نوزدهمین کنگرهٔ حزب کمونیست چین – دگرگون‌سازی کشور
چنان‌که پیش از این نیز گزارش شد، نوزدهمین کنگرهٔ حزب کمونیست چین که از ۲۶ مهرماه تا ۲ آبان‌ماه (۱۸ تا ۲۴ اکتبر ۲۰۱۷) در پکن برگزار شد، با این جستارهای محوری کار خود را آغاز کرد: “به آرمان نخستین خود پایبند بمانیم و دستیابی به این رسالت را از یاد نبریم، پرچم سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی را برافراشته نگاه‌داریم، به پیروزی‌ای قاطع در ساختن جامعه‌یی به‌نسبت مرفه در همهٔ زمینه‌ها دست یابیم، برای کامیابی سترگ سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی در شرایط نوین کوشش کنیم، و با کار خستگی‌ناپذیر به رؤیای چینی برای طراوت و شادابی سراسری مردم چین جامه عمل بپوشانیم.”
در مجموع ۲۲۸۷ کادر برگزیده از سوی ۸۹ میلیون عضو حزب به‌نمایندگی در کنگره شرکت کردند. این نمایندگان، بر اساس آیین‌نامهٔ حزبی، همهٔ مرحله‌های سخت‌گیرانهٔ تشخیص شایستگی نامزدی نمایندگی، گزینش، بررسی سازمانی و انتخاب‌شدن را گذرانده‌اند. در اساس‌نامهٔ حزب تصریح شده است که: هر عضو حزب که پنج سال از عضویتش در حزب سپری شده باشد و از امانت سیاسی و ظرفیت انجام بی‌کم‌و‌کاست کار حزبی برخوردار باشد می‌تواند از طریق کنفرانس‌های محلی حزب کمونیست چین برای به‌سمت نمایندگی کنگره حزب انتخاب شود.
اعتبارنامه‌های نمایندگان حاضر در کنگره نشان می‌دهد که ۷۷۱ نماینده یا ۷/۳۳ درصد کل آنان از خط مقدم تولید و کارخانه‌های صنعتی بوده‌اند. این رقم در مقایسه با کنگرهٔ ۱۸، بیش از ۳ درصد افزایش را نشان می‌دهد. در میان آنان، ۱۹۸ کارگر یا کارگر کوچنده، ۸۶ کشاورز و ۲۸۳ کارمند فنی باتجربه شرکت داشتند. زنان ۱/۲۴ درصد کل نمایندگان این کنگره را تشکیل می‌دادند و ۵/۱۱ درصد نمایندگان از اقلیت‌های ملی بودند. از ۵۵ گروه اقلیت قومی/مذهبی کشور ۴۳ گروه در کنگره نماینده داشتند.
سن متوسط نمایندگان ۵۱٫۸ یا ۲/. درصد جوان‌تر از کنگرهٔ ۱۸ و حدود ۷۰/۶ درصد آنان زیر ۵۵ سال بودند. ۲۰۰۹ تن از نمایندگان یا ۸۷/۸ درصد کل آن‌ها، پس از دسامبر ۱۹۷۸، یعنی پس از تصمیم به انجام “اصلاحات و باز کردن” بازار اقتصاد، وارد حزب شده بودند و ۴۱۶ نفر پس از ژانویهٔ سال ۲۰۰۰ به حزب پیوسته بودند. این ریزگان نشان می‌دهد که نسل‌های جوان‌تر بیش‌ازپیش به حزب کمونیست چین جلب می‌شوند.
