«فدراسیون زنان کوبا» در میان همهٔ زنان

“من اعتقاد دارم که، زنان کوبایی نمادی هستند از آنچه که توانسته‌ایم انجام دهیم. و فکر می‌کنم که همهٔ ما اهمیت داریم و در چالش‌هایی که امروزه به‌منظور ساختنِ ملتی مقتدر، مستقل، دموکرات، سوسیالیست، کامیاب و پایدار با آن رویاروییم، نقشی تعیین‌کننده‌ داریم.” ترزا امارل بوئه

“ترزا امارل بوئه”، از اکتبر سال ۲۰۱۲ دبیرکل “فدراسیون  زنان کوبا” (FMC) بوده است. او یکی از چهار تن زنِ عضو هیئت سیاسی “حزب کمونیست کوبا” نیز است. از این روی، به‌گفتهٔ خودِ او، هر سخنرانی‌اش پژواکِ صداهای بیش از ۴‌ میلیون زن کوبایی است، بازتاب‌دهندهٔ منافع آنان و نگرانی‌های آنان است. در فضای پنجاه‌وششمین سالگرد بنیان‌گذاری “فدراسیون”،او به برخی از پرسش‌های “گرانما”یِ بین‌المللی پاسخ می‌دهد.

زنان امروز کوبا و “فدراسیون زنان”
ما با زنان در نمایندگی‌های (محلی)، در بلوک‌ها، در راستای یافتن بهترین راه برای نشان دادن هر یک ازنگرانی‌های آنان، درحال تبادل‌نظری دائمی هستیم. بدون شک، پیر شدن جمعیت یک چالش در برابر زنان است، چون مراقبت از جمعیت پیر،که ۱۹٫۴ درصد جامعه را تشکیل می‌دهند،هنوز بر عهدهٔ زنان است.اما آبشار مراقبت از سالخوردگان بر دوش زنانی که مسئولیت‌های اجتماعی دارند نیز فرو می‌آید، مانند موردهایی که  زنان خودشان را با معمای ادامه دادن به کار و یا ماندن در خانه برای مراقبت از این افراد، رودررو می‌بینند. خوشبختانه در کوبا  شبکهٔ مراقبت از خانواده (برای نمونه، خانه‌های پرستاری) وجود دارد و سیاست‌هایی دولتی در جهت تخفیف مشکل‌های ناشی از این واقعیت‌های جدید اجتماعی- جمعیتی تصویب شده‌اند. و باید بگویم که نماینده‌های ما در صحنهٔ این واقعیت‌های جدید حضور دارند و کمک می‌کنند، زیرا هر جا که سالخورده‌یی وجود داشته باشد، مددکارهای اجتماعی‌ای که داروهای او را بخرند یا به تمیز کردن خانه‌اش کمک کنند نیز حضور دارند. یک مشکل آن است که درخواست برای مراقبت روزانه از مراکز  پیش‌دبستانی بسیار بالاتر از توان موجود ما است. این یک مورد است، چون زنان تا حد زیادی در اشتغال، هم در بخش‌های دولتی وهم غیر دولتی همسان بوده‌اند… اما زنان شاغل در هر دو بخش حق دارند در مراکز مراقبت روزانه پیش‌دبستانی گمارده شوند. با این حال، ما اکنون همراه با دولت و کمیسیون اجرایی (خطوط راهنمای سیاست  اقتصادی و اجتماعی کشور) در جستجوی بدیل‌های معینی برای این درخواست کار می‌کنیم. بخشی از طریق مراقب‌های خصوصی پوشش داده می‌شود. اما این کافی نیست. قیمت‌ها اغلب بیشتر از آن چیزی است که خانواده‌ها می‌توانند پرداخت کنند. موضوع‌هایی وجود دارند که ما بدان‌ها با دقت  توجه می‌کنیم. شرکت‌کننده‌هایی پرشمار در اجرای سیاست‌های عمومی وجود دارند که، تا حدی،  این نیازها را برطرف می‌کنند. … به‌روز کردنِ الگوی اقتصادی چالش‌هایی را تحمیل می‌کند که حل آن‌ها از سوی زنان برعهده گرفته می‌شود. حرکت کارمندهای دولتی به سوی بخش غیردولتی، چالش‌هایی را به‌همراه می‌آورد. “فدراسیون زنان کوبا” ، در مراکز محلی راهنمایی زنان وخانواده، برنامه‌یی که به فراگیریِ این شکل‌های جدید از مدیریت کمک کند، به آموزش می‌پردازد. علاوه بر این، ما ممیزی‌ای را به‌عهده داریم و با کارگران غیردولتی به‌منظور دریافتن اینکه چگونه کار می‌کنند،  چه نتایجی را به دست می‌آورند… صحبت می‌کنیم.  قانون کار کوبا از زنان در این بخش حمایت می‌کند، و مقرر شده است که هر جا که کارفرما و کارگری وجود دارد، باید قراردادِ کاری بین آنان وجود داشته باشد و اینکه مشارکت این زنان باید بیمه شود و مرخصی زایمان برای‌شان مقرر گردد. بر مبنای پیشنهادهایی که از این مذاکره‌ها به‌دست آمده است، ما در حال بازبینی  چگونگیِ حفظ بهتر این حقوق هستیم، و همهٔ این‌ها به منافع تأمین اجتماعی مربوط می‌شوند.
   
