بزرگداشت «روز جهانی صلح»، در جمهوری خلق چین
نیروهای معتقد به صلح و هوادار صلح در سراسر جهان، هرسال، روز جهانی صلح یا “روز صلح”، در روز ۳۰ شهریورماه (۲۱ ماه سپتامبر) را با مراسمی ویژه برگزار می‌کنند. در این روز که در سال ۱۹۸۱ با رأی مثبت همه کشورهای عضو سازمان ملل متحد به‌نام روز صلح تعیین شد، سعی می‌شود ملت‌ها و نیروهای مختلف با برگزاری جلسه و انجام فعالیت‌هایی در عرصه‌های آموزشی، هنری، عدالت اجتماعی و محیط زیست، دیالوگی تأثیرگذار و ماندگار را پایه‌ریزی کنند.
امسال به‌دلیل اینکه مردم جهان هفتادمین سالگرد انتشار “اعلامیه جهانی حقوق بشر” را جشن می‌گیرند، تم محوری روز صلح “حق برخورداری از صلح” تعیین شده بود.
در اعلامیه جهانی حقوق بشر آمده است: “هر فردی از حق زندگی، آزادی و امنیت فردی برخوردار است”. در سراسر جهان موزه‌ها و بناهای یادبود متعددی وجود دارند که ظلم و ستمی که بر اثر جنگ بر مردم می‌شود را تصویر می‌کنند و به‌همین دلیل برای به‌یاد آوردن ظلم و ستم جنگ و گرامی داشتن صلح در روز جهانی صلح مردم از این موزه‌ها و بناهای یادبود دیدار می‌کنند.
به‌روال دهه‌های اخیر، روز صلح در چین طی مراسمی رسمی و گسترده برگزار شد. از جمله برنامه‌ای سه‌روزه به‌مناسبت روز جهانی صلح ۲۰۱۸ در شهر نانجینگ، واقع در استان جیانگسو در شرق چین، برگزار شد. در این مراسم که با حضور مقام‌های بلندپایه برگزار شد بیش از ۱۵۰ نفر از مقامات فعلی و سابق، کارشناسان مناظر و طرفداران صلح از سراسر جهان شرکت داشتند.
“سانگ تائو”، وزیر مسئول شعبه روابط بین‌المللی کمیته مرکزی حزب کمونیست چین، پیام تبریک رئیس‌جمهور شی‌جین‌پینگ را به‌مناسبت روز جهانی صلح خواند که در آن گفته می‌شد: “مردم چین ارزش صلح را می‌دانند و ما بر تعهدمان به پیروی از مسیر توسعه صلح‌آمیز و حمایت از نظم جهانی ایستاده‌ایم.”
رئیس‌جمهور شی‌جین‌پینگ از سال ۲۰۱۵، از عده پرسنل نظامی چین تعداد ۳۰۰ هزار نفر كاسته است. دولت چین می‌گوید قصد دارد تعهدش را نسبت به صلح در جهانی که از جانب درگیری‌ها در معرض تهدید است، تشدید کند.
وانگ کیشان، معاون رئیس‌جمهور چین، در سخنرانی خود، فلسفه چین که می‌گوید همه جهان باید در ترویج ایده سرنوشت مشترک بشر عمل مؤثر انجام دهند را تکرار کرد. معاون رئیس‌جمهور چین گفت: “در سال‌های اخیر که تمایلات ضد جهانی‌سازی رو به‌افزایش داشته است، جامعه جهانی بر اثر انزوا و عمل جداگانه، افراط‌گرایی و تقسیم‌بندی‌های سیاسی مورد تهدید قرار داشته است. ما از همه کشورها می‌خواهیم همکاری را جایگزین مناقشه‌ها کنند.”
