پیروزیِ انتخاباتیِ چپ در شیلی نسلِ جوان و دانشجویانِ انقلابی شیلی، در قلبِ جنبشِ مبارزه برای دموکراسی و تحولِ اجتماعی
نتیجة انتخابات روز یکشنبه ۲۶ آبان‌ماه در شیلی، نه‌فقط فراتر از مرزهای شیلی و در آمریکای لاتین، بلکه در سراسر جهان اهمیتی بسیار خواهد داشت. ۴۰ سال پس از کودتایِ خونین نظامیانِ وابسته به ایالات متحده که دولتِ مردمی و چپ گرایِ سالوادور آلنده را سرنگون و عرصة شیلی را به حمام خون تبدیل کرد، نیروهای چپ‌گرایِ شیلی، ققنوس وار و برخاسته از خاکسترِ خویش، مُهرشان را بر انتخابات و صحنه سیاسی کشور زدند.
پیروزیِ خانم ”میشل باشله“- دخترِ ژنرالِ نیروی هوایی شیلی و هوادارِ سالوادور آلنده که زیر شکنجه کودتاچیان به‌قتل رسید- با آرائی دو برابرِ آراءِ خانم ”اولین متتحی“- کاندیدایِ نیروهای راست و دخترِ ژنرالی از متحدانِ کودتاچیان، در دور اول انتخابات، اهمیتی سمبلیک نیز دارد. در این روز، که انتخابات پارلمانی نیز به‌طورِهمزمان با انتخابات ریاست‌جمهوری انجام می‌شد، نامزدهای نمایندگیِ پارلمان از سوی حزب کمونیست، که در جبهة انتخاباتیِ ”اکثریتِ جدید“ با خانم باشله ائتلاف کرده‌اند، با تصاحب شش کرسیِ پارلمان نیز پیروزی با اهمیتی به‌دست آوردند.
حزب کمونیست شیلی که ریشه های مشترک و روابطی مستحکم با زحمتکشان شیلی دارد، با کسب رأی از سوی این زحمتکشان و انتخاب شدنِ شش تن از ۹ نامزدِ این حزب در انتخابات پارلمانی، یعنی دو برابر شدنِ عدة نمایندگانش در پارلمان، بزرگ‌ترین برنده انتخابات محسوب می شود. حزب کمونیست با اتخاذ استراتژی‌ای روشن و اصولی در قالبِ ائتلاف انتخاباتیِ ”اکثریت جدید“، از نامزدیِ میشل باشله برای ریاست جمهوری حمایت کرد. ائتلافِ ”اکثریت جدید“، برنامه خود را اصلاحاتِ پایه‌ای اقتصادی- اجتماعی و تغییرِ قانون اساسی شیلی اعلام کرده است.
انتخاب سه رفیق جوان- به‌ویژه رهبرِ محبوبِ جنبشِ دانشجویان شیلی[”کاملیا والیو“] که دو سال قبل خیزشِ موفق دانشجویان شیلی برای تغییرِ نظام آموزش‌عالی همراه با شعارِ ”آموزش‌عالیِ رایگان“ را رهبری کرد- و نیز رفیق ”کرول کریلو“ دبیرکل سازمان جوانان کمونیست شیلی به‌نمایندگیِ پارلمان، همه چشم‌ها را به سوی حزبِ ” لوئیس کوروالان“[دبیرکل فقید حزب]، به حزبِ ”پابلو نرودا“ و“ ویکتور خارا“[هنرمندان محبوب شیلی]، متوجه کرده است.
رفیق ”گیلرمو تیلیر“، صدر حزب کمونیست شیلی، بلافاصله پس از اعلام نتیجة انتخابات در شامگاه ۲۶ آبان‌ماه، درحالی که نظاره‌گر مصاحبة مطبوعاتیِ ”کاملیا والیو“ بود، با لبخند معنی‌داری گفت: ”روزهای بسیار خوبی است. ما در وضعیت بسیار خوبی هستیم… و دو نماینده داریم که سازندة تاریخ خواهند بود.“ او پنهان نمی‌کند که در سال‌های آینده و در مبارزه برای تغییر شرایط سیاسی در شیلی، رهبران جوان نقشِ کلیدی در بسیجِ جنبش‌های اجتماعی خواهند داشت. از نگاهِ ”باربارا فیگوئرا“- رهبر ”مرکز واحد اتحادیه‌های کارگریِ شیلی“[فدراسیونِ واحد سندیکاهای کارگری شیلی] و عضو کمیتة مرکزی حزب کمونیست شیلی- پیروزیِ حزب کمونیست در این انتخابات ”شرایط جدید و دوره جدیدی رقم خواهد زد که به‌وضوح به حل‌وفصل چالش‌های کشور و تحقق بخشیدن [به خواست‌های مردم] در طول زمان ۲۰ – ۳۰ سال آینده کمک خواهد کرد. این برای تعمیق و به‌جلو راندن دموکراسی ضروری است… رشدِ ما در سطح پارلمانی به ما در جامة عمل پوشاندن به انتظاراتِ بزرگ و خواست‌های مردم و همچنین به‌وجود اوردنِ امکان برای پیشرفت‌های موثر کمک خواهد کرد.“ او نقش ویژه‌ای برای رهبر محبوبِ جنبش دانشجویی شیلی در مبارزات سیاسی آینده قائل شد: ”کاملیا والیو می‌تواند شرایطی را ایجاد کند که این چهار سال فرایندِ تحکیمِ دگرگونی‌های اجتماعی بزرگ را نهادینه کند. رهبر سندیکایی شیلی که خود یکی از ۹ نامزدِ حزب کمونیست در انتخابات بود ولی نتوانست به پارلمان راه یابد، اضافه کرد: ”نقش ما در مقام حزب کمونیست تاثیر گذاردن بر ائتلاف اکثریتِ جدید و به‌وجود آوردنِ نیرویی در پارلمان است. همان جوی که در دورة کارزارِ انتخاباتی در خیابان‌ها و محله‌های شهرهای شیلی ایجاد کردیم، در پارلمان و برای تغییر سیاست‌های اجتماعی به‌وجود آید.“
پیروزی رهبران کمونیست جنبش دانشجویی و جوانان شیلی در انتخابات، با توجه به محبوبیت توده‌ایِ آنان در میان نسل جوان، و همچنین برنامة انتخاباتی رادیکال‌شان، توجه رسانه‌های خبری جهان را جلب کرده است. اینکه چگونه در چهلمین سالگرد کودتای خونین آگوستو پینوشه نسلِ جدیدی از انقلابیون با تصاحب قلب و فکرِ نسل جوان، با پرچم‌های سرخ و با شعارِ تغییرهای پایه‌ای و ساختاری در مرکزِ صحنة سیاسیِ شیلی جای گرفته‌اند، بحث‌های داغی را دامن زده است. چهرة جذاب و پرانرژیِ ”کاملیا والیو“، کمونیست جوانی که دو سال پیش رهبریِ جنبشِ قدرتمند و اثرگذارِ میلیون‌ها دانشجوی شیلیایی را برضدِ نولیبرالیسمِ حاکم و به‌سودِ آموزش‌عالیِ رایگان به‌دست گرفت، در کنارِ ”میشل باشله“، نامزدِ ریاست جمهوری از جبهة ”اکثریتِ جدید“، زینت بخش بسیاری از رسانه‌های جهان شد. آیا اتحادِ چپ بار دیگر آغازِ بنایِ شالوده‌های جامعه‌یی نو در شیلی را بشارت می‌دهد؟
پیروزیِ خانم باشله در شکست دادنِ نامزدِ راست اهمیت بیشتری می‌یابد اگر در نظر داشته باشیم که دولتِ شیلی در چهار سال گذشته در کنترل نیروهای راست‌گرا بوده است، نیروهایی که سعی داشته‌اند خود را در مقام معمارانِ اقتصادی موفق با رشدی چشمگیر، نظامِ مالی‌ای با انظباط، و تورمی پائین، به جامعه بنمایانند. نیروهای راست شکستِ توجه‌برانگیزشان در انتخابات اخیر را نمی‌توانند تنها ناشی از موفق نشدن‌شان در بهره‌برداری از سرخوردگیِ لایة متوسطِ جامعه جلوه دهند. این، در حقیقت شکستِ مدلی بود که در سایة رهبرانِ کودتایِ نظامی طراحی شد و به‌مدت دو دهه [از ۱۹۷۳ تا ۱۹۹۰ ] در کشور پیاده شد و هدفِ آن ابدی کردنِ حاکمیتِ سرمایه و قوانین بازارِ ”آزاد“ در شیلی بود. این ”مدل“، همان چیزی است که در حکمِ نظامِ اقتصادی و پدرسالارانه‌یی ساخته شده در دورة دیکتاتوریِ پینوشه، مردم شیلی آن را طرد کردند. دیکتاتوری، در سال‌های پس از کودتا تلاش فراوان کرد تا به‌یاریِ شکنجه، ترور، و تطمیع، آن را ابدی و ”امری تغییرناپذیر“ بشناساند. تلاشِ عبثِ سرمایه‌داریِ وابسته و فاسدِ شیلی بر آن بود تا بر پایة تجربة وحشت و خشونتِ پس از سرنگونیِ خون‌بارِ سالوادور آلنده در ۱۹۷۳ تاریخِ واقعی و امیدِ به تغییر را از ذهن و قلب مردم شیلی بزداید.
حقیقت اینست که، اکنون سال‌هاست که مردم شیلی نولیبرالیسمِ اقتصادی، یعنی مدل اقتصادیِ حاکم بر شیلی از دورانِ پینوشه را همچون سیستمِ اقتصادی- اجتماعی سیاسی‌ای که تغییر و تفسیر از دموکراسی و حقوق بشر را تنها به این شرط که به ”مدل“ دست نخورد مجاز می‌داند، رد کرده‌اند. مردم شیلی و به‌ویژه جوانان بر پایة تجربه مشخص خودشان دریافته‌اند که، تبلیغاتِ نیروهای راست مبنی بر اینکه اقتصادِ زیرِ رهبری و حکومت آن‌ها موفق و جامعه امن است، فقط صحنه آرائی‌ای مکارانه است. زحمتکشان و جوانان می‌بینند که مدل اقتصادیِ حاکم سودش عاید جمع اندک‌شماری می‌شود درحالی که اکثریت جامعه با فقر و مشکل‌های اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در شیلی، درآمدِ ثروتمندترین ۵ درصدِ جامعه، ۲۵۷ برابر بیش از فقیرترین ۵ درصدِ جامعه است، آموزش‌عالی خصوصی و گران است، والدین برای اینکه فرزندان‌شان تحصیلات دانشگاهی داشته باشند، باید بدهی‌های بزرگی را قبول کنند، و با این همه، احتمالِ اینکه فرزندان‌شان زندگی‌ای مرفه با دورنمایی روشن در آینده داشته باشند، بسیار ناچیز است.
جوانان شیلی اعلام کرده‌اند که، با برنامه‌یی مشخص و روشن در جنبشِ کنونی شرکت کرده‌اند: آنان آموزش‌عالی رایگان و جایگزینی برای قانون اساسی دورانِ پینوشه از طریق برپاییِ مجلسی توده‌ایِ منتخب و ملی کردنِ دوبارة برخی از صنایع که از سوی دولت‌های قبلی به بخشِ خصوصی سپرده شده‌اند را خواستارند. آنان که مبارزه‌شان برای تغییرهای اجتماعی را از خیزشِ با شکوهِ دانشجویان در سانتیاگو در ۲۰۱۱ آغاز کرده‌اند، به‌صراحت می‌گویند که خواست‌شان تنها تغییر این و یا آن قانون نیست، بلکه خیزشِ آنان شورشی برضدِ فلسفه ”اجبار تاریخ“ است و بر پایة این ایده است که، با صرفِ نظر از خواستِ مردم هیچ تغییری صورت نخواهد گرفت. رهبر کمونیست و محبوب جنبش دانشجویان شیلی، کاملیا والیو، هشدار داده است که دولتِ آینده که از سوی ائتلافِ چپ تشکیل خواهد شد، تکرار کنندة تجربة دولت‌های پیشین در سال‌های پس از پایان دولت نظامیان در ۱۹۹۰، نخواهد بود. درصدِ چشمگیری از رای دهندگان به فراخوان دانشجویان برای تشکیلِ مجمع قانون اساسی به آن پاسخ مثبت داده‌اند. با انتخاب نسل جدیدی از سیاستمداران به‌نمایندگیِ پارلمان و سنای شیلی، گام بعدی در جهت اصلاحاتِ رادیکال در شیلی مشروعیت توده‌ای پیدا کرده است. ”گیلرمو تیلیر“، صدر حزب کمونیست شیلی، که در انتخابات روز ۲۶ آبان‌ماه به همراه دبیرکل و معاون دبیرکل و رفقای رهبری سازمان‌های جوانان و دانشجویان کمونیست شیلی در انتخابات پارلمانی موفق شد، در روز ۲۹ آبان‌ماه در کنفرانسی مطبوعاتی اعلام کرد: ”ما در این روزها تمامی کوشش‌مان را در خدمت به پیروزیِ میشل باشله در دورِ دوم انتخابات قرار خواهیم داد.“ او همه آن نیروهایی را که نامزدهایشان در دورِ قبلی حذف شده‌اند و ”ایده‌ها و هدف هایی کم و بیش مانند ما دارند“ را فرا خواند تا در دورِ دوم به خانم باشله رای دهند. رهبر حزب کمونیست شیلی یادآور شد: ”اگر همه نیروهای چپ، اگر همه نیروهایی که خواستار تغییر سیستم بهداشت، آموزش، اصلاح سیستم مالیاتی و تغییر قانون اساسی‌اند، با هم به یک لیست واحد انتخاباتی برای پارلمان رای داده بودند، نه‌تنها اکنون اکثریت را در پارلمان داشتیم، بلکه حد نصاب لازم برای تغییرِ قانون اساسی را نیز به‌دست می‌آوردیم.“ رفیق تیلیر در ادامه گفت: ”من فکر می‌کنم همه آنانی که به نامزدهای دیگر رای دادند اکنون باید با سعه صدر بیندیشند که لحظه دستیابی به این هدف‌ها به‌وضوح فرارسیده است، ولی برای رسیدن به آن‌ها، باید در دورِ دوم انتخابات ریاست جمهوری از خانم بشله و برنامه‌یی که ائتلاف ”اکثریت جدید“ مطرح کرده است، حمایت کنند.“