خشونتِ جنسی
نشان دادن خشونت همیشه در بین نگرانی‌های “فدراسیون” وجود داشته است. اما خشونت بر ضدِ زنان، به ویژه از چشم‌انداز روانشناسی، تحقیر توانایی‌ها و امکان‌های زنان، و کوچک شمردن آنان، هنوز وجود دارد. بنابراین، به‌اتفاق دادستان کل جمهوری [کوبا]، ما خطوط تلفنی‌ای برای شکایت‌های زنان دایر کرده‌ایم. در موردهایی که زنان نمی‌توانند به پلیس دسترسی پیدا کنند، می‌توانند هررفتاری از این نوع را گزارش کنند، و اقدام‌های لازم در این زمینه برای آنان انجام شود. 

بزرگداشت
ما بزرگداشت را برای جوانان خود و نودمین سال تولد رفیق فرمانده “فیدل کاسترو” تعیین کرده‌ایم. در تمام طول سال ما برای مراسم استقبال از بیش از ۳۷ هزار عضو جدید در سراسر کشور، و یادآوریِ بسیاری از وظایف سازمان [“فدراسیون”]، که اکنون ۵۵ ساله است، ازجمله مثلاً نخستین فارغ‌التحصیل از مدارس “آنا بتانکورت”، که بیش از ۱۴ هزار نفر خیاط از آن فارغ‌التحصیل شده‌اند،  درحال تدارک بوده‌ایم. آنان دراین مدارس نه‌تنها دوختن را آموختند، بلکه دربارهٔ حقوق خویش و درک فرصت‌هایی که از سوی انقلاب مطرح شد نیز آموختند. “فدراسیون” امروز بیش از ۴ میلیون عضو دارد: ۹۰٫۶ درصدِ زنان [و دختران] بالای ۱۴ سال. این بزرگ‌ترین نیروی ماست: تواناییِ تبادل‌نظر با زنانی از هر سطحِ آموزشی، سابقه، و گرایش جنسی. ما همچنین تلاش می‌کنیم یاد بگیریم که آنان به شرکت [در امور] چگونه تمایلی دارند و کارمان را با واقعیت‌های آن تطبیق می‌دهیم. البته، کارِ مراقبت و مددکاری، کارِ با خانواده‌ها و تلاش برای حقوق و فرصت‌های برابر،اساسِ برنامهٔ ماست، اما اینکه این کار را چگونه انجام دهیم، به آنان- در هر یک از محل‌هایی که آنان سازمان‌دهی می‌شوند-بستگی دارد. البته اعضای ما با کمک‌های ماهانه، از “فدراسیون” حمایت می‌کنند. کسانی هم هستند که می‌خواهند عضو سازمان [“فدراسیون”] شوند و توانایی پرداخت کمک ندارند، بااین‌وجود، اینان نیز پذیرفته می‌شوند. چون هدفِ سیاست‌های عمومی‌ای که ما ترویج می‌کنیم، کارگاه‌های آموزشی و  گفت‌وگوهایی که در سطح جامعه‌ برگزار می‌کنیم، همهٔ زنان را در بر می‌گیرد و منافع و حقوق آنان را- حتی اگر کارت عضویت هم نداشته باشند- نمایندگی می‌کند.
“فدراسیون”، در مقام سازمانی مردم‌نهاد (ان جی او)، از سال ۱۹۹۷ جایگاهی مستحکم در سازمان ملل به‌دست آورده و حفظ کرده است. به‌همین خاطر، ما در دفاع از دولت کوبا مشارکتی شفاهی و نوشتاری داشته‌ایم، اما در دفاع از زنان فلسطین و سوریه نیز چنین کرده‌ایم… و هرسال سازمان‌های پایه‌ای خود را مستحکم‌تر کرده‌ایم، زیرا شکی وجود ندارد که پایگاه اصلی ما جامعه است، و از آن جاست که باید ساختارهای خود را استحکام بخشیم.  
ما همکاری با وزارت آموزش و پرورش را تقویت کرده‌ایم، و این به ما اجازه می‌دهد تا به مدارس برویم، با دختران در نشان دادن موضوع‌هایی مانند حاملگیِ نوجوانی، اعتیاد، برنامه‌های مختلف بهداشتی یا خشونت نمادین از طریق رسانه‌ها، تبادل‌نظر کنیم. …
ما شدیداً از این نکته که هیچ‌کس نمی‌تواند از دستاوردهای انقلاب، بدون توجه به آنکه رهاییِ زنان یکی ازمهم ترین دستاوردهای آن بوده است سخن بگوید، دفاع می‌کنیم. چه پیشرفتی از این واقعیت که ۴۸٫۸۶ درصدِ اعضای مجلس ملی [کوبا] زنان هستند، که ۴۲ درصدِ اعضای شورای دولتی [کوبا] زنان هستند و اینکه ۴ نفر از ۱۷ نفر عضوِ هیئت سیاسی [حزب کمونیست کوبا]، ما چهار نفر زن هستیم می‌تواند بزرگ‌تر باشد؟ در رأس هدف‌های بنیادی ما دفاع از انقلاب است، چون اگر آنچه که بودیم را با آنچه که هستیم قیاس کنیم، هیچ بدیلی برای دفاع از انقلاب وجود ندارد.

