اعلامیۀ کمیتۀ مرکزی حزب توده ایران به مناسبتِ روزِ جهانیِ زن
درود بر مبارزۀ دلاورانهٔ زنان ایران برضد سرکوب ضدانسانی و خشن حقوقشان، و برای تحقق آزادی، عدالت اجتماعی، و برابری جنسیتی!
هم‌میهنان گرامی!
کمیتۀ مرکزی حزب تودۀ ایران فرارسیدنِ هشتم مارس، ۱۷ اسفندماه، روز جهانیِ زن، روز تجدید پیمان با بیش از یک سده نبرد تاریخی و قهرمانانۀ زنان جهان برای رهایی از بندهایِ ستم جنسی و طبقاتی و دست یافتن به برابریِ اجتماعی، اقتصادی، و سیاسی را به شما تبریک می‌گوید.
اگرچه بزرگداشت هشتم مارس امروزه به شکل گسترده‌ای در سراسر جهان برگزار می‌شود، امّا بسیاری از رسانه‌های همگانی وابسته به سرمایهٔ انحصاری هنوز هم تلاش می‌کنند تا تاریخچهٔ واقعی هشتم مارس و ارتباط گسست‌ناپذیر آن با آغاز جنبش جهانیِ چپ و رشد اندیشه‌های سوسیالیستی را نفی و مخدوش کنند یا نادیده بگیرند. برگزاریِ رسمی این سالروز در پی تصمیمِ کنفرانسِ بین‌المللی سوسیالیست‌ها در سال ۱۹۱۰ آغاز شد. به‌پیشنهادِ کلارا تستکین، کمونیستِ نامدار آلمانی، به‌منظورِ گرامی‌داشتِ خاطرۀ زنان کارگر قهرمان آمریکا که با گلوله‌های پلیس این کشور به خاک و خون کشیده شده بودند، این روز (هشتم مارس) روزِ ابرازِ همبستگی با مبارزۀ زنان جهان نام‌گذاری شد. مبارزۀ زنان در بیش از یک سدهٔ گذشته در سطح جهان- از کشورهای پیشرفتهٔ سرمایه‌داری گرفته تا کشورهای آسیا، آمریکای لاتین، و آفریقا- با تحوّل‌های شگرف و پیشرفت‌های تحسین برانگیزی همراه بوده است. جنبش زنان در زمینۀ بالا بردنِ سطح آگاهیِ عمومی در مورد نقشِ زنان در جامعه، در هم شکستنِ قوانین زن‌ستیزانۀ جامعه‌های ”مرد سالار“، و به دست آوردنِ حقوق اجتماعی، اقتصادی، و سیاسی، موفقیت‌های بسیار و پیشرفت‌های چشمگیری داشته است و توانسته است شرایط تلاش برای برچیدنِ بساطِ نابرابریِ جنسیتی را در بسیاری از کشورهای جهان دگرگون کند.
زنان مبارز ایران!
مبارزات شما برای دستیابی به حقوقتان و رها شدن از بندهای واپس‌ماندگی‌های عمیق اجتماعی-مذهبی، و همچنین پیکارتان برضدِ حکومت‌های استبدادی در شکل‌های مختلف آن، یکی از درخشان‌ترین برگ‌های تاریخ پیکارِ رهایی‌بخش کشور ما بوده و است. از نخستین تلاش‌ها برای برگزاریِ نخستین جشن روزِ جهانیِ زن در ۱۷ اسفندماه ۱۳۰۱ خورشیدی، یعنی ۹۳ سال پیش، که به ابتکارِ زنان پیشرو میهنمان در شهر رشت برگزار شد، به جنبشِ زنان تا امروز راه درازی را پیموده است. مبارزهٔ زنان پیشرو برای بردن آگاهی به درون جامعۀ به‌شدّت عقب‌ماندۀ ایرانِ آن دوران، و مبارزه برای تحقق حقوق اوّلیه‌ای همچون حقِ رأی، در دگرگون کردنِ سیمای جامعۀ واپس‌مانده و در روند تحققِ پیشرفت اجتماعی در ایران اثر ژرفی داشته است.
