پیروزی لنین مورِنو در برابر راست‌گرایان در انتخابات اکوادور
به‌رغم تلاش نیروهای راست‌گرای افراطی در سراسر جهان در سال‌های اخیر برای تثبیت حاکمیت سیاسی خود (از جمله در آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی) یا بازپس گرفتن حاکمیت از نیروهای ترقی‌خواه (از جمله در آمریکای لاتین، در برزیل و شیلی و آرژانتین و هندوراس، و اکنون در ونزوئلا) مبارزهٔ مردمی برای مقابله با این یورش‌های راست‌گرایان متوقف نشده است و با قدرت ادامه دارد، و پیروزی‌های ارزشمندی نیز به دست آورده است. یکی از تازه‌ترین دستاوردهای نیروهای مردمی، پس از پیروزی چند ماه پیش ساندینیست‌ها در نیکاراگوئه، پیروزی لنین مورِنو در انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری اکوادور در آمریکای لاتین بود.
لنین مورِنو، سیاستمدار ۶۴ سالهٔ اکوادوری، از اعضای جنبش سوسیالیستی “ائتلاف میهن سربلند و مستقل “(یا ائتلاف پائِز) است که رافائل کوره‌آ رئیس‌جمهوری کنونی اکوادور رهبری آن را به عهده دارد. لنین مورِنو نزدیک به ۲۰ سال پیش (در ۴۵ سالگی) قربانی تیراندازی دو دزد مسلّح شد که نتیجهٔ آن، فلج شدن پاهای او بود. او ۵ سال پس از آن حادثه توانست مجدداً به زندگی روزمره- البته روی صندلی چرخدار- بازگردد. لنین مورِنو پس از پیروزی رافائل کوره‌آ در انتخابات ریاست‌جمهوری اکوادور سال ۲۰۰۶، به مقام معاون ریاست‌جمهور برگزیده شد و در سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۳ در این مقام در دولت کوره‌آ انجام وظیفه کرد. او در این مدّت توجه زیادی به مسائل افراد دارای معلولیت جسمی و ذهنی نشان داد و طرح‌های زیادی از جمله “اکوادور بدون مانع»، طرح‌های گوناگون اشتغال، یارانه به کسانی که از اعضای معلول خانواده‌ها مراقبت می‌کنند، و نیز طرح ملّی مسکن دسترسی‌پذیر برای معلولان را به سود آنها در اکوادور به اجرا گذاشت و توانست بودجهٔ خدمات مربوط به معلولان را ۵۰ برابر کند. به گفتهٔ هواداران او در میان فعالان حقوق معلولان، “مورِنو ما را از انزوا بیرون آورد. ما دیگر فقط آمار روی کاغذ نیستیم. “
لنین مورِنو به پاس خدماتش در همین دوران به طور رسمی از سوی کمیسیون افراد دارای معلولیت سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۲ نامزد دریافت جایزهٔ صلح نوبل شد. به‌رغم پشتیبانی گسترده از او در سراسر جهان، در آن سال جایزهٔ صلح نوبل به اتحادیهٔ اروپا داده شد. در دسامبر سال ۲۰۱۳، بان کی‌مون دبیرکل وقت سازمان ملل متحد، لنین مورِنو را به فرستادهٔ ویژهٔ سازمان ملل متحد در امر “معلولیت و دسترسی‌پذیری “منصوب کرد. این مأموریت لنین مورِنو تا سال ۲۰۱۶ که کارزار انتخاباتی ریاست‌جمهوری اخیر در اکوادور آغاز شد، ادامه یافت.
