آلودگی هوا، معضل بزرگ مردم سرزمین ما
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۴ ، آلودگی هوا سالیانه باعث مرگ ۷ میلیون انسان در سراسر جهان می‌شود. بنا به‌گفته عباس شاهسونی، سرپرست گروه سلامت وزارت بهداشت، از این تعداد ۳۶ هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا، در کشور ما رخ می‌دهد. علاوه بر آسیب رسانی به هستی انسان‌ها، بنا بهگزارش خبرگزاری آناتولی، ۲۶ آبان‌ماه ۱۳۹۷:” آلودگی هوا بار اقتصادی زیادی را به جامعه تحمیل می‌کند. “
مطابق معمول روال ارائهٔ آمار در ایران، در این عرصه نیز واقعیت‌ها بر زبان مسئولان جاری نمی‌شود. بهگزارش خبرگزاری ایسنا، ۲۶ آبان‌ماه ۱۳۹۲، مهدی قطعی، می‌گوید: ” سالانه ۴۵ هزار نفر در کشور بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. ” در همین آمارهای متناقضی که از سوی خبرنگاران و خبرگزاری‌های دولتی انتشار می‌یابند و قطعاً تنها آمار بخشی از تلفات آلودگی هوا در کشور در آن‌ها مطرح می‌شود، می‌توان وضعیت فاجعه‌بار آلودگی هوا در میهن ما را به‌روشنی دریافت. این وضعیت و فاجعهٔ انسانی ناشی از آن برای مسئولان حکومتی اهمیتی ندارد. چنان که از سخنان آقای شاهسونی برمی‌آید، نه‌تنها حس همدردی با انسان‌هایی که به‌علت آلودگی هوا جان‌شان را از دست می‌دهند وجود ندارد، بلکه به مسئلهٔ مالی این آلودگی‌ها بر دولت تأکید دارند. آلودگی هوا بخش بزرگی از فضای تنفس را در میهن ما را فراگرفته و مسموم کرده است و هرروز بر دامنهٔ گسترش لطمه‌هایش افزوده می‌شود. وخامت وضع چنان فراگیر شده است که به‌ناگزیر صدای برخی از مسئولان را نیز درآورده است، هرچند که مسئولان نهادها و ارگان‌ها مسئولیت این وضعیت فاجعه‌بار را بر شانه دیگری می‌اندازند و از خود در این زمینه رفع مسئولیت می‌کنند. بهگزارش ایسنا، ۳۱ شهریورماه ۱۳۹۸، بهزاد اشجعی، دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای خودرویی، با اشاره به خسارت مالی ناشی از آلودگی هوا، می‌گوید: “بنا بهگزارش بانک جهانی، آلودگی هوا سالانه ۶٫۲ میلیارد دلار به تهرانی‌ها خسارت وارد می‌کند. سرانه این عدد، حدود ۳۰۰ دلار برای هر نفر در سال است. به‌عبارت ساده‌تر، به یک خانوادهٔ چهارنفرهٔ تهرانی سالی ۱۲۰۰ دلار معادل حدود ۱۴ میلیون تومان ضرر ناشی از آلودگی هوا وارد می‌شود. این خانواده اگر از ناوگان عمومی استفاده و از خودرو خود مراقبت کند، هزینه کمتری خواهد پرداخت. “حفظ و حراست از محیط زیست، از مهم‌ترین وظایف دولت است. دولت نسبت به برخورداری شهروندان از زیستی سالم در محیط زیست و هوایی سالم و عاری از آلودگی که از حقوق اولیه شهروندان به‌شمار می‌رود موظف و مسئول است. دولت در مسئولیتش برای حفظ و حراست از محیط زیست و پاکیزه نگه داشتن هوایی که مردم تنفس می‌کنند در قبال شهروندان کشور باید پاسخگو باشد. ناگفته روشن است که آب، خاک، و هوا، نقشی بی‌بدیل در حیات و سلامت جامعه بشری دارند، و حفاظت از این عنصرهای حیات انسان و طبیعت ازجمله مهم‌ترین وظیفه دولت‌ها است. متأسفانه اینک مردم و میهن ما به‌دلیل مدیریت‌های ناکارآمد و بی‌لیاقتی دولت‌های گمارده شده از سوی رژیم “ولایت فقیه” در زمینهٔ هر سه عنصر حیاتی (آب، خاک، و هوا) دچار بحرانی شدید‌اند. این بحران‌ها موجب نگرانی عمیق شهروندان و چالشی بزرگ در برابر رژیم است. بر اساس گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران و سایر مراکز علمی کشور “طی سال‌های اخیر، آلاینده اصلی شهر تهران که موجب قرارگرفتن وضعیت هوا در شرایط ناسالم بوده است، ذرات معلق با قطر کمتر از ۲٫۵ میکرون بوده است و منابع آلاینده اصلی شهر تهران در دو دسته “منابع متحرک” (به‌ترتیب میزان آلودگی هوا: خودروهای فرسوده، اتوبوس، کامیون، موتورسیکلت، تاکسی‌ها، و خودروهای شخصی) و “منابع ساکن” (شامل صنایع آلاینده، نیروگاه‌ها و پالایشگاه، پایانه‌های اتوبوس‌رانی، فرودگاه، راه‌آهن، جایگاه‌های سوخت‌رسانی، و شوفاژها و موتورخانه‌های منازل و منابع خانگی و تجاری) موردبررسی قرار گرفته است. سهم منابع ساکن و متحرک در تولید آلاینده‌های گازی به‌ترتیب برابر ۱۵ و ۸۵ درصد و در تولید ذرات معلق به‌ترتیب ۳۰ و ۷۰ درصد است” [روزنامهٔ شرق، ۲۰ دی‌ماه ۱۳۹۷].
