سال ۲۰۲۰ : آخرین فرصت برای نجات سیاره زمین است
مبارزان محیط زیست هشدار می‌دهند: “ما باید شیوه زندگی خود را تغییر دهیم.”!
رهبران محیط زیست در آخرین روز سال ۲۰۱۹ میلادی هشدار دادند که سال آینده “آخرین فرصت” ما برای اتحاد عمل مؤثر همه کشورهای جهان در تدبیری مؤثر به‌منظور برخورد با شرایط اضطراری اقلیمی و آب و هوایی خواهد بود. این هشدارها در پایان سالی داده می‌شوند که آتش‌سوزی‌هایی ویرانگر در جنگل‌های آمازون و استرالیا، طوفان‌ها و سیلاب‌های ناشی از تغییرات آب و هوایی در نقاط مختلف جهان را شاهد بوده است، سالی که، پایان داغ‌ترین دهه تاریخ از زمانی که حرارت هوا به‌ثبت رسیده بوده است.
اما سخنگویان گروه فعالان محیط زیست “شورش علیه انقراض” که در دو سال اخیر حمایت بین‌المللی وسیعی برای کارزارهای خود پیدا کرده است، می‌گویند تصمیم‌های اتخاذ شده از سوی اکثر دولت‌های سرمایه‌داری در ارتباط با تغییرات لازم برای کاهش اثرات گرم شدن کره زمین “فقط خراش‌هایی سطحی” بر این معضل جهانی وارد کرده است. این جنبش که در اکتبر سال ۲۰۱۹ اعتراض‌هایی پر سروصدا و گسترده را در سراسر جهان برگزار کرد، بارها بی‌عملی دولت‌ها را در ارتباط با مقابله با شرایط اضطراری اقلیمی سرزنش کرده است. “شورش علیه انقراض” کارزار وسیعی را علیه بی‌عملی دولت‌ها در مورد “وضعیت فوق‌العاده اقلیمی و زیست‌محیطی” آغاز کرده است. سخنگویان شورش علیه انقراض معتقدند که تعهد کنونی دولت‌ها برای تقلیل تولید گازهای گلخانه‌ای به صفر قبل از سال ۲۰۵۰ ما را به “تحمل رنج و مرگ تدریجی متعهد می‌کند.” این جنبش بر اهمیت تعهد دولت‌ها به انجام تغییرهایی اساسی در سال ۲۰۲۰ تأکید می‌کند، و می‌گوید سال جدید “سال روشن‌بینی- سال بیداری بشریت برای روش بهتر زندگی” می‌تواند باشد.
خانم لایتز، سخنگوی شورش علیه انقراض، توضیح داد، اما مقابله با شرایط اضطراری آب‌وهوا به “اقدام بی‌سابقه‌ای” نیاز دارد. خانم لایتز گفت: “ما برای نجات سیاره خود نیاز به پاسخی به سَبک” مسابقه فضایی” داریم. اما تا کنون اراده‌ای سیاسی برای دستیابی به آن وجود نداشته است و به‌جای آن بزدلی وجود دارد. رهبران جهان سعی دارند از توجه ضرور به بزرگ‌ترین بحرانی که بشر تا کنون با آن روبرو بوده است، طفره بروند.
بهرغم اینکه تقریباً ۲۰۰ کشور جهان توافق‌نامه پاریس را در سال ۲۰۱۶ امضا كردند تا سرانجام سقف گرمایش جهانی را به ۱٫۵ درجه سانتی‌گراد بالاتر از سطح آن در قبل از دوره ماقبل صنعتی در قرن ۱۸ محدود كنند، تولید گازهای گلخانه‌ای همچنان افزایش می‌یابند. سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۹ هشدار داد كه ما باید تا سال ۲۰۳۰ سقف گرمایش جهانی کره زمین را در زیر آستانه ۱٫۵ درجه سانتی‌گراد محدود كنیم، چرا که فراتر از این سقف و به‌دنبال آن، اکوسیستم‌ها با خسارت فاجعه‌بار و برگشت‌ناپذیری روبرو خواهند بود. دگرگونی‌های شدید آب و هوایی مرتبط با تغییرات اقلیمی- از آتش‌سوزی‌های وسیع در جنگل‌های بارانی آمازون و استرالیا گرفته تا طوفان‌های سخت و گردبادهای شدید در ایالات متحده و چین- در سال ۲۰۱۹ به‌شدت به همه قاره‌ها حمله برد.
این اتفاقات شدید – که با امتناع سیاستمداران از جدی گرفتن شرایط اضطراری اقلیمی همراه بود- برای نخستین بار میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان بسیج کرده است. درنتیجه، صدها دولت امسال شرایط اضطراری اقلیمی را اعلام کرده‌اند. نظرسنجی عمومی امسال در هشت کشور غربی- ازجمله انگلیس- نشان داد که مردم تغییرات آب‌وهوا را مهم‌ترین مسئله جهان می‌دانند.