نامزدی مورِنو برای انتخابات امسال (۲۰۱۷) اکوادور در کنفرانس “ائتلاف میهن سربلند و مستقل “در مهر پارسال به تأیید و تصویب شرکت کنندگان رسید. شخصیت مثبت و مردمی لنین مورِنو، خدماتی که به مردم اکوادور کرده است، و این واقعیت که او رهبری مردمی بر روی صندلی چرخدار است، پشتیبانی مردمی گسترده‌ای را در اکوادور برای او به همراه داشته است. در روند کارزار انتخاباتی، هواداران مورِنو، و به‌خصوص معلولان کشور، او را الهام‌بخش همهٔ مردم دانستند که اگر او رئیس‌جمهور شود “دیگر چه کاری است که ما نتوانیم بکنیم؟»
مورِنو با وجود کارهایی که به سود افراد دارای معلولیت انجام داده است، شالودهٔ کارهایش را در احترام به اصول بنیادی عدالت و همبستگی می‌داند که از روز اوّل بن‌مایهٔ “انقلاب شهروندی “آن کشور بوده است. او در سال ۲۰۱۲ نوشت: “همبستگی- نه خیریه، بلکه حقوق برابر قائل شدن برای دیگران- ستون بنیادی همه‌شمولی و فراگیری اجتماعی است. “مورِنو از فعالان چپگرای اکوادور بوده که در جوانی در “جنبش انقلابی چپ “در دانشگاه و بعدها در جنبش “تمرّد “اکوادور فعالانه شرکت داشته است. این جنبش اخیر در سال ۲۰۰۵ به برکناری رئیس‌جمهور گوتیه‌رِز منجر شد. سرهنگ گوتیه‌رز از همدستان کودتای نظامی در سال ۲۰۰۰ در اکوادور بود که خودش دو سال بعد از آن کودتا به مقام ریاست‌جمهوری رسید.
پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری
نتیجهٔ نهایی انتخابات اخیر در اکوادور که به مرحلهٔ دوّم کشیده شده بود، روز دوشنبه ۱۴ فروردین ماه قطعی شد و روز سه‌شنبه رسماً اعلام شد. در دور اوّل انتخابات که در حدود دو ماه پیش برگزار شد، لنین مورِنو برای پیروزی قطعی ۰٫۷درصد رأی کم آورد. امّا در دور دوّم انتخابات، لنین مورِنو و معاون او خورخه گلاس با به دست آوردن ۵۱٫۱۶درصد آرای مردمی توانستند بر رقیبان راست‌گرای خود گییرمو لاسو بانکدار میلیونر ۴۹ ساله و معاونش آندره پائز که ۴۸٫۸۴درصد آرا را به دست آوردند، پیروز شوند. یک گروه از ناظران بین‌المللی نیز بر برگزاری انتخابات نظارت داشتند. خوزه موییکا رئیس‌جمهور سابق اوروگوئه و کمیسیون انتخاباتی “یوناسور “(اتحادیهٔ ملّت‌های آمریکای جنوبی) جزو این ناظران بودند که سلامت انتخابات را تأیید کردند. رافائل کوره‌آ رئیس‌جمهوری کنونی اکوادور، که روز سوّم خرداد پس از ۱۰ سال مقام ریاست‌جمهوری را به مورِنو تحویل خواهد داد، در حساب توییتری خود نوشت: “انقلاب در اکوادور پیروز شد. راست، به‌رغم میلیون‌ها پول و قدرت رسانه‌ای‌اش، شکست خورد. “مورِنو نیز در یک کنفرانس مطبوعاتی پس از اعلام پیروزی‌اش گفت: “ما می‌خواهیم سیاست را آبرومند کنیم؛ می‌خواهیم نمونه‌های خوبی برای شهروندان و به‌ویژه برای جوانانمان باشیم.“
اوو مورالِس رئیس‌جمهور بولیوی پیروزی “برادر»ش را تبریک گفت و در توییتر نوشت: “مردم متحد اکوادور در برابر امپراتوری و سرسپردگان آن پیروز شدند… میهن کبیر به جلو حرکت می‌کند. سوسیالیسم قرن بیست‌ویکم همیشه پیروز باد. “همچنین، کریستینا فرناندز رئیس‌جمهور پیشین آرژانتین در صحبتی که با رافائل کوره‌آ داشت به دولت اکوادور تبریک گفت و علاقه و همبستگی خود با مردم اکوادور را اعلام کرد. نیکولاس مادورو رئیس‌جمهور ونزوئلا نیز در توییتر نوشت: “تبریک به اکوادور؛ انقلاب شهروندی پیروز شد… “وزیر امور خارجهٔ اکوادور نیز نوشت: “اکوادور افتخار میهن کبیر است. “مانوئل زلایا، رئیس‌جمهور سابق هندوراس که در یک کودتای نظامی در سال ۲۰۰۹ از قدرت کنار رانده شده بود، نوشت که با پیروزی لنین، چرخهٔ محافظه‌کاری در آمریکای لاتین در هم شکسته شد. خوآن مانوئل سانتوز رئیس‌جمهور کلمبیا، میشل باشه‌له رئیس‌جمهور شیلی، و سالوادور سانچز رئیس‌جمهور السالوادور، و رؤسای جمهور پاراگوئه، پاناما، کستاریکا، و پرو نیز در پیام‌های جداگانه‌ای پیروزی مورِنو را به او تبریک گفتند. وزیر امور خارجهٔ مکزیک نیز بیانیه‌ای صادر کرد و پیروزی لنین را تبریک گفت. رائول کاسترو رئیس‌جمهور کوبا نیز پیامی به مورِنو فرستاد و در آن نتیجهٔ انتخابات را که طلیعهٔ “مرحلهٔ نوینی از انقلاب شهروندی “خواهد بود، شادباش گفت.