تبعیض [جنسیتی] در مورد زنان در کوبا
من مایلم بگویم که هنوز رفتار جنس‌گرایانه وجود دارد، یعنی رفتاری که نقشی را که زنان می‌توانند بازی کنند به‌حساب نمی‌آورد، یعنی رفتاری که پس‌ماندهٔ‌بیش از ۵۰۰ سال فرهنگ پدرسالاری است. اما اکثر مردم در جامعهٔ کوبای امروز از آنچه حقوق و فرصت‌های برابر را تشکیل می‌دهد آگاه‌اند.
مثلاً، زمانی که قانون اساسی جمهوری [کوبا] تصویب شد، در آن آمد: زنان باید از حقوق و فرصت‌هایی همانند مردان برخوردار باشند. به‌همین خاطر، این عبارت نکتهٔ مورد ارجاع مردان گردید، و از ما زنان خواسته می‌شد تا به آنان [مردان] برسیم. آن، برداشت غلطی از برابری بود. و زمانی که اصلاحِ قانون اساسی در سال ۱۹۹۲ صورت گرفت، این [عبارت] تغییر پیدا کرد. به جای آن آمد: زنان و مردان حقوق وفرصت‌های مساوی دارند. اگر زنی تبعیض را بپذیرد، اشتباه می‌کند، زیرا تمام فضاها و امان‌های ضروری برای شکایت بر ضدِ این تبعیضِ آسیب رساننده به جایگاه و شأن انسانی او در کشور به‌وجود آمده‌اند. رخ‌دادهایی از این دست پیش می‌آیند، اما شناسایی و اقدم بر ضدِ آن‌ها ضروری است، اما خیلی دشوار است. رئیس جمهور در گزارش خود به کنگرهٔ هفتم حزب فضایی را برای گفتگو دربارهٔ رهایی زنان و نقش‌شان در جامعه اختصاص داد. هنوز به‌نظر برخی‌ها می‌رسد که، از نقطه‌نظر نهادی ما نمی‌توانیم مسئولیتی به‌عهده بگیریم.
من اعتقاد دارم که، زنان کوبایی نمادی هستند از آنچه که توانسته‌ایم انجام دهیم. و فکر می‌کنم که همهٔ ما اهمیت داریم و در چالش‌هایی که امروزه به‌منظور ساختنِ ملتی مقتدر، مستقل، دموکرات، سوسیالیست، کامیاب و پایدار با آن رویاروییم، نقشی تعیین‌کننده‌ داریم.

به نقل از «نامۀ مردم»، شمارۀ ۱۰۰۸، دوشنبه ۲۹ شهریور ماه ۱۳۹۵