حزب کمونیست پرتغال، از دمکراسی در مسیرِ مبارزه برای ساختمانِ سوسیالیسم دفاع می‌کند
مصاحبهٔ ویژه با رفیق “پدرو گوئری‌یِرو”، نمایندهٔ پیشینِ پارلمانِ اروپا، و مسئولِ شعبهٔ روابط بین‌المللی کمیتهٔ مرکزی حزب کمونیست پرتغال
…»“صندوقِ‌بین‌المللی‌پول” به‌رهبری کمیسیون اروپا]، کلان‌سرمایه‌داریِ پرتغال و همچنین سرمایهٔ بزرگِ خارجی، درگیرِ مبارزه‌یی بسیار مهم و تأثیرگذار بوده‌اند. دولتِ دست‌راستی هم در واکنش به‌این مبارزه، به سیاستی خشن روی آورده بود. در چنین شرایطی، کشور به‌پیشوازِ انتخابات ۱۳ مهرماه سال گذشته [۱۳۹۴] رفت. حاصلِ این انتخابات برای حزب دست‌راستی، از دست دادن اکثریت مجلس بود، که خود به پدید آمدن شرایطی نو در کشور ما منجر گردید. «
سؤال: شرایط اقتصادی و سیاسی در پرتغال از زمان برگزاریِ انتخابات اخیر (پائیز سال ۱۳۹۴) تا کنون چگونه بوده است؟
پدرو گوئری‌یِرو: در چهار سال گذشته دولتی راست‌گرا رهبری کشور را به‌دست گرفته بود که برای آنانی که توانستند به‌بهره‌کشی از مردم ما شدت بخشند زمینه را به‌وجود آورده بود- و در نتیجهٔ آن- شرایط اقتصادی در کشور به یک فاجعه تبدیل شده است. در خلال این چهار سال، کارگران و مردم پرتغال در دفاع از حقوق‌شان، [میزانِ] دستمزدها، منافعِ ملی، و برضدِ مداخله‌های خارجی [از سوی کشورهای عضو اتحادیهٔ اروپا]،صندوق بین‌المللی پول، “ترویکا”[“سه‌گانهٔ”:”اتحادیهٔ‌اروپا”، صندوق بین‌المللی پول،”ترویکا”[“سه‌گانهٔ”:”اتحادیهٔ‌اروپا”، “بانک‌مرکزی‌اروپا”، “صندوقِ‌بین‌المللی‌پول” به‌رهبری کمیسیون اروپا]، کلان‌سرمایه‌داریِ پرتغال و همچنین سرمایهٔ بزرگِ خارجی، درگیرِ مبارزه‌یی بسیار مهم و تأثیرگذار بوده‌اند. دولتِ دست‌راستی هم در واکنش به‌این مبارزه، به سیاستی خشن روی آورده بود. در چنین شرایطی، کشور به‌پیشوازِ انتخابات ۱۳ مهرماه سال گذشته [۱۳۹۴] رفت. حاصلِ این انتخابات برای حزب دست‌راستی، از دست دادن اکثریت مجلس بود، که خود به پدید آمدن شرایطی نو در کشور ما منجر گردید. مردم پرتغال راه برون‌رفت را تصریح و تأکید بر شکستِ سیاست دست‌راستی دید.