انجمن صلح و خلع‌سلاح خلق چین (CPAPD) برگزارکننده مراسم ویژه روز جهانی صلح در نانجینگ بود. مناسبت انتخاب این شهر مصادف شدن روز جهانی صلح با هشتادمین سالروز قتل‌عام نانجینگ به‌وسیله ارتش ژاپن بود. این فاجعه بخشی از کشتار و تجاوز دسته‌جمعی به ساکنان نانجینگ، پایتخت وقت جمهوری چین، به‌وسیله نیروهای ژاپنی در خلال جنگ دوم چین و ژاپن در ۱۹۳۸ بود که طبق گزارش‌هایی که در همان زمان داده شد، بین ۵۰ تا ۳۰۰ هزار نفر در جریان آن کشته شدند. در مراسمی که از سوی شورای خلق شهر نانجینگ و نمایندگان سازمان ملل در چین برگزار شد، سازمان‌ها و افراد مختلف ازجمله رئیس جمهوری سابق کاستاریکا و نخست وزیر سابق دولت ژاپن، نخست‌وزیر سابق فرانسه، نمایندگان سازمان جهانی صلح (WPC) از تمامی قاره‌ها و اندیشمندانی از سراسر جهان حضور داشتند.
پیش از برگزاری مراسم یادبود نانجینگ، همایش‌های مختلفی در ارتباط با مباحث روز، به‌ویژه نقش درحال تحول چین در دوران جاری، برگزار شد.
سمینارهایی که نقش چین در قاره آفریقا و توسعه روابط بین چین و آفریقا را موردبررسی و تبادل‌نظر قرار می‌دادند از اهمیت خاصی برخوردار بودند. از زمان برگزاری مجمع همکاری چین و آفریقا (FOCAC) که از ۳ تا ۴ سپتامبر در پکن برگزار شد، گسترش روابط چین و آفریقا به‌دلایل مختلف شتاب داده شد. انعکاس این گسترش در انظار عمومی جهان در وهله نخست رقابت بین ابرقدرت‌ها در جهت تصاحب بیشتر بازار کالا در قاره آفریقا است. در نشست مجمع همکاری چین و آفریقا، رئیس‌جمهور چین، در ضمن صحبت‌هایش گفت: “در ماه گذشته، من در مقام رئیس‌جمهور چین چهارمین سفر خود را به آفریقا انجام دادم که نهمین سفر من به این سرزمین آرزوهای بزرگ بود. در طی آخرین سفرم زیبایی‌ها، غنا و استعداد بالقوه توسعه آفریقا و امید و اشتیاق مردم برای آینده‌ای بهتر را از نزدیک شاهد بودم. نتیجه‌گیری من از این دیدار این بود که بیش‌ازپیش به قدرتمندی روند توسعه آفریقا واقف شدم و اینکه این قاره بزرگ سرشار از امید است و دوستی و همکاری چین و آفریقا افقی گسترده دارد. این همکاری می‌تواند شراکت استراتژیک قوی‌تر و جامع‌تری ایجاد کند! همان‌طور که به‌گفته یک ادیب چین باستان: ٬درخت با ریشه‌های عمیق است که می‌تواند پربار شود، چراغ با نفت است که روشنی می‌دهد٬. تاریخ، قواعد و منطق خودش را دارد. با گذشته‌ای مشابه و آینده‌ای مشترک، چین و آفریقا سال‌ها همدرد و همیار یکدیگر بوده‌اند. ما با هم، در این مسیر همیاری، پیروز خواهیم بود. در این راه، چین با پیروی از اصول صداقت، دوستی، ایمان و خیرخواهی در منافع مشترک، گام برمی‌دارد. چین در کنار کشورهای آفریقایی ایستاده است. ما با هم، متحد کار کرده‌ایم و پیش رفته‌ایم.”
