”کاهش“ آمار بیکاری، با ترفندهایِ کهنه و نو
انتشار اخیر آمار از سوی مرکز آمار ایران که در آن به کاهش نرخ بیکاری اشاره گردیده است، بار دیگر بحث های مختلفی را در محافل کارگری کشور دامن زده است. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری با دو و نیم درصد کاهش به کمی بیش از ۱۱ درصد رسیده است. حتی استناد به همین آمار غیر قابل اطمینان، وضعیت بحرانی اشتغال در میهن را به خوبی نشان می دهد. اما واقعیت های آماری در ایران، به خصوص در دوران احمدی نژاد، آن چنان با دستکاری و ترفندهای گوناگون اعلام می شوند که کمتر آگاه به امور سیاسی و اقتصادی و حتی مردم عادی را می توان در جهت اعتماد به آنها ترغیب کرد. روزنامه خراسان، ۸ آذرماه، در اشاره به آمار جدید بیکاران، می نویسد:“تعریف شاغل چنانکه پیش از این اعلام شده و البته از سوی بسیاری از صاحبنطران مورد انتقاد قرار گرفته بود، شامل هر فردی می شود که در بررسی مرکز آمار ایران حداقل یک ساعت در هفته به کار اشتغال داشته باشد.“ترفند جدید دیگر برای کاهش نرخ بیکاری، قرار دادن افراد جویای کار در صف شاغل‌ها است. گزارش روزنامه خراسان، آورده است:“جمعیت فعال اقتصادی نیز شامل کلیه افرادی است که آمادگی اشتغال دارند. به عبارت دیگر می توان گفت: جمعیت فعال اقتصادی مساوی است با جمعیت اشتغال به اضافه جمعیت بیکار متقاضی شغل.“اما کمدی ترین قسمت در ارایه این آمار به افرادی مربوط می‌شود که پس از ناکامی در یافتن شغل، از جستجو دست کشیده اند. این افراد بیکار که دیگر جویای کار نیستند نیز به جمع شاغل‌ها اضافه شده اند. خراسان در این مورد می نویسد:“گزارش مرکز آمار نشان می دهد نرخ بیکاری کاهش یافته است ولی نه صرفا به این دلیل که بخشی از بیکاران شاغل شده اند، بلکه برخی افراد از جمع بیکاران به جمع افرادی که با وجود بیکاری متقاضی شغل نیستند اضافه شده اند.“
خراسان معتقد است این پدیده زمانی اتفاق می افتد که بخشی از افراد جامعه که توان کار دارند، به دلایلی همچون نا امیدی از پیدا کردن شغل و یا در مورد زنان، تکیه بر شغل شوهر و یا در مورد مناطق روستایی تکیه بر یارانه های نقدی، از جستجو برای یافتن شغل صرف‌نظر کنند. گذشته از این شیوه نو و ابداعی آماری ، واقعیت های موجود در کشور تصویری کاملا متفاوت از وضعیت اشتغال را ارایه می دهد.
به گزارش ایلنا، ۵ آذرماه، اسماعیل حق پرستی، دبیر اجرایی خانه کارگر استان تهران، با اعلام اینکه نرخ بیکاری در تهران به صورت روزانه در حال افزایش است، گقت:“نرخ اشتغال در استان تهران ۵ درصد منفی برآورد می شود. … به دلیل افزایش تعداد واحدهای بحرانی نرخ بیکاری در استان تهران به صورت روزانه در حال افزایش است. … به رغم آمار اعلامی در خصوص فرصت های شغلی ایجاد شده نرخ بیکاری همچنان در حال افزایش است.“خبرگزاری ایلنا، ۵ آذرماه، در گفت و گو با نصراله رضازاده، رئیس هیات مدیره تشکل های صنعت پتروشیمی، در اشاره به وضعیت واحدهای تولیدی پس از اجرای طرح هدفمندی یارانه ها، به نقل از وی می نویسد:“در بحث هدفمندی یارانه ها بعد از اینکه آزاد سازی قیمت ها صورت گرفت صنایع پایین دستی با مشکلات عدیده ای روبرو شدند.“وی در جای دیگر با تاکید بر اینکه ادامه این وضع برای واحدهای تولیدی توجیه اقتصادی ندارد، ادامه می‌دهد:“واحدهای تولیدی یکی پس از دیگری واحدهای خود را تعطیل می کنند چرا که کار تولیدی کار پر دردسری است که نمی توان از سود آن اطمینان حاصل کرد.“بحران در مراکز تولیدی و پوشیده نگه داشتن آن از سوی دولت، مربوط به چند روز گذشته نیست، بلکه واقعیت آشکاری است که کتمان آن حتی برای دولت احمدی نژاد نیز مشکل گردیده است. به گزارش فرآرو، ۲ آبان‌ماه، یعنی چندین هفته قبل از ارایه آمار جدید بیکاری، حسین راغفر، در ارابطه با بحران تولید در کشور، می گوید:“قربانی اصلی سیاست های اقتصادی در کشور بخش تولید بوده است. بنیان های تولید در شش سال گذشته آسیب های به شدت سنگینی خورده که جبران آن نیازمند سرمایه گذاری خیلی گسترده می باشد و احتمالا چندین دهه به طول بیانجامد.“
سایت آفتاب، ۲ شهریورماه، در گزارشی در ارتباط با مشکلات کارخانه های فرآوری شیر که در آستانه تعطیلی قرار گرفته اند، می نویسد:“وعده و وعیدهای مکرر و بدقولی مسئولان در تحقق آنها در خصوص پرداخت بدهی یارانه شیر به کارخانه داران موجب شده است تا بسیاری از کارخانه های فرآوری شیر در استان قم در شرف تعطیلی قرار گیرند.“این بحران در تولید محدود به این مورد نیست، و همین امر باعث گردیده است که حقوق کارگران که شاغل واقعی اند نیز با عدم پرداخت مواجه گردد. آفتاب در ادامه به نقل از اسماعیل بیک، رئیس هیات مدیره دامداری های مجتمع لبن، در همین ارتباط می نویسد: “اغلب کارگران کارخانه های شیر چندین ماه است که حقوق دریافت نکرده اند.“عدم اجرای تعهدات دولت نسبت به پرداخت هایش به مراکز تولیدی و اقتصادی به همین یک مورد محدود نمی شود. ایلنا، ۲۲تیرماه، در گزارشی به خطر بیکاری ۱۰ هزار نفر از کارکنان برق استان تهران اشاره می کند، و به نقل از بهروز کاظمی، مسئول انجمن صنفی پیمانکاران ساختمان و تاسیسات استان تهران، آورده است:“طلب های ثبت شده پیمانکاران استان تهران حدود ۱۰۰ میلیارد تومان و طلب های ثبت نشده آنان نیز حدود ۵۰ میلیارد تومان است.“روزنامه شرق، ۱۱ مردادماه، نیز در ارتباط با بحران تولید به بررسی این موضوع پرداخته است که به خوبی نشان می دهد آن چیزی که در ارتباط با کاهش آمار بیکاران انتشار یافته است یاوه بافی هایی بیش نیست. گزارش شرق به نقل از علی اصغر یوسف نژاد، عضو کمیسیون صنایع و معادن، می نویسد:“گردش پولی در نظام تولید بسیار سخت و مشکل شده است.
تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی و تامین منابع مالی برای توسعه واحدهای تولیدی نیز با چالش های بسیاری روبرو است.“ یوسف نژاد در ادامه به وضعیت واحدهای تولیدی اشاره می کند که تا حدود زیادی واقعیت های موجود در این عرصه را به خوبی نشان می دهد. وی می گوید:“در حال حاضر تنها ۳۰ تا ۴۰ درصد واحدهای تولیدی در شهرک های صنعتی فعال هستند و آنهایی که فعالیت می کنند نیز تنها با ۳۰ درصد ظرفیت خود تولید می کنند.“گزارش در پایان می نویسد:“دولتی ها سعی دارند آمارهای راضی کننده ای از اقتصاد کشور را به نمایش بگذارند و حتی محمود احمدی نژاد معتقد است وقتی شاخص ها در صنایع مختلف بالای ۱۰ درصد باشد پس رشد اقتصادی نیز ۱۰ درصد است. تولید حال و روز خوبی ندارد تا جایی که بدهی های بانکی تولید کنندگان به قانون بدل می شود و در حکم دستورالعمل به بانک ها ابلاغ می شود تا کمی از نگرانی بخش تولید را در راستای بدهی های بانکی کاهش دهد.“ایلنا، ۹ آذرماه، باز هم به نقل از اسماعیل حق پرستی، دبیر اجرایی خانه کارگر استان تهران، می نویسد:“اگر این همه شغل ایجاد شده، پس این همه بیکار از کجا آمده اند. نمونه بارز واحدهای بحران زده سال های اخیر پارس الکتریک، ارج، ایران پویا، و ده ها شرکت دیگر است که گواهی می دهند وضعیت اشتغال و تولید رضایت بخش نیست.“
سایت فرآرو، ۸ شهریورماه، در گزارشی با عنوان: ”۲۰ هزار کارخانه تولیدی در رکود“، به موضوع واردات و تاثیر آن بر تولید پرداخته و در این ارتباط گفت و گویی را با دکتر حسین قاسمی، استاد دانشگاه، انجام داده است. قاسمی با این توضیح که واردات فی نفسه در رشد و توسعه فعالیت های اقتصادی بی تاثیر نیست و ذاتاً منفی محسوب نمی شود، در خصوص پیامدهای واردات بی رویه، گفت:“شما وقتی کالایی را در کشور تولید می کنید با واردات همان کالا با قیمت ارزان تر طبیعی است که تولید کننده واقعی نخواهد توانست رقابت کند و ناگزیر خواهد بود که جنسش را با قیمت کمتری بفروشد و این فرآیند ریزش نیروی کار خواهد بود.“کسانی که مسایل روز ایران را حتی به طور سطحی و زود گذر دنبال می کنند به خوبی واقف اند که در طول سالیان اخیر واردات کالاهای خارجی به بازار ایران – که در ارتباط با سودجویی محافل قدرتمند در حاکمیت برنامه ریزی گردیده و از این بابت ثروت های نجومی‌یی را نصیب آنان کرده است – علاوه بر اینکه باعث هدر دادن منابع ارزی کشور گردیده است، پیامدهای مخربی برای مراکز تولیدی و در نهایت زحمتکشان میهن و خانواده هایشان داشته است. به همین دلیل، به جای درپیش گرفتن سیاستی واقع بینانه و مردمی و مبتنی بر منافع ملی، ما آمارهایی را شاهدیم که حتی دست اندرکاران مسئول در گذشته درباره آنها افشاگری کرده‌اند. به گزارش سایت آفتاب، ۸ آذرماه، خلیل سعیدی، قائم مقام سابق مرکز آمار ایران، با اشاره به دخالت مسئولان ارشد دولتی در آمارهای کلان کشور، گفت:”من در دوران مسئولیتم در مرکز آمار ایران موارد متعددی از این گونه فشارها را شاهد بودم، برای مثال در زمان دولت نهم مرکز آمار ایران نرخ بیکاری را تولید کرده بود و قصد داشت آن را ارایه کند ولی زمانی که معاون اول وقت رئیس جمهور از نرخ بیکاری که نسبت به دوره های قبل افزایش یافته بود مطلع شد به صراحت اعلام کرد که آمار اصلاح شود.”از پیامدهای منفی بحران اشتغال می توان به تاثیر آن بر مشارکت زنان در عرصه اقتصادی نیز اشاره کرد. کاهش مشارکت زنان در عین حال که باید با نگرانی آن را ارزیابی کرد، اما به نظر می رسد که برای مسئولان حکومتی نه تنها دلمشغولی‌یی ایجاد نکرده است، بلکه به طور تلویحی از آن استقبال هم شده است. به گزارش روزنامه جهان صنعت، ۱۰ آذرماه، پایین آمدن نرخ مشارکت زنان اگر چه به نظر وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی مسئله نگران کننده ای نیست، اما از آنجایی که زنان در جامعه امروزی ما بخشی از بار زندگی را به دوش می کشند این مسئله قطعاً نگران کننده است. جهان صنعت در این باره می نویسد:“آمار بالای نرخ بیکاری زنان نسبت به مردان و همچنین کاهش نرخ مشارکت اقتصادی زنان در مقایسه با مردان در یکسال گذشته حاکی از آن است که بازار کار ایران به طور عام مردانه است و هنوز نتواسته است خود را برای پذیرش زنان منطبق سازد.“جهان صنعت به نقل از شیخ الاسلامی، در این ارتباط می نویسد:“اولویت مسئولان حوزه کار، ایجاد اشتغال در کشور است و کاهش نرخ مشارکت اقتصادی نگرانی عمده ای ایجاد نمی کند. در صورتی که بخواهیم بین نرخ مشارکت اقتصادی یا ایجاد اشتغال یکی را انتخاب کنیم بی درنگ توسعه و ایجاد اشتغال، انتخاب اصلی ما خواهد بود.“بنابراین، به روشنی مشخص است که در جهت به اجرا درآمدن این سیاست زنان بایستی در صف مقدم قربانیان آن قرار گیرند. سخنانی چنین مشمئز کننده در ارتباط با زنان از سوی وزیر منصوب احمدی نژاد در حالی بیان می شود که در آستانه انتخابات مجلس و قبل از آن، وی سعی داشت با چند انتصاب نمادین، از جمله وزیر بهداشت، چهره یی حامی زنان در اذهان عمومی به تصویر بکشاند. اما هنگام به چالش طلبیدن یکی از حیاتی ترین عرصه های اجتماعی و به منظور تامین منافع غارتگرانه، سیاست هایی درپیش گرفته می شود که اثرهای عمیق و منفی‌یی در خانواده ها برجای می‌گذارد. ارایه آمار جدید بیکاران، و نگاهی دوباره به بررسی های آمده در بالا، به روشنی نشان می دهد که هیاهوی بسیار برای هیچ، روش مستمر و همیشگی دولت احمدی نژاد برای تحمیق توده ها و از اصل‌های جدایی ناپذیر سیاست های اجرایی اوست. در وضعیتی که نرخ مشارکت زنان در عرصه اقتصادی به طور عمدی کاهش می یابد، مراکز تولیدی در آستانه تعطلیلی قرار گرفته اند، ظرفیت های تولیدی در حدود ۳۰ درصد برآورد می شود، و واردات بی رویه برای کسب سودجویی، موریانه درخت تولید گردیده است، جریانی که بخواهد این آمار را قبول داشته باشد یا ساده انگار است و یا درهم تنیدگی منافعش با این آمار اجازه رد آنها را نمی‌دهد.
به نقل از نامه مردم، شماره 883، 14 آذرماه 1390
