چین در تلاش برای راه گشایی به سوی سوسیالیسم قرن بیست و یکم
همان‌طور که در شماره‌های قبلی نامهٔ مردم اشاره شد، هفدهمین نشست بین‌المللی حزب‌های کمونیست و کارگری امسال در روزهای ۸ تا ۱۰ آبان ماه در استانبول، ترکیه، برگزار شد. در این نشست نمایندگان ۵۸ حزب کمونیست و کارگری از ۴۸ کشور جهان، از جمله حزب ما، شرکت داشتند. بنا بر اهمیتِ نقش اقتصادی و سیاسی چین در جهان امروز، مناسب دیدیم که متن سخنرانی نمایندهٔ حزب کمونیست چین در این نشست را برای اطلاع خوانندگان نامهٔ مردم از مواضع این حزب حاکم و یکی از بزرگ‌ترین قدرت‌های اقتصادی و سیاسی کنونی جهان ترجمه و منتشر کنیم، که در ادامه می‌خوانید.
آقای رئیس جلسه، رفقای گرامی،
مایهٔ خوشحالی فراوان است که در هفدهمین نشست بین‌المللی حزب‌های کمونیست و کارگری شرکت می‌کنیم. از این فرصت استفاده می‌کنم و گرم‌ترین درودهایمان را به شما تقدیم می‌کنم. امسال [۲۰۱۵ / ۱۳۹۴] هفتادمین سالگرد پایان جنگ جهانی ضدفاشیستی است. هفتاد سال پیش، حزب‌های کمونیست سراسر جهان، با هدف مبارزه با تجاوز فاشیستی و تلاش برای برقراری صلح و دستیابی به دموکراسی، در جبههٔ مقدّم جنگ جهانی ضدفاشیستی رزمیدند و سهم چشمگیری را در برقراری آزادی، عدالت، و صلح در جهان ادا کردند. جنگ برضد تجاوز ژاپن بخش مهمی از آن جنگ جهانی ضدفاشیستی در پهنهٔ آسیا بود. حزب کمونیست چین در کنار همهٔ مردم چین و با ارادهٔ آهنین و فداکاری‌های بزرگ در آن مبارزهٔ ۱۴ ساله شرکت کرد و دلاورانه رزمید، و نقشهٔ فاشیست‌های ژاپنی برای اشغال چین و خیال واهی فاشیست‌های جهان برای تکه‌پاره کردن جهان را نقش بر آب کرد. کمونیست‌های چین سهم عظیمی در پیروزی جنگِ ضدفاشیستی و جنگ جهانی دوّم داشتند. روحیهٔ رزمندهٔ نسل‌های پیشین رفقای کمونیست الهام‌بخش همهٔ ما در ادامهٔ تلاش پیگیرانه‌مان در راه برقراری صلح، عدالت، برابری، و پیشرفت برای نوع بشر است و همیشه خواهد بود.
رفقا،
موضوع محوری این نشست ”در راه سوسیالیسم“ و ”برای رهایی“ است. وظایف تاریخی نسل معاصر کمونیست‌های چین، ساختمان سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی است تا همهٔ مردم چین بتوانند در رفاه و شادی زندگی کنند و رؤیای چینیِ نوزایی بزرگ ملّتِ چین تحقق یابد.
حزب کمونیست چین در راه تحقق آرمان ساختمان سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی، ”راهبرد جامع چهارجانبه“ای را تدوین کرده است و به پیش می‌برد. حزب کمونیست چین زمانی که سیاست اصلاح و گشایش را در پیش گرفت موضوع‌های مهمی را مطرح کرد، از قبیل ساختمان جامعه‌ای دارای رفاه نسبی و مناسب از هر لحاظ، عمیق‌تر کردن اصلاحات، جدیّت در برقراری حاکمیت قانون، و تقویت انضباط حزبی. در ماه مارس ۲۰۱۵ [اسفند ۱۳۹۳] پرزیدنت شی جین‌پینگ این موضوع‌ها را در چارچوب ”راهبرد جامع چهارجانبه“ برای ساختمان فراگیر جامعه‌ای به‌نسبت مرفّه از هر لحاظ، عمیق‌تر کردن جامع اصلاحات، اجرای جامع حاکمیت قانون، و تقویت جامع انضباط حزبی تنظیم و سازمان‌دهی کرد. این ”راهبرد جامع چهارجانبه“ اصل فراگیری برای حزب کمونیست چین در حاکمیت ملّی و نقشهٔ‌ٔ راهی برای تحقق ”دو هدف در دو صدمین سالگرد“ و رؤیای چینیِ نوزایی بزرگِ ملّت چین است. [اشاره به (۱)ساختمان جامعه‌ای به‌نسبت مرفّه از هر لحاظ در صدمین سالگرد بنیادگذاری حزب کمونیست چین در سال ۲۰۲۱، و (۲)تبدیل چین به جامعهٔ سوسیالیستی مدرن در صدمین سالگرد ایجاد جمهوری خلق چین در سال ۲۰۴۹]ساختمان جامعه‌ای به‌نسبت مرفّه از هر لحاظ، هدفِ تکاپوی چین برای مدرن کردن جامعه است. این هدف در هجدهمین کنگرهٔ سراسری حزب کمونیست چین در ماه نوامبر ۲۰۱۲ [آذر ۱۳۹۱] پیشنهاد شد و شامل دو برابر کردن تولید ناخالص ملّی و درآمد سرانه تا سال ۲۰۲۰، در مقایسه با سال ۲۰۱۰؛ بهسازی و روزآمد کردن ساختار اقتصادی؛ بهبود کارآیی و بازدهی؛ بهبود توان کلی ملّی و توان رقابت بین‌المللی؛ دستیابی به سطح مناسبی از صنعتی شدن؛ و بهبود نظام اقتصاد بازار سوسیالیستی است.
عمیق‌تر کردن جامع اصلاحات منبع و سرچشمهٔ تکاپوی چین برای ساختمان جامعهٔ به‌نسبت مرفّه از هر لحاظ است. پلنوم سوّم کمیتهٔ مرکزی منتخب هجدمین کنگرهٔ حزب کمونیست چین در ماه نوامبر ۲۰۱۳ [آذر ۱۳۹۲] ”تصمیم کمیتهٔ مرکزی در مورد مسائل عمدهٔ مربوط به عمیق‌تر کردن جامع اصلاحات“ را تصویب کرد که در آن آمده است که ”هدف کلّی عمیق‌تر کردن جامع و همه‌جانبهٔ اصلاحات، بهبود و توسعهٔ سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی، و کمک به مدرن کردن نظام و توان حکومت‌داری ملّی است.“
اجرای جامع حاکمیت قانون نیز ساختمان جامعهٔ به‌نسبت مرفّه از هر لحاظ را تأمین و تضمین خواهد کرد. پلنوم چهارم کمیتهٔ مرکزی کنگرهٔ هجدهم حزب کمونیست چین در ماه اکتبر ۲۰۱۴ [آبان ۱۳۹۳] ”تصمیم کمیتهٔ مرکزی در مورد مسائل عمدهٔ مربوط به اجرای جامع حاکمیت قانون“ را تصویب کرد که در آن آمده است که ”یک نظام قانونی جامع، یک نظام اجرایی مؤثر، یک نظام نظارت سختگیرانه، یک نظام ضمانت قوی، و یک نظام اصلاح شدهٔ مقررات حزبی برقرار خواهد شد؛ حاکمیت قانون باید در حکومت‌داری و کشورداری ملّی اجرا شود، و کشوری امروزی بر پایهٔ قانون باید ایجاد شود که در آن هم جامعه و هم دولت در چارچوب قانون عمل می‌کند.“
تقویت جامع انضباط حزبی پشتوانهٔ سیاسی ساختمان جامعهٔ به‌نسبت مرفّه از هر لحاظ است. حزب کمونیست چین نقشی محوری در کامیابی کشور چین دارد. حزب کمونیست چین، که در حدود ۸۸ میلیون عضو دارد، در حکومت‌داری، در اصلاح و گشایش، در اقتصاد، و در محیط خارجی با چالش‌هایی دشوار، پیچیده، و درازمدّت روبروست. در عین حال، خطرهای غرّه شدن و رضامندی نابجا، کم‌توانی، فاصله گرفتن از مردم، و فساد نیز برای حزب آشکار شده است.
