عبور آرامِ «اعتدال» از روزِ دانشجو
روزنامهٔ قانون، ۱۴ آذرماه، در رابطه با روز دانشجو، سخنان بعضی از شخصیت‌های سیاسی موسوم به اصلاح‌طلب را آورد و نوشت: “صادقی در سخنرانی خود با تأکید بر اینکه حق آموزش یک حق بشری است که اصل ۳۰ قانون اساسی نیز این امر را متعلق به همه ملت می‌داند، گفت: آنچه امروز در آموزش عالی اعمال می‌شود و دانشجویان به‌دلیل مذهبِ دیگر از تحصیل محروم می‌شوند، غیرقانونی است.”
عبداله رمضان‌زاده در سخنرانی‌اش به‌مناسبت روز دانشجو گفت: “در انتخابات اخیر، با اعتماد به یک فرد و جریانی که از او حمایت می‌کنند، توانستیم منشأ تغییراتی شویم؛ نگوییم کاری نکردیم. درست است که کارِ کارستانی نبوده اما تغییرات، یک‌شبه رخ نمی‌دهد. راه احیای دانشگاه و جامعه، مبارزه با فساد و ایجاد حلقه‌های اعتمادساز ملی است.” جواد امام، عضو شورای مرکزی “مجمع ایثارگران اصلاح‌طلب”، اظهار داشت: “هیچ کجا اصلاح‌طلبان از خط قرمزهای واقعی و نه خط قرمزهای ساختگی تجاوز نخواهند کرد و رئیس دولت اصلاحات نیز هیچ تقابلی با رهبری ندارد.” علی مطهری، در رابطه با شرایط حصر سه تن از معترضان انتخابات ۸۸، با بیان اینکه هم‌اکنون نرمشی در میان مقام‌های کشور در موضوع حصر را شاهدیم، گفت: “این موضوع حل خواهد شد. در ملاقات‌های ما نیز دراین‌باره صحبت شده و اراده بر حل موضوع است. آقای کروبی تاکنون سه دیدار داشته و کم‌کم فضا درحال باز شدن است تا حصر تمام شود.” علیرضا بهشتی، در مراسم روزِ دانشجو در دانشگاه علامه طباطبایی، خطاب به دانشجویان اظهار کرد: “دانشجویان باید با گفت‌وگو از خود سؤال کنند که آیا جنبش دانشجویی قرار است آرمان‌زدایی شود یا با عمل‌گرایی و حرکت به سوی مقصد مطلوب پیش روند. من معتقدم آرمان‌گرایی، تندروی و افراط‌گرایی نیست چون آرمان‌ها می‌تواند دارای رنگ و بوی مختلف باشند و همهٔ ما مردم ایران درعین‌حال که ایرانی هستیم، تفاوت‌هایی با یکدیگر داریم و می‌توانیم تشکیل‌دهندهٔ رنگین‌کمان باشیم و باید حرمت این رنگین‌کمان جامعه حفظ شود.” روزنامهٔ اعتماد،۱۴ آذرماه، در مطلبی، به حضور نیافتن روحانی در مراسم روز دانشجو اشاره کرد و نوشت: “چندی پیش بود که محمود واعظی خبر داد روحانی برای مراسم ۱۶ آذر تهران نخواهد بود. او سه روز پیش در جریان سفر به سیستان‌وبلوچستان به دانشگاه زاهدان رفت و باز هم تکرار کرد که وعده‌هایش را از یاد نبرده و از آن‌ها عقب‌نشینی نخواهد کرد. با این حال پیام روشن است. روحانی نمی‌خواهد امسال در نخستین ۱۶ آذر دولت دوم، آن‌ها پس از انتقادات فراوان تابستان گذشته به کابینه و دیگر وعده‌های محقق نشده، خود را در معرض نقد دانشجویان قرار دهد. از همین روی برخلاف عادتی مألوف و مرسوم این بار سخنرانی برای رئیس‌جمهور در روز دانشجو در پایتخت ترتیب نداده‌اند.” روزنامهٔ اعتماد،۱۴ آذرماه، نوشت: “جعفر توفیقی، وزیر علوم دولت اصلاحات معتقد است باوجوداینکه فعالیت‌های دانشجویی در سال‌های اخیر بسیار مؤثر بوده است اما نمی‌توان بر این فعالیت‌ها نام جنبش نهاد.” به‌گزارش روزنامه اعتماد، ۱۴ آذرماه، الیاس حضرتی، نمایندهٔ مردم تهران در مجلس، که سخنران مراسم روز دانشجوی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی بود، گفت: “باید در مسیری که در آن حرکت می‌کنیم متفکرانه و صبورانه قدم برداریم. عوامل و موانع زیادی وجود دارد اما باید اعتدال را همیشه رعایت کرد. من به شما به‌عنوان کسی که سال‌ها فعالیت سیاسی داشته و رسانه دارد می‌گویم که رقبای ما دل‌شان می‌خواهد ما راه افراط را برویم چون با افراط‌گرایان به‌راحتی می‌توانند برخورد کنند.”
