فیلترینگ، سیاست شکست‌خوردهٔ حاکمیت در مهارِ فضای مجازی
روزنامه آرمان، ۲۷ اسفندماه ۹۶، با عنوان: “وداع یا بقای تلگرام”، نوشت: “٬بنا بر اطلاعات موثقی که از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دارم، فیلترینگ دائم تلگرام در سال آینده به تصویب شورای‌عالی فضای مجازی رسیده و این اظهارات به‌نوعی زمینه‌سازی برای انجام این تصمیم در افکارعمومی است.٬ این خبری بود که دیروز حمیده زرآبادی از نمایندگان مجلس اعلام کرد. اما ساعتی نگذشت که مهر نوشت: مدیر روابط عمومی مرکز ملی فضای مجازی این موضوع را تکذیب کرد.”
آرمان همچنین به نظر دولت دراین‌باره اشاره کرد و نوشت:”حسن روحانی در نخستین روزهای شروع دولت دوازدهم به‌صراحت عزم دولت را برای جلوگیری از فیلترینگ محکم دانست. وی در گفت‌وگوی تلویزیونی دراین‌باره گفت: ٬دستگاه مجریه و رئیس‌جمهور تمام تلاش خود را انجام داد تا فضای بازتری در شبکه‌های اجتماعی برای مردم وجود داشته باشد.” آفتاب یزد- به‌نقل از طیبه سیاوشی- نوشت: “اگر تکذیبیه‌ای مبنی بر اینکه تلگرام سال آینده فیلتر نمی‌شود، آمده است باید به روی آن تأکید کنند که بعد از تعطیلات نوروز بحث فیلترینگ منتفی است، چون صحبت‌هایی که آقای خرم‌آبادی کرده‌اند بحث فیلترینگ را تقویت کرده است. از سوی دیگر از فحوای کلمات کسانی که این موضوع را مطرح کرده‌اند، چنین برمی‌آید که بحث فیلترینگ این پیام‌رسان درحال تقویت شدن است. ” روزنامهٔ جهان صنعت، ۲۷ اسفندماه ۹۶، در همین ارتباط، آورد: “هجوم دوم برای محدود ساختن فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در ایران آغاز شده است. … در این زمینه قرار است امروز در مجلس شورای اسلامی جلسه‌ای غیرعلنی و غیررسمی برگزار و طی آن برای محدودسازی فعالیت‌های شبکه‌های اجتماعی خارجی و در رأس آن تلگرام تصمیم‌سازی شود.” روزنامهٔ جوان، ۲۷ اسفندماه ۹۶، موضوع را از جنبه‌یی دیگر بررسی کرد و نوشت: “چندی پیش بود که پاول دورف، مدیر تلگرام از عرضهٔ ارز دیجیتال بر بستر این شبکه اجتماعی در آینده‌ای نزدیک خبر داد. خبری که بعدها با خبر وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات کشورمان دربارهٔ ورود ایران به بستر عرضهٔ این نوع از ارزها حکایت می‌کرد، اما تلگرام هم برای کم نیاوردن از غربی‌ها مدعی شده افراد یا کشورهایی که در فهرست تحریم‌های آمریکا، بریتانیا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل قرار دارند، اجازه مشارکت در خرید ارز رمزنگار ٬گرام٬ تلگرام را ندارند.”