گزارش ارائه‌شده از سوی شی جین‌پینگ، دبیرکل حزب، به این اشاره می‌کند که از هجدهمین کنگرهٔ حزب در سال ۲۰۱۲- بازهٔ زمانی سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ – اقتصاد چین سالانه به‌طور متوسط ۷/۲ درصد رشد داشته است. در این دوره، تولید ناخالص داخلی چین از ۵۴ تریلیون یوان به ۹۰ تریلیون یوان افزایش یافته است و این کشور مقام خود را به‌منزلهٔ دومین اقتصاد بزرگ جهان حفظ و در این مدت ۳۰ درصد به رشد اقتصاد جهانی کمک کرده است. بیش از ۶۰ میلیون نفر از شرایط فقر خارج شده و نسبت جمعیت فقیر در کشور از ۱۰/۲ در صد به کمتر از ۴ درصد کاهش پیدا کرده است. اشتغال رشد ثابت نشان داده و هرساله به‌طور متوسط ۱۳ میلیون شغل در شهرها ایجاد شده است. مشابه آن، در گسترش امکان‌های آموزشی و پوشش سامانهٔ [سیستم] تأمین اجتماعی شامل منطقه‌های شهری و روستایی و طرح‌های مسکن‌سازی با یارانه‌های دولتی پیشرفت شده است. در دورهٔ پنج‌سالهٔ گذشته در زمینهٔ بهداشت همگانی و خدمات پزشکی نیز به‌طور گسترده پیشرفت به‌دست آمده است.
گزارش اشاره می‌کند که تمامی این دگرگونی‌ها در پس‌زمینهٔ بهبودی بسیار آهستهٔ اقتصاد جهانی و وقوع پی‌درپی درگیری‌های منطقه‌ای- که بازتاب بحران‌های اقتصادی ریشه‌دار هستند- صورت پذیرفته است. گزارش ادامه می‌دهد که، باوجوداین شرایط نامساعد اقتصادی در برون از مرزهای کشور، اقتصاد چین وارد “شرایط عادی نوین”، با محوریت افزایش تقاضای داخلی، در رشد اقتصادی شده است. گزارش در کنار اشاره به تحولات مثبت در پنج سال گذشته، برخی از سستی‌ها و آن عرصه‌هایی که به توجه بیشتری نیاز دارند را شناسایی کرد: “برخی از گره‌های حاد پدید آمده به‌سبب رشد ناموزون و ناکافی‌ای هستند که در انتظار چاره‌یابی‌اند؛ و کیفیت و کارایی رشد اقتصادی در حدی که انتظار می‌رود نیست. توانایی چین به نوآوری باید نیرومندتر شود، اقتصاد واقعی در انتظار بهبودی است و ما راه درازی برای حفظ محیط زیست داریم. در زمینهٔ بهبود سلامتی همگانی هنوز در بسیاری از عرصه‌ها کسری داریم؛ و فقرزدایی امری دشوار باقی مانده است. هنوز ناهمسانی هنگفتی میان رشد مناطق شهری و روستایی، ناحیه‌های مختلف، و توزیع درآمد وجود دارد؛ و مردم ما با دشواری‌های بسیاری در عرصه‌های اشتغال، تحصیل، بهداشت، مسکن، نگاهداری از سالمندان روبرو هستند. … مبارزهٔ نظری هنوز پیچیده است و در امنیت ملی، ما با رخدادهایی جدید روبروئیم. برخی از برنامه‌های اصلاحی و سیاست‌ها و اقدام‌های کلان باید بهتر اجرایی شوند. ناتوانی در برخی از سویگان حزب سازی مشاهده می‌شود. این‌ها گره‌هایی هستند که برای گشایش به توجه کامل ما نیاز دارند.”