اقدام جهانی برای توقف روند بی‌بازگشت تغییر تخریبی شرایط اقلیمی
در روز ۶ دسامبر ۲۰۱۹ /۱۵ آذرماه ۹۸، ده‌ها هزار نفر در مادرید (پایتخت اسپانیا) و در سانتیاگو (پایتخت شیلی)، با سر دادن شعارهایی درباره خواست اقدام واقعی در مورد تغییرات آب و هوایی راهپیمایی کردند.
“گرتا تونبرگ”، دختر نوجوان سوئدی مبارز که در یک سال اخیر به‌خاطر نقشی پررنگ که در کارزار بین‌المللی به‌منظور حفاظت از محیط زیست داشته شهرت بین‌المللی یافته است، در تظاهرات بزرگی که در پایتخت اسپانیا، شهری که کنفرانس سازمان ملل درباره تغییرات اقلیمی COP25 برگزار می‌شد، شرکت کرد. راه‌پیمایان از کارزارهای متفاوت و از کشورهای مختلف در پشت یک بنر بزرگ با شعار “جهان تهدید شرایط اقلیمی اضطراری را درک کرده است” متحد شده بودند. گرتا همچنین به نوجوانانی پیوست که در صحن کنفرانسی در سازمان ملل برای تغییرات اقلیمی به برگزاری اعتراضی نشسته اقدام کرده بودند و با گره زدن دست‌های خود به‌هم، و برافراشتن بنرهایی در حمایت از کارزار “جمعه‌ها برای آینده”، شعار “قدرت باید دست مردم باشد” را سر می‌دادند. کارزار “جمعه‌ها برای آینده” در جریان کنفرانس سازمان ملل درباره تغییرات اقلیمی در حمایت از سیصد کنشگر محیط زیست از کشورهایی در اقصیٰ نقاط جهان- که بسیاری از آنان جوانان بودند- و در روز ۱۱ دسامبر به‌دلیل حمایت‌شان از حقوق زنان و همچنین حقوق شهروندان بومی از حضور در کنفرانس سازمان ملل در مادرید محروم شدند، شکل گرفت.
گروه‌های فعال در عرصه محیط زیست در شیلی در این راهپیمایی بنرهایی را مبنی بر محکوم کردن رژیم نئولیبرال “سباستیان پینرا”، رئیس جمهور شیلی، را در دست داشتند. که قرار بود رئیس جمهور شیلی میزبان اجلاس محیط زیست سازمان ملل باشد، اما با اوج‌گیری تظاهرات گسترده ضد دولتی که بیش از یک ماه این کشور را لرزاند، این ایده را کنار گذاشت،
استیفانیا گونزالز، سخنگوی انجمن مدنی برای اقدام در عرصه شرایط اقلیمی، گفت: “من اهل شیلی هستم، اهل کشوری که درخت آووکادو حق بیشتری نسبت به یک انسان در استفاده از آب دارد.” او گفت که اعتراض‌های گسترده علیه نابرابری در شیلی “به‌طورمستقیم با بحران محیط زیست مرتبط است.” خانم گونزالز همچنین متذکر شد: “امروز، اقدام در رابطه با شرایط اقلیمی به‌معنای مبارزه برای برابری اجتماعی است. داشتن برابری اجتماعی بدون برابری در بهره‌مندی از محیط زیست مناسب امکان‌پذیر نیست.”
“انجمن مدنی برای اقدام در عرصه شرایط اقلیمی”، همایشی اجتماعی در ارتباط با کارزارهای مشخص در مورد شرایط اقلیمی برگزار کرد، همایشی که در کنار و به‌موازات اجلاس سازمان ملل متحد برگزار گردید و گروه‌های بومی در آمریکای لاتین که حمله و دستبرد به حقوق‌شان نسبت به زمین از سوی دولت بولسونارو در برزیل را شاهد بوده‌اند در آن حضور گسترده داشتند. آنان همچنین قربانیان کارزاری تروریستی‌ای خشونت‌آمیز بوده‌اند که از زمان به‌قدرت رسیدن دولتی که پس از کودتای بولیوی از سوی ارتش که به سرنگونی دولت منتخب و بومی این کشور به‌رهبری “اوو مورالس” در نوامبر ۲۰۱۹ / آبان – آذر ۹۸ منجر شد، انجام شده است. هم‌زمان با تظاهرات در مادرید با شعارهایی با مضمون ضرورت اقدام‌های قاطع و واقعی در مورد تغییرات آب و هوایی راهپیمایی بزرگی نیز در پایتخت شیلی سانتیاگو با شعارها و خواست‌هایی مشابه انجام شد.