آلودگی هوا از مسائل مهم زیست‌محیطی‌ای است که همچنان کلان‌شهرهای میهن ما را گرفتار خود کرده است و شدت گرفتن وضعیت آلودگی هوا و ادامهٔ چندین روزهٔ آن در استان‌های مختلف کشورمان را در بسیاری از موارد آن شاهدیم. در این راستا، سازمان هواشناسی کشور با اعلام پایداری جوی در اغلب مناطق سرزمین ما، از ادامهٔ انباشت و افزایش آلاینده‌ها در شهرهای صنعتی و پرجمعیت خبر می‌دهد. پیش‌بینی و هشدار سریع مدیرکل این سازمان در روز جمعه ۲۹ آذرماه ۱۳۹۸، بیان‌گر این است که وضعیت تا چند روز آینده به‌همین صورت باقی خواهد ماند. بر همین اساس، محمد تقی‌زاده، معاون استاندار تهران، از تعطیلی تمامی مدارس پایتخت و شهرستان‌های جنوب‌شرقی آن، ری، ورامین، قرچک، پیشوا و پاکدشت در روزهای شنبه و یکشنبه (۳۰ آذرماه – اول دی‌ماه) خبر داد. از آغاز مهرماه سال جاری، مدارس تهران ۸ روز تعطیل بوده‌اند که این میزان با اعلام جدید به ۱۰ روز می‌رسد، یعنی به‌طورمیانگین سه روز در هرماه [سایت فارسی دویچه‌وله، ۳۰ آذرماه ۱۳۹۸]. در این ارتباط، پایگاه خبری بهارنیوز، ۲۶ آذرماه ۱۳۹۸، نوشت: “آلودگی هوا در این روزها به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های شهروندان ساکن تهران و کلان‌شهرها تبدیل شده است. موضوعی که ظاهراً از نظر مدیران شهری تنها راه مقابله با آن تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها بوده است و اندک‌اندک رکوردی تازه در میزان تعطیلی مراکز آموزشی به‌این دلیل ثبت می‌شود. اگر تا چند سال پیش هوای آلوده مشکلی جدی برای پایتخت به‌حساب می‌آمد، امروز دیگر این مسئله تبدیل به یکی از اساسی‌ترین مشکلات بسیاری از کلان‌شهرهای ایران شده است و برخلاف وعده مسئولان نه‌تنها شاهد بهبود یافتن این وضعیت در تهران نبوده‌ایم، بلکه سرایت هوای آلوده را به سایر شهرها را هم مشاهده می‌کنیم. ” با گذشت زمان و در روند تغییروتحول‌های اقلیمی، اقتصادی، و اجتماعی- که ریشه‌هایی کاملاً عینی و شناخته‌شده دارند- باید زنجیره بی‌تدبیری‌ها و رویکردهای غیرعلمی رژیم ولایی را افشا کرد و راهکارهای مؤثر در کاهش آلودگی هوا که غالب کارشناسان داخلی و خارجی بر آن توافق و تأکید دارند را موردنظر قرار داد. منشأ آلودگی تهران و در کنار آن آلودگی کلان‌شهرها در سراسر کشور، در گزارشی که در بالا به آن‌ها اشاره شد، مسئولان رژیم و مدیرانی‌اند که از دانش و مدیریت علمی و راهبردی برای حل اصولی مشکلات بی‌بهره‌اند. نبودِ چشم‌انداز مدیریتی‌ای مشخص در این ارتباط، همچون در بسیاری مسائل دیگر، و همین‌طور نداشتن برنامه‌هایی مشخص برای مقابله هماهنگ با آلودگی هوا موجب شده‌اند که اساساً هیچ دورنمای مثبت و روشنی در حل این معضل جدی مشاهده نشود. درد و رنج مردم ستمدیدهٔ میهن ما روز به‌روز افزون‌تر می‌شود. جالب‌توجه است که آقای مهدی احمدیان، کارتونیست، در شرح طرحی که با الهام از سیل اهواز و هوای تهران کشیده است، وضعیت بخشی از محیط زیست جامعه‌های انسانی را به‌طورعیان مجسم می‌کند. او چنین می‌نویسد: “نیمی تا زانو در آب، نیمی تا گلو در دود، وضعیت این کشور غم‌آلود. ” پدیدهٔ آلودگی هوا در تهران و دیگر شهرها، رویدادی جدید و استثنایی نیست. زمانی که پژوهشگران سابقهٔ آلودگی هوای کشور را بررسی می‌کنند، یادآور می‌شوند که این آلودگی در زمان رژیم شاه هم وجود داشت، ولی تنها در تهران خلاصه می‌شد. در آن زمان هم گاه وبی‌گاه هشدارها به مردم عادی داده می‌شد. این روند به‌دلبل بی‌تدبیری مسئولان رژیم ولایی روزافزون شده و می‌رود که به فاجعه‌ای بزرگ برای کشورمان منجر گردد. به نظر حزب ما با استفاده از آخرین یافته‌های دانش روز با رویکردی مردمی می‌توان و باید از همه ظرفیت‌های علمی و پتانسیل‌های موجود در جامعه برای پیشگیری از وقوع این بلای سهمناک بهره برد.
به نقل از«نامهٔ مردم»، شمارهٔ ۱۰۹۴، دوشنبه ۱۶ دی ماه ۱۳۹۸
