درس‌های کامیابی‌ها و شکست‌های چپ در هندوستان
نگاهی به انتخابات مجلس قانون‌گذاری ایالتی در بنگال غربی و کِرالا
کشور هندوستان دارای ساختار سیاسی-اداری فدرال و شامل ۳۱ ایالت و سرزمین است. انتخابات مجلس‌های قانون‌گذاری ایالتی هندوستان هر پنج سال یک بار برگزار می‌شود ولی دورهٔ این مجلس‌ها و انتخابات آنها هم‌زمان با یکدیگر نیست. امسال نوبت انتخابات در پنج ایالت، از جمله در بنگال غربی، آسام، و کِرالا بود که در چند هفتهٔ گذشته برگزار شد.
در ایالت کرالا در جنوب غربی هندوستان، مبارزهٔ انتخاباتی سنگینی در جریان بود که در نهایت با پیروزی “جبههٔ دموکراتیک چپ“ (LDF) به پایان رسید. این جبهه توانست ۹۱ کرسی از ۱۴۰ کرسی مجلس قانون‌گذاری را به خود اختصاص دهد و اکثریت، و قدرت دولتی، را بار دیگر به دست آورد.
جبههٔ دموکراتیک چپ که از اتحاد حزب کمونیست هندوستان (مارکسیست)، هند کمونیست هندوستان، و نُه حزب سیاسی دیگر در منطقه تشکیل شده است، در انتخابات اخیر در ماه اردیبهشت، ۲۳ کرسی بیش از انتخابات پنج سال پیش به دست آورد. در برخی از حوزه‌های انتخاباتی، نامزدهای جبهه پیروزی‌های چشمگیری به دست آوردند و در بخش‌هایی از ایالت، به طور کل نمایندگان اپوزیسیون را از صحنه خارج کردند. حزب کمونیست هندوستان (مارکسیست) در اعلامیه‌ای که در این ارتباط منتشر کرد، نوشت: “هیئت سیاسی حزب کمونیست هندوستان (مارکسیست) به مردم کرالا درود می‌فرستد که در این انتخابات به طور چشمگیری به جبههٔ دموکراتیک چپ اعتماد کردند. دولت جبههٔ دموکراتیک چپ با این عزم راسخ قدرت را در دست می‌گیرد که به وعده‌هایی که در جریان انتخابات به مردم کرالا داده است عمل کند.»
آنچه منجر به این پیروزی تاریخی جبههٔ دموکراتیک چپ شد، مرتبط با مسائل اجتماعی و معیشتی تودهٔ زحمتکشان بود. حزب‌های متحد در جبههٔ دموکراتیک چپ مبارزات جدّی و مهمی را در زمینهٔ دستمزدها و شرایط کار و زندگی طبقهٔ کارگر و دهقانان سازمان‌دهی کرده و به پیش برده‌اند. در دوره‌ای که “جبههٔ متحد دموکراتیک» به رهبری “حزب کنگره “قدرت دولتی را در دست داشت، بسیاری از نهادهای دولتی مهم مسئول آموزش، بازنشستگی، و مواد خوراکی دچار بی‌نظمی و آشفتگی و فساد شد. پارتی‌بازی‌ها و خاصه‌خرجی‌ها و فساد مالی و اداری دولت حزب کنگره چشم مردم را به روی واقعیت موجود بازتر کرد. به هم ریختن و خراب کردن نهادهای دولتی در جای خود موضوع شکایت مردم بود، ولی وقتی با دزدیدن اموال عمومی همراه شد، دیگر به‌هیچ‌روی قابل تحمّل نبود. به همین دلیل، نارضایتی و اعتراض مردم و گرایش آنها به چپ شدّت یافت و جدّی‌تر شد.
