راهپیمایی مرگ ویروس کرونا: بازگشت کارگران مهاجر هند به شهرهایشان پیام‌آور گسترش ویروس است
نوشته: ب. پراستیان، ۲۶ ژوئن ۲۰۲۰/۴ تیرماه ۹۹
دهلی- زنی نحیف و باریک‌اندام در کنار بزرگراه دهلی به کلکته، به پشت دراز کشیده است. دستان او به کمرش و زانوهایش در بالا جمع شده‌اند و پارچه پاره‌پاره‌ای که روزگاری ساری‌ای سرخ‌رنگ بوده به‌سختی بدنش را پوشانده است. چشمان او توجه را جلب می‌کنند چون فراخ باز مانده‌اند. مرگ در اثر گرسنگی در نیمه‌راه جوانی زندگی را از کف او ربوده بود. کودکی گیج و گرسنه، احتمالاً فرزند زن، در اطراف جسد که دیگر خشک شده است، پیچ‌وتاب می‌خورد و هرازگاهی با تردید و احتیاط فراوان، گوشه‌ای از پارچه مندرس ساری را کشیده و مادر را به‌آرامی صدا می‌زند.
سیل گسترده و بی‌پایان میلیون‌ها مرد و زن خسته، با کودکانی که بر پشت یا به‌دنبال دارند، بی‌توجه به جنازه و کودک، مغموم می‌گذرند. آنان دلیلی برای توقف پیدا نمی‌کنند. روزهای بی‌شماری است که بدون غذا در راهند و تنها برای نوشیدن جرعه‌ای آب بدبوی کنار جاده‌ها توقف می‌کنند. آنان درحالی‌که کوله‌بارهایی بزرگ بر پشت دارند و کمرشان از خستگی خم شده است، تا آنجا که توان دارند اثاثیه خانه خود را به‌کول گرفته‌اند و كودك یا حیوانی اهلی مانند بز، گوسفند، و یا سگی را هم به‌دنبال خودشان می‌کشند. علاوه بر تحمل آزار و اذیت پلیس، مزدوران فاشیست احزاب هندوتو هم به آنان تعرض کرده و وسایل ناچیزشان را به‌سرقت می‌برند. به زنان حمله می‌کنند و پس از قتل جسد آنان را زیر آفتاب سوزان تابستان رها می‌کنند و کودکان‌شان را به‌زور با خود می‌برند. آن‌ها با چهره‌های غمگین، اندام‌های ضعیف، با قدم‌هایی نامطمئن، به‌سوی آینده‌ای تاریک و مبهم پیش می‌روند تا به موج شیوع گسترده بیماری کرونا در کشوری نا مجهز با افزایش وحشتناک مرگ‌ومیر پیش‌بینی شده در اوائل ماه ژوئیه/ اوائل تیرماه را دامن بزنند.
این میلیون‌ها راهپیما، کارگران مهاجر شهری و روستایی‌اند که اقتصاد عمدتاً کشاورزی کشور به‌دست آنان اداره می‌شود. آنان به‌دور از موطن اجدادی‌شان، روی مزارع در تعداد بی‌شماری از واحدهای تولیدی کوچک و مغازه‌ها و مراکز مرتبط با آن‌ها در سراسر کشور کار می‌کنند. سؤالی که در وهله اول مطرح می‌شود این است که چرا آنان مهاجرت کردند؟ پاسخ را در رشد بسیار ناموزون اجتماعی- اقتصادی کشور و زندگی نزدیک به ۹۵ درصد از مردم زیر خط فقر باید جستجو کرد. این مردمان هنگامی‌که نتوانستند در ایالات فقیرنشین عمدتاً شرقی و شمالی هندوستان شغلی پیدا كنند، به سمت غرب و جنوب کشور مهاجرت کردند. هم‌اکنون وحشتی به‌طور گسترده میان این مردم به‌وجود آمده است. شیوع و توسعه بیماری همه‌گیر کرونا در سراسر کشور و بالا رفتن آمار مرگ‌ومیر که نشان از ضعف زیرساخت‌های بهداشتی کشور دارد، موجب شده است این مهاجران ترجیح دهند برای مردن به سرزمین خویش بازگردند تا اینکه از گرسنگی در غربت، یعنی در جایی که تمامی آن دهه‌ها جان می‌کندند تا یک‌طوری زندگی را به‌سر آورند. چه بر سر آنان آمده است؟