روزنامه خراسان،۲۷ اسفندماه ۹۶، مصاحبه‌یی با فیروزآبادی، دبیر شورای‌عالی فضای مجازی، داشت که در این مصاحبه، فیروزآبادی نیاز به تمهیداتی برای محدود کردن تلگرام را تأیید می‌کند. او در ارتباط با نگرانی‌های موجود، به ارز دیجیتال اشاره کرد و گفت: “درحال‌حاضر یکی از نگرانی‌های ما این است که برخی شبکه‌های اجتماعی مانند تلگرام به‌دنبال این هستند که ارز مجازی خاص خود را عرضه کنند و برای این کار بنا دارند از فناوری‌های بسیار پیشرفته‌تری نسبت به آنچه در بیت کوین وجود دارد استفاده کنند. بنابراین مطالعاتی را در دست انجام داریم که نحوه برخورد ما با این مقوله چگونه باشد؟” روزنامهٔ رسالت، ۲۷ اسفندماه ۹۶، نوشت: “حضرت آیت‌الله نوری همدانی خطر فضای مجازی بدون نظارت و غیربومی را بسیاری جدی ارزیابی کرد و گفت: مکرر حوزه به مسئولان تذکر داد ولی ظاهراً بنای بر حل مشکل نیست.” خبرگزاری ایلنا، ۲۷ اسفندماه ۹۶، در خبری به‌نقل از محمود صادقی، نماینده مجلس، نوشت: “جلسهٔ غیرعلنی امروز مجلس به سخنرانی دبیر شورای‌عالی فضای مجازی اختصاص داشت. اول فکر کردیم می‌خواهد برای فیلترینگ تلگرام مقدمه‌چینی کند. اما او از همگرایی ۵ فناوری در فضای مجازی و بسط روزافزون آن در دههٔ آینده سخن گفت. گزارشش که تمام شد عبث بودن سیاست فیلترینگ برای همه مبرهن شد.” روزنامهٔ خراسان، ۲۸ اسفندماه ۹۶، در ارتباط با جلسه غیرعلنی مجلس، نوشت: “آخرین جلسه مجلس در سال ۹۷، کاملاً غیرعلنی بود؛ آن هم با موضوع وضعیت فضای مجازی و پیام‌رسان‌ها در کشور. فیروزآبادی دبیر شورای‌عالی فضای مجازی و معاونان وی با حضور در این جلسه، گزارشی درخصوص آخرین وضعیت فضای مجازی در کشور به نمایندگان ارائه کردند. به‌گزارش خبرآنلاین، آن گونه که از روایت‌های نمایندگان از این جلسه برمی‌آید، اگرچه موضوع جلسه فیلترینگ تلگرام نبوده است، اما نمایندگان دربارهٔ آنچه در فضای این پیام‌رسان می‌گذرد، نگرانی‌هایی را بیان کردند. جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور نیز در حاشیه جلسه روز گذشته هیئت دولت در پاسخ به پرسشی درباره شایعات مطرح شده مبنی بر اعمال محدودیت‌های جدید در فضای مجازی و احتمال فیلترینگ تلگرام، گفت: تصمیم‌گیری درباره فیلترینگ تلگرام در شورای‌عالی فضای مجازی انجام می‌شود و من خبر دقیقی از این موضوع ندارم اما می‌دانم که رئیس‌جمهوری تا الآن روی این موضوع جدی هستند و معتقدند که نباید محدودیتی در زمینه فضای مجازی به‌وجود بیاید.” خبر فیلترینگ تلگرام در آخرین روزهای سال گذشته با تأیید و تکذیب‌هایی رسانه‌ای شده است و همین امر از وجود اختلاف بر سر نحوهٔ مواجهه با اطلاع‌رسانی در فضای مجازی نزد حاکمیت حکایت دارد. تأمل‌برانگیز اینکه، اکثر مسئولان حکومتی، روزنامه‌های دولتی و مجاز در داخل کشور و سایت‌های متعلق به جناح‌های حکومتی، کانال تلگرامی دارند. این بدان معناست که، آنجایی که قدرت این رسانه‌های مجازی به‌نفع حکومت باشد از آن استفاده لازم را می‌برند. اما مشکل برای حکومت آنجا آغاز می‌شود که کنترلی بر این رسانه ندارد و در مواقعی که اتفاق و ناآرامی‌های گسترده علیه حکومت شکل می‌گیرد، به فکر سود و زیان این شبکه‌ها می‌افتد که نتیجهٔ آن بحث فیلترینگ تلگرام از چند هفتهٔ گذشته است. تجربهٔ سال‌های اخیر نشان داده است که به‌وجود آوردن محدودیت در امر اطلاع‌رسانی، در کوتاه‌مدت توانسته است دستاوردهایی برای حکومت به‌همراه داشته باشد اما این بدان معنا نیست که در عصر تکنولوژی، حکومت بتواند در این عرصه ارادهٔ خود را تحمیل کند.
به نقل از «نامه مردم» شماره ۱۰۴۸، ۱۳ فروردین ماه ۱۳۹۷