تاریخ معاصر میهنمان پر است از مبارزات تحسین برانگیز زنان کشور در مقطع‌های تعیین‌کننده‌ای همچون انقلابِ مشروطیت، جنبشِ تنباکو، جنبش توده‌ای و جنبشِ ملّی شدن صنعت نفت کشور، مبارزات انقلابی برضدِ رژیم دیکتاتوریِ شاه، انقلابِ بهمن ۱۳۵۷، مبارزه در راهِ صلح و برای پایان دادن به جنگ هشت سالهٔ ایران و عراق، و مبارزه برضد سیاست‌های ارتجاعیِ رژیم ”ولایت فقیه“. سرکوبِ خشن حقوق زنان در سه دهۀ گذشته، همواره با مقاومت قهرمانانه و مبتکرانۀ زنان میهن ما رو‌به‌رو بوده است و خواهد بود. پیکارِ حماسیِ زندانیان سیاسی زن، که تا به امروز همچنان ادامه دارد، و شهید شدن شماری از این مبارزانِ قهرمان، از جمله رفیق شهید ما فاطمهٔ مدرسی (سیمین فردین)، عضو مشاور کمیتۀ مرکزی حزب، که در فروردین ماه ۱۳۶۸ در زندان‌های قرون وسطاییِ رژیم به جوخۀ اعدام سپرده شد، نشانۀ عزم استوار زنان ایران در پیکار با استبداد حاکم است.
ادامهٔ سرکوب خشن حقوق زنان در رژیم ولایت فقیه
ما امسال در شرایطی به استقبال روز جهانی زن در ایران می رویم که با وجود گذشت ۳۷ سال از پیروزی انقلاب بهمن ۵۷، که زنان نقش اساسی و برجسته‌ای در پیروزی آن داشتند، بسیاری از خواست‌های جنبش زنان و آرزوهای زنان میهن ما توسط حاکمان کنونی و خائنان به آرمان‌های انقلاب بهمن زیر پا لگدمال شده است.
علی خامنه‌ای، ”ولی فقیه“رژيم، در دیداری که در آغاز سال ۱۳۹۳ با “زنان فرهیخته و نُخبه” داشت، بار دیگر بر سیاست‌های زن ستیزانه‌اش- که زیر پوششِ سخنانی در “دفاع از مقامِ زنان” ارائه شد- تأکید ورزید و چارچوب سیاست‌های آتیِ رژیم را در مورد زنان ترسیم کرد. خامنه‌ای در سخنانش ضمن توجیهِ ایدئولوژیک نابرابری بین زن و مرد و طبیعی جلوه دادنِ این نابرابریِ، خانه‌نشینی، دوری از فعالیت‌های اجتماعی، اشتغال، و کوشش برای تحصیل را برای زنان منطقی و طبیعی خواند و غیر از آن را ”متحجّرانه“ و فریبکاری نامید. او در بخشی از سخنان خود گفت: “نگاهِ کاسب‌کارانه به ظرفیتِ زنان در مسائل اقتصادی، از جمله اشتغال و نگاه تحقیرآمیز به زن و تنزّل دادن او به وسیله‌ای، مبانی دیگری است برای اطفای شهوات مردان، که تفکرات غربی را دربارهٔ زنان کاملاً ظالمانه و متحجّرانه ساخته است.” (پایگاه اطلاع رسانی “دفتر رهبری”، ۳۰ فروردین‌ماه ۱۳۹۳).
حکومت جمهوری اسلامی ایران در چشم جهانیان نیز دارای کارنامهٔ سیاهی از زن‌ستیزی است، به طوری که دبیرکل سازمان ملل متحد در گزارشی که در این زمینه منتشر کرد، برخی از معضلات حقوق بشری زنان در ایران را برشمرد، که از آن جمله‌اند: نقض حقوق مدافعان حقوق بشر زنان و فعالان عرصهٔ حمایت از حقوق زنان، و اِعمال تبعیض علیه زنان در قانون و رویّه.
بر اساس این گزارش، دولت جمهوری اسلامی ایران کمترین مشارکت زنان در نیروی کار و کمترین میزان درآمد برای زنان را در میان کشورهای منطقه به خود اختصاص داده است. دبیرکل سازمان ملل از دولت ایران درخواست کرده است که قوانین و رویّه‌هایی در جهت ارتقای مشارکت زنان در زندگی سیاسی، عمومی، اقتصادی، و حرفه‌ای اتّخاذ کند. همچنین در آخرین گزارش دبیرکل سازمان ملل در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران که در مهرماه ۱۳۹۴ منتشر شد، برخی از قوانین و مقرراتی که منجر به اِعمال تبعیض جنسیتی علیه زنان و افزایش میزان ارتکاب خشونت علیه زنان در کشور ایران می‌شود، این‌گونه برشمرده شده است: مفاد قانون مجازات اسلامی در مورد شهادت زنان و میزان دیه زنان، مفاد قانون مدنی در خصوص جواز ازدواج دختران سیزده سال، و قانون حمایت از خانواده که ازدواج موقت و ازدواج مجدد را جایز دانسته است. همچنین، به لایحهٔ فرزندخواندگی اشاره شده است که به موجب آن ازدواج پدرخوانده و فرزندخوانده جایز است، و دبیرکل سازمان ملل این امر را نقض حقوق کودکان و نقض تعهدات دولت ایران طبق کنوانسیون حقوق کودک اعلام کرد.