در اواسط بهمن‌ماه، هنگامی‌که موردهای بیماری‌ای همراه با “علائمی ناشناخته مانند ذات‌الریه” و تلفاتی در مناطق مختلف کشور گزارش می‌شد، نخست‌وزیر مؤدی و وزیرانش وی پاسخگو نبودند و درصدد بودند تا این موردها را نوعی آنفولانزای فصلی معرفی کنند. وقتی موردهای شیوع و میزان مرگ‌ومیر افزایشی هشداردهنده یافتند، مؤدی باز هم صبر کرد. سرانجام در تاریخ ۲۴ مارس/ ۵ اردیبهشت‌ماه او به‌طور ناگهانی از طریق اعلانی تلویزیونی و تنها با دادن چهار ساعت فرصت به مردم، به منع برقراری ارتباط در سراسر کشور دستور داد. این امر، اقتصاد هند را فلج کرد چندان که همه واحدهای تولیدی در مناطق شهری و نیمه شهری تعطیل شدند و از کشاورزان خواسته شد کار را متوقف کرده و مزارع سرشار از محصولات فصلی را ترک کنند. از آن زمان به بعد مؤدی خودسرانه طوری که پارلمان را با خود درگیر نکند، دوران منع برقراری ارتباط را همچنان افزایش داد ولی بی اینکه به‌منظور کمک به اقتصاد کاری انجام دهد یا به‌طریقی زیرساخت‌های بهداشتی ضعیف را بهبود بخشد. می‌توان مؤدی را مسئول این مهاجرت و پیامدهای غم انگیز آن دانست. مردم بالباس‌های محافظ، فردی از اقوام خود را که قربانی ویروس کرونا بوده است در گورستانی در دهلی‌نو به‌خاک می‌سپارند. هند در داشتن بیشترین تعداد مرگ‌ومیر ناشی از کرونا در جهان رتبه پنجم را دارد. همچنین به‌سبب بازگشت صدها هزار کارگر مهاجر در پی از دست دادن شغل‌های‌شان، شیوع بیماری در مناطق روستایی هند افزایش یافته است.
با گذشت زمان و ادامه منع برقراری ارتباط، کارگران مهاجر بیشتری بیکار شدند و به‌دلیل نبودن یا کم بودن وسیله ترابری تصمیم گرفتند پیاده به‌سوی موطن‌شان بازگردند. تا زمان نگارش این مقاله، بیش از هزار نفر در این راهپیمایی جان خود را از دست داده‌اند. گرسنگی و بیماری شایع‌ترین علت مرگشان بوده است. عده‌ای نیز در تصادف قطار و کامیون از بین رفته‌اند. فجیع‌تر اینکه بسیاری از کارگران مهاجر بدون داشتن علائم ظاهری دال بر ابتلا به ویروس به‌محض رسیدن به مقصدشان منشأ جدیدی در گسترش بیشتر بیماری می‌شوند. قانون “منع برقراری ارتباط” چندان به‌روشی صحیح اعمال نگردید تا تقویت زیرساخت‌های اساسی بهداشتی را موجب شود. درواقع آمار مرگ‌ومیر هرروز افزایش می‌یابد. ارقام دست‌کاری می‌شوند اما واقعیت آشکار این است که به‌دلیل وجود بیماری‌های محلی و سوءتغذیه کسان کمتری به‌خصوص در بین مستمندان، قدرت بهبودی می‌یابند. روزهایی وحشتناک در پیش روی کشور است، زیرا بیماری باسرعت بیشتری گسترش می‌یابد. آمار دولتی تا کنون بیش از ۲۰۷ هزار مورد ابتلا به بیماری کرونا را نشان داده است. ولی گزارش‌ها همگی از رقم بسیار بیشتری حکایت می‌کنند. آمار مرگ‌ومیر افزایش ناگهانی‌ای نگران‌کننده یافته است.
اقتصاد کشور با وجود بیکاری گسترده و نرخ پایین تولید ناخالص ملی در چشم‌انداز آینده، درحال نابودی است. به‌رغم موج تازهٔ بیماری که در راه است، مؤدی تصمیم ناگهانی و خودسرانه دیگری گرفته است تا مرحله “منع برقراری ارتباط” [یا فاصله‌‌گیری اجتماعی] را به‌سرعت از میان بردارد. با افزایش بیشتر آمار تلفات، آینده‌ای ترسناک در انتظار کشور خواهد بود که به جامعه و اقتصاد هند ضربهای شدید خواهد زد، تا آنجا که هند تجزیه شود.
روزهای نگران‌کننده‌ای در پیش روی هند است.
به نقل از «نامهٔ مردم»، شمارۀ ۱۱۰۷، ۱۶ تیر ماه ۱۳۹۹
