علی خامنهای و انکارِ پایاننامههای علمی تقلبی
سایت علی خامنهای، ۲۷ مهرماه، فرازهایی از سخنان او دربارهٔ حرکت علمی کشور را آورده و نوشته است: “حضرت آیتالله خامنهای، توقفِ حرکت علمی ایران را هدف اصلی دشمنان خواندند و خاطرنشان کردند: اگر در تحقق این هدف ناکام ماندند، برای به انحراف کشاندن آن، تلاش میکنند و اگر نشد، روی بدنام کردن و آلوده کردن آن سرمایهگذاری خواهند کرد، بنابراین همه باید مراقب باشیم با ناشیگریهای خود به تحقق این اهداف کمک نکنیم.
ایشان، انحرافِ کارهای تحقیقاتی و پایاننامهها از نیازهای واقعی ایران را نمونهای از کمک به منحرف شدن حرکت علمی کشور برشمردند و در نمونهای دیگر در زمینهٔ بدنام کردن این حرکت افزودند: فردی را به اسم دانشمند به کشور دعوت میکنند و او با انتشار عکس تابلوی فروش پایاننامهها در ایران، جوانان نخبهٔ کشور را بدنام میکند؛ آیا اینگونه افراد واقعاً دانشمندند؟”
مشکل خامنهای از آنجا شروع میشود که بهطور مستمر- و بیشتر از طرف مقامهای رسمی و رسانههای مُجاز کشور- گزارشهایی انتشار مییابند و اظهاراتی بیان میشوند که در آنها به نارساییهای سیستم آموزشی در تمامی مقطعها پرداخته میشود. باوجود تمام اینها، بازهم ما سخنانی از خامنهای میشنویم که در آنها با حمله به دشمن خیالی درصدد کتمان واقعیتهای دردناک آموزشی در ایران برمیآید. اتفاقاً “روزنامه شهروند”- که از سوی “جمعیت هلالاحمر” تأمین مالی میشود- گزارشی دربارهٔ “پایاننامهها” در ایران چاپ و منتشر کرد. شهروند نوشت: “حالا دیگر کمتر کسی پیدا میشود که هنگام عبور از خیابان انقلاب صدای دادزدنهای پایاننامهفروشها را نشنیده باشد یا تابلوهای تبلیغاتی این دفاتر را ندیده باشد. دولت سابق در آخرین ماههای عمر خود لایحهای را برای مقابله با این موضوع روانه مجلس کرد که تا به امروز مورد بررسی جدی قرار نگرفت و اعضای سابق و فعلی کمیسیون آموزش آن را ناقص دانستند. اما از روزی که ٬٬حسن روحانی٬٬ قبای ریاستجمهوری را به تن کرد، بر لزوم حل این موضوع تأکید کرد و خواهان ٬٬برخورد دستگاههای مختلف با اینگونه اقدامات٬٬ شد؛ ولی درعمل بازهم اتفاق تازهای در این بازار صورت نگرفت و حتی بر تعداد این دفاتر و وبسایتهای فعال فروش افزوده شد” [روزنامه شهروند، ۲۹ مهرماه و اول آبانماه]. شهروند در ادامهٔ گزارشش، بهنقل از محمدرضا مخبردزفولی، دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی، درباره نشست اخیر این شورایعالی، نوشت: “کشورمان بهلحاظ علمی و فناوری پیشرفتهای بسیار خوبی بهویژه در ۱۵ سال اخیر داشته و هماکنون جزو کشورهای مطرح دنیا در زمینه علم و فناوری است.” مخبر دزفولی، با سازمانیافته دانستنِ موضوع پایاننامهفروشی، ادامه داد: ٬٬برداشت این است که این جریانِ سازمانیافته و طراحیشده با پشتیبانی خارجیها و عناصر مسئلهدار و برخی اوقات هم بهوسیله عناصر غافل، نادان و ناآگاهی بهراه افتاده است٬٬.” شهروند درجایی دیگر از گزارس مینویسد:”میرحمایت میرزاده، سخنگوی گروه آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، خبری که دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی اعلام کرده را شنیده و میداند که از این پس قرار است قوه قضائیه و وزارت کشور، ورود جدیتری به ماجرای خریدوفروش پایاننامهها داشته باشند.” شهروند در ارتباط با حساسیتی که در این مورد بهوجود آمده است، مینویسد: “متأسفانه این حساسیت وقتی بهوجود آمده که نشریه ٬٬ساینس٬٬ در این مورد گزارشی را درج کرده است. بهعبارتدیگر، ما قادر به دیدن خودمان هم نیستیم، فقط وقتیکه دیگران ما را ببینند، از دریچهٔ لنز آنان است که میتوانیم نگاهی بهخود داشته باشیم و این بدتر از پایاننامهفروشی است. در این گزارش، یکی از دستاندرکاران امر اظهارنظر کرده که: ٬٬از این پس قرار است قوه قضائیه و وزارت کشور، ورود جدیتری به ماجرای خریدوفروش پایاننامهها داشته باشند٬٬. ولی آیا مشکل فقط دستگاه قضائی و بگیروببند است؟ قضیه ریشهایتر از اینهاست. همین دیروز پیامکی تبلیغاتی برای افراد بهاین مضمون ارسال شد که: ٬٬دیپلم رسمی بگیرید در کوتاهترین زمان ۱۰ تا ۳۰ درصد تخفیف٬٬. هم تلفن خط ثابت دارد و هم تلفن همراه اول! تلفن پیامک نیز ۰۹۹۰ است! این حتی بدتر از پایاننامهفروشی است.” روزنامه شهروند، در ادامه، با آوردن دلیلهایی متعدد، بر آن است که این پدیده هیچ ربطی به توطئهٔ دشمن و یا اقدامات عوامل خارجی ندارد. تنها مورد خارجی درباره این خبر که هم باعث نارضایتی خامنهای شده و هم شهروند نسبت بهآن ناخوشایندی نشان میدهد، این است که در نشریهٔ “ساینس”، در ارتباط با پایاننامهفروشی [در ایران] مطلبی آورده شده است. در گزارش روزنامه شهروند بهروشنی مشخص میشود که این پدیده در دوران احمدینژاد وجود داشته است. باتوجه به اینکه بیش از سه سال از آغاز بهکار دولت روحانی میگذرد باید بهاین نتیجه رسید که سابقهٔ “پایاننامهفروشی” حداقل نزدیک به ده سال باید باشد. برخلاف دروغگوییهای خامنهای، این پدیده، دسیسهٔ خارجی و تبلیغات دشمنان نیست، بلکه زاییدهٔ شرایط حاکم بر سیستم آموزشی میهن ما است که در آن، توجه به علم و پیشرفتهای نوین [ایران] در علم، گزافهگویی صِرف است. سخنان خامنهای و مطالب روزنامه شهروند نوعی فرار روبهجلو است، چون ممکن است ادعاهای پوچ رژیم ولایت فقیه را در آینده، با چالش مواجه سازد. در طول چند دهه گذشته، با گسترش مراکز آموزشیای که بهطورِعمده هزینههایشان را دانشجویان آنها تأمین میکنند- و دانشگاههای آزاد از زمرهٔ عمدهترین این مراکز هستند- ما شاهد رشد کِمی [عددی] دانشجویان بودهایم، و بهموازات آن، پدیدهٔ “پایاننامهفروشی” را نیز هم شاهد بودهایم. چپاولگران حاکم، که هدفشان از تأسیس مراکز آموزشیای همچون “دانشگاه آزاد” نه ارتقای جایگاه علمی کشور، بلکه منبعی برای کسب درآمدهای میلیونی بوده است، سیاست سکوت را در برابر پدیدهٔ “پایاننامهفروشی” پیشه کردهاند. بر پایهٔ روندِ درهمتنیدگیِ منافع گروهای فاسد در جهت درآمدزایی بیشتر، بعید است این هیاهوهای زودگذر مبنی بر برخورد قاطع با پدیدهٔ “پایاننامهفروشی” به نتیجهیی مطلوب برسد. سخنان خامنهای- که دراساس منکرِ چنین واقعیتی است- روشن میسازد که سیاست حاکم نه بر مقابله با “پایاننامهفروشی”، بلکه بر مبنای انکارِ این پدیده بنا شده است.