با برنامه‌ریزی صحیح، حوادث طبیعی قابل پیشگیری است
در طول یکی دو هفته گذشته تداوم باران های شدید و مداوم باعث جریان سیل در اقصی نقاط میهن ما شد و شوربختانه خسارات جانی و مالی فراوان نیز به همراه داشت. تقریبا تمامی کارشناسان، و افکار عمومی و حتی برخی از مقام های دولتی بر این نکته اشتراک نظر دارند که بی لیاقتی حکومت در برنامه‌ریزی و پیش‌بینی و پیشگیری از این گونه حوادث، خسارات و تلفات جانی‌ای زیاد را باعث گردید. روزنامه ایران آنلاین، ۶ فروردین‌ماه ۹۸، نظرات مردم را در فضای مجازی انتشار داد که تامل‌برانگیزند.
سایت ایران آنلاین در این ارتباط به‌نقل از کاربران از جمله آورد: ” ٬یک سال مردم پولشونو جمع می‌کنن یه مسافرت برن. اگه از دست پراید و جاده جون سالم به در ببرن، سیل و بهمن و زلزله مردم رو تو عید عزادار می‌کنه٬؛ ٬شبکه خبر داره جلسه ستاد بحران زنده نشون میده تا رییس ستاد مشترک ارتش شروع کرد صحبت کردن برنامه رو قطع کردن بعد که صحبتش تموم شد دوباره پخش زنده رو شروع کردن! حتی از پخش یک صحبت عادی هم ترس دارن٬؛ ٬این خشم طبیعت ناشی از رفتارهای غیرمنطقی ما با طبیعت است نابودی جنگل‌ها، سدهای غیر ضروری و…٬”. علاوه بر فضای مجازی، اظهارات کارشناسان، ریشه های این وضعیت را بیشتر مشخص می کند. رضا مکنون، عضو هیئت علمی دانشکده عمران و محیط زیست دانشگاه صنعتی امیرکبیر، گفت: “هر حادثه‌ای نشان‌دهنده خلأهای ما در مقابله با حوادث طبیعی است که باید درس گرفت و خسارت‌ها را برای نوبت‌های بعدی کم کرد. سازگاری با شرایط اقلیمی در حال تغییر، یک الزام محسوب می‌شود تا دوباره غافلگیر نشویم.” در رابطه با این اظهارات باید یادآوری کرد که سیل در مناطقی مانند مازندران قبلاً هم اتفاق افتاده بود. حوادث قبلی می توانست هشدارباشی برای مقام‌های حکومتی باشد تا نسبت به معضلات موجود برنامه‌ریزی کنند. اکنون که ابعاد این فاجعه نسبت به سال‌های گذشته بزرگ‌تر شده است، به‌روشنی نشان می‌دهد که هیچ‌گونه تمهیدی برای این موارد اندیشیده نشده و وعده و وعیدهای مقام‌های حکومتی هم را نباید جدی گرفت. یورو نیوز، به‌نقل از علی‌القاصی، رئیس کل دادگستری استان فارس، نوشت: “علیرغم اینکه سازمان هواشناسی از یک هفته قبل هشدارهای لازم در خصوص بارش شدید باران را اعلام کرده بود، اما متولیان امر در شهرداری پیش بینی و اقدامات پیشگیرانه لازم در خصوص لایروبی رودخانه مجاور دروازه قرآن و مهار سیلاب ناشی از بارندگی را مد نظر قرار نداده اند.” یورو نیوز همچنین به‌نقل از مهدی معتق،استاد دانشگاه لایبنیتز شهر هانوفر آلمان، نوشت: “آنچه می‌بینیم اینگونه به نظر می‌رسد که مجموعه دخالت‌های بشری تاب‌آوری مناطق مختلف جغرافیایی را نسبت به تنش‌های آب و هوایی بسیار کم و شکننده کرده است . چنانچه اگر فرکانس بارش کم شود آثار