۶۰ سال کوشش پیگیر کوبایی‌ها در راه دشوار سوسیالیسم
پیام کمیتۀ مرکزی حزب تودۀ ایران به رفیق رائول کاسترو
پیروزی انقلاب کوبا نمود بارزی در برابر همهٔ قارهٔ آمریکا خواهد بود که ملّت‌ها قادرند به پا خیزند، که قادرند به نیروی خودشان، و درست در زیر نیش‌های هیولا، به پا خیزند. (چه گوارا)
روز اوّل ژانویهٔ ۱۹۵۹ (۱۱ دی ۱۳۳۷)، پس از چند سال مبارزهٔ آزادی‌خواهانه و عدالت‌جویانهٔ نیروهای انقلابی، سرانجام فولِنسیو باتیستا، دیکتاتور کوبا از کشور گریخت. یک هفتهٔ بعد، فیدل کاسترو، چه گوارا، و دیگر یارانِ پیکارِ انقلابی کوبا، پیروزی نهایی بر رژیم دیکتاتوری را اعلام کردند و فاتحانه وارد هاوانا، پایتخت کوبا، شدند. اوّل ژانویهٔ امسال (۲۰۱۹) ۶۰مین سالگرد پیروزی چشمگیر و تأثیرگذار انقلاب کوبا بود.
در تمام این شصت سال، نیروهای ضدانقلاب کوبایی و ارتجاع منطقه‌یی، و به‌ویژه ۱۲ رئیس‌جمهور پی‌درپی در ایالات متحد آمریکا، دست از مخالفت، و حتّی نابود کردن انقلاب کوبا برنداشتند. ابرقدرتِ آمریکا در دشمنیِ آشکار با حکومت مردمیِ کوبا در مجموعه جزیره‌های کوچکِ واقع در ۱۵۰ کیلومتری مرزهای جنوبی‌اش، هر فرصتی را غنیمت دانسته و از هر وسیله‌ای استفاده کرده است، از تجاوز نظامی (خلیج خوک‌ها) به کمک ضدانقلابی‌های کوبایی ساکن آمریکا گرفته تا انواع و اقسام شیوه‌های ترور فردی و جمعی و تلاش برای «تغییر رژیم» و مداخله و جاسوسی و اشغال (گوانتانامو) و راه‌اندازی رادیوی ضدکوبایی، و از همه مهم‌تر، محاصره و تحریم اقتصادی شدید و بی‌سابقه‌ای در تاریخ، که نزدیک به شصت سال است ادامه دارد. از سال ۱۹۹۲ تا کنون، هر سال در مجمع عمومی سازمان ملل متحد قطعنامه‌ای (البته غیرالزام‌آور) با اکثریت آرا برای پایان دادن به محاصرهٔ اقتصادی کوبا تصویب شده است که فقط آمریکا و اسرائیل و یکی دو نمایندهٔ دیگر به آن رأی منفی می‌دهند. محاصرهٔ اقتصادی آمریکا، محدودیت‌های شدیدی در سرمایه‌گذاری خارجی و در بازرگانی خارجی کوبا با آمریکا و نیز با بسیاری دیگر از کشورهای جهان به و جود آورده است، از جمله در تأمین نیازهای اساسی زندگی مردم، مصالح ساختمانی، تجهیزات صنعتی و کامپیوتری و کشاورزی، و دسترسی به منابع مالی و اعتبارهای بانکی و خدمات اینترنتی. مشابه با تحریم‌های اعمال شده بر ایران، هر شرکتی (برای مثال کشتی‌رانی، بیمه، امور بانکی، خرید و فروش تجهیزات و ماشین‌آلات و کالا،…) که با کوبا مبادلهٔ تجاری کند، توسط آمریکا “تنبیه” و جریمه می‌شود. حتّی سال گذشته، به خاطر رعایتِ تحریم‌های آمریکا، بزرگ‌ترین دانشگاهِ انگلستان به نام دانشگاهِ آزاد (آموزش از راه دور) از نام‌نویسی و تحصیل دانشجویان کوبایی در این دانشگاه خودداری کرد!
