برقراری مجدد روابط دیپلماتیک میان کوبا و آمریکا
۵۴ سال پیش، هنوز دو سال از پیروزی انقلاب کوبا علیه رژیم باتیستای متحد آمریکا نگذشته بود که دوایت آیزنهاور، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، در ادامهٔ مخالفت‌های دولت آمریکا با دولت انقلابی کوبا، سفارت آمریکا در هاوانا را تعطیل کرد و روابط دیپلماتیکِ رو به وخامت میان دو کشور را در عمل قطع کرد. از آن زمان به بعد، اقدام‌هایی مثل حملهٔ ”سیا“ساخته و پرداختهٔ مزدوران ضدکوبایی به کوبا در خلیج خوک‌ها (فروردین ۱۳۴۰) و بحران موشکی ۱۳ روزه و تهدیدِ کاربرد سلاح‌های هسته‌یی که در زمان ریاست جمهوری جان اِف کندی (مهر ۱۳۴۰) رخ داد، تحمیل محاصره و تحریم اقتصادی بر کوبا از همان زمان جان اِف کندی، و تلاش‌های مُستمر دولت آمریکا و نهادهای جاسوسی آن و نیروهای ضدکوبایی ساکن آمریکا در خرابکاری و ترور در داخل کوبا به منظور تحت فشار قرار دادن و حتّیٰ برانداختن دولت انقلابی کوبا بی‌وقفه ادامه یافت.
امّا سرانجام پس از بیشتر از نیم قرن، دولت آمریکا در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما پذیرفت که سیاست آمریکا در منزوی کردن دولت انقلابی کوبا و تلاش برای براندازی آن ”بی‌فایده بوده است“ و شکست خورده است. در آذر ماه گذشته و پس از گفتگوهایی که بیشتر از یک سال پیش صورت گرفت، دولت‌های آمریکا و کوبا آغاز روند عادی‌سازی روابط دو کشور را اعلام کردند. در خرداد ماه امسال، وزارت امور خارجهٔ آمریکا اعلام کرد که کوبا را پس از ۳۳ سال از فهرست کشورهای حامی تروریسم که اکنون فقط سودان و سوریه و ایران جزو آنند حذف کرد.
تازه‌ترین اقدام در روند عادی‌سازی روابط میان کوبا و آمریکا، اعلام بازگشایی سفارت‌خانه‌های دو کشور در واشنگتن و هاوانا بود. روز چهارشنبه ۱۰ تیر امسال باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرد که ”ایالات متحد آمریکا موافقت کرده است که روابط دیپلماتیک با جمهوری کوبا را مجدداً به طور رسمی برقرار کند“. دولت انقلابی جمهوری کوبا نیز بیانیه‌ای در همین مورد منتشر کرد که ترجمهٔ فارسی آن در ادامه می‌خوانید.
بیانیهٔ دولت انقلابی کوبا
اکنون که پیوندهای دیپلماتیک با ایالات متحد آمریکا برقرار می‌شود، پایان دادن به محاصرهٔ کوبا از جمله موضوع‌هایی است که حل‌وفصل آنها برای عادی‌سازی نهایی روابط میان دو کشور ضروری است.
روز چهارشنبه اوّل ژوییه [۱۰ تیر] ژنرال رائول کاسترو روز، صدر شورای دولتی و شورای وزیران جمهوری کوبا، و باراک اوباما، رئیس‌جمهور ایالات متحد آمریکا نامه‌هایی با یکدیگر رد و بدل کردند که حاکی از برقراری مجدد روابط دیپلماتیک میان دو کشور و گسیل هیئت‌های دیپلماتیک دائمی در پایتخت‌های دو کشور از روز ۲۰ ژوییه [۲۹ تیر] بود. در آن روز، مراسم رسمی بازگشایی سفارت‌خانهٔ کوبا در واشنگتن با حضور وزیر امور خارجهٔ کوبا و دیگر نمایندگان کشور کوبا برگزار خواهد شد.
