بیانیهٔ حزب تودهٔ ایران: دربارهٔ کودتا در ترکیه
عملیاتِ ماجراجویانهٔ بخشی از نیروهای نظامی ارتش ترکیه به‌منظورِ انجام کودتای نظامی بر ضدِ دولت حزب «عدالت‌وتوسعه»، در خلال شامگاه روز جمعه ۱۵ ژوئیه (۲۵ تیرماه)، و پیامدهای آن در طول سه روز گذشته، این کشور را در وضعیتی بحرانی و خطرناک قرار داده است. گرچه رهبرانِ کودتا در نخستین بیانیه‌ها در شامگاه جمعه از به‌دست گرفتنِ قدرت از سوی خود خبر دادند و سقوطِ دولت اسلام‌گرای حاکم به‌رهبری رجب‌طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، را اعلام کردند، اما گزارش رسانه‌ای رخدادهای بعدی از شکستِ کودتا و در پیِ آن، بازگرداندنِ قدرت به‌دست حزب «عدالت‌وتوسعه» حکایت داشت.
بنا بر گزارش رسانه‌ها، در نتیجهٔ عملیاتِ این کودتا و ضد کودتای نیروهای اسلام‌گرا، ۲۶۵ نفر کشته، شمار زیادی زخمی و هزاران تن دستگیر و زندانی شدند. گرچه درحال‌حاضر اطلاعاتی بسیار ناقص و ضدونقیض دربارهٔ سازمان‌دهندگانِ کودتا و هدف‌های آن‌ها منتشر شده است و عملکردِ دولت ارتجاعی اردوغان پس از کودتا سؤال‌های بسیاری را دربارهٔ این کودتا در افکارعمومی برانگیخته است، اما آن‌چه جای تردید ندارد این است که، در جریان عملیاتِ کودتا و ازجمله به‌دنبالِ بمباران برخی از هدف‌های استراتژیک و ازجمله پارلمان این کشور در آنکارا، شمار زیادی کشته و زخمی شده‌اند. این نکته را نیز باید یادآور شد که، از نخستین ساعت‌های بامداد شنبه [روزِ بعد کودتا]، نیروهای وفادار به اردوغان نیز موجی از ترور برضد سربازان و نیروهای ارتشی شرکت‌کننده در کودتا را سازمان دادند. حملهٔ قمه‌به‌دستانِ اسلام‌گرا ـ که به‌فرمان مساجد با سلاح‌های سرد و گرم و سنگ و چوب به خیایان‌ها آمده بودند ـ به سربازانِ جوانی که حیرت‌زده و به‌نشانهٔ تسلیم شدن سلاح‌های خود را به‌زمین انداخته و لباس‌های ارتشی‌شان را از تن درآورده بودند، نمادی از عملکردِ ضدانسانی و شبه‌فاشیستیِ [اعضا] و طرفداران حزب «عدالت‌وتوسعه» بود. صحنه‌های دل‌خراشِ حمله با قمه و کتک زدن و زخمی کردنِ سربازان جوان و گریان و در یک مورد بریدنِ سرِ یک سرباز تسلیم‌شده، موجی از انزجار و نفرت نسبت به این حرکت‌های بربرمنشانه و محکومیتِ آن‌ها نزد افکارعمومی جهان را به‌دنبال داشت.
اردوغان، پس از بازپس گرفتن کنترل سیاسی کشور، به‌سرعت به‌تصفیهٔ گستردهٔ ارتش، پلیس و قوهٔ قضائیه کشور دست زد و بسیاری از مخالفانش را یا از کار برکنار و یا دستگیر و زندانی کرده است. رئیس‌جمهور دیکتاتور ترکیه یک روز پس از شکستِ کودتا، به‌صراحت، از این شکست در حکم یک «هدیهٔ الهی» نام بُرد. گردانندگان مساجد و مراکز اسلامی در شهرهای بزرگ ترکیه ـ ازجمله در آنکارا، استانبول و ازمیر ـ عملاً قدرت را در کشور به‌دست گرفته‌اند و حکمروایی می‌کنند. گزارش‌های متعددی در مورد ناپدید شدنِ چهره‌های سیاسی مخالف با رژیم کنونی ترکیه منتشر شده است. بسیاری از فرمانداران منطقه‌های مختلف از کار برکنار شده‌اند و دولت اجازهٔ مسافرتِ نزدیک به ۳ میلیون کارمند را به خارج از کشور، پیش از آن‌که ارتباطِ آنان با کودتاچیان بررسی شود، ممنوع کرده است.