بنابراین، همان‌طور که در چین زبانزد است که ”بیماری جدّی به دارویی قوی نیاز دارد، جامعهٔ نابسامان مستلزم قوانین سختگیرانه است، و دست زهرآگین را باید قطع کرد“، حزب کمونیست چین مصمّم به اجرای اقدام‌هایی جدّی و قاطع برای اِعمال انضباط حزبی است. از زمان برگزاری کنگرهٔ هجدهم حزب تا کنون ۵۸ مقام رسمی کشور در سطح وزارت یا بالاتر [به جرم‌های گوناگون] متهم شده‌اند، که در میان آنها ۷ عضو اصلی یا علی‌البدل کمیتهٔ مرکزی و حتّیٰ ۳ عضو ارشدتر بوده است. هیئت سیاسی کمیتهٔ مرکزی حزب کمونیست در روز ۱۲ اکتبر ۲۰۱۵ [۲۰ مهر ۹۴] ”رهنمود انضباط و درستکاری حزب کمونیست چین“ و ”آیین‌نامهٔ اقدام‌های تنبیهی حزب کمونیست چین“ را بررسی و تصویب کرد که در آنها قوانین و مقررات روشنی در زمینه‌هایی مثل شیوهٔ کار، امور مالی، عمل سیاسی، و رفتار سازمانی تدوین شده است.
رفقا،
سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی بدون وجود محیط بین‌المللی صلح‌آمیز و هماهنگ و همدل دست‌یافتنی نیست. حزب کمونیست چین به دگرگونی‌هایی که در عرصهٔ بین‌المللی صورت می‌گیرد همواره توجه زیادی داشته و آمادهٔ همکاری با جامعهٔ بین‌المللی به منظور عادلانه‌تر و منصفانه‌تر کردن نظم بین‌المللی بوده است.
امروزه جهان دستخوش دگرگونی‌های عمیق و پیچیده‌ای است. از یک سو، کشورهای بالنده و شمار زیادی از کشورهای در حال توسعه به‌سرعت در حال رُشدند، و توان کلّی ملّی آنها و نفوذ آنها در سطح جهان در حال افزایش و گسترش است. این وضع نشان از انقلابی‌ترین تغییر و دگرگونی در توازن بین‌المللی قدرت در عصر نوین دارد. جنگ، مستعمره‌سازی، و ایجاد حوزه‌های نفوذ، که قدرت‌های امپریالیستی از آنها به مثابه ابزاری برای تأمین منافع انحصاری خود و سرکردگی استفاده می‌کرده‌اند و در چند قرن گذشته بر جهان مسلّط بوده است، اکنون مطرود شمارده می شوند و به جای آن، اکثریت کشورها به دنبال عدالت جهان‌شمول‌اند. از سوی دیگر، دنیا هنوز بی‌ثبات است. تأثیر بحران مالی [۲۰۰۸] هنوز ادامه دارد. عناصر زیادی هستند که رشد اقتصادی جهان را تهدید به خرابی می‌کنند. توسعه در جهان امروزی نامتوازن است. هنوز شمار فزاینده‌ای از موارد اِعمالِ سرکردگی، سیاست‌بازی قدرت، و مداخله‌گرایی تازه وجود دارد. مناقشه‌ها و ستیزه‌های منطقه‌یی دارد بیشتر می‌شود. و مسائلی مثل امنیت غذایی، امنیت انرژی، و امنیت سایبری برجسته‌تر و مبرم‌تر شده است. در چنین وضعیت و زمینه‌ای است که حزب کمونیست چین اقدام در سه عرصه را دنبال می‌کند. نخست، همهٔ کشورها باید جوهر و اصول منشور سازمان ملل متّحد را رعایت کنند، بر برابری همهٔ کشورها علی‌رغم بزرگی و کوچکی، قدرت، یا ثروتشان پافشاری کنند، دموکراتیک کردن روابط بین‌المللی را تبلیغ و ترویج کنند، به حق حاکمیت کشورهای دیگر احترام بگذارند، و همراه با هم امنیت، صلح، و ثبات جهان را تأمین و حفظ کنند. دوّم، باید به گونه‌گونی فرهنگ‌ها و مسیرهای توسعهٔ کشورهای گوناگون در جهان احترام بگذاریم، حق ملّت‌های جهان در انتخاب نظام اجتماعی و راه‌های توسعهٔ خودشان را تضمین کنیم، و پیشرفت تمدّن بشری از راه یادگیری متقابل و برخورداری از توانایی‌های یکدیگر را تبلیغ و ترویج کنیم. سوّم، ما باید درک کنیم که کلّ جامعهٔ بشری در سرنوشت یکسانی شریک و سهیم است، و باید برای تحقق مشارکت و همکاری جهانی متوازن‌تر و منصفانه‌تری در راه توسعه بکوشیم، که ما را قادر می‌سازد که مسئولیت‌ها و وظایف‌مان را با یکدیگر تقسیم و تسهیم، و برای سعادت مشترک کلّ جامعهٔ بشری با یکدیگر همکاری کنیم.