دولت ”تدبیر و امید“ و حقوق زنان
حسن روحانی در جریان انتخابات مهندسی شدهٔ سال ۱۳۹۲ قول های زیادی دربارهٔ تغییر وضعیت اجتماعی زنان داد. در آستانهٔ روی کار آمدن دولت روحانی، در همایشی که در روز ۱۱ تیرماه ۱۳۹۲ در تهران با عنوان “پیگیری مطالبات زنان ایران” برگزار شد، خواست‌های مطالباتی زنان از دولت جدید به این ترتیب عنوان گردید: “لغو تفکیک جنسیتی و سهمیه‌بندی در دانشگاه‌ها، دادن اجازهٔ فعالیت به نهادهای مدنی و تشکل‌های غیردولتی در این حوزه، بازگرداندن رشتهٔ مطالعات زنان به دانشگاه‌ها، و حذف نگاه امنیتی به فعالان زنان. همچنین تأکید شد که رئیس‌جمهور جدید در انتخاب اعضای کابینهٔ آینده دقت کند تا کسانی که نگاه ضد زن و مردسالارانه دارند وارد کابینه نشوند. در یک کلام، حرکت به سمت رفع هرگونه تبعیض علیه زنان”.
نگاهی به کارنامهٔ دوسالهٔ دولت روحانی نشان می‌دهد که نه‌فقط گامی جدّی در راه تحقق حقوق زنان در ایران برداشته نشده است، بلکه سیاست‌های کلان و زن‌ستیزانهٔ رژیم ولایت فقیه در عرصه‌های گوناگون همچنان ادامه دارد.
بسیاری از کنشگران حقوق زنان در ایران، که همچنان تحت پیگرد نیروهای امنیتی رژیم به مبارزهٔ خود ادامه میدهند، با اشاره به عمل نکردن دولت روحانی به قول‌های انتخاباتی‌اش، به انبوه فزایندهٔ مشکلات زنان میهن ما در شرایط ادامهٔ حاکمیت رژیم ولایت فقیه اشاره می‌کنند. از آن جمله رضوان مقدم، فعال حقوق بشر و حقوق زنان و از کنشگران ”کمپین یک میلیون امضا“ است که به خاطر فعالیت‌های حقوق بشری خود در ایران سابقهٔ چندین احضار و بازداشت داشته است. ایشان در مورد عملکرد دولت روحانی در عرصهٔ حقوق زنان می‌گوید: ”خواست‌های زنان در سال گذشته تقریباً همان‌هایی بوده که از اوّل انقلاب تا کنون مطرح بوده و در برخی موارد حتّیٰ به پیش از انقلاب برمی گردد. البته برخی از حقوقی که زنان پیش از آن کسب کرده بودند، با وقوع انقلاب به یک‌باره از آنها ستانده شد… به‌جز در موارد بسیار جزئی مثل حق حِضانت فرزند پسر و دختر که تا ۷ سالگی بر عهدهٔ مادر گذاشته شده است- که البته در صورت ازدواج مادر، پدر می‌تواند حِضانت فرزند را بازپس گیرد- نه‌تنها تغییرات مثبتی در جهت رفع نابرابری و تبعیض علیه زنان انجام نشده، بلکه گاهی شاهد افزایش فشار در وضع قوانین و لوایح، بخش‌نامه‌ها، و دستورالعمل‌های زن‌ستیز نیز بوده‌ایم… سهمیه‌بندی جنسیتی در برخی از رشته‌های تحصیلی دانشگاهی و ایجاد محدودیت‌های مختلف از عرصه‌های عمومی تا دخالت حکومت در خصوصی‌ترین زوایای زندگی زنان، مانند پیشگیری از بارداری، از دیگر مسائلی هستند که در حوزهٔ زنان رخ داده است. متأسفانه حکومت نه‌تنها در موارد خشونت علیه زنان بازدارنده نیست، بلکه پاره‌ای ازعوامل درون حکومتی به عدم امنیت زنان و حضورشان در عرصه‌های عمومی دامن می‌زنند؛ مثل فاجعهٔ اسیدپاشی در اصفهان. بنابراین، با توجه به مطالبی که گفته شد، ما شاهد تحقق خواست‌های زنان نیستیم…“ (به نقل از سایت ”ایران وایر“، ۱۷ اسفندماه ۱۳۹۳)
جنبش زنان و انتخابات اسفندماه ۱۳۹۴
در طول بیش از دو سالی که از روی کار آمدن دولت حسن روحانی می‌گذرد، برخلاف همهٔ قول‌های داده شده، نه‌فقط هیچ‌یک از خواست‌های زنان محروم میهن ما تحقق نیافته است، بلکه فشارها بر فعالان جنبش زنان و کارزار گسترده برای محدود کردن هرچه بیشتر حضور و فعالیت‌های اجتماعی زنان همچنان ادامه دارد. از کارزارهای سازمان‌یافتهٔ جنایتکاران حاکم و اسیدپاشی در شهرهای گوناگون تا حمله با چاقو و کشتن زنان بی‌گناه، همه بخشی از برنامهٔ واحد مزدوران رژیم برای حاکم کردن جوّ خفقان و وحشت و به حاشیه راندن جنبش زنان در جامعهٔ ماست.