گزارش، دستاوردهای به‌دست‌آمده در پنج سال گذشته را به‌رهبری توانمند حزب کمونیست چین، اعضای حزب و همهٔ مردم نسبت می‌دهد. حزب کمونیست چین، با پیگیری راه رشد خود و ساختن سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی- کاربرد مارکسیسم در شرایط مشخص چین- گام‌هایی بلند در زمینهٔ پیشرفت کشور و بهبود شرایط زندگی مردم برداشت. گزارش حزب کمونیست چین با اطمینان اعلام می‌دارد که، ملت چین “با نمودی سراپا نوین، اکنون سربلند و استوار در شرق آسیا ایستاده است.” طنین خودباوری‌ای که در جای‌جای این گزارش به گوش می‌رسد بازتابی است از رفاه اقتصادی و پیشرفت‌های چین سوسیالیستی که برای کشور فراهم شده است: “ملت چین، که از آغاز دوران جدید توانست مدت‌ها در برابر شرایط ناملایم و سخت تاب بیاورد، دگرگونی‌ای شگرف یافته است: با تکیه بر خود به‌پا خاسته، توانگر شده، رفته‌رفته نیرومندتر می‌شود، و اکنون در آستانهٔ به‌آغوش کشیدن آیندهٔ تابناک نوباوگی خود است. این بدین معنی است که سوسیالیسم علمی در چینِ سدهٔ بیست‌ویکم سرشار از شور زندگی و نشاط است و پرچم سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی اکنون شکوه‌مندانه در برابر دیدگان همه در اهتزاز است. این بدین معنی است که مسیر، اندیشه، نظام و فرهنگ سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی بالنده است و چون مشعلی عمل می‌کند که با تابش نور خود گام نهادن دیگر کشورهای رشدیابنده در راه نوگرایی را هموار می‌سازد. این گزینهٔ جدیدی است برای آن کشورها و ملت‌هایی که می‌خواهند با حفظ استقلال به رشد و توسعه شتاب بخشند. همچنین فرصتی را فراهم می‌سازد که از خرد و رویکرد چین برای ره‌یابی و چاره‌جویی دشواری‌ها و تنگناهایی که بشریت با آن روبرو است آموخته شود.”
در گزارش گفته می‌شود که، جامعهٔ چین گام به دوران نوینی گذاشته است- دوران “تکیه بر موفقیت‌های گذشته برای پیش‌رَوی بیشتر، در دستیابی به پیروزی سرنوشت‌ساز در ساختمان جامعه‌ای به‌نسبت مرفه در همهٔ زمینه‌ها، و تلاش همه‌جانبه برای ساختن کشور سوسیالیستی نوگرا، دورانی که همهٔ مردم چین، از تمامی گروه‌های قومی، در همیاری با یکدیگر و سخت‌کوشی در کار برای پدید آوردن زندگی‌ای بهتر برای خود و درنهایت رفاه همگانی بکوشند، دورانی که چین را به صحنهٔ اصلی و کمک‌های بیشتر به بشریت می‌کشاند.”
گزارش تصریح می‌کند که، وارد شدن به “دوران نوین” تغییری در درک حزب از مرحلهٔ سوسیالیسم در چین نمی‌دهد. بر اساس ارزیابی حزب کمونیست چین، کشور چین هنوز همچنان در مرحلهٔ نخستین ساختمان سوسیالیسم بسر می‌برد.
گزارش از تناقض عمده‌ای که در جامعهٔ چین شکل گرفته است صحبت می‌کند: “تناقض میان رشد ناموزون و ناکافی و نیازهای فزایندهٔ مردم برای زندگی بهتر.” گزارش باتوجه به رشد نیروهای تولیدی به این نتیجه می‌رسد که اقدام‌های درپیش گرفته شده برای ساختمان سوسیالیسم، به تأمین اکثر نیازهای اولیهٔ مردم و دست یافتن آن‌ها به زندگی‌ای شایسته انجامیده است. اما همچنان “نیازهای مادی و فرهنگی و دمکراسی‌خواهی، حکومت قانون، عدالت و برابرخواهی، امنیت و محیط زیست افزایشی بهتر یافته‌ا‌ند.” رشد ناموزون و ناکافی، نیازهای رشدیابندهٔ مردم برای زندگی بهتر را محدود کرده است. از این‌روی، واگشایی این تضاد به بالاترین اولویت حزب بدل می‌شود. گزارش اشاره می‌کند: “جامعه در کنش‌وری تضادها است که به پیش می‌رود؛ جایی که تضاد وجود دارد، مبارزه هم وجود دارد.”
