زنان کارگر، زنان سرپرست خانوار، و حقوق آنان
در میان گزارش‌های انتشار یافته درخصوص وضعیت کار و زندگی زحمتکشان، اوضاع ناگوار زنان کارگر و زنان سرپرست خانوار معمولاً در سایه قرار می‌گیرد و دربارهٔ آن کمتر خبر و گزارشی منتشر می‌شود. بر پایه برآوردهای رسمی، زندگی زنان کارگر و سرپرست خانوار به‌لحاظ معیشتی فوق‌العاده وخیم است. شورای‌عالی کار در اسفندماه ۹۷ حداقل دستمزد سال ۱۳۹۸ کارگران را یک میلیون و ۵۱۷ هزار تومان تعیین کرد.
در حالی که روز ۲۴ تیرماه ۹۸ یک عضو به‌اصطلاح “کارگریِ شورای‌عالی کار” و نایب‌رئیس تشکل دست‌ساز “کانون‌عالی شوراهای اسلامی کار”، تفاوتِ “حداقل دستمزد کارگران با سبد معاش حداقلی” را “۴ میلیون و ۲۸۰ هزار” تومان اعلام کرد. با افزایش لگام‌گسیخته قیمت ارز و کاهش فجیع قدرت خرید زحمتکشان، رهبران تشکل‌های زرد حکومتی طی سال ۱۳۹۷ مکرر از “ترمیم دستمزد” سخن گفتند. درنهایت، بخشی از زحمتکشان ۲۰۰ هزار تومان به‌قول وزیر کار رژیم محمد شریعتمداری “سبد جبرانی معیشت خانوار” دریافت کردند. اخیراً بار دیگر رهبران تشکل‌های زرد حکومتی تقاضای “ترمیم دستمزد” می‌کنند، اما نایب‌رئیس “کانون‌عالی شوراهای اسلامی کار” روی “راهکارهایی که بر افزایش مستقیم دستمزد متکی نیست”، اصرار دارد. بر اساس گزارش ایلنا، ۱۷ تیرماه، و به‌گفته معاون اشتغال وزارت کار: “سهم اشتغال غیررسمی از بازار اشتغال کشور به ۵۰ درصد می‌رسد.” کارگران در مشاغل غیررسمی دستمزدی کمتر از حداقل دستمزد قانونی را دریافت می‌کنند و بیمه هم نمی‌شوند و از همان اندک حقوق و حمایت‌های قانونی درج شده در قانون کار رژیم ولایی هم برخوردار نیستند. بنا بر این، برای کسب سود بیشتر، کارفرمایان ترجیح می‌دهند کارگران را به‌طور غیررسمی به‌کار گیرند.
زهرا کریمی، کارشناس اقتصاد، در گفتگویی با ایلنا، اول تیرماه ۹۸، گفت: “بسیاری از زنان کارگر تأمین‌کننده هزینه‌های زندگی یک خانواده هستند… کارگاه‌های زیر پله نیز ازجمله مشاغل غیررسمی است که زنان زیادی در آن مشغول به‌کار هستند… بر اساس قانون، برای کار مساوی باید مزد مساوی به زنان و مردان پرداخت شود… مزد زنان نشاکار همواره کمتر از مردان است و بسیاری از صاحبان مزرعه ترجیح می‌دهند زنان را به‌کار بگیرند.” زهرا کریمی به‌طورمشخص در ارتباط با دستمزد زنان قالیباف، گفت: “یک فرش دستباف شش متری که با نخ طبیعی تهیه می‌شود بیش از دو ماه زمان نیاز دارد… زنان با تلاش شبانه‌روزی و فعالیت بیش از ۱۸ ساعت در روز این محصول را تهیه می‌کنند اما دستمزد متوسطی که از سوی پیمانکاران پرداخت می‌شود ماهیانه ۳۸۰ هزار تومان است… کل فرش اما نزدیک به ۱۱ میلیون تومان به‌فروش می‌رسد. … به‌همین دلیل زنان کار کردن در کارگاه‌ها و کارخانه‌ها با ماهی ۹۵۰ هزار تومان را به اشتغال‌زایی در منزل ترجیح می‌دهند.” البته به‌نظر کارگزاران رژیم ولایی، خصوصی‌سازی تمام عرصه‌های زندگی زحمتکشان و حتی بهره‌کشی بیشتر از زنان با درآمد بسیار ناچیز نیز “جایز” است. خبرگزاری ایلنا، ۲۳ خردادماه ۹۸، از واگذاری طرح “مراقبت در منزل” را از سوی سازمان بهزیستی “به بخش خصوصی” گزارش داد. یکی از زنان شاغل در این طرح به خبرنگار ایلنا گفت: “مددکاری برخی از بیماران را به شرکت‌های خصوصی واگذار کرده‌اند [و مددکاران] نصف مبلغ حداقل حقوق را می‌گیرند. … شرکت ما می‌گوید چون بهزیستی یارانه‌های توان‌بخشی و درمان را به شرکت‌ها[ی خصوصی] نمی‌دهد، [پرداخت حقوق] بیشتر از این در توان‌مان نیست. … هرماه راحت ۲۰۰- ۳۰۰ هزار تومان هزینه رفت و برگشت و تلفن می‌دهیم… درواقع هرماه، زیر ۷۰۰ هزار تومان برای‌مان می‌ماند.”
