مذاکره بدون پیش‌شرط از سوی ترامپ، و واکنش نرم مقام‌های ایرانی
“بررسی مجموع اظهارنظرهای تا کنونی مقام‌های رسمی و غیررسمی در جمهوری‌اسلامی نشان می‌دهد که اصل مذاکره دوباره با آمریکا رد نشده است و حتی مخالفت‌های تند در مورد مذاکره، دربردارندهٔ نکته‌هایی‌اند که تمایل به مذاکره را رد نمی‌کنند. چنانچه این گمانه‌زنی‌ها و پیغام و پسغام‌ها سرآخر به دُور جدیدی از مذاکرات بینجامد، آن چیزی که در این میان محرز است آن است که رژیم ولایت فقیه در مذاکره موقعیتی ضعیف‌تر خواهد داشت. حکومت‌های ضد مردمی در محاسباتشان به‌منظور مذاکره، حفظ منافع خود را در اولویت قرار می‌دهند. نیروهای مترقی به‌طور اصولی هر مذاکره‌ای که در نهایت به بهبود وضعیت مردم کمک کند را به‌نفع منافع ملی قلمداد می‌کنند.”
هفته گذشته، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در اظهاراتی که تعجب بسیاری را نیز به‌همراه داشت اعلام کرد حاضر به مذاکره با مقام‌های حکومت اسلامی بدون هیچ پیش‌شرطی است. به‌دنبال این اظهارات، واکنش‌ها در داخل هم تقریباً وسیع بود. روزنامه آرمان، ۱۱ مردادماه، در این رابطه به راهکار رفراندوم اشاره کرد و نوشت: “با پیشنهاد دونالد ترامپ برای مذاکره بدون پیش‌شرط با ایران بار دیگر برگزاری رفراندوم به موضوع پررنگی در محافل مختلف اعم از سیاسی و غیرسیاسی تبدیل شد. اصل ۵۹ قانون اساسی تصریح می‌کند ٬در مسائل بسیار مهم اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ممکن است اعمال قوه مقننه از راه همه‌پرسی و مراجعه مستقیم به آراء مردم صورت گیرد و درخواست مراجعه به آراء عمومی باید به تصویب دو سوم مجموع نمایندگان مجلس برسد٬.” روزنامه آفتاب یزد، در همان تاریخ، اظهارات محمدعلی عزیز جعفری، فرمانده کل سپاه را نقل کرده که خطاب به مقام‌های آمریکا می‌گوید: “شما این آرزو را به گور خواهید برد که مقامات جمهوری‌اسلامی ایران از شما درخواست ملاقات کنند یا اجازه ملاقات با شما را از ملت‌شان دریافت نمایند. هرگز چنین روزی را نخواهید دید.” لازم به یادآوری است که علی خامنه‌ای در زمانی که اوباما تقاضای مذاکره با ایران را کرد با این توصیف که این دست چدنی در دستکش مخملین است، آن تقاضا را رد کرد، اما بعداً، پنهانی، مذاکراتی را با آمریکا آغاز کرد که به توافق برجام انجامید. روزنامه ابتکار، ۱۱ مردادماه، نوشت: “هرچند برخی اشخاص مانند حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، اعلام کردند که مذاکره با آمریکا نباید تابو تلقی شود، اما عمده نظرات در خصوص عدم امکان مذاکره با دولت فعلی آمریکا بود.” علی خرم، دیپلمات پیشین، در گفت‌وگو با روزنامهٔ قانون، با اشاره به اینکه “آمریکا با قدرت دلار قادر است وقتی اسم تحریم را در کشوری بیاورد، آن کشور را مستأصل کند”، در ادامه گفت: “ایران نباید هیچ پیش‌شرطی در این مذاکره بگذارد. البته برای هر دو طرف نباید پیش‌شرطی گذاشته شود. باید هر دو طرف مذاکره را آغاز کنند و طلسمی که اکنون بین دو کشور است، بشکنند.” روزنامهٔ آرمان، ۱۰ مردادماه، نوشت: “حمید ابوطالبی، مشاور سیاسی رئیس‌جمهور در حساب توئیتر خود نوشت: احترام به ملت بزرگ ایران، کاهش خصومت‌ها و بازگشت آمریکا به برجام، هموار کننده مسیر سنگلاخ کنونی است؛ گفت‌وگوی تلفنی روسای جمهور دو کشور در سازمان ملل در سال ۱۳۹۲، بر این باور استوار بود که می‌توان با التزام به ابزار گفت‌وگو در مسیر اعتمادسازی گام برداشت.” روزنامهٔ ابتکار نیز آورد: “علی‌اکبر ناطق نوری روز گذشته در حاشیه بازدید از خبرگزاری ایرنا گفته بود که نباید ابتدا به ساکن پیشنهاد مذاکره رئیس ایالات‌متحده آمریکا را رد کرد و لازم است این موضوع با تأمل و در شورای‌عالی امنیت ملی موردبحث قرار گیرد.” علی مطهری در حاشیه جلسه علنی دیروز مجلس به خبرنگاران گفت: “اگر آمریکا از برجام خارج نمی‌شد مذاکرات اشکال نداشت. هرچند که بهتر بود در زمان اوباما مذاکرات با آمریکا صورت گرفته و بسیاری از مشکلات را در زمان دولت او حل می‌کردیم.” روزنامه اعتماد نوشت: “سکوت دولتمردان و سیاست‌ورزان طی ساعات بعد از اظهارات ترامپ، نشان داد که تصمیم‌گیرندگان سیاسی در کشورمان درحال تأمل روی راه‌های پیش‌روی خود هستند.” بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه، در واکنش به سخنان جدید ترامپ گفت: “باید ببینیم آیا رئیس‌جمهوری آمریکا بعد از سرخوردگی از لفاظی‌های بی‌حاصل با تغییر ادبیات خود تصمیم گرفته است دست از زبان تهدید علیه مردم ایران بردارد یا خیر.” روزنامه ایران، ۱۰ مردادماه، در اشاره به شایعات موجود، نوشت: “سابقه میانجیگری عمان بین ایران و آمریکا درست در شرایطی که رئیس‌جمهوری آمریکا مدعی تمایلش به ملاقات و گفت‌وگوی بدون پیش‌شرط با رهبران ایران شده است، گمانه‌زنی پیرامون تکرار آن میانجیگری‌ها را تقویت کرد. گمانه‌هایی که از چند روز قبل و در جریان سفر وزیر خارجه عمان به واشنگتن مطرح شده بود.” روزنامه قانون، ۱۰ مردادماه، در همین ارتباط، نوشت: “بسیاری از کارشناسان پای‌شان را در یک کفش کرده‌اند که ایران و آمریکا به‌صورت مخفیانه درحال مذاکره با هم هستند و البته در این میان، وساطت عمان را نیز به‌عنوان آدرس اصلی مطرح می‌کنند. نکته اما اینجاست که مذاکرات مخفیانه در همه‌جای دنیا مرسوم است و بی‌شک حرکتی نامعقول و نامتعارف محسوب نمی‌شود.” روزنامه بهار، ۹ مردادماه، به‌نقل از علی بیگدلی، استاد روابط بین‌الملل، نوشت: “متأسفانه ما طی ۴۰ ســال گذشــته از موقعیت‌های خوبی که برایمان پیش آمد به‌درستی استفاده نکردیم و حالا عدم پذیرش پیشنهاد دونالد ترامپ مبنی بر مذاکره بدون پیش‌شرط، یکی از همان اشتباهاتی است که اگر انجامش دهیم، یک فرصت بسیار خوب را دوباره از دست خواهیم داد.”
بررسی مجموع اظهارنظرهای تا کنونی مقام‌های رسمی و غیررسمی در جمهوری‌اسلامی نشان می‌دهد که اصل مذاکره دوباره با آمریکا رد نشده است و حتی مخالفت‌های تند در مورد مذاکره، دربردارندهٔ نکته‌هایی‌اند که تمایل به مذاکره را رد نمی‌کنند. چنانچه این گمانه‌زنی‌ها و پیغام و پسغام‌ها سرآخر به دُور جدیدی از مذاکرات بینجامد، آن چیزی که در این میان محرز است آن است که رژیم ولایت فقیه در مذاکره موقعیتی ضعیف‌تر خواهد داشت. حکومت‌های ضد مردمی در محاسباتشان به‌منظور مذاکره، حفظ منافع خود را در اولویت قرار می‌دهند. نیروهای مترقی به‌طور اصولی هر مذاکره‌ای که در نهایت به بهبود وضعیت مردم کمک کند را به‌نفع منافع ملی قلمداد می‌کنند.
به نقل از «نامۀ مردم»، شمارۀ ۱۰۵۷، ۱۵ مرداد ماه ۱۳۹۷