گزارش، گام‌های ضروری برای واگشایی این تضاد و هدایت جامعهٔ چین در مسیر ساختمان سوسیالیسم را که هم از سوی حزب و هم دولت سوسیالیستی باید برداشته شود مشخص می‌کند. این گام‌ها “اندیشهٔ شی جین‌پینگ” نام گرفته و در اساس‌نامهٔ حزب گنجانده شده‌اند. اندیشهٔ شی جین‌پینگ، اکنون در کنار “مارکسیسم- لنینیسم، اندیشهٔ مائوتسه دونگ، نظریهٔ دنگ شیائوپینگ، اندیشهٔ سه نمایندگی (که از سوی جیانگ زمین مطرح شد) و دیدگاه علمی به توسعه (هو جین تائو)” در ترکیب با یکدیگر قرار می‌گیرند و آن‌ها را غنی می‌کنند. به‌گفتهٔ گزارش، این اندیشهٔ افزوده “بیانِ تازه‌ترین دستاوردها در پیاده کردن مارکسیسم در زمینهٔ چینی است و تجربهٔ عملی و خرد جمعی حزب ما و مردم را خلاصه می‌کند” و “راهنمای عمل برای همهٔ اعضای ما و تمامی مردم چین است.”
گزارش اشاره می‌کند که، حزب و دولت در مسیر “اصلاحات و بازار آزاد” و گسترش فعالیت در ساختار اقتصاد جهانی به حرکت ادامه می‌دهند، و در کنار آن، بخش دولتی را تحکیم خواهند کرد و بسط خواهند داد. همچنین تعهد می‌شود تا نظام اقتصادی سوسیالیستیِ پایه و نظام تجارت سوسیالیستی بهبود یابند. گزارش همچنین به‌تفصیل شرح می‌دهد که چه قدم‌هایی در سال‌های آینده برای گسترش بخش کشاورزی، رشد منطقه‌های روستایی و عقب‌مانده، رشد صنعت کشاورزی و تضمین شهرنشینی برنامه‌ریزی‌شده باید برداشته شوند. این گزارش، اقتصاد چین را در گذار از “مرحلهٔ رشد سریع به مرحلهٔ رشد با کیفیت بالا” رده‌بندی می‌کند و بر نیاز به دگرگونیِ الگوی رشد چین به سمت فرارویی به یک “اقتصاد نوگرا” تأکید می‌ورزد. گزارش همچنین بر “اصلاحِ ساختاری بخش تولید”- به‌منزلهٔ وظیفهٔ اصلی برای بهبود یافتن کیفیت، دستیابی به بازدهی بالاتر و عملکرد بهتر- تأکید می‌کند.
در این گزارش، به‌منظور واقعیت بخشیدن به این هدف‌های طولانی‌مدت، زمان‌بندی‌هایی مشخص تعیین شده‌اند که برخی از آن‌ها با روزهای تاریخی‌ای مهم در سرگذشت حزب کمونیست و انقلاب چین (صدمین‌سالگرد بنیانگذاری حزب کمونیست و انقلاب چین) تنظیم شده‌اند: “ما در نخستین مرحله- یعنی از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۵- بر شالودهٔ پدیدآمدهٔ رفاه نسبی در جامعه به سازندگی ادامه می‌دهیم و پس از آن، به‌مدت ۱۵ سال دیگر با سخت‌کوشی به نوسازی سوسیالیستی دست خواهیم یافت. مرحلهٔ دوم، که از سال ۲۰۳۵ تا نیمهٔ سده ۲۱ ادامه خواهد یافت، همراه با ۱۵ سال سخت‌کوشی دیگر، چین را به مقام کشور سوسیالیستی‌ای نوساز و نوگرا- که مرفه، نیرومند، دمکراتیک، از لحاظ فرهنگی رشدیافته، موزون و والا است- خواهد رسانید.”
هرچند توسعه در صدر اولویت ما برای رسیدن به این هدف‌ها همچنان باقی می‌ماند، گزارش بر ضرورت تقویت حزب کمونیست چین تأکید دارد: “همچنان که تاریخ به پیش می‌رود و ما نیز به خطرها و آزمون‌ها در داخل و خارج واکنش نشان می‌دهیم، حزب همواره ستون فقرات ملت باقی می‌ماند؛ و همچنان که تاریخ به پیش می‌رود و ما به پاسداری و گسترش سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی ادامه می‌دهیم، حزب همواره هستهٔ رهبری‌کنندهٔ نیرومند باقی خواهد ماند”.
به نقل از «نامه مردم» شماره ۱۰۴۰، ۲۰ آذرماه ۱۳۹۶