این نکته از سخنان رئیس‌جمهور چین جالب‌توجه است که “دنیای ما درحال تغییرات عمیقی است که در طول یک قرن دیده نشده است: روند رو به‌افزایش چند قطبی شدن، جهانی‌شدن اقتصاد، کاربرد فناوری اطلاعات و تنوع فرهنگی، تحول سریع سیستم حکومت جهانی و نظم بین‌المللی، رشد سریع بازارهای نوظهور و کشورهای درحال‌توسعه و توازن بیشتر در پیکربندی قدرت در جهان. رفاه مردم در همه کشورها هرگز تا به امروز، تا این حد در هم نیامیخته بود. از سوی دیگر، ما با چالش‌هایی نیز روبه‌رو هستیم که پیش از این دیده نشده بودند. برتری‌طلبی و جنگ قدرت همچنان ادامه دارد؛ حمایت‌گرایی (محدودسازی واردات) و یک‌جانبه‌گرایی درحال افزایش‌اند؛ جنگ، درگیری، تروریسم، قحطی و بیماری‌های فراگیر همه ما را آزار می‌دهند؛ چالش‌های امنیتی، چه سنتی و چه غیرسنتی، همچون گذشته، پیچیده و گره خورده باقی‌مانده‌اند. با این حال، ما اعتقاد راسخ داریم که صلح و پیشرفت همچنان روند اصلی عصر ما هستند. درواقع، این دو نیاز زمان ما هستند. جامعه بین‌المللی باید این مسئولیت عصر ما را برعهده بگیرد و با حس همبستگی، آینده‌نگری، شجاعت و مسئولیت پاسخ دهد.” در این زمینه، واضح است که چین موضع‌گیری‌ای وزین‌تر از پیش در قبال مسائل بین‌المللی گرفته است. اینکه رئیس‌جمهور چین نشست مجمع همکاری چین و آفریقا را انتخاب می‌کند تا این نکته‌ها را اعلام کند، خود نشانه واضحی از خطوط و حدود این موضع‌گیری است. سال‌هاست که چین برای مقابله با مسائل مطرح در سازمان ملل متحد و نهادهای وابسته به آن، بر آرای کشورهای آفریقا تکیه داشته است، ازجمله در مورد حقوق بشر و سیاست چین واحد.
آثار قتل‌عام وحشیانه نانجینگ که تقریباً هشت دهه پیش رخ داد، همچنان در روابط چین و ژاپن وجود دارد. همان‌طور که برخی از سخنگویان سازمان‌های غیردولتی و متفکران ژاپنی اعلام داشتند، “شرمساری‌ای که مردم عادی ژاپن احساس می‌کنند، در سراسر جمعیت ژاپن احساس نمی‌شود.” به ما گفته شده که خاطره جمعی از این کشتار، برای انسجام چینی‌ها حیاتی است. کشتار نانجینگ یکی از نقاط عطف خونین تهاجم ژاپن به چین بود که سرانجام با شکست توکیو در جنگ جهانی دوم به‌پایان رسید، پس از آن‌که آمریکایی‌ها در ماه اوت ۱۹۴۵ بمب‌های اتمی را بر روی هیروشیما و ناگازاکی فرو ریختند. ژاپنی‌ها حداقل صدهزار غیرنظامی را تنها در نانجینگ کشتند، ولی بسیاری از ملی‌گرایان ژاپن درواقع قتل‌عام را، که اغلب از آن با عنوان تجاوز نانجینگ نام می‌برند، انکار می‌کنند.
میزبان مراسم عمومی یادبود که در محل کشتار وحشتناک نانجینگ برگزار شد، دبیر اجرایی شورای جهانی صلح (WPC) بود که پیام این شورا و سازمان‌های عضو آن را به مراسم ارائه کرد. در نانجینگ، گذشته همه‌جا هست. از لحاظ سیاسی، تقریباً هر نقطه شهر نمادین است، ازجمله خانه متعلق به جان راب آلمانی، “نازی خوب نانجینگ” که هزاران نفر غیرنظامی را از دست شکنجه گران ژاپنی نجات داد. این کارمند زیمنس و مقام حزب نازی، یک منطقه ایمنی را برای حدود ۲۵۰ هزار نفر از ساکنان محلی و افراد خارجی ایجاد کرد و در آنجا در مقام شهردار، پلیس و قاضی، با ژاپنی‌ها مقابله کرد. چینی‌ها به این آلمانی عنوان بودا را داده‌اند. یادداشت‌های روزانه راب که جزئیات ارتباطات او و کارفرمایانش در زیمنس در آن‌ها ثبت شده‌اند، ارزشی قابل‌توجه برای چینی‌ها دارد و سندی معتبر برای موضع‌گیری‌های چین در بحث جنایت‌های جنگی ژاپنی‌ها است.
در ژاپن، نانجینگ عمدتاً موضوعی ممنوعه یا تابو باقی مانده است و بسیاری از سیاستمداران از تهاجم امپراتوری ژاپن در حکم بخشی از مبارزات آسیایی‌ها به‌منظور آزادی از قدرت‌های استعماری غربی سخن می‌گویند. با این حال، درواقع، ژاپنی‌ها با غرب در شتاب دادن به تقسیم‌بندی چین همکاری داشتند.
به نقل از «نامۀ مردم»، شمارۀ ۱۰۶۱، دوشنبه ۹ مهر ماه ۱۳۹۷