جولیان آسانژ، بنیادگذار ویکی‌لیکس که از سال ۲۰۱۲ در سفارت اکوادور در لندن پناهنده است، پیروزی لنین مورِنو را تبریک گفت. مورِنو گفته بود که پناهندگی جولیان آسانژ را لغو نخواهد کرد، در حالی که رقیب او گییرمو لاسو قول داده بود که در صورت پیروزی، پناهندگی آسانژ را لغو خواهد کرد و از او خواهد خواست که در مدّت ۳۰ روز سفارت را ترک کند. بر اساس اسنادی که ویکی‌لیکس پیش از این منتشر کرده است، لاسو ۴۹ کسب‌وکار در بیرون از اکوادور دارد و همان‌طور که مدّتی پیش در “اسناد پاناما “منتشر شد، با استفاده از همین امکان از پرداخت مالیات به دولت فرار کرده است.
یادآوری می‌شود که پس از سال‌ها ناآرامی سیاسی (از جمله تعویض متناوب هفت رئیس‌جمهوردر ده سال) و بی‌ثباتی اقتصادی و اجرای سیاست‌های اقتصادی نولیبرالی در اکوادور، “ائتلاف میهن سربلند و مستقل “به ریاست‌جمهوری رافائل کوره‌آ از ده سال پیش توانست دست به دگرگونی‌های اجتماعی بنیادی در کشور بزند و از جمله ۱ونیم میلیون نفر از جمعیت ۱۶میلیونی کشور را از زندگی در زیر خط فقر بیرون بیاورد و شبکهٔ آموزش و درمان همگانی و رایگان کشور را گسترش دهد. اکنون آموزش تا مرحلهٔ دانشگاهی برای همه رایگان و تضمین شده است. محل تأمین بودجهٔ این هزینه‌ها، درآمدهای مالیاتی از راه مبارزه با گریزهای مالیاتی بوده است، به طوری که در چند سال اخیر درآمدهای مالیاتی کشور سه‌برابر شده است. سیاست‌های نولیبرالی دولت‌های پیشین، اکوادور را یکی از فقیرترین و توسعه‌نیافته‌ترین کشورهای منطقه کرده بود. بحران بانکی کشور در سال ۱۹۹۹ اقتصاد کشور را فلج کرده بود.
دولت در سال ۲۰۰۰ دلار آمریکا را به منزلهٔ پول ملّی پذیرفت. بیکاری سر به فلک کشید و تقریباً یک‌دهم جمعیت از کشور بیرون رفتند. در دوران ریاست‌جمهوری کوره‌آ، که اقتصاددان است و پیش از این استاد دانشگاه بوده است، اکوادور همراه با ونزوئلا و بولیوی سیاست‌های افراطی بازار بدون نظارت را که صندوق بین‌المللی پول و دیگر نهادهای پُرقدرت جهانی به آمریکای لاتین تحمیل کرده بودند کنار گذاشت. کوره‌آ معتقد است که “مردم باید بر سرمایه رجحان داشته باشند “و ماهیت سیاست آن است که دولت‌ها از منافع چه کسانی دفاع می‌کنند: “نخبگان یا اکثریت مردم؟ سرمایه یا بشریت؟ بازار یا جامعه؟ ماهیت سیاست‌ها و برنامه‌هایی که طرح و اجرا می‌شود بستگی به این دارد که توازن قدرت به سود کیست. “کوره‌آ در انتخابات ۱۱ سال پیش “ائتلاف میهن سربلند و مستقل “را پایه‌گذاری کرد و پیشنهاد داد که برای بیرون رفتن از بحران، قانون اساسی تازه‌ای نوشته شود. این خواست او پس از پیروزی‌اش در انتخابات عملی شد.