امّا به رغم همهٔ این دشواری‌ها، کوبای مستقل به پشتیبانی مردمش، همچنان نهفقط سربلند و پرافتخار ایستاده است، بلکه پُرتلاش و پُرامید رو به جلو گام برمی‌دارد. مردم و دولت کوبا، زیر رهبری حزب کمونیست آن کشور، جامعه‌ای را ساخته‌اند که محور و هدف اصلیِ آن، نه کسبِ سود بر پایهٔ روابط سرمایه‌داری، بلکه برآورده کردن نیازهای مردم بر پایهٔ تحققِ سوسیالیسم است، از آموزش و پرورش و مسکن و بهداشت گرفته تا اشتغال و تأمین معاش و وسایل تفریح و استراحت و مراقبت از محیط‌زیست. مالکیت عمومی در عرصه‌های گوناگون اقتصادی و اجتماعی، و در تولید و خدمات همچنان با قوّت در کوبا برقرار است، مگر در کسب‌وکارهای بسیار کوچک (و به طور عمده خانوادگی). کوبایی‌ها وظیفهٔ خود در برابر کل جامعهٔ بشری را نیز هرگز فراموش نکرده‌اند و در حدّ امکان خود، همواره به یاری دیگر ملّت‌های منطقه و جهان شتافته‌اند. دستاوردهای مردم و دولت کوبا الهام‌بخش مردم جهان، و به‌ویژه مردم کشورهای به‌اصطلاح “جنوب” بوده است. با وجود همهٔ کاستی‌هایی که در کوبا وجود دارد و دیده می‌شود- که در درجهٔ اوّل ناشی از تحریم‌ها و محاصرهٔ اقتصادی خشن آمریکاست نه ناشی از سیاست‌های سرمایه‌داری نولیبرالی و فساد و رانت‌خواری و سوءمدیریت- مردم جهان می‌بینند که حتّی در سخت‌ترین شرایط، می‌توان دنیایی عادلانه‌تر به سود اکثریت مردم، و نه به سود اقلیتی سودجو و غارتگر، پدید آورد.
جمعیت کوبا در حدود ۱۱٫۵میلیون نفر و درآمد ناخالص سرانهٔ آن در حدود ۷٫۶۰۰ دلار آمریکایی است. طول عمر متوسط در این کشور تقریباً ۸۰ سال و طول عمر متوسط زنان بیشتر از ۸۱ سال است، که بسیار بهتر از میانگین جهانی است. صنایع معدنی (به‌ویژه نیکل)، داروسازی، کشت نیشکر و تولید شکر، دخانیات و تنباکو، و قهوه جزو مهم‌ترین عرصه‌های فعالیت صنعتی-کشاورزی و صادراتی کوباست. گردشگری و خدمات پزشکی و آموزشی و تخصصی دو منبع عمدهٔ دیگرِ درآمد کوباست.
در کوبا خدمات بهداشتی و درمانی، و حتّی دارویی، و نیز آموزش از مهد کودک و پیش‌دبستانی تا آخرین رده‌های تحصیل در آموزش عالی، همگانی و رایگان است و حق بنیادی مردم شناخته می‌شود. در بخش مراقبت‌های بهداشتی و پزشکی، تأکید اصلی بر پیشگیری و بر ارتباط نزدیکِ پرستار و پزشک خانواده با خانواده‌های تحت درمان و مراقبت است. همهٔ خانواده‌های کوبایی، علاوه بر مراجعه به پزشک در مواقع لزوم، دست‌کم سالانه یک بار باید توسط پزشک معاینه شوند. کوبا جمعیتِ نسبتاً سالخورده‌ای دارد که نیاز به مراقبت‌های ویژه و بیشتری دارند. نظام پزشکی کوبا برنامه‌های ویژه‌ای برای این بخش از جمعیت دارد تا بتواند نیازهای آنها را به رایگان برآورده کند. دستاوردهای چشمگیر کوبا در عرصهٔ سلامت، از جمله در اختراعِ داروهای نوین، به‌رغم محاصرهٔ اقتصادی آمریکا حاصل شده است که دسترسی به تجهیزات پزشکی و دارو را برای کوبا مشکل کرده است.