دستفروشی یکی دیگر از انواع مختلف اشتغال غیررسمی است. بخش بزرگی از دست‌فروشان در کشور ما زنان سرپرست خانوار هستند. اما با طرح‌های مختلف یا حتا یورش به بساط دست‌فروشان، در مواردی نیروهای امنیتی رژیم و مأموران شهرداری مانع از امرار معاش این زحمتکشان می‌شوند. به‌عنوان نمونه، خبرگزاری ایلنا، ۱۷ تیرماه، از گذشت چندروزهٔ اجرای “طرح جمع‌آوری دست‌فروشان در میدان نماز تبریز” گزارش داد. یکی از این دست‌فروشان گفت، “اگر چاره دیگری داشتیم، دستفروشی نمی‌کردیم”، هرچند که رئیس دولت “تدبیر و امید” اوضاع را به‌نوع دیگری می‌بیند. مطابق گزارش آرمان، ۲۳ تیرماه، روحانی در خلال سفر به خراسان با اعلام اینکه “بیکاری کاهش یافته و اشتغال افزایش یافته” است، گفت: “آیا من شعار می‌دهم یا دلیل آمار[ی] دارم؟… آمار بیکاری پارسال ۱۲٫۱ درصد بوده الآن ۱۰٫۸ درصد است.” آماری که روحانی به آن اشاره می‌کند، متعلق به “مرکز آمار” است، یعنی مرکزی که پا را از این هم حتا فراتر گذاشته و روز ۲۲ تیرماه از کاهش نرخ بیکاری “۱۱٫۶ درصدی” همدان در زمستان سال گذشته به “۶٫۱ درصد در بهار امسال” گزارش داد. در رابطه با این آمار حتا دبیرکل ضدکارگری خانه کارگر، محجوب، گفت: “آمارگیری‌های فعلی فاقد ارزش علمی است.” در مقاله‌ای در روزنامهٔ همدلی،۲۴ تیرماه، نویسنده مقاله با قیاس رفتار روحانی با احمدی‌نژاد، و اشاره به اتکای او به ارائهٔ “آمارهای غلط”، “کتمان سازی واقعیت معیشتی مردم”، و “گره زدن همه مشکلات به تحریم‌ها”، نوشت: “گفتاردرمانی و امیددرمانی روی دیگر سکه پوپولیسم است و روحانی با قاعده این بازی آن هم در سخن با افکارعمومی به‌خوبی آگاه است.” کارگزاران رژیم ولایی، خصوصی‌سازی و حتی تجاوز به دستمزد ناچیز زن زحمتکش سرپرست خانوار را نیز “جایز” می‌دانند. با مبارزه‌ای متحد، به سیاست‌های اقتصادی این مجریان فرمان‌های صندوق بین‌المللی پول و رژیم ستمگر ولایی باید پایان داد. حمابت از خواست ها و مبارزۀ زنان کارگر و زنان سرپرست خانوار بخش مهمی از مبارزۀ طبقه کارگر میهن ما بر ضد رژیم ولایت فقیه است.
به نقل از ضمیمۀ کارگری «نامۀ مردم»، شمارۀ ۲۲، دوشنبه ۳۱ تیر ماه ۱۳۹۸
