ضرورت پیگیری تلاش‌ها برای موفقیت راه‌حل دو کشور مستقلِ فلسطین و اسرائیل
هفتهٔ گذشته، سازمان “عفو بین‌الملل” در ارتباط با وضعیت حقوق بشر در سال ۲۰۱۸ در کشورهای خاورمیانه گزارشی جامع بنا بر مدارک و اطلاعاتی مشخص منتشر کرد. در این گزارش آمده است قانون‌هایی جدید از سوی دولت اسرائیل تصویب و اعمال شده‌اند که مطابق آن‌ها تبعیض بر علیه شهروندان غیریهودی در این کشور را نهادینه کرده است. در سال گذشته میلادی، ۲۹۰ فلسطینی و ازجمله بیش از ۵۰ کودک توسط نیروهای نظامی و امنیتی اسرائیل به‌قتل رسیدند.
بیشتر این کشته‌شدگان خلاف قانون و با تیراندازی مستقیم به آنان به‌قتل رسیده‌اند بی آنکه هیچ تهدید جانی‌ای مشخص را متوجه شهروندان یا نظامیان اسرائیلی کرده باشند.
عفو بین‌الملل همچنین فاش می‌کند: “تحریم‌های غیرقانونی اعمال‌شده از سوی اسرائیل در نوار غزه به‌مدت یازده سال همچنان ادامه داشته و ساکنان غزه را مورد تنبیه‌های دسته‌جمعی قرار داده و بحران انسانی موجود در غزه را تشدید کرده است.”
سندها و حقایق منتشر شده از سوی عفو بین‌الملل اثبات می‌کنند که “در کرانه غربی آزادی رفت‌وآمد معمول به‌دلیل ایجاد ایستگاه‌های بازرسی و کنترل مسافرت‌ها در جاده‌های بیرون شهری با محدودیتی ویژه روبرو است. … مقام‌های اسرائیلی به‌طور غیرقانونی هزاران فلسطینی ساکن مناطق اشغالی را در اسرائیل زندانی کرده‌اند و صدها نفر را بدون داشتن اتهامی مشخص و بدون محاکمه در وضعیت بازداشت نگهداری می‌کنند.”
فعالان جنبش فلسطین، شخصیت‌ها و نیروهایی وسیع در سطح جهان معتقدند ادامهٔ وضعیت حاضر در فلسطین غیرممکن و غیرموجه است. در مقاله زیر، دکتر “عاقل تغز”، عضو هیئت دبیران “شورای جهانی صلح” و همچنین مسئول روابط بین‌المللی حزب “مردم” فلسطین، می‌گوید تنها راه‌حل، تشکیل کشوری فلسطینی در مرزهای ۴ ژوئن ۱۹۶۷ با پایتختی اورشلیم شرقی و دست یافتن پناهندگان به حق بازگشت به فلسطین است. هر راه‌حل دیگری که بر وجود تنها “یک کشور” مبتنی باشد، زیر سلطه و نفوذ حکومت‌های اسرائیل قرار خواهد گرفت و به‌انحراف کشیده خواهد شد.
پلیس اسرائیل در مقابله با فلسطینی‌ها روبروی مسجدالاقصی در بیت‌المقدس – چندین فلسطینی که اقدام به اقامه نماز اعتراضی کرده بودند، به‌جرم “ایجاد اخلال” بازداشت شدند.
تأسیس یک کشور فلسطینی در صلح و آرامش در کنار اسرائیل راه‌حلی است که مدت‌ها است جامعه بین‌المللی با آن موافقت کرده است به این هدف تا یکی از قدیمی‌ترین درگیری‌ها، کشمکش‌ها، و بی‌عدالتی‌های تاریخ بشری پایان گیرد. بااین‌همه، رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اخیراً مخالفتش را با این راه‌حل- راه‌حل وجود دو کشور- ابراز کرده است. چه باید کرد؟ ارائه کردن دلیل‌های لازم در دفاع از “راه‌حل دو کشور” که از اهمیت برخوردارند.