در سال ۱۹۵۳، شش سال پیش از پیروزی انقلاب، در حدود نیم‌میلیون کودک، یا ۴۴درصد کودکانِ شش تا چهارده سال، فاقد مدرسه بودند، و فقط ۱۷درصد از نوجوانان ۱۵ تا ۱۹ سال به مدرسه می‌رفتند، در حالی که ۱۰هزار معلم بیکار بودند! وضعیت سیاه‌پوستان کوبایی در این مورد بدتر از بقیهٔ کوبایی‌ها بود، که نشان دهندهٔ اولویت ندادن دیکتاتوری دست‌نشاندهٔ آمریکا به آموزش و نیز شیوه‌های تبعیض‌آمیز در رژیم پیش از انقلاب است. ولی انقلاب این وضع را عوض کرد. پادگان‌ها به مدرسه تبدیل شدند و دولت پایان دادن به بی‌سوادی را در اولویت کارهایش قرار داد. ده‌هزار مدرسهٔ تازه ساخته شد و هزاران داوطلب، آموزش معلمی دیدند. پنجاه و هفت سال پیش، فیدل کاسترو اعلام کرد که بی‌سوادی در آن کشور ریشه‌کن شده است، و گفت: “هیچ لحظه‌ای شورانگیزتر و هیجان‌انگیزتر از این نیست؛ هیچ چیز افتخارآمیزتر و باشکوه‌تر از این نیست، که به چهار و نیم قرن جهل و بی‌سوادی پایان داده شده است.” امروزه، ۱۳درصد از درآمد ناخالص ملّی کوبا در امر آموزش و پرورش هزینه می‌شود. همین رقم در آمریکا و بریتانیا فقط در حدود ۵٫۶درصد است. کتاب‌های درسی، لوازم‌التحریر، خوراکی و وعده‌های غذایی، و روپوش و یونیفرم مدرسه‌ها همگی به رایگان در اختیار دانش‌آموزان قرار داده می‌شود. حداکثر تعداد دانش‌آموزان در مدرسه‌های ابتدایی ۲۰ دانش‌آموز است که این حدّ در ۹۳درصد از مدرسه‌ها تحقق یافته است. توجه اکید به موسیقی و هنرهای دیگر، و ورزش و سلامتِ روان از دیگر عرصه‌های مهم در نظام آموزشی کوباست. فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها بدون بدهکاری (وام دانشجویی و غیره) وارد بازار کار می‌شوند. مؤسسه‌های دولتی و دیگر نهادهای اجتماعی-اقتصادی کوبا موظف‌اند که در هماهنگی با دانشگاه‌ها و دبیرستان‌ها امکان کارآموزی و کار در حین و بعد از تحصیل را برای دانش‌آموزان و دانشجویان فراهم آورند. دولت کوبا با اولویت دادن به آموزش با کیفیتِ بالا، نهفقط خودِ کوبا، بلکه زندگیِ مردم کوبا و میلیون‌ها تن از مردم جهان را نیز دگرگون کرده است. شیوهٔ سوادآموزی “من می‌توانم” که در کوبا ابداع شده است، اکنون برای آموزش ده‌ها میلیون دانش‌آموز در آمریکای لاتین و دیگر نقاط جهان به کار برده می‌شود.
پایین بودنِ نرخ مرگ‌ومیر نوزادان (۴ در هزار، خیلی بهتر از آمریکا)، افزایشِ درصدِ پوشش جنگلی در شصت سال گذشته، ریشه‌کن کردن یازده بیماری از راه واکسیناسیون همگانی، ابداع واکسن برای سرطان ریه، ناچیز (عملاً صفر) بودن نرخ بیکاری، دستمزد و حقوق برابر زنان و مردانی که در شغل‌های یکسان کار می‌کنند، از دیگر دستاوردهای چشمگیر کوباست. در زمینهٔ حفاظت از محیط‌زیست، کوبا نخستین کشوری است که به تعهدهای بین‌المللی خود در پیشگیری از تغییرهای آب‌وهوایی به طور کامل و پیش از زمان تعیین‌شده عمل کرده است. اگرچه کوبا کشور کوچکی با صنایع محدود است، ولی جدیّتِ این کشور در رعایت تعهد بین‌المللی، مثال زدنی است.