یکی از جنبه‌های جالب کنفرانس سازمان ملل درباره تغییرات اقلیمی در مادرید، فعالیت غرفه بزرگی متعلق به ائتلافی از ادارات، شهرداری‌ها، فرمانداری‌های ایالت‌های مختلف، مؤسسه‌های دانشگاهی، و شرکت‌های آمریکایی در محل برگزاری کنفرانس بود. هدف از این ابتکار نشان دادن این موضوع بود که بهرغم تصمیم دولت دونالد ترامپ برای خروج از توافق‌نامه محیط زیست و شرایط اضطراری اقلیمی پاریس، بسیاری از مردم و نهادهای مردمی در ایالات متحده همچنان به اقدام‌های مؤثر برای مهار گرم شدن کره زمین متعهد هستند.
“ایلان استرایت”، کسی که با کارزاری برای حفظ و گسترش صندوقی جهانی به‌منظور اقدام در جهت حمایت از حیات وحش (حیوانات وحشی در جنگل‌ها) مرتبط است، گفت: “کارزار بین‌المللی برای حفاظت از محیط زیست” و گردهم آمدن کوتاه‌مدت کارزارهای مختلف نه‌تنها برای کاهش انتشار گازهای مضر، بلکه برای ترغیب سیاست‌گذاران به ایجاد زمینه برای پیشرفت‌های بیشتر در امر حفاظت از محیط زیست است. همچنین چهارده کشور که حیات و اقتصادشان به دریا وابسته است در روز ۶ دسامبر ۲۰۱۹/۱۵ آذرماه ۹۸، یافته‌ها و نتایج پژوهشی علمی و همه‌جانبه در مورد تأثیر احتمالی گرمایش پیش‌بینی شده بر صنایع دریایی را منتشر کردند و در آن یادآور شدندکه اگر تولید گازهای گلخانه‌ای در وقفه‌ای کوتاه مدت به‌طور گسترده کاهش نیابد، صنایع شیلات‌شان ویران خواهد شد.
سرمایه‌داری گوش شنوا ندارد!
در جریان برگزاری کنفرانس مادرید بسیاری از کوشندگان محیط زیست که به‌طور خستگی‌ناپذیر برای اقدام مشخص و برنامه‌ریزی‌شده از سوی دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی مبارزه می‌کنند، نگرانی‌شان از باز شدن راه کمپانی های نفتی و آلاینده به کنفرانس و شیوه عمل آن را ابراز کردند. حقیقت اینست که در سال‌های اخیر که مسئله محیط زیست و شرایط مخاطره‌انگیز اقلیمی در رسانه‌ها پوشش وسیع یافته‌اند، مدیران عامل انحصارهای فراملیتی نفتی و انرژی سعی کرده‌اند با اقدام‌هایی نمایشی درواقع حقایق را لاپوشانی کنند. کم نیستند سرمایه‌داران و صاحبان سهام کمپانی‌های نفتی بزرگ که در کنفرانس‌های مسائل زیست حضوریافته، بخشی از مخارج این یا آن کارگروه را تقبل می‌کنند، و سخنرانی‌هایی نمایشی درباره تعهدشان به‌حل معضلات محیط زیست ایراد می‌کنند. نیروهای جوان شرکت کننده در کنفرانس مادرید در این‌باره اظهار نگرانی کردند و نسبت به خطرهای ناشی از این گونه برخوردهای مزورانه انحصارهای آلوده کننده محیط زیست هشدار دادند. در حالی که کنفرانس سازمان ملل درباره تغییرات اقلیمی به‌پایان خود نزدیک می‌شد بدون اینکه در ارتباط با مسائل کلیدی پیشرفتی حاصل شده باشد، گرتا تونبرگ، از سوی مجله آمریکایی “تایم” چهره سال آن شناخته شد.
در همان روز تونبرگ در سخنرانی‌اش در سازمان ملل به شیوه‌ای که شرکت‌ها و سیاستمداران از سخنان او سوءِاستفاده می‌کنند، اشاره کرد، و گفت: “چیزی که آن‌ها روی آن تمرکز می‌کنند، تنها برخی عبارات‌اند. آن‌ها واقعیت‌ها را به‌خاطر نمی‌آورند، دلیل‌هایی که من در وهله اول به‌خاطر آن‌ها سخن می‌گویم. … من هنوز معتقدم که بزرگ‌ترین خطر منفعل بودن نیست، خطر واقعی زمانی است که سیاستمداران و مدیران عامل تظاهر می‌کنند که اقدام‌هایی واقعی درحال انجام شدن است، درواقع، تقریباً هیچ کاری به‌غیر از حسابداری هوشمندانه و روابط عمومی خلاق در جریان نیست.”
به نقل از«نامهٔ مردم»، شمارهٔ ۱۰۹۴، دوشنبه ۱۶ دی ماه ۱۳۹۸