نخست، موضع‌گیری مردم فلسطین در این‌باره است. اکثر نیروهای وابسته به سازمان آزادی‌بخش فلسطین، یعنی تنها نمایندهٔ قانونی مردم فلسطین، طرفدار راه‌حل “دو کشور”ند. شورای ملی فلسطین در کنفرانسی که در سال ۱۹۸۸ در الجزیره برگزار شد، با تصویب اعلامیه استقلال که از سوی یاسر عرفات رئیس‌جمهور فقید فلسطین تدوین شده بود، این موضع‌گیری را پذیرفت. یاسر عرفات از ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی در مناطق اشغالی- اشغال‌شده از سوی اسرائیل در سال ۱۹۶۷- و اورشلیم شرقی به‌عنوان پایتخت آن حمایت کرد.
دوم، وجود توافقی بین‌المللی در حمایت از راه‌حل “دو کشور” است. لزوم ایجاد کشور فلسطین در مجاورت اسرائیل، به قطعنامه ۱۸۱ مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۷ (۷ آذرماه ۱۳۲۶) برمی‌گردد که به تقسیم فلسطین به دو کشور مجزا برای یهودیان و اعراب ساکن آن رأی داد. این توافق بین‌المللی با تصمیم مجمع عمومی سازمان ملل در ۲۰۱۲ و به‌رسمیت شناختن فلسطین به‌عنوان یک کشور عضو ناظر سازمان ملل متحد که در محدوده مرزهای سال ۱۹۶۷ قرار دارد و اورشلیم شرقی پایتخت آن محسوب می‌شود، در اصول خود معتبر مانده است. موافقت‌نامه ۱۹۹۳ اسلو، تأسیس مشروط کشور فلسطین تا سال ۱۹۹۹ را اعلام کرد و در سال ۲۰۰۳ گروه چهار خاورمیانه (متشکل از چهار دولت و نهاد بین‌المللی شامل روسیه، ایالات‌متحده، سازمان ملل و اتحادیه اروپا) نقشه راهی تدوین کرد که تشکیل کشوری فلسطینی تا سال ۲۰۰۵ ، عنصر محوری آن بود. ”
سوم، حمایت اکثریت کشورهای جهان عرب از این راه‌حل است. “ابتکار صلح عربی” در نشست ۲۰۰۲ خود در بیروت اعلام داشت راه‌حل “دو کشور” را تأیید می‌کند. حتی جان کری، وزیر امور خارجه پیشین ایالات‌متحده، پس از مذاکرات صلحی که برای حل مسئلهٔ فلسطین و اسرائیل آغاز کرده بود و با مخالفت اسرائیل در سال ۲۰۱۶ به شکست انجامید، تأکید کرده بود تنها راه‌حل ممکن، راه‌حل “دو کشور” است.
با درنظر گرفتن گزینه‌هایی دیگر، راه‌حل “دو کشور” منطقی‌تر و عملی‌تر می‌نماید. اگرچه “راه‌حل یک کشور دموکراتیک” که همه شهروندان آن از حقوق و وظایفی برابر برخوردار باشند رؤیای همه دموکرات‌های فلسطینی و اسرائیلی است، واقعیت امر این است که امکانی حداقلی هم برای دستیابی به آن وجود ندارد. شیوه‌های حکومتی اسرائیل طی هفت دهه گذشته و از بدو تاریخ تأسیس آن نشان می‌دهند که کشوری است یهودی و شهروندان غیریهودی‌اش که حدود ۲۰ درصد از کل جمعیتش را تشکیل می‌دهند، از حقوقی برابر با یهودیان برخوردار نیستند. اجرای قانون مصوب پارلمان اسرائیل که حق تعیین سرنوشت یهودیان اسرائیل را فقط به خود یهودیان می‌دهد، این نکته را تأیید می‌کند.
ضمیمه کردن اورشلیم به اسرائیل یک سال پس از اشغال این شهر، پافشاری اسرائیل را بر این نکته نشان می‌دهد که اورشلیم یکپارچه باید پایتخت ابدی دولت یهود باشد. اسرائیل با پیگیری این سیاست‌ها در دهه‌های اخیر و تلاش برای متقاعد کردن جهان در لزوم به‌رسمیت شناخته شدن به‌عنوان یک کشور یهودی، ماهیت غیردموکراتیک و مذهبی‌اش را برملا می‌کند.