به‌رغم تلاشی که در دورهٔ ریاست‌جمهوری باراک اوباما برای عادی‌سازی روابط میان کوبا و آمریکا صورت گرفت، دولت کنونی آمریکا، دولت دونالد ترامپ، به محض روی کار آمدن، محاصرهٔ اقتصادی کوبا را تشدید کرد. جان بولتون، مشاور امنیت ملّی کاخ سفید، کوبا و نیکاراگوئه و ونزوئلا را “سه‌گانهٔ استبداد” خواند و با زبان ارعاب و تهدید گفت که “روز حساب پس دادن آنها نزدیک است.” انتخاب شدن بولسونارو، راست‌گرای افراطی، به ریاست‌جمهوری برزیل، ضربهٔ دیگری به جنبش ترقی‌خواهانه و عدالت‌جویانه در آمریکای لاتین بود که بی‌تردید باعث مزاحمت برای کوبا نیز خواهد بود. یکی از نخستین کارهای بولسونارو، بیرون کردن حدود ۸۰۰۰ پزشک کوبایی از برزیل بود که از سال ۲۰۱۳ تا کنون در آن کشور به ارائهٔ خدمات پزشکی و درمانی به فقیرترین شهروندان برزیل و ساکنان دورافتاده‌ترین شهرها و روستاهای برزیل مشغول بودند. گفتنی است که در حدود ۶۰هزار کادر پزشکی کوبایی در بیش از ۵۰ کشور جهان به ارائهٔ خدمات به مردم- و اغلب فرودستان- مشغول‌اند، از جمله در مناطق آسیب‌دیده از زلزله و سیل در هاییتی و کشمیر. چندی پیش، سازمان بهداشت جهانی از جامعهٔ پزشکی کوبا درخواست کرد که برای مقابله با همه‌گیریِ اِبولا به یاری مردم آفریقای غربی برود. همچنین، از سال ۱۹۹۸ تا کنون در حدود ۳۱هزار دانشجوی پزشکی و رشته‌های مرتبط، از ۱۰۳ کشور جهان، به‌ویژه از قارهٔ آفریقا و آمریکا، در دانشکدهٔ پزشکی “آمریکای لاتین” کوبا به رایگان تحصیل کرده‌اند، و از سال ۲۰۰۴ تا کنون، پزشکان کوبایی بیشتر از ۴میلیون عمل چشم برای بازیابی بینایی در سراسر جهان انجام داده‌اند. داوطلبان پزشکی کوبایی در مجموع بیشتر از ۹میلیون عمل جراحی و نزدیک به ۱۳میلیون مورد واکسیناسیون در سراسر جهان انجام داده‌اند. کوبا به‌جای گسیل ارتش و نظامیان به جهان برای جنگ تجاوزکارانه و تأمین سلطهٔ سیاسی و اقتصادی‌اش، کادرهای پزشکی‌اش را به یاری مردم جهان می‌فرستد. (تنها مأموریت نظامی کوبا در آنگولا و به درخواست دولت ترقی‌خواه اِمپلا بوده است. بار اوّل، در سال ۱۹۷۵، کوبایی‌ها هم نیروهای نظامی رهایی‌بخش ضدآپارتایدِ آفریقای جنوبی را آموزش دادند و هم در مقابل تجاوز نظامیِ رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی و زییر، از استقلال آنگولا دفاع کردند. دوّمین مورد گسیلِ نیروهای نظامی کوبا به آنگولا در سال ۱۹۸۸ و باز هم به منظور مقابله با تجاوز نیروهای نظامی رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی بود. نیروهای کوبایی نقشی تعیین‌کننده در شکست دادن نیروهای تجاوزکار داشتند که در نهایت منجر به بیرون رفتن متجاوزان آفریقای جنوبی از آنگولا شد.) در سال ۱۹۹۸، وقتی نیکاراگوئه و هندوراس از توفان و سیل آسیب دیدند، کوبا بی‌درنگ “نیروهای پزشکی”اش را به یاری مردم این دو کشور فرستاد. کمک به کشورهای دیگر برای ریشه‌کن کردن بی‌سوادی نیز از دیگر عرصه‌های سربلندی و نام‌آوری برای کوباست که منجر به دریافت جایزهٔ مخصوص یونسکو نیز شده است.
