظیفه‌‌ای مبرم است، به‌ویژه پس از آغاز خروج نیروهای رزمی آمریکایی در این ماه. اختلاف‌ها و تعارض‌های سیاسی در میان نخبگان حاکم بر عراق نباید به درون صفوف و رده‌های نهادهای نظامی کشیده شود. در مورد حل و فصل وضعیت امنیت کشور، حزب ما همواره بر این موضع خود تأکید کرده است که، به منظور شکست دادن تروریسم و اقدامات خرابکارانه، به رویکردی همگن با بهره‌گیری از همه گونه امکانات و اقدامات سیاسی، اقتصادی، نظامی و امنیتی نیاز است.
۶. به عنوان آخرین سؤال، در مورد مسائل کلیدی یی که طبقه کارگر عراق و حزب کمونیست برادر عراق در حال حاضر پیرامون آنها فعالیت می‌کنند، لطفاً کمی توضیح دهید.
دو وظیفه عمده در برابر حزب و نیروهای دموکراتیک قرار دارد. نخستین وظیفه، عبارت است از تشدید تلاش در راه هدایت و سازمان‌دهیِ مؤثر جنبش توده‌ای که از آزادی‌ها و حقوق بنیادین دموکراتیک مردم دفاع می‌کند و برای به دست آوردن خودمختاری و استقلال کامل ملی مجدّانه می‌کوشد. دومین وظیفه، تحکیم و تقویت نقش و نفوذ جریان‌های دموکراتیک در جامعه عراق و حیات سیاسی کشور است. حزب ما همیشه بر بُعد اجتماعی این جریان‌ها و نیاز به بسیج کردن جنبش‌های اجتماعی همگام با نیروهای دموکراتیک سیاسی تأکید کرده است. به منظور بحث درباره این مسائل و گسترش هماهنگی مؤثر و کارآ در میان گروه‌های گوناگون، اخیراً دیدارها و نشست‌های متعددی برگزار شد. سالگرد انقلاب ۱۴ ژوییه ۱۹۵۸ [سرنگونی رژیم پادشاهی خاندان هاشمی و استقرار جمهوری در عراق]، در ماه گذشته، نیز فرصت مناسبی بود برای فعالیت مشترک نیروهای دموکراتیک در سرتاسر عراق. برای مثال، تظاهرات و راه‌پیمایی‌های توده‌ای که در سالگرد انقلاب در مرکز شهر بغداد برگزار شد و هزاران تن را به خیابان‌ها آورد، تأثیر سیاسی زیادی داشت. شتاب بخشیدن به امر برون‌رفت از بن‌بست سیاسی کنونی و اقدام فوری برای حل مسئله کمبود شدید برق و وخامت فزاینده خدمات اجتماعی، از خواسته‌های این تجمع‌ها بود. این تلاش‌ها با برگزاری کنفرانس سراسری جریان‌های دموکراتیک در آینده نزدیک دنبال خواهد شد.