هدف‌های واقعی رهبران اسرائیل در ارتباط با شهروندان فلسطینی با ادامه شهرک‌سازی‌ها در سرزمین‌های اشغالی- اقدامی که به‌موجب قوانین بین‌المللی غیرقانونی اعلام و محکوم شده‌اند- و همچنین برپائی دیوار حائل در این سرزمین‌ها که مردم فلسطین را فقط بر اساس ضوابط نژادپرستانه محصور و از هم کاملاً جدا کرده است، آشکار می‌شود.
اقدام‌های اخیر دولت ترامپ در به‌رسمیت شناختن اورشلیم به‌عنوان پایتخت اسراییل، انتقال سفارت امریکا و تمایل دولت او در به‌رسمیت شناختن یهودی بودن کشور اسراییل، همگی، دلیل بر این واقعیت‌اند که کشور واحد اسراییل نمی‌تواند به کشور غیردینی‌ای جامع و دموکراتیک تبدیل شود. اِعمال “راه‌حل یک کشور” در فلسطین تاریخی در شرایط فعلی به ایجاد کشوری نژادپرست منجر خواهد شد، کشوری که شهروندان غیر یهودی‌اش از حقوقی برابر برخوردار نخواهند بود. درعین‌حال با پشتیبانی کردن از این موضع‌گیری، حمایت کردن از حق تعیین سرنوشت مردم فلسطین و توانایی‌شان به دست یافتن به استقلال (به‌ویژه با توجه به موازنه قدرت جهانی که درحال حاضر به‌نفع اسرائیل است) از بین رفته و دیگر معنایی نخواهد داشت.
ما باید پیروزی پی‌درپی نیروهای راست و راست افراطی در انتخابات اسرائیل به‌منظور تشکیل دولت و همچنین نفوذ شدید محفل‌های طرفدار اسرائیل در دولت ایالات‌متحده را درنظر داشته باشیم. ما همچنین باید به تغییر توازن نیروها در خاورمیانه توجه کنیم. پس از سال‌ها جنگ و نابودی کامل زیربناهای چند کشور، برخی از کشورهای عربی هم‌اکنون به اتحاد ایالات‌متحده و اسرائیل بر ضد ایران پیوسته‌اند.
تنها راه پایان دادن به انحصار ایالات‌متحده در مهار کردن مذاکرات و بازگشت به مفاد قطعنامه‌های سازمان ملل متحد، برگزاری کنفرانسی بین‌المللی به‌هدف تضمین راه‌حل “دو کشور” همراه با تأیید سازمان ملل متحد است. فقط از این طریق برای کشورهایی که سرزمین‌هایشان از سوی اسرائیل اشغال شده است می‌توان راه‌حلی جامع تأمین کرد و به این اشغال پایان داد و به مردم فلسطین فرصتی داده شود تا سرنوشت خود را تعیین کند، به‌این معنا که، کشور مستقل‌شان را با مرزهای چهارم ژوئن ۱۹۶۷ و پایتختی اورشلیم شرقی تشکیل دهند و پناهندگانشان نیز از حق بازگشت به سرزمین‌شان مطابق با قطعنامه ۱۹۴ سازمان ملل متحد برخوردار شوند.
به‌همین دلیل است که فلسطینی‌ها از طریق نهادها و سازمان‌های ملی خود همچنان از “راه‌حل دو کشور” به‌عنوان تنها راه قابل‌قبول حمایت می‌کنند تا به انحصار کنترل ایالات‌متحده و اسرائیل پایان دهند. فلسطینی‌ها این حمایت را با وجود تمامی اقدام‌های اسرائیل در ادامه دادن به اشغال و حمایت ایالات‌متحده از آن، پی‌می‌گیرند. اسراییل، پایگاه پیشرفته امپریالیسم جهانی در خاورمیانه است و مبارزه با موضع فعلی آن، نیازمند مخالفت جهانی با آن و بهره‌گیری از موضع‌گیری‌هایی است که در سازمان ملل متحد به‌دست آمده‌اند.
نامۀ مردم، شمارۀ ۱۰۷۲، ۱۳ اسفند ماه ۱۳۹۷