هیئت سیاسی کمیتهٔ مرکزی حزب کمونیست چین در روز ۱۲ اکتبر [۲۰ مهر ۹۴] ۲۷مین جلسهٔ مطالعاتی خود را برگزار کرد که تمرکز آن بر ساختار و سازوکار حکومت‌داری جهانی است. حزب کمونیست چین معتقد است که بر اثر عمیق‌تر شدن جهانی‌سازی اقتصادی، کشورهای جهان- که منافع آنها بیش از پیش به هم گره می‌خورد- در جهانی از منافع مشترک با یکدیگر پیوند یافته‌اند. از آنجا که ما با چالش‌های جهانی بیشتر و بیشتری روبرو هستیم، نوسازی و تقویت حکومت‌داری جهانی اکنون دیگر اجتناب‌ناپذیر شده است. از نظر حزب کمونیست چین، اعوجاح‌ها و انحراف‌های ناعادلانه در نظام حکومت‌داری جهانی را باید اصلاح کرد؛ نهادهای مالی بین‌المللی از قبیل صندوق جهانی پول و بانک جهانی باید خود را با دگرگونی‌های صورت گرفته در صحنهٔ بین‌المللی تطبیق دهند و بازتاب‌دهندهٔ این دگرگونی‌ها باشند، و به کشورهای بالنده و در حال توسعه امکان نمایندگی و حضور بیشتری بدهند؛ برای بازتاب دادن متوازن‌تر اراده و خواست و منافع اکثریت کشورها باید تلاش کرد؛ و ظرفیت و توان جامعهٔ بین‌المللی را باید بهبود بخشید، به طوری که مسائل مربوط به امنیت منابع [طبیعی] و انرژی، امنیت غذایی، امنیت سایبری، تغییرات اقلیمی، تروریسم، و بیماری‌های همه‌گیر را بتوان مؤثرتر حل‌وفصل کرد.
رفقا،
حزب کمونیست چین در روند تاریخی ساختمان سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی اهمیت زیادی برای تبادل نظر و همکاری با حزب‌های سیاسی خارجی قائل است. در سپتامبر سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ [شهریور ۹۳ و ۹۴] حزب کمونیست چین همایش‌های ”حزب و گفتگوی جهانی“ را سازمان داد و برگزار کرد که موضوع محوری آنها به ترتیب ”اصلاحات نوین چین: نقش حزب“ و ”منضبط کردن حزب: مسئولیت حزب“ بود. ما سیاستمداران و دانشوران برجسته‌ای را برای تبادل‌نظر به این همایش‌ها دعوت کردیم، در آنها به موضوع‌های مورد علاقهٔ جامعهٔ بین‌المللی دربارهٔ نقش و وظیفهٔ حزب کمونیست چین در روند مُدرن‌سازی چین پرداختیم، و تبادل‌نظر مستقیم و گفتگوی صریح و بی‌پرده میان حزب کمونیست چین و جهان و در نتیجه درک و شناخت متقابل میان آنها را تشویق کردیم.
امسال نیز در روزهای ۱۴ تا ۱۶ اکتبر [۲۲ تا ۲۴ مهر ۹۴] حزب کمونیست چین ”کنفرانس ویژهٔ حزب‌های سیاسی آسیا پیرامون راه ابریشم“ را برگزار کرد که بیشتر از ۴۰۰ نماینده از بیش از ۶۰ حزب سیاسی از ۳۰ کشور جهان- از جمله نمایندگان رسانه‌ها و کسب‌وکارها- در آن شرکت کردند. شرکت‌کنندگان در این همایش گفتگوها و تبادل‌نظرهای سازنده‌ای پیرامون موضوع محوری کنفرانس ”چشم‌اندازهای تازهٔ راه ابریشم: اقدام‌هایی برای توسعهٔ مشترک“ داشتند.
از سال ۲۰۱۳ [۱۳۹۱] تا کنون، ”طرح کمربند و راه“ که چین پیشنهاد داده بود مورد استقبال جامعهٔ بین‌المللی، به‌ویژه بیشتر از ۶۰ کشوری قرار گرفت که در مسیرهای [راه ابریشم] واقع شده‌اند. تنظیم و اجرای ”طرح کمربند و راه“ کارِ چین به‌تنهایی نیست، بلکه سمفونی و کار مشترک همهٔ کشورهای مربوط است. چین در اجرای این طرح از اصل مشورت مشترک، اجرای مشترک، و تسهیم منافع پیروی می‌کند، روال روراستی و دربَرگیرندگی و یادگیری متقابل را در پیش می‌گیرد، و تلاش خود را بر هدفِ توسعهٔ مشترک و همکاری بُرد-بُرد متمرکز می‌کند. چین به همیاری در ایجادِ چارچوب همکاری‌های شفّاف، همه‌شمول، متوازن، و سودمند بر اساس برابری، خودمختاری، و مشورت، به ترویج و تشویق فعالانهٔ همتراز کردن راهبردهای توسعهٔ کشورهای شرکت‌کننده در این طرح، به ایجاد انگیزه‌هایی تازه برای همکاری‌های بُرد-بُرد، و به ارتقای توسعه، تبادل‌نظر، و یکپارچگی کشورهای شرکت‌کننده در ”طرح کمربند و راه“ متعهد است.
رفقا،
چند روز پیش، پلنوم پنجم کمیتهٔ مرکزی حزب کمونیست چین برگزار شد که در آن سیزدهمین برنامهٔ پنج‌سالهٔ کشور مورد بحث و بررسی قرار گرفت، و پنج موضوع توسعهٔ نوآورانه، هماهنگ، سبز، آشکار، و مشترک پیشنهاد شد. پیشبُرد مدوام همکاری در چارچوب طرح ”کمربند و راه“ بخش مهمی از برنامهٔ پنج‌ساله تازه است. چین همواره دوستی و همیاری با همسایگانش را دنبال می‌کند، و در پی برقراری مودّت و دوستی، امنیت، و رفاه و بهروزی مشترک در همسایگی‌اش است. چین اصول دوستی و مودّت، امنیت، سود متقابل، و همه‌شمولی را رعایت می‌کند و می‌خواهد که از راه ”طرح کمربند و راه“ زمینه‌های همکاری منطقه‌یی و توسعهٔ مشترک را فراهم آورد. در دنیای امروزی، حزب‌های سیاسی و سیاستمداران باید شناخت و تصوّر خوبی از وظیفهٔ تاریخی و بینش خود داشته باشند. باید گرد هم آیند و با هم گفتگو و همکاری کنند، با پدیده‌های ناعادلانه‌ای که با زمان نمی‌خوانند مخالفت کنند، و نقش مثبتی در ارتقای اعتماد متقابل سیاسی، بهبود روابط دولت-با-دولت، بهتر کردن مبادله میان مردم-با-مردم، فراهم آوردن زمینه‌های یادگیری متقابل، برانگیختن توسعهٔ اقتصادی، دستیابی به همکاری بُرد-بُرد، و حفظ صلح جهانی داشته باشند.
حزب کمونیست چین تا امروز با بیش از ششصد حزب و سازمان سیاسی در بیش از ۱۶۰ کشور جهان تماس برقرار کرده است. حزب کمونیست چین بر اساس رعایت استقلال، برابری، احترام متقابل، و عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر، نوع نوینی از رابطهٔ حزب-با-حزب را ایجاد خواهد کرد، تبادل‌نظر و گفتگو و همکاری میان حزب‌ها را تقویت خواهد کرد، و برای توسعهٔ مشترک خواهد کوشید.
رفقا،
اگرچه ما به زبان‌های متفاوتی صحبت می‌کنیم- من چینی و شما انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی، روسی، یا ویتنامی- ولی همه می‌توانیم با نوای سرود ”انترناسیونال“ در راه صلح، عدالت، و پیشرفت برای نوع بشر گام برداریم. ما اعتقاد راسخ داریم که وقتی حزب‌های کمونیست و کارگری یکدیگر را حمایت کنند و با یکدیگر کار کنند، برآمدنِ جهانی عادلانه‌تر و منصفانه‌تر اساساً ناگزیر است.
متشکرم.
به نقل از «نامۀ مردم» شمارۀ ۹۹۰، ۲۱ دی ماه ۱۳۹۴