موجِ انتقادهای گستردهٔ بین‌المللی از استیلای جَوِ انتقام‌جویی و اوج‌گیری سرکوبِ نیروهای اپوزیسیون در ترکیه به‌وسیلهٔ دولت اسلام‌گرایِ حاکم در دو روز اخیر بالا گرفته است. بسیاری بر این باورند که، کودتای نظامی بخشی از ارتش، به‌عنوان بهانه‌یی به‌منظورِ سرعت بخشیدن به اسلامی کردنِ بیشتر ساختارهای قدرت و سرعت بخشیدن به برنامهٔ تشکیلِ «جمهوری‌اسلامی ترکیه» از سوی اسلام‌گرایان حزب «عدالت‌وتوسعه» مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
همهٔ نیروهای ترقی‌خواهِ اپوزیسیون در ترکیه هرچند با سیاست‌های دولت حزب اسلام‌گرای «عدالت‌وتوسعه» سرسختانه مخالفند، کودتای نظامی بخشی از ارتش را محکوم کرده‌اند. آن‌ها به‌درستی اعلام داشته‌اند که، به‌دست گرفتن قدرت از سوی نظامیان در ترکیه در حقیقت می‌تواند بر دموکراسی و حکومت قانون در کشور بیش از این لطمه وارد آورد و در وضعیتِ تنش‌آلود و بسیار بغرنج حاکم بر منطقهٔ خاورمیانه، کشور را به بی‌ثباتی سیاسی‌ای بیشتر دچار کند.
حزب «کمونیست ترکیه»، در نخستین بیانیه‌اش در مورد کودتا ـ که در روز شنبه، یک روز پس از کودتا منتشر شد، به‌موازات محکوم کردن قاطعِ کودتای شکست‌خوردهٔ نظامیِ فرماندهان ارتش، از کارنامهٔ عملکرد دولت اسلام‌گرای حزب «عدالت‌وتوسعه» به‌شدت انتقاد کرد. در این بیانیه، کمونیست‌های ترکیه، طرفدارانِ صلح، دموکراسی و عدالت را در جهان فراخواندند تا به‌یاد داشته باشند که «هیچ‌کدام از دو طرف این درگیری نمایندهٔ منافعِ مردم نیستند» و همچنین «تنها قدرتی که می‌تواند حزب عدالت‌وتوسعه را سرنگون کند قدرتِ مردم است، و هیچ جایگزینی برای آن [قدرتِ مردم] وجود ندارد.» درحالی‌که بر اساس شواهد موجود روشن است که حزب «عدالت‌وتوسعه» تلاش خواهد کرد تا از کودتا همچون بهانه‌یی به‌هدف پاک‌سازیِ کشور از مخالفان، تقویتِ سلطهٔ خود بر قدرت و حرکت به سمت برقراریِ دیکتاتوری‌ای اسلامی استفاده کند، دوستانِ مردم ترکیه باید همبستگی‌شان با نیروها و آنانی که ژرفشِ دموکراسی را خواستارند ابراز کنند و بر وحدتِ همهٔ مردم و زحمتکشان درمخالف با درگیری‌های فرقه‌ای تأکید ورزند. حزب «کمونیست ترکیه»، در روز یکشنبه ۲۷ تیرماه [۱۷ ژوئیه]، باهدف بحث و تصمیم‌گیری در مورد تحول‌های شتاب‌گیرندهٔ روزهای پس از کودتا و گزینشِ شعارهای ضروری، پلنوم کمیتهٔ مرکزی‌اش را برگزار کرد.
حزب تودهٔ ایران، همراه با محکوم کردن صریح کودتای نظامی اخیر در ترکیه، نسبت به تعلیقِ قانون اساسی و سرکوبِ آزادی‌ها و نقضِ حقوق دموکراتیک، دستگیری‌هایِ گسترده و تلاش دولت اسلام‌گرا در جهت تعطیلِ دموکراسی در کشور ترکیه نگرانی عمیق خود را اعلام می‌کند. حزب ما ادامهٔ رخدادهای روزهای اخیر را تهدیدی بر ضد صلح و در تضاد با منافعِ خلق‌های منطقه خاورمیانه می‌دانیم. حزب تودهٔ ایران، با نیروهای دموکراتیک و مترقی، سندیکاهای کارگری و حزب «کمونیست ترکیه» ابرازِ همبستگی کرده و از مبارزهٔ آن‌ها در مسیر بازگرداندنِ دمکراسی و حکومت قانون به کشور، حمایت می‌کند.
حزب تودهٔ ایران ـ ۲۸ تیرماه ۱۳۹۵