چپ‌ها همچنین مبارزهٔ سختی را با راست‌گراهای فاشیست هندو در “سازمان میهنی ملّی “در پارلمان هندوستان و حزب حاکم “مردم“(BJP)
به پیش بردند. راست‌گراها برای اینکه در ایالت کرالا پیروز شوند دست به هر حیله و حقّه‌ای زدند، ولی نه پول زیاد آنها و نه نفوذ رهبران و سران حزب مردم، هیچ‌کدام نتوانست برای آنها پیروزی به بار آورد. حزب کمونیست هندوستان (مارکسیست) در اعلامیهٔ خود، خشونت اعمال شده توسط حزب کنگرهٔ دولت راست‌گرای نارندرا مودی در جریان انتخابات کرالا را محکوم کرد. البته نباید ناگفته گذاشت که بالاخره آنها توانستند برای نخستین بار، در مجلس کرالا یک کرسی به دست آورند! راست‌گراها سعی کردند رأی‌های “هندو»ها را دربست مال خود کنند، امّا در کرالا، دیگر هویت‌های اجتماعی، یعنی طبقه و کاست، نقش پراهمیتی در باز داشتن حزب‌های فاشیستی داشت. بی‌تردید نیروهای چپ نیز نقشی کلیدی و تعیین‌کننده در عقب راندن “حزب مردم “در ایالت کرالا داشتند. پس از اعلام نتیجهٔ انتخابات و در زمانی که چپ پیروزی‌اش را جشن می‌گرفت، سازمان میهنی ملّی، که در واقع مُشت آهنین جریان فاشیستی هندو در هندوستان است، با زور و خشونت به مراسم و گردهمایی‌های چپ‌ها حمله کرد. این سازمان متحد حزب حاکم هندوستان، برای به دست آوردن قدرت دولتی و جلوگیری از پیروزی چپ‌ها، حتّیٰ حاضر بود به چنین روش‌های خشنی نیز دست یازد.
امّا در بنگال غربی، در شمال شرقی هندوستان در همسایگی بنگلادش، وضع دیگری بود. نتایج کارزار انتخاباتی چپ‌ها متأسفانه چندان رضایت‌بخش نبود. یادآوری می‌شود که “جبههٔ چپ “در فاصلهٔ سال‌های ۱۳۵۶ تا ۱۳۸۵ قدرت دولتی را در بنگال غربی در دست داشت، و در شش انتخابات پیاپی مجلس، پیروز کامل بود. در آن دوره، دولت “جبههٔ چپ “دموکراسی اجتماعی و سیاسی و اقتصادی را به مناطق غیرشهری بنگال غربی برد. اصلاحات ارضی، صدور کارت شناسایی برای کارگران کشاورزی، و برقراری دولت‌های محلی همگی به واقعیت پیوست. امّا در انتخابات تاریخی پنج سال پیش (۱۳۹۰)، چپ‌ها پس از ۳۴ سال متحمّل شکست سختی شدند. علّت عمدهٔ آن شکست، تلاش نافرجام برای صنعتی کردن منطقهٔ سینگور در نزدیکی کلکته بود. هم‌زمان، خشونت گسترده و همه‌جانبه علیه چپ، به‌تدریج اعتماد توده‌ها را کم کرد، و در نتیجه از چپ فاصله گرفتند.
در پنج سال گذشته، چپ‌ها برای بازیابی اعتماد مردم تلاش زیادی کرده‌اند، ولی مسلماً این کار آسانی نیست. فساد و رفتار خشن حزب حاکم کنونی در بنگال غربی (حزب کنگرهٔ ترینامول) ضربهٔ زیادی به اعتبار و آبروی این حزب زده است، و در انتخابات ایالتی اخیر به نظر می‌آمد که همین وضعیت، زمینهٔ مساعدی برای فعالیت و پیروزی انتخاباتی، و قدرت‌گیری مجدد چپ در بنگال غربی باشد. امّا تصمیم چپ‌ها به همکاری با حزب کنگره، یعنی همان حزبی که در ایالت کرالا چپ‌های “جبههٔ دموکراتیک چپ “با آن مبارزه کردند، نتیجهٔ معکوس را برای چپ‌ها در بنگال غربی به بار آورد، اگرچه همکاری آنها به قصد اتحاد در مبارزه با “حزب کنگرهٔ ترینامول “بود.
به‌رغم انرژی زیادی که در کادرهای تازه‌نفس چپ‌ها در بنگال غربی دیده می‌شد، پیروزی در به دست آوردن دوبارهٔ رأی مردمی که به “حزب کنگرهٔ ترینامول “گرایش پیدا کرده بودند، بی‌اندازه دشوار بود. متأسفانه تعداد کرسی‌هایی که چپ‌ها در انتخابات اخیر به دست آوردند، حتّیٰ از تعداد کرسی‌های آنها در انتخابات پنج سال پیش هم کمتر بود. حتّیٰ سورجیا کانتا میشرا، رهبر “جبههٔ چپ»، در حوزهٔ انتخاباتی‌اش پیروز نشد و پس از ۲۵ سال، کرسی‌اش را در مجلس از دست داد.