حزب ما، حزب کمونیست پرتغال، در شکستِ این دولت دست‌راستی- با تصریح و تأکید مجدد بر شکستِ آن در انتخابات- سهم تعیین‌کننده‌ای داشت. بنابراین، امکانِ تفاهم با “حزب سوسیالیست”، بر اساس دو باور عمده، پدید آمد: نخست، پایان دادن به روندِ سیاست خانمان‌برانداز خطرناکی بود که حزب‌های دست‌راستی- با پشتیبانی رئیس‌جمهور کشور- به‌پیش می‌بردند و دوم، تفاهم بر سر برداشتن گام‌هایی مهم، هرچند محدود و جزئی، به‌منظور برگرداندن [برعکس کردنِ سیرِ] سیاست‌های منفی‌ای که به مردم و کارگران ما در طی چهار سال گذشته آسیب وارد آورده‌اند. افزایشِ دستمزدِ کارمندان بخش دولتی، افزایشِ حداقلِ دستمزد، دفاع از نظام خدمات درمان و بهداشت همگانی، آموزش همگانی، و اقدام‌های دیگری جز این‌ها- که پاسخی به مبارزات کارگران و مردم پرتغال در سال‌های اخیر است و در فهرستِ گام‌هایی مشترک قرار دارند که باید به جلو برداشته شوند. این اقدام‌ها، برآیندِ این مبارزه‌ها است. امروز یک دولت سوسیالیست بر سرکار است که اعلام کرده است وظیفهٔ برداشتنِ چنین گام‌هایی که با برنامهٔ حزب سوسیالیست همخوانی دارند، بر دوش خواهد گرفت. باید خاطرنشان ساخت که، این برنامهٔ حزب کمونیست پرتغال نیست. آنچه بدان دست یافته‌ایم نه انتخابِ یک دولت و نه ایجادِ یک دولت ائتلافی به‌وسیلهٔ ما بوده است. در حوزهٔ اقدام سیاسی در مجلس نیز توافقی میان ما و حزب سوسیالیست وجود ندارد. آنچه ما به‌دست آورده‌ایم، تفاهم بر سر هدف‌هایی محدود اما بسیار مهم برای مردم است. ما هم‌اکنون مبارزه‌مان را نه‌تنها برای تحکیم و گسترش اقدام‌های جاری، بلکه در جهت پیروزی در دستیابی به شرایط و حقوق نوین اجتماعی و سیاسی به‌پیش می‌بریم. اکنون زمانی مهم برای به‌نمایش گذاردنِ ارزشِ مبارزه در مسیرِ برنامه‌هایمان است.
ضروری است نشان داده شود که [اجرای] سیاست‌های راست‌گرایانه و برنامه‌هایی که به مردم پرتغال و کارگران تحمیل شده‌اند، اجتناب‌ناپذیر نیستد. این در جای خود ارزش نظری و سیاسی بسیار مهمی نیز دارد. زیرا همان‌طور که می‌دانید، اتحادیهٔ اروپا سعی دارد چنین امری را بپذیراند که به‌جز داشتنِ سیاستی دست‌راستی، برنامه‌یی نولیبرالی، و تمکین به سلطهٔ قدرت‌های بزرگ- بدونِ دراختیار داشتن حق حاکمیت ملی و یا حقوقی که بتوان بر پایه آن‌ها آیندهٔ کشور خود را رقم زد- راه و گزینهٔ دیگری وجود ندارد. بنابراین، مبارزه با پذیراندن امری که در پیش بدان اشاره شد، بسیار اهمیت دارد چراکه راهکار رویارویی با سیاست‌های دست‌راستی را نشان می‌دهد.
عملکرد حزب کمونیست پرتغال نه‌تنها به‌معنای مبارزه برای دفاع از حقوق و شرایط زندگی مردم ما است، بلکه برنامه سیاسی ما را نیز بازتاب می‌دهد. زیرا درستیِ عملکردِ حزب کمونیست پرتغال را به‌خاطر برگرداندن [مسیرِ] سیاست‌های موجود نشان می‌دهد و افزون بر آن، دورنمای راهکار آینده را نیز نمایان می‌سازد. نباید به آنچه تا کنون به‌دست آورده‌ایم بسنده کنیم. دستاوردها پرارزش‌اند، اما باید از آن‌ها فراتر رویم. بنابراین، ما باید به‌این هدف میهن‌دوستانه ادامه دهیم، و از برنامه‌های چپ و پیش‌رو، یعنی راه‌بندِ اصلی در برابر سیاست‌های راست‌گرایانه، سیاست‌هایی که نزدیک به ۴۰ سال‌ست به‌منظورِ از میان برداشتن تمامی دستاوردهای “انقلاب آوریل” پرتغال- بین سال‌های ۱۹۷۴ و ۱۹۷۶ – تازانده شده‌اند، دفاع کنیم.
شرایط نوین در کشور اکنون کارکردِ بدهی خارجی ما را در حکم اهرمی برای ربودن آنچه در کشور تولید می‌شود به‌زیر سؤال می‌برد. سیاست‌های نوین از ما می‌طلبد که دربارهٔ وضعیت بدهی عمومی، مالیات‌ها و مهلت پرداخت آن‌ها به گفتگو بنشینیم و چگونگیِ ایستادگی در برابر سیاست‌های تحمیلی اتحادیهٔ اروپا و سیاست مالی “یورو” را مورد بازبینی قرار دهیم. ایستادگی و بی‌اثر ساختنِ سیاست‌های تحمیلی خارجی با برقرار بودن سیاست‌های راست‌گرایانه ناممکن است. چنین برنامه‌یی همچنین بر اهمیت بهبودِ سیاست تولیدِ ملی و تغییرِ قراردادهای اشتغال و قانون‌های کار و دستمزدها با سیاست نوین اقتصادی برای دفاع از حقوق اجتماعی، خدمات عمومی و سیاست مالیاتی بدون فشار بر روی کارگران بلکه فشار بر سرمایهٔ بزرگ در کشور ما تأکید دارد. ما باید حاکمیت ملی‌مان را در برابر سرمایهٔ کلان را به‌دست آوریم. این برنامه‌یی میهنی و پیشرویی است که می‌تواند راهگشای برپاییِ دمکراسی‌ای پیشرفته با ارزش‌های “انقلاب آوریل” ۱۹۷۴ به سمتِ سوسیالیسم برای کشور باشد.
انقلابی که در پرتغال روی داد، انقلابی بنیادی بود که سلطهٔ سرمایهٔ کلان را به‌چالش کشید و بر نقشِ نیروی کار تأکید ورزید و توانست در مرکز و جنوب کشور به اصلاحات ارضی‌ای مهم دست بزند. پس از ۴۸ سال برقراری دیکتاتوریِ فاشیستی در پرتغال، اصلاحات مهم اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در کشور انجام گرفت. این دگرگونی‌ای بزرگ بود. اگرچه سیاست‌های خصوصی‌سازی بر اصلاحات ارضی و پیشرفت‌های به‌دست‌آمده خدشه وارد کرده‌اند، اما همین دستاوردها در قانون اساسی توانسته‌اند وجود رژیمی دمکراتیک را عملی سازند. قانون اساسی ما هنوز هم پس از هفت بار بازنگری و تغییر همچنان ساختار “انقلاب آوریل” را نگه داشته است. در مقدمهٔ قانون اساسی گفته می‌شود که، آیندهٔ پرتغال سوسیالیسم است. این قانون اساسی در ۲ آوریل ۱۹۷۶ به‌تصویب رسید. بنابراین، ما امسال چهلمین سالگرد “انقلاب آوریل” را با تأکید بر اهمیتِ دفاع از قانون اساسیِ کنونی کشور به‌دلیل اینکه مترقی است و از حقوق مردم و کارگران دفاع می‌کند، جشن می‌گیریم. درکِ برنامهٔ حزب ما در دفاع از دمکراسی در مسیرِ مبارزه برای سوسیالیسم در کشور، نکته‌یی مهم و اساسی است.
سؤال: شما اخیراٌ در جلسهٔ کارگروه نشست‌های سالانهٔ حزب‌های کمونیست و کارگری در استانبول شرکت کردید. برداشتِ شما از آن چیست؟
پدرو گوئری‌یِرو: ما فکر می‌کنیم هدف عمده کارگروه کمک به تداوم نشست‌های سالانهٔ حزب‌های کمونیست و کارگری است. برگزاری مرتب این نشست‌ها نه‌تنها مکانی برای در میان گذاردن تجربه‌ها، تحلیل‌ها و برداشت‌های حزب‌های کمونیست و کارگری در مورد واقعیت‌های کشورهایشان است، بلکه شرایط بین‌المللی را نیز بازمی‌تابد. برای ما شنیدن راهکارهای بهبود مناسبات بین‌المللی بین حزب‌های کمونیست مهم است. پس از هفدهمین نشستِ سالانهٔ حزب‌های کمونیست و کارگری- که در آبان‌ماه گذشته [۱۳۹۴] در استانبول برگزار گردید- ما در فرایند تصمیم‌گیری و سازمان‌دهیِ نشست بعدی که در ویتنام و به‌دعوت حزب کمونیست ویتنام برگزار خواهد گردید شرکت کردیم. ما از حزب کمونیست ترکیه به‌خاطر قبول میزبانیِ جلسهٔ کارگروه سپاسگزاریم و بار دیگر بر همبستگی خود با پیکار مردم خاورمیانه، سوریه و ترکیه تأکید می‌ورزیم.
به نقل از «نامۀ مردم»، شمارۀ ۹۹۶، ۱۶ فروردین ماه ۱۳۹۴