از همان روزها تا کنون، “انقلاب شهروندی “اکوادور موجب تقویت و ثبات سیاسی و اقتصادی و اجتماعی اکوادور شده و دولت نقش خود در بازسازی توسعهٔ اقتصادی کشور را به عهده گرفته است. در دولت‌های کوره‌آ کارکرد اقتصادی بهبود یافت به طوری که میانگین رشد سالانهٔ اقتصاد ۴درصد شد که به طور عمده به سود فقیرترین قشرهای جامعه به کار گرفته شده است. اکوادور از لحاظ کاهش میزان فقر بهترین رکورد را در میان کشورهای آمریکای لاتین دارد. کوره‌آ معتقد است که اگرچه بازار نقش معیّنی در اقتصاد می‌تواند داشته باشد، ولی نباید گذاشت بر اقتصاد مسلّط باشد. کوره‌آ سرمایه‌گذاری در خدمت اجتماع را مقدّم بر پرداخت بدهی‌های خارجی قرار داده است، که نتیجهٔ آن کاهش ۳۰درصدی شاخص فقر و بیرون آمدن بیشتر از ۱ونیم میلیون نفر از زیر خط فقر بوده است. حداقل دستمزد در اکوادور یکی از بالاترین میزان‌ها در آمریکای لاتین است. قانون کار در زمینهٔ افزایش حفاظت از حقوق کارگران به طور گسترده‌ای اصلاح شده است و زحمتکشانی که در خانه‌ها کار می‌کنند از حقوق برابر با دیگران کارگران (از جمله در تأمین اجتماعی) برخوردار شده‌اند. برخلاف تبلیغ مخالفان، اصلاحات اقتصادی-اجتماعی کوره‌آ نه‌فقط منجر به افزایش بیکاری نشده است، بلکه موجب کاهش آن به ۶٫۷درصد شده است. توجه به اقلیت‌های ملّی و زنان و افراد دارای معلولیت جسمی و ذهنی نیز از دیگر تلاش‌های دولت کوره‌آ برای کاهش نابرابری‌ها در جامعه بوده است. همهٔ اصلاحات انجام شده در این زمینه‌ها در قالب قانون‌های گوناگون تثبیت شده است.
محدود کردن اقتصاد نولیبرالی و بازار بی‌نظارت، حمایت از اکثریت زحمتکش کشور و اتکا به آنها برای پیشبُرد سیاست‌های ترقی‌خواهانه و عدالت‌جویانه، کوتاه کردن دست شرکت‌های غارتگر خارجی از راه تنظیم قراردادهای عادلانه به سود منافع ملّی، از جمله اقدام‌هایی بوده است که به طور طبیعی مقابله و مخالفت سرسختانهٔ راستگراها را به دنبال داشته است. یکی از عرصه‌های این مقابله، انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری بود که به پیروزی سیاست‌های مردمی منجر شد، اگرچه راستگراها نیز رأی قابل توجهی آوردند و بی‌تردید برای بازپس گرفتن قدرت از پا نخواهند نشست، همان‌طور که این روزها در ونزوئلا سخت در تلاش‌اند.
زحمتکشان اکوادور و ملّت‌های آمریکای لاتین چشم امید به ادامهٔ روندی دارند که “ائتلاف میهن سربلند و مستقل “در ده سال گذشته در اقتصاد و سیاست و اجتماع به پیش برده است. لنین مورِنو سابقهٔ روشن و مطلوب و موفقی در پیشبُرد سیاست‌های مردمی ده سال اخیر دارد، و بی‌تردید همهٔ چشم‌ها به سوی او و حزب او خواهد بود که بار دیگر توان جنبش مردمی در رشد سالم و مستقل را نشان دهد. اتکا به توان مردمی که به او رأی داده‌اند، عامل تعیین‌کننده‌ای در این میان خواهد بود.
به نقل از «نامۀ مردم»، شمارۀ ۱۰۲۳، ۲۸ فروردین ماه ۱۳۹۶