دولت‌های کوبا و آمریکا با برداشتن رسمی این گام بر قصد خود در برقراری روابط احترام‌آمیز و همکارانه میان هر دو ملّت و دولت بر اساس هدف‌ها و اصول منشور سازمان ملل متحد و قوانین بین‌المللی، به‌ویژه کنوانسیون ژنو دربارهٔ روابط کنسولی و دیپلماتیک، تأیید کردند. دولت کوبا با استقلال رأی کامل تصمیم گرفته است که روابط دیپلماتیک با آمریکا را مجدداً برقرار کند، ضمن اینکه همواره به آرمان‌های استقلال و عدالت اجتماعی و همبستگی با آرمان‌های عادلانهٔ جهان متعهد خواهد بود، و به همهٔ اصولی که مردم ما به جلوداری رهبر تاریخی انقلاب، فیدل کاسترو، برای آن خون خود را داده‌اند و هرگونه خطری را متحمل شده‌اند، پای‌بند خواهد ماند. برقراری روابط دیپلماتیک و بازگشایی سفارت‌خانه‌ها نخستین مرحله از روند طولانی و پیچیده به سوی عادی‌سازی پیوندهای دوجانبه است که در ضمن آن، مسائل دیگری نیز باید حل‌وفصل شود که ناشی از سیاست‌های گذشته [آمریکا] هستند و هنوز وجود دارند و بر زندگی ملّت و کشور کوبا تأثیر می‌گذارند.
تا زمانی که محاصرهٔ اقتصادی، تجاری و مالی شدید [کوبا توسط آمریکا] ادامه دارد که موجب در مضیقه قرار گرفتن مردم کوبا و آسیب رسیدن به آنها می‌شود، رابطهٔ عادی میان کوبا و آمریکا وجود نخواهد داشت. این محاصره مانعی عمده در برابر توسعه و رشد اقتصاد ما و نقض‌کنندهٔ قوانین بین‌المللی است و بر منافع همهٔ کشورها، از جمله منافع آمریکا تأثیر می‌گذارد.
عادی‌سازی روابط همچنین مستلزم آن است که بخش‌هایی از خاکی که به طور غیرقانونی در اشغال پایگاه دریایی گوانتانامو درآمده است به ما بازگردانده شود؛ سخن‌پراکنی‌های رادیویی و تلویزیونی علیه کوبا که نقض‌کنندهٔ هنجارهای بین‌المللی است و به حاکمیت ما گزند می‌رساند متوقف شود؛ به نقشه‌های خرابکارانه و براندازانه و بی‌ثبات کردن اوضاع داخلی ما پایان داده شود؛ و زیان‌های انسانی و اقتصادی وارد شده به مردم کوبا در نتیجهٔ سیاست‌های آمریکا جبران شود.
دولت کوبا ضمن اشاره به مسائل میان دو کشور که هنوز حل‌نشده باقی مانده است، به تصمیم‌هایی که پرزیدنت اوباما تا کنون گرفته است و کوبا را از فهرست کشورهای حامی تروریسم جهانی حذف کرده است، از کنگرهٔ آمریکا خواسته است که محاصره علیه کوبا را لغو کند، و در چارچوب قدرت اجرایی‌اش برداشتن گام‌هایی برای اصلاح جنبه‌هایی از این سیاست‌های آمریکا را آغاز کرده است، ارج می‌نهد.
بخشی از روند عادی‌سازی روابط، پی‌ریزی پیوندهایی است که در تاریخ دو کشور ما وجود نداشته است، به‌ویژه از زمان مداخلهٔ نظامی آمریکا در ۱۱۷ سال پیش، در جنگ استقلال، که ضمن آن کوبا برای نزدیک به سه دهه با استعمار اسپانیا مبارزه کرد. این روابط باید بر پایهٔ احترام مطلق به استقلال و حاکمیت ما، به حق مسلّم هر کشور برای انتخاب نظام اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی خود بدون هیچ‌گونه مداخله، و بر پایهٔ مناسبات متقابل و برابری حق حاکمیت باشد که اصول مسلّم قوانین بین‌المللی محسوب می‌شوند.
دولت کوبا بر تمایل خود به ادامهٔ گفتگوهای احترام‌آمیز با دولت آمریکا و برقراری روابط همزیستی متمدنانه بر پایهٔ احترام به تفاوت‌های میان دو دولت و همکاری در زمینهٔ موضوع‌های مورد علاقهٔ دو طرف تأکید می‌کند. کوبا به روند روزآمد کردن الگوی اقتصادی و اجتماعی خود، به ساختن سوسیالیسمی شکوفا و پایدار و پیشبُرد توسعه و رشد کشور و تحکیم دستاوردهای انقلاب همچنان مجدّانه ادامه خواهد داد.
هاوانا، ۱ ژوییه ۲۰۱۵ [۱۰ تیر ۹۴]
به نقل از «نامه مردم»، شماره ۹۷۷، دوشنبه ۲۲ تیر ماه ۱۳۹۴
