هزینه‌های بحران سلامت کنونی نباید به دوش زحمتکشان انداخته شود
بخش‌هایی از مصاحبهٔ آندروس کیپریانو، دبیرکل آکل (حزب مترقی زحمتکشان قبرس) با روزنامهٔ قبرسی هاراوگی (سپیده‌دم) ۶ سپتامبر ۲۰۲۰
ما با حزب‌های سیاسی‌ای همکاری می‌کنیم که اگرچه ممکن است اختلاف‌هایی بر سر موضوع‌هایی معیّن با آنها داشته باشیم، ولی حاضر به حمایت از چارچوب سیاسی حداقلی هستند که می‌تواند پایهٔ همکاری با ما باشد.
س: سفیر آمریکا گفته است که لغو بخشی از تحریم‌های تسلیحاتی قبرس نه متوجه ترکیه بلکه متوجه روسیه است که در بی‌ثبات کردن منطقه نقش دارد. دولت قبرس هم گفته است که نه به غرب وابسته است و نه به روسیه. نظر شما چیست؟
تصمیم [آمریکا] به لغو بخشی از تحریم‌های تسلیحاتی گام کوچکی به جلو در ارتباط با تصمیم‌های غیرقابل‌قبولی است که آمریکا در سال ۱۹۸۷ گرفت. در آن زمان، آمریکا به‌جای تنبیه کردن ترکیه به خاطر تجاوز به قبرس، قبرس را تحریم کرد. آنچه اکنون مطرح شده است، برداشتن موقتی تحریم‌های تسلیحاتی به مدّت یک سال در مورد “سلاح‌های غیرمرگبار” است، که معلوم نیست منظور از آن [سلاح‌های غیرمرگبار] چیست! این تصمیم در عین حال با شرط‌های غیرقابل‌قبولی همراه است که ما مدّت‌هاست مصرّانه به آنها اشاره کرده‌ایم. هم سفیر آمریکا در قبرس و هم معاون وزارت امور خارجی آمریکا در امور مشترک‌المنافع به‌روشنی بیان کرده‌اند که شرط اجرای این تصمیم [لغو تحریم تسلیحاتی] آن است که نیکوزیا پیوندهای خودش را با فدراسیون روسیه قطع کند. اجازه بدهید بگویم که اگر دولت قبرس بگوید چنین کاری نخواهد کرد، در واقع تمسخر ماست، چون در این صورت دولت آمریکا تصمیمش را اجرا نخواهد کرد. به این ترتیب آنها نمی‌توانند در مورد چیزی شادی کنند که- اگر به رهنمودهای آمریکا عمل نکنند- اجرا نخواهد شد.
دوّم اینکه وزیر امور خارجی کشور و خودِ دولت قبرس تلاش کردند این پیام را منتقل کنند که پیامی که ظاهراً به ترکیه داده می‌شود، در این مقطع اهمیت زیادی دارد. هم معاون وزارت امور خارجی آمریکا و هم سفیر آمریکا در قبرس این موضوع را کاملاً و به‌روشنی بیان کرده‌اند که اقدام آنها علیه ترکیه نیست. به‌علاوه، همین هفتهٔ پیش بود که رئیس‌جمهور دونالد ترامپ از اردوغان ستایش کرد و او را بازیگری مهم در صحنهٔ شطرنج سیاسی بین‌المللی دانست. به همین دلیل است که من می‌گویم دولت دولت قبرس دارد از موضوعی شادی می‌کند که این جنبه‌هایش را در نظر نمی‌گیرد.
س:آوِروف نیوفیتو، صدر حزب “نیروی دموکراتیک” [“دموکراتیک رالی”، که در قدرت دولتی است]، اظهار اطمینان کرده است که در پاییز امسال “تحوّل‌های چشمگیری” در مسائل داخلی صورت خواهد گرفت و حتّی گفت که دقیقاً به دلیل تحوّل‌های آتی در مسئلهٔ قبرس [و مناقشه با ترکیه] نگران اقدام‌های تحریک‌کنندهٔ احتمالی در اطراف منطقهٔ متروک واروشا (یا ماراش به ترکی) [منطقه‌ای در شهر فاماگوستا در مرز ترکیه] نیست. آکل چرا نگران است؟
من به علّت‌های متعدد و گوناگون مثل آقای نیوفیتو خوش‌بین نیستم. پیش و بیش از هر چیز دیگر، چون کسی نمی‌داند که نتیجهٔ رأی‌گیری برای انتخاب رهبر جدید جامعهٔ ترک‌های قبرس چه خواهد بود. اگر آقای آکینچی یا آقای توفان ارهیورمان، هر کدام، انتخاب شود، می‌توانیم به ادامهٔ گفت‌وگوهای سازنده امیدوار باشیم. ولی اگر آقای تاتار “انتخاب” شود، در چه شرایط و با چه چشم‌اندازی می‌توان از ادامهٔ گفت‌وگوهای جدّی و باارزش سخن گفت؟ آقای تاتار- و نیز ترکیه- آشکارا دربارهٔ راه‌حل دو-دولت صحبت می‌کند.