در ایالت بنگال غربی هیچ‌کس انتظار نداشت که جبههٔ دموکراتیک چپ امسال در انتخابات با قدرت پیروز شود، آن هم به این علّت که پس از آنچه راست‌ها بر سرِ کادرها و اعضای این جبهه در روستاها و حاشیه‌های شهرها آورده بودند، جبهه هنوز نتوانسته بود تشکیلات خود را آن طور که باید و شاید بازسازی کند.
با وجود اینها، مقیاس شکست چپ‌ها در بنگال غربی حیرت‌آور است. پیش از اینکه بتوان قضاوتی در این باره کرد، “جبههٔ چپ “بنگال غربی باید دربارهٔ همکاری با حزب کنگره تعمّق جدّی کنند. در ارتباط با ادامهٔ مبارزه، سورجیا کانتا میشرا می‌گوید: “موضوع‌هایی که در پنج سال گذشته مطرح شده‌اند، و ما نیز چه در گذشته و چه در روند انتخابات مطرح کردیم، شامل سرکوب اعتراض‌ها، تهدید دموکراسی، بیکاری، خودکشی دهقانان، و… همگی واقعیت‌هایی‌اند که صرف‌نظر از انتخابات و رأی مردم، همچنان موضوعیت دارند و موضوع اساسی جامعه‌اند.»
در انتخابات اخیر مجلس‌های ایالتی در هندوستان، حزب کنگره در دو ایالت آسام (در منتهی‌الیه شمال شرقی هندوستان) و کرالا متحمّل شکست سختی شد، در حالی که حزب حاکم کنونی هندوستان (BJP)، حزب بهاراتیا جاناتا یا حزب مردم) در آسام پیروزی به دست آورد ولی در هیچ جای دیگری موفق نبود. حزب‌های منطقه‌یی و جبههٔ دموکراتیک چپ پیروزهای اصلی این انتخابات بودند.
نیروهای راست‌گرا با فرصت‌طلبی اعلام کردند که در انتخابات پیروز شده‌اند، در حالی که اصلاً چنین نبود. نارندرا مودی، نخست‌وزیر هندوستان از حزب مردم، از مردم هندوستان تشکر کرد و گفت: “صندوق‌های رأی به‌روشنی نشان داده‌اند که ایدئولوژی حزب مردم مورد پذیرش و استقبال قرار گرفته است.»
آمیت شاه، صدر حزب مردم و چهرهٔ سیاسی بازیچهٔ دست نخست‌وزیر نارندرا مودی، گفت که “نتیجهٔ انتخابات تأیید کنندهٔ حمایت مردمی از کارکرد نارندرا مودی در دو سال گذشته است.» رفتار راست‌گراها همیشه همین‌طور است؛ در حالی که شکست خورده‌اند ادّعای پیروزی می‌کنند و این طور نشان می‌دهند که با صلابت به سوی قدرت می‌روند. واقعیت‌ها برایشان مهم نیست. آنچه مهم است تصویری است که از خود و وضعیت خود ارائه می‌دهند. به نظر می‌آید که راست‌گراها این شیوه را از دنیای سرمایه‌داری و شرکت‌های بزرگ آموخته‌اند که در آن شمایل و “برَند “کالا مهم‌تر از خود کالاست. با همهٔ اینها، پیروزی چپ در کرالا به‌واقع انگیزه و مناسبت خوبی برای سرفرازی و شادمانی چپ‌هاست. علّت و چگونگی کامیابی چپ‌ها در کرالا را باید خوب شناخت تا بتوان دریافت که چگونه می‌توان حال و هوای آن ایالت را در جاهای دیگر هم به وجود آورد و در نتیجه به پیروزی‌هایی مشابه دست یافت. وضعیت اصلاً این طور نیست که رسانه‌های سرمایه‌داری و شرکت‌های بزرگ می‌خواهند نشان دهند، که چپ شکست خورده است. نیروهای چپ هندوستان از پیروزی در ایالت کرالا توان تازه‌ای یافته‌اند.
به نقل از «نامۀ مردم»، شماره ۱۰۰۲، ۷ تیر ۱۳۹۵