خشکسالی آنقدر زیاد است که گویی ده سال خشکسالی بوده است. همین باران اخیر با روش درست آبخوان‌داری می‌توانست منشأ خیر و برکت شود و نه تنها به معضل فرونشست زمین کمک کند که سطح رطوبت خاک را افزایش داده و در مقابله با گرد و غبار نیز مؤثر باشد اما نتیجه تنها به آثار تخریبی بارندگی‌های اخیر ختم می‌شود.” سایت دویچه وله فارسی نیز نوشت: “کارشناسان و طرفداران محیط زیست به نحوه مدیریت آب‌های سطحی در ایران در چهار دهه اخیر اشاره می‌کنند. از جمله سدسازی‌های بی‌رویه و از بین بردن جنگل‌ها و مراتع. برخی از بین بردن روزانه ۱۲۳ هکتار جنگل را از عوامل اصلی جارش شدن سیل می‌دانند. درختان جنگل به عنوان سدی طبیعی در مقابل جاری شدن سیل هنگام بارش‌های سنگین عمل می‌کنند. خاک زمینی که درختان آن قطع شده، تاب مقاومت در برابر بارش شدید را ندارد و همراه با آن به سیلی از گل و لای و مواد معلق جاری می‌شود. یاشار سلطانی، روزنامه نگار، در توییتر خود نوشته است که دولت ” ٬لایحه تنفس جنگل٬ را در سال ۹۵ به مجلس برد و خواستار توقف برداشت از جنگل‌ها شد اما سه تن از امامان جمعه، نورمفیدی، طبرسی و قربانی، امام جمعه‌های گلستان، مازندران و گیلان از مخالفان اصلی آن بودند.” اردلان توتونچی در گفت و گو با سایت زمانه، گفت: “ما خیلی وقت‌ها بستر رودخانه‌هایی را که از شهرها می‌گذرند، باریک کرده‌ایم و اطراف آن فعالیت‌های شهرسازی انجام داده‌ایم. وقتی بستر باریک می‌شود، به سرعت آب از کانال اصلی آن خارج، و وارد شهر خواهد شد. اگر می‌توانستیم با سیل‌بندهای داخل کانال‌ها برای چنین وقایعی پیش‌بینی بکنیم، ممکن بود خسارتی پیش نیاید.” سایت رویداد۲۴، به‌نقل از محمد ابراهیم بنی‌حبیب، کارشناس حوزه مهندسی آب و استاد دانشگاه تهران ، نوشت: “در وقوع سیل‌های اخیر عامل اصلی، بلایی است که ما انسان‌ها بر سر خاک حوضه‌ها آورده‌ایم. واضح است که جنگل‌ها را از بین‌برده‌ایم و جنگل‌تراشی در شمال ایران رخ داده است. هنور هم ماشین‌های بزرگی که در حال حمل درختان بریده جنگل‌های شمال هستند مشاهده می‌شود.” نکته قابل تامل دیگر در این میان این است که چنانچه پیش بینی هواشناسی با دقت انجام می گرفت و به‌تبع آن حداقل هشدارهای لازم به اهالی داده می شد امکان اینکه به کاهش این خسارت کمک کرد زیاد بود. این امر موقعی برجسته گردید که ابعاد عظیم این سیل ها، مقام‌های حکومتی را از خواب بیدار کرد و چند روز پس از سیل های اولیه دامنه هشدارها و پیش‌بینی‌های هواشناسی را گسترده تر کردند. باید انتظار داشت در آینده شاهد حوادثی مشابه باشیم. باید با بسیج افکار عمومی حکومت را مجبور کرد نسبت به انجام تمهیدات لازم برای پیشگیری از تلفات بیشتر، اقدامات عملی لازم را به مرحله اجرا دربیاورد.
به نقل از «نامۀ مردم»، شمارۀ ۱۰۷۴، ۱۲ فروردین ماه ۱۳۹۸