انتخابات سال ۹۴ بار دیگر فرصتی بود که زنان میهن ما تلاش کنند تا با استفاده از فضای انتخاباتی موضوع سرکوب حقوقشان را طرح کنند. اعلام نامزدی شمار زیادی از زنان که توسط شورای نگهبان ارتجاع رد صلاحیت شدند، نشان داد که رژیم ارتجاعی حاکم مصمّم است که همچنان با ادامه دادن به سیاست‌های سرکوبگرانهٔ خود از هرگونه حرکتی در راه تحقق حقوق زنان در جامعه، هرچند جزئی، جلوگیری کند. آنچه باعث تأسف است این است که شمار محدودی از اصلاح‌طلبان طرفدار ”اعتمادسازی“ با حاکمیت ارتجاع نیز که اجازهٔ شرکت در فعالیت‌های انتخاباتی را یافتند آگاهانه از طرح مسائلی همچون سرکوب خشن حقوق زنان در میهن ما طفره رفتند تا به روند نزدیک شدنشان به حاکمیت لطمه‌ای وارد نیاید. آنچه مسلّم است این است که از درون مجلس تأیید صلاحیت شده توسط مرتجعانی همچون جنتی و یزدی نمی‌توان امیدِ بیرون آمدن قوانینی در راستای حقوق زنان را داشت. حاکمیت ارتجاع در زمینهٔ کاهش سطح مطالبات مردمِ جان به لب رسیده تا حدّ قبول تغییرناپذیر بودن نظام سیاسی میهن ما و قبول تداوم رژیم استبدادی ولایت فقیه، به‌ویژه در پی کودتای خشن و خونین انتخاباتی سال ۸۸ و حصر آقایان میرحسین موسوی و کروبی و خانم زهرا رهنورد، تلاش گسترده‌ای کرده است که باید هوشیارانه با آن به مقابله برخاست. مبارزه برای احقاق حقوق زنان میهن ما را نمی‌توان با بده بستان‌های پشت پرده برای رسیدن به چند صندلی در مجلس شورای اسلامی ارتجاع خاموش ساخت، آن هم در حالی که اساسی‌ترین حقوق اجتماعی و دموکراتیک زنان سرکوب می شود. زنان میهن ما آگاهانه و شجاعانه به پیکار خود ادامه خواهند داد.
زنان آگاه و مبارز!
کمیتهٔ مرکزی حزب تودهٔ ایران ضمن شادباش گفتن مجدد فرا رسیدن روز جهانی زن، بار دیگر بر این اعتقاد خود تأکید می‌کند که آزادی هر جامعه ای در گرو آزادی زنان آن جامعه است، و از این رو حمایت از پیکار شما و شرکت فعال در مبارزه و تلاش برحق شما در راه دست یافتن به خواست‌های برابری‌خواهانه و لغو هر نوع ستم جنسیتی وظیفهٔ اساسی و انقلابی هر مبارز آزادی‌خواهی است. جنبش زنان ایران به‌رغم همهٔ سرکوب‌ها و همهٔ تلاش‌های مرتجعان حاکم همچنان به پیکار خود ادامه داده است و خواهد داد، و دیر نیست آن روزی که راه برای تحقق حقوق برحق زنان میهن ما و استقرار آزادی و عدالت اجتماعی گشوده شود. مبارزهٔ مشترک و سازمان‌یافتهٔ همهٔ گردان‌های اجتماعی و نیروهای مدافع آزادی گامی اساسی در راه پیشبُرد این وظیفهٔ تاریخی است.
درود به زندانیان زن مبارزی که در زندان‌های قرون وسطایی رژیم به پیکار دلیرانهٔ خود ادامه میدهند!
پیروز باد جنبش زنان ایران و جهان برای برابری حقوق و پایان ستم جنسیتی!
کمیتهٔ مرکزی حزب تودهٔ ایران
۱۵ اسفند ۱۳۹۴
به نقل از «نامۀ مردم»، شماره ۹۹۴، ۱۷ اسفندماه ۱۳۹۴