دوّم اینکه موضع آقای آناستاسیادس [رئیس‌جمهور قبرس از حزب “نیروی دموکراتیک”] هنوز روشن نیست. صرف‌نظر از آنچه او در حرف بیان می‌کند، در عمل می‌توان این طور نتیجه گرفت که او به خواست دبیرکل سازمان ملل متحد در مورد اینکه رئیس‌جمهور ابتکار عمل در ادامهٔ گفت‌وگوهای سازنده را در دست بگیرد، واکنشی نشان نمی‌دهد. برعکس، به نظر ما آقای آناستادیاس موضع مردّد و متزلزلی دارد. حرفش با عملش یکی نیست. در نتیجه، برای جامعهٔ جهانی سؤال‌های زیادی دربارهٔ قصد و نیّت‌های جمهوری قبرس پیش آمده است. نگذاریم که باز بگویند که قبرسِ “بد” پیام منفی به جامعهٔ بین‌المللی می‌دهد. این پیام‌های منفی به خاطر اقدام‌های خودِ دولت قبرس است، نه چون آکل آنها را مطرح و بر آنها تأکید می‌کند.
سوّم اینکه ما بسیار نگران رخدادهای احتمالی آتی در فاماگوستا هستیم. اجازه بدهید یادآوری کنم که یک سال و نیم پیش، آکل نسبت به رخدادهای منفی در فاماگوستا هشدار داده بود. در آن زمان، وزیر امور خارجی به ما گفت که ترکیه دارد بازی می‌کند. امروزه روشن است که ترکیه نه‌فقط می‌خواهد دست به اقدامی مشخص و جدّی در مورد فاماگوستا بزند، بلکه به نظر می‌آید که در حال تهیهٔ نقشهٔ مشخصی هم در این مورد است. دولت قبرس نباید فکر کند که ترکیه خام و ساده‌لوح است و اقدامی خواهد کرد که آن کشور را مستقیماً رودرروی جامعهٔ بین‌المللی قرار خواهد داد. ترکیه زیرکانه عمل خواهد کرد. به مالکان قانونی (در واروشا) خواهد گفت که “به مِلک خود بازگردید”، و نه زیر نظارت سازمان ملل متحد- مطابق قطعنامه‌های سازمان ملل متحد- بلکه زیر نظارت دستگاه اداری ترک‌های قبرس.
س:در نتیجه، این باعث برخورد و مناقشه در میان جامعهٔ یونانی‌های قبرس، و به‌ویژه در میان ساکنان قانونی واروشا خواهد شد…
این اقدام باعث بروز مسائلی جدّی در میان جامعهٔ یونانی‌های قبرس خواهد شد. برخی خواهان بازگشت خواهند شد، و بقیه آنها را خائن خواهند خواند و بین آنها رودررویی داخلی رخ خواهد داد. بدتر از همه اینکه جامعهٔ ترک‌های قبرس به آنهایی که بهشان اجازهٔ بازگشت داده نخواهد شد، خواهد گفت که در این صورت آنها باید مِلک خود را به دیگران بدهند.
س:آیا پیشنهاد آقای آکیلیاس دیمیتریادس، وکیل برجستهٔ قبرسی، در مورد “کمیتهٔ غرامت” راه‌حل مناسبی است؟
به نظر ما این پیشنهاد نیز حاوی خطرهایی است. مسئله فقط حقوقی نیست، بلکه به طور عمده مسئله‌ای سیاسی است که فقط از راه سیاسی قابل حل است. تنها راهِ پایان دادن به نقشه‌های ترکیه و طرح‌های آقای تاتار و آقای قدرت اویزرسای در مورد فاماگوستا، ادامهٔ گفت‌وگوهای اساسی و سازنده در مورد مسئلهٔ کلی قبرس و نقشه‌های مشخص برای حل هرچه زودