سایه شیلی بر ونزوئلا

تاریخ برگزاریِ انتخابات شهرداری‌های ونزوئلا روز ۱۷ آذرماه( ۸ دسامبر) تعیین شده است. این انتخابات سراسری است و همه شهرها را دربرمی‌گیرد. در این فرآیند انتخاباتی، هم نامزدهایی از ائتلاف نیروهای راست وهم طرفداران چاوز در سراسر کشور، در دمکراسی‌ِ پر جوش‌وخروش ونزوئلا به فعالیت همه‌جانبه سرگرمند.

انتخابات شهرداری، که نخستین انتخابات پس از درگذشت هوگو چاوز است، در شرایطی  بسیار متفاوت با دیگر انتخابات اخیر، انجام می‌گیرد، و همچنین نخستین انتخاباتی است که پس از واکنش خشونت‌بار نیروهای راست‌گرا به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری- در ماه آوریل سال گذشته- برگزارمی‌‌شود.  نیروهای مخالف و ضد دمکراتیک ونزوئلا پس از شکست در انتخابات ریاست‌جمهوری، تلاش کردند نتیجه این رقابتِ تنگاتنگ را برای به زیر کشیدن نیکولاس مادورا، رییس‌جمهوری این کشور، دستاویز قرار دهند. آن‌ها او را متهم به تقلب کردند، ولی نتوانستند هیچ گونه مدرک و گواهی برای اثبات ادعای خود فراهم کنند. باوجود این، هنریکه کاپریلس، رهبر این ائتلاف [نیروهای راست]، از هواداران خود خواست که ”دق دلی خود را خالی کنند.“ به دنبال این فراخوان، موجی از ناآرامی از سوی مخالفان به‌راه افتاد که در نتیجه آن ۱۳ نفر انسان بی‌گناه کشته و شماری از خودروها به آتش کشیده شدند،  به مرکزهای بهداشتی و ستادهای انتخاباتی کشور یورش‌ برده شد، و محل سکونت برخی از مسئولان بلند پایه دولت را آتش زده شد. 
این نیروها همچنین تلاش کردند تا برای اتهام بی پایه خود[مبنی بر تقلب در انتخابات]، پشتیبانانی بین‌المللی دست‌و‌پا کنند. از این‌روی، رهبرانی از این ائتلاف سفرهایی به دور دنیا آغاز کردند و با سیاستمداران دست‌راستی‌ای همچون جووینو نووا، سناتور دست‌راستیِ افراطی از حزب ”اتحاد مستقل دمکراتیک“ (UDI)در مجلس شیلی، دیدارهایی به‌عمل آوردند. سازمان‌دهی و تأسیسِ این حزب با تشویق و یاری پینوشه، دیکتاتور پیشین شیلی، انجام گرفت. سناتور جووینو نووا در دوران دیکتاتوری نظامی یکی از کارگزاران رسوا و بی‌آبروی دولت پینوشه بین سال‌های ۱۹۷۹ و ۱۹۸۲بوده است. داشتن چنین پیوندی با راستگریان شیلی را می‌توان درک کرد. هم اکنون، مخالفان دولت ونزوئلا- همانند همتاهای ۴۰ سال پیش‌شان در شیلی، به جنگی اقتصادی در حکم برنامه‌یی راهبردی به‌منظور بی‌ثبات کردن و به زیر کشیدنِ دولت رییس‌جمهور مادورا دست زده‌اند.
این گروه‌های دست‌راستی با شگردهای ترفندآمیز‌شان به دامن زدن به کمبود مواد غذایی حیاتی و دیگر نیازمندی‌های روزمره و حمله به تأسیسات کلیدی‌ای مانند کارخانه‌های برق‌رسانی، مترو، و پالایشگاه‌های نفت دست می‌زنند. این اقدام‌ها نشانگر تکرار اجرای همان برنامه‌های راهبردیِ نیکسون- رییس جمهوری پیشین آمریکا- در مورد شیلی است که به‌قصد ”به فغان درآوردنِ اقتصاد“ و ”جلوگیری از برآمدن و یا برای به‌زیر کشیدن سالوادور آلنده“ به‌کار گرفته شدند. همان گونه که در شیلی هم روی داد، گروه‌های دست‌راستی در رسانه‌های همگانی برای به‌وجود آوردن سردرگمی و دل‌زدگی در میان محروم‌ترین و آسیب‌پذیرترین توده‌های مردم و همین‌طور قشرهای متوسط جنگی روانی را آغاز کرده‌اند. رسانه‌های همگانی غرب نیز با میل و بدون هیچ‌گونه بررسی‌ای انتقادی، از این کارزار پشتیبانی می‌کنند. در همین ماه گذشته، سر مقاله‌هایی زیر عنوان‌های: ”ونزوئلا، در مسیر ترکش‌هایی از درون“، در واشنگتن پست، ”یأس و درماندگی در ونزوئلا“، در میامی هرالد نیوز، و ”هرج و مرج در ونزوئلا“، در تایمز مالی، یکی پس از دیگری، منتشرگردیدند. نشریه سیاست خارجی [آمریکا] نیز مقاله‌هایی را زیر عنوان: ”آیا ایالات متحده برای فروریزی ونزوئلا آمادگی دارد؟“، به چاپ رسانید.
همان گونه که در رویدادهای متن و حاشیة به‌زیر کشیدن سالوادور آلنده- رییس‌جمهوریِ منتخب مردم شیلی- دیده شد، تأثیرگذاری ایالات متحده را این بار در رویدادهای ونزوئلا هم می‌توان مشاهده کرد. در دستگاه سیاست‌گذاری خارجی آمریکا، افراد معینی با جابه‌جایی میلیون‌ها دلار از مالیات جمع‌آوری شده از مردم و رساندن آن‌ها به ‌دست مخالفان سیاسی، اجتماعی، و رسانه‌ای، فعالانه در امور داخلی کشورهای دیگر دخالت می‌کنند. مادورا، رییس‌جمهوری ونزوئلا، کوشش‌هایی که در جهت بی‌ثبات کردنِ کشور انجام می‌گیرد نکوهش کرد و اعلام داشت که، هدف نیروی‌های راست‌گرای ونزوئلا نه فعالیت در فرآیند انتخابات، بلکه برانگیختن ”بی‌نظمی و شورش“ است.
حوزه ویسنته رانگل، معاون رییس‌جمهوری پیشین[چاوز]، که اکنون روزنامه‌نگاری معتبر به‌شمار می‌آید، هشدار داد:“مخالفان پیاده کردن اقدام‌هایی تروریستی از قبیل سوءِقصد به رهبران مشخصی در جنبش هواداران چاوز، وزیران، و افسران نظامی بلندپایه و همچنین حمله‌های تروریستی به مترو، اتوبوس‌های برقی، تأسیسات نفتی دولت، تأسیسات آب‌رسانی، فروشگاه‌های مواد غذایی، و تأسیسات برق را در سر می‌پرورانند.“ رییس‌جمهوری ونزوئلا در این باره گفت که، میان مخالفان نیروهایی‌اند که با اقدام‌هایی افراطگرایانه در بین بخش‌هایی از مردم مضطرب، به دنبال ”فروپاشاندنِ کامل[کشور]“ با بهره‌گیری از تنگناهای اقتصادی کشور به‌منظور برانگیختنِ هرج‌ومرج یا لااقل نشانه‌های آنند. آن‌ها امیدوارند که بتوانند ”انفجارِ اجتماعی“‌ای که در نهایت به برکناری دولت بینجامد در جامعه برانگیزند. در این ارتباط، بیانیة  ۴۵ نظامی بازنشسته، شامل افسران بلندپایه و فرمانده پیشین ارتش، که در آن دخالت نظامی برای جایگزینی دولت مادورا را خواستار گردیده و مدعی شده‌ است که چنین اقدامی ”نباید یک کودتای نظامی بلکه دفاع از حق حاکمیت ملی در نظر گرفته شود“، نگران‌کننده است. نیروهای مخالف این طور القا می‌کنند که، این انتخابات[شهرداری‌ها] همه‌پرسی‌ای برضد دولت مادورا است. آن‌ها در پی رواج دادن این نظریه‌اند که شکست مادورا [در این انتخابات] باید به برپایی دولتی جدید منتهی شود. با توجه به اینکه دو سوم از نمایندگان در مجلس ملی،۲۰ فرماندار از جمع ۲۳ فرماندار، و ۲۲ شورای محلی از ۲۳ شورای محلی به طرفداران دولت[مادورا] تعلق دارند، و علاوه بر این‌ها، با پیروزی اخیر مادورا او برای دوره‌یی شش‌ساله ریاست جمهوری انتخاب شده است، رواج چنین نظریه‌یی را می‌توان بی‌پایه دانست. افزون بر آن، نظرسنجی‌های اخیر نشان می‌دهند که ائتلاف طرفداران دولت[مادورا]، اکثر شهرداران منتخب را از آنِ خود خواهد کرد.
به‌احتمال زیاد فعالیت‌های بخش ضد دمکراتیک نیروهای مخالف با دولت مادورا در هفته‌های آتی شکلی بی‌پرواتر و منفی‌تر به خود خواهد گرفت، و اگر آن‌ها و حامیان دست‌راستی‌شان در پیشبرد طرح‌های‌شان موفق شوند، عقب‌گردی بسیار ناگوار در روند دمکراسی و پیشرفت اجتماعی در ونزوئلا آغاز خواهد شد و درست مانند نمونة شیلیِ ۴۰ سال پیش، ما شاهد به‌قدرت رسیدنِ رژیمی ناصالح خواهیم بود که دستاوردهای ۱۵ سال گذشته به‌سودِ اکثریت مردم ونزوئلا در زمینه‌های حقوق دمکراتیک، اجتماعی، سیاسی، و اقتصادی را پایمال خواهد کرد.
در شیلی، دیکتاتوری پینوشه ۱۷ سال به‌درازا کشید و شمار کشته شدگان در این بازه زمانی ۱۰ هزار نفر برآورد می‌شود. بدین ترتیب شرایط در ونزوئلا بسیار نگران کننده است. در صورتِ پس‌روی یا توقفِ روند کنونی در ونزوئلا، سیر پیشرفت در تمام آمریکای لاتین با پیامدهایی هولناک روبه‌رو خواهد شد.
همبستگی جهانی با دولتِ منتخبِ ونزوئلا از اهمیت بسیاری برخوردار است. همان طوری که مارتین لوترکینگ در زمانی گفت ”در پایانِ راه، ما نه سخنانِ دشمنان‌مان را، بلکه سکوتِ دوستان‌مان را به‌یاد خواهیم آورد.“