دگرگونی‌های اخیر در کوبا
به‌رغم موانع و دشواری‌های بزرگی که همسایهٔ شمالی کوبا برای زندگی مردم آن کشور به وجود آورده است، کوبا همیشهٔ جامعه‌ای پویا و در حال توسعه بوده است و تلاش کرده است که خودش را با شرایط متغیر داخلی و خارجی وفق دهد. سال‌های پس از فروریزی اتحاد شوروی و دیگر کشورهای سوسیالیستی اروپای شرقی در دههٔ ۱۳۷۰، از دشوارترین سال‌ها برای کوبا و کوبایی‌ها در دهه‌های اخیر بود. کوبا یکی از بزرگ‌ترین متحدان سیاسی و اقتصادیِ خود را از دست داد (نزدیک به ۷۰درصد تجارت کوبا با شوروی بود) و برای بقای خود و تأمین معاش و زندگی شایسته برای مردم، به‌ویژه در زمانی که تحریم‌های اقتصادی آمریکا نیز با قدرت تمام اعمال می‌شد، باید اقدام می‌کرد. کشور را خطر قحطی تهدید می‌کرد. سهمیه‌بندی کالاهای اساسی و نیازمندی‌های اوّلیهٔ زندگی، روی آوردن به گسترش کشاورزی در زمین‌های کوچک‌تر و بدون استفاده از آفت‌کُش‌های شیمیایی، و به وجود آوردن واحد پول دوّم (پزوی قابل‌تبدیل) در کنار واحد پول معمولی رایج (پزوی کوبایی) از این اقدام‌های ضرور و ناگزیر در این “دورهٔ ویژهٔ” اقتصادی بود. امروزه فراورده‌های کشاورزی کوبا به طور عمده “اُرگانیک” است، یعنی بدون استفاده از آفت‌کش‌ها (و در بسیاری از موارد حتّی کود شیمیایی) به دست می‌آید. در مدّت ۲۰ سال، محصول سبزیجات در کوبا ۱۴۵درصد رشد یافت. همان‌طور که پیشتر گفته شد، در کنار ارائهٔ خدمات پزشکی، مهندسی، دارویی، کشاورزی، و آموزشی به کشورهای دیگر، گردشگری یکی از مهم‌ترین منابع تأمین درآمد در کوباست. پزوی قابل‌تبدیل در درجهٔ اوّل برای همین صنعت گردشگری و در دستان خارجی‌ها به جریان افتاد. ارزش این پزو تقریباً معادل ۲۵ پزوی کوبایی و یک دلار آمریکاست. ۲۵ سال پس از به جریان انداختن پزوی قابل‌تبدیل، و پس از اینکه اقتصاد کشور ثباتی نسبی پیدا کرده است، اکنون صحبت از جمع کردن این پزو و حفظ پزوی کوبایی به مثابه تنها پول رایج کشور است.
در انتخابات اخیر کوبا در اسفند ۹۶، که نزدیک به ۸۳درصد واجدان شرایط در آن شرکت کردند، ۶۰۵ نمایندهٔ مجلس انتخاب شدند که بیش از ۵۳درصد آنها زن‌اند. کوبا از لحاظ حضور و نقش زنان در نهادهای تصمیم‌گیری و قانون‌گذاری، رتبهٔ دوّم را در جهان دارد. همچنین، بیشتر قاضی‌ها، وکیل‌ها، دانشمندان، کارگران فنّی، و کادرهای پزشکی و درمانی کوبا زن‌اند. زنان و دختران ۶۴درصد دانشجویان را تشکیل می‌دهند.گفتنی است که انتخابات در کوبا از انتخاباتِ مردمی در محله‌ها آغاز می‌شود و به ترتیب تا انتخاب نمایندگان استانی و فدرال در مرحله‌های بعدی پیش می‌رود. پس از انتخابات سراسری اخیر، و پس از برگزیدنِ رئیس‌جمهور جدید به‌جای رائول کاسترو، اکنون مردم کوبا بحث و گفت‌وگو دربارهٔ اصلاح و ترمیم و تغییر قانون اساسی کشورشان را در سطوح گوناگون، محلی و منطقه‌یی و نهادهای صنفی و غیره، به پیش می‌برند. بر اساس آمار ارائه شده، بیشتر از ۱۳۵هزار پیشنهاد از طرف مردم و نهادهای کوبا در زمینه‌های گوناگون اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و سیاسی ارائه شده است که پس از بررسی و تصمیم‌گیری، در متن قانون اساسی جدید وارد خواهد شد. قرار است که تا آخر امسال (۱۳۹۷) همه‌پرسی دربارهٔ قانون اساسی جدید انجام شود. انتخابات اخیر و موضوعِ تغییرِ قانون اساسی کوبا، بار دیگر اندیشکده‌ها و رسانه‌های غرب را به هیجان آورده است که “کوبا در آستانهٔ تغییر” به سوی غرب یا سرمایه‌داری است. پس از فروریزی اتحاد شوروی، پس از بازنشسته شدن (و سپس مرگ) فیدل کاسترو، و در زمان بازدیدِ اوباما از کوبا نیز همین گمانه‌زنی‌ها در رسانه‌های غرب رایج بود، که کوبا سرانجام دارد تسلیم سرمایه‌داری می‌شود! همه آنها منتظر و مشتاق شنیدن این خبر بودند که کوبا از پیگیری سوسیالیسم دست کشیده است، ولی ناامید شدند. رهبران کوبا همواره تأکید کرده‌اند که کوبا از راه سوسیالیسم، حفظ استقلال، و پیگیری آرمان‌های مردمی‌اش بازنخواهد گشت.
در مراسمی که رهبران و کادرها و اعضای حزب کمونیست کوبا به مناسبت شصتمین سال پیروزی انقلاب روز سه‌شنبه اوّل ژانویه (۱۱ دی) در سانتیاگو دو کوبا در جنوب کشور برگزار کردند، رفیق رائول کاسترو، صدر حزب کونیست کوبا، گفت: “دیدن اینکه نسل‌های جدید چگونه مسئولیت ساختمان سوسیالیسم را به عهده می‌گیرند، برای ما اطمینان‌بخش، رضایت‌بخش، و خوشحال‌کننده است.” او در ادامه به فشارهای تازهٔ دولت آمریکا به کوبا اشاره کرد و گفت که تاریخ شش دههٔ گذشتهٔ کوبا نشان می‌دهد که انقلاب کوبا از تهدید نمی‌هراسد، و در عوض، همیشه آمادهٔ همزیستیِ مسالمت‌آمیز و احترام‌آمیز با همسایهٔ شمالی و همهٔ کشورهای جهان است. او افزود که با وجود دشواری‌ها و تنگناهای اقتصادی که کوبا با آنها مواجه است، کشور بر شالودهٔ محکمی ایستاده است.
سازمان‌های مردمی و مترقی در سراسر جهان امسال برنامه‌های ویژه‌ای برای بزرگداشت ۶۰مین سالگرد انقلاب کوبا تدارک دیده‌اند. در همهٔ شصت سال گذشته، همبستگی بین‌المللی با مردم کوبا و راهی که به سوی عدالت اجتماعی و دموکراسی مردمی، به سوی سوسیالیسم پیموده‌اند، مثال زدنی بوده است. نمونهٔ کوبا نشان می‌دهد که در صورت برقراری نظامی دموکراتیک و مردمی، در صورت مشارکت دادن مردم در تصمیم‌گیری در سرنوشتشان، در صورت گام گذاردن در راه تأمین زندگی شایسته برای اکثریت مردم و نهفقط اقلیتی ثروتمند و بانفوذ، می‌توان با حفظ استقلال سیاسی و اقتصادی، به‌رغم همهٔ فشارهای خارجی و تحریم‌ها و محاصرهٔ اقتصادی، به دستاوردهای اجتماعی عظیمی در داخل کشور نایل شد و به یاری ملّت‌های دیگر نیز شتافت. کوبایی‌ها می‌دانند و پنهان نمی‌کنند که آنچه دارند، کامل و هنوز بهترین نیست. ولی با توجه به آنچه تا کنون به دست آورده‌اند، می‌دانند که می‌توانند با مشارکت یکدیگر، زندگی بهتری برای خود و دیگران بسازند. پیشرفت‌ها و دستاوردهای ملّت کوبا درس‌های گران‌بهایی برای همهٔ مردم جهان دارد، و همین، خاری است در چشم امپریالیسم جهانی، و به‌ویژه ابرقدرت همسایهٔ شمالیِ کوبا.
به امید پیشرفت‌های بیشتر برای کوبا در راه سوسیالیسم، و زندگی بهتر برای مردم کوبا، که به‌راستی شایستهٔ آن‌اند.
گاه‌شمار:
۲۶ ژوییه ۱۹۵۳: فیدل کاسترو همراه با یارانش به پادگان‌های مونکادا حمله می‌کنند. شمار زیادی از چریک‌ها کشته می‌شوند و فیدل زندانی می‌شود، و چندی بعد به مکزیک تبعید می‌شود.
۱۹۵۶: فیدل کاسترو و یارانش جنگ انقلابی علیه رژیم باتیستا را به کوه‌های سی‌یِرا مایسترا می‌کشانند.
۲۸ دسامبر ۱۹۵۸: پیروزی تعیین‌کننده در نبردِ سانتا کلارا.
۱ ژانویه ۱۹۵۹: باتیستا از کوبا فرار می‌کند.
۸ ژانویه ۱۹۵۹: فیدل و ارتش پیروزمند انقلابی وارد هاوانا می‌شوند.
مه ۱۹۵۹: تصویب قانون اصلاحات ارضی.
۳ ژانویه ۱۹۶۱: در پی ملّی کردن دارایی‌های آمریکایی در کوبا، دولت آمریکا روابط دیپلماتیک خود را با کوبا قطع می‌کند.
۱۷ آوریل ۱۹۶۱: یورش نظامی ضدانقلابی‌های کوباییِ ساکن آمریکا به کوبا، با یاری سازمان سیا، و شکست خوردن آنها در مدّت سه روز.
۱۹ آوریل ۱۹۶۱: فیدل کاسترو برای نخستین بار اعلام می‌کند که انقلاب کوبا سوسیالیستی است.
۲۲ دسامبر ۱۹۶۱: ریشه‌کن شدن بی‌سوادی در کوبا.
۷ فوریه ۱۹۶۲: آغاز محاصرهٔ اقتصادی کوبا توسط ایالات متحد آمریکا، که همچنان ادامه دارد.
دسامبر ۱۹۹۱: آغاز “دورهٔ ویژهٔ” اقتصادی در کوبا در پی فروریزی اتحاد شوروی.
۳۱ ژوییه ۲۰۰۶: فیدل کاسترو از مقام ریاست‌جمهوری کناره‌گیری می‌کند و رائول کاسترو کفیل ریاست‌جمهوری می‌شود.
۱۹ آوریل ۲۰۱۱: رائول کاسترو به ریاست‌جمهوری برگزیده می‌شود.
۱۹ آوریل ۲۰۱۸: میگل دیاز-کانل به ریاست‌جمهوری کوبا برگزیده می‌شود.
درود و شادباش حزب تودهٔ ایران به مناسبت شصتمین سالگرد انقلاب کوبا
رفیق گرامی رائول کاسترو، دبیر اوّل حزب کمونیست کوبا
به مناسبت شصتمین سالگرد پیروزی انقلاب کوبا، کمیتهٔ مرکزی حزب تودهٔ ایران مایل است که پیام برادرانهٔ همهٔ اعضا و هواداران حزبمان، و در حقیقت نیروهای ترقی‌خواه و مردم ایران را، از طریق شما به مردم کوبا و حزب کمونیست کوبا برساند.
اوّل ژانویهٔ ۲۰۱۹ مصادف است با شصتمین سالگرد سرنگونی دیکتاتوریِ باتیستا و پایان سلطهٔ آمریکا بر کوبا، و آغاز ساختمان آینده‌ای سوسیالیستی برای مردم کوبا. روند دگرگونی و فراروییدنِ کوبا به کشوری آزاد، مستقل، و سوسیالیستی، کوششی دشوار و پیچیده، و آزمونی در برابر عزم و ارادهٔ انقلابیِ مردم کوبا و رهبران انقلابی آنها بوده است. ما می‌دانیم که کوشش شما در راه ساختنِ کوبایی نوین و سوسیالیستی، در زمینه و شرایط شش دهه خصومتِ امپریالیسم و نیروهای ارتجاعی- شامل تحریم‌ها و محاصره، تجاوز نظامی، و اقدام‌های خرابکارانه و براندازانه- به هدایت و رهبریِ دولت‌های پی‌درپی آمریکا، پیش برده شده است. امپریالیسم و نیروهای ارتجاعی همین امروز هم همچنان سرگرم سازمان‌دهی، تأمین مالی، طرح‌ریزی، و انجام این اقدام‌های خصمانه‌اند.
ما همبستگی انترناسیونالیستی خود را با مردم، حزب کمونیست، و دولت کوبا، در تلاش نمونه‌وارشان با هدفِ ساختن جامعه‌ای نوین و عادلانه، به‌رغم دشمنی و کینهٔ بی‌سابقه‌ای که دولت‌های متوالی آمریکا و متحدان ارتجاعی آن نسبت به کوبای سوسیالیستی نشان داده‌اند، ابراز می‌کنیم. ما با تأثیر فلج‌کنندهٔ محاصره و تحریم‌های اقتصادی که آمریکا بر ایران نیز تحمیل کرده است، به‌خوبی آشناییم. به همین دلیل، ما با هرگونه تحریم اقتصادی، از جمله محاصرهٔ اقتصادیِ کوبا، به‌شدّت مخالفیم و آن را قاطعانه محکوم می‌کنیم. ما همواره خواستار پایان دادن به تحریم‌ها و عادی کردن روابط میان ملّت‌ها و کشورها بوده‌ایم. به‌رغم محاصرهٔ اقتصادی شدید کوبای انقلابی توسط امپریالیسم آمریکا به مدّت نزدیک به شصت سال، دستاوردها و پیشرفت‌های شما در زمینهٔ بهداشت و درمان، آموزش و پرورش، فرهنگ، و علم، و نیز در تحقق انسجام اجتماعی، عدالت اجتماعی، حفاظت از محیط‌زیست، ترویج صلح و انترناسیونالیسم، و بهبود موقعیت و وضعیت زنان، جوانان، و سالمندان، بدون هیچ‌گونه تبعیضی، به‌قدری آشکار و بارز است که حتّی دشمنان انقلاب کوبا هم به‌صراحت به آن اذعان دارند.
در کارنامهٔ دستاوردهای رفقای کوبایی، موارد مهم دیگری از تحقق عملیِ همبستگی بین‌المللی نیز دیده می‌شود. دولت انقلابی کوبا زیر رهبری حزب کمونیست، با در پیش گرفتن سیاست‌ها و اقدام‌هایی عملی، خواه در آفریقا، آسیا، یا آمریکای لاتین، که زندگی انسان‌ها را دگرگون کرده، به ساختمان جامعه‌های گوناگون یاری رسانده، و پیشگام در راه آرمان صلح بوده است، عالی‌ترین تعبیرِ همبستگی انترناسیونالیستی را به نمایش گذاشته است. حزب تودهٔ ایران صلابت و کمالِ همبستگی انترناسیونالیستی شما را در دفاع از صلح و پیشرفت در سراسر جهان می‌ستاید.
به مناسبت سالگرد انقلاب کوبا، وظیفهٔ خود می‌دانیم که نسبت به رهبران بزرگ انقلاب کوبا، رفقا فیدل کاسترو، چه گوارا، رائول کاسترو، و دیگرانی که نقشی مؤثر در هدایت انقلاب تا پیروزی داشته‌اند و در ساختن کوبای نوین همواره مدافع آرمان سوسیالیسم بوده‌اند، ادای احترام کنیم. بی‌دلیل نیست که این رهبران اسطوره‌ای، مورد ستایش همهٔ کسانی‌اند که در سراسر دنیا در راه دگرگونی‌های مترقی می‌رزمند و پیشگامانِ پیکار در راه صلح، عدالت اجتماعی، دموکراسی مردمی، و سوسیالیسم‌اند.
آنچه مردم کوبا، به رهبری حزب کمونیست کوبا، در شش دهه تلاش و مبارزه به دست آورده‌اند، حاوی درس‌های مهم و گران‌بهایی است برای ملّت‌هایی که در شرایطی مشابه با شرایط کوبای دههٔ ۱۹۵۰ در راه آزادی، استقلال، و حاکمیت مردمی پیکار می‌کنند.
رفیق گرامی،
مایهٔ سربلندی حزب تودهٔ ایران است که در شش دههٔ گذشته، مدافع پیگیر و استوار انقلاب کوبا و کوشش مداوم و قهرمانانهٔ مردم کوبا در راه ساختمان جامعه‌ای سوسیالیستی، به رهبری حزب کمونیست کوبا، بوده است. از دید ما، و از دید طبقهٔ کارگر ایران و همهٔ نیروهای مترقی کشور ما، حمایت از تلاش حزب کمونیست کوبا در پیشبُرد ساختمان سوسیالیسم، به معنای کمک به مبارزه در راه صلح و پیشرفت بین‌المللی است. حزب تودهٔ ایران خود را متعهد به تحکیم و گسترش روابط حزبی برادرانه با حزب کمونیست کوبا می‌داند.
کمیتهٔ مرکزی حزب تودهٔ ایران
اول ژانویه ۲۰۱۹ [۱۱ دی ۱۳۹۷]
نامۀ مردم، شمارۀ ۱۰۶۸، ۱۷ دی ماه ۱۳۹۷