اما سوای این سخنرانی‌های کلیشه‌ای‌ای که سخنرانان وابسته به حکومت ایراد کردند، از اعتراض‌های دانشجویی نیز گزارش‌هایی انتشار یافت. دانشجویان مستقل دانشگاه صنعتی شریف، که سه‌شنبه ۱۴ آذرماه به‌منظور گرامی‌داشت روز دانشجو در محوطهٔ مقابل سلف‌سرویس دانشگاه گرد آمده و به کالایی‌سازیِ آموزش اعتراض داشتند، نوشته‌هایی در دست داشتند با این مضمون‌ها: “نه به تبعیض جنسی”؛ “در ده سال اخیر قیمت غذای دانشگاه ۱۸ برابر شده است”؛ “دانشگاه نمرده است”؛ “ما مستقل از تمامی جریان‌های سیاسی داخلی و خارجی هستیم”؛ “دانشگاه پولگردان، تضعیف زحمتکشان”. دانشجویان دانشکدهٔ هنر دانشگاه تبریز بزرگداشت روز دانشجو را با تحصن در اعتراض به نامناسب بودن خدمات دانشگاهی، به‌ویژه کیفیت غذا، برگزار کردند. دانشجویان که در محوطه دانشگاه ظرف غذای‌شان را به‌نشانهٔ اعتراض روی زمین چیده بودند، لغوِ آموزش پولی، لغوِ طرح کارورزی و فضای امنیتی دانشگاه را خواستار شدند و بیانیهٔ خود را نیز در همین حالت قرائت کردند. دانشجویان دانشگاه نیشابور در سه‌شنبه ۱۴ آذرماه در اعتراض به پولی‌سازیِ دانشگاه در محوطهٔ پارکینگ گردهم آمدند. خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، گزارشی تصویری از سخنرانی محمدرضا خاتمی به‌مناسبت روز دانشجو در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران منتشر کرده است. در برخی از تصویرهای منتشر‌شده دانشجویان شعارهایی با این مضمون‌ها در دست داشتند: “ستارهٔ دانشجو مدال افتخار است”؛ “دانشجوی زندانی آزاد باید گردد”. هفته پیش گزارشی منتشر شد که نشان می‌داد علاوه بر دانشجویان ستاره‌دار در دوران احمدی‌نژاد، “نزدیک به ۳۰۰ دانشجو نیز در دوران دولت روحانی ستاره‌دار شده‌اند.” جنبش دانشجویی دوران سرکوب شدیدی را سپری می‌کند. حاکمیت عملاً راه هرگونه حرکت مستقل دانشجویی را مسدود کرده است. سخنرانانی که اجازهٔ حضور در دانشگاه را برای سخنرانی یافتند عمدتاً وابستگان به رژیم بودند. در اکثر این سخنرانی‌ها به وضعیت جنبش دانشجویی و وضع سیاسی ایران هیچ اشاره‌یی وجود نداشت و مشخصهٔ اصلی آن‌ها کلی‌گویی بود. با تمام این احوال، ما همچنان گردهمایی‌ها و اعتراض‌هایی پراکنده از سوی دانشجویان را شاهد بودیم که پیرامون خواست‌ها و مسائل صنفی برپا شده بودند. جناح‌های حکومتی توافقی نانوشته برای سرکوب و محدود کردن فعالیت دانشجویان دارند، اما اینکه هرسال، حتی به‌صورت فرمایشی هم که شده، در مراسم روز دانشجو حاضر می‌شوند، نشان دهندهٔ هراس سرکوبگران حاکم از پویایی نسل جوان است که دغدغهٔ همیشگی آنان بوده است.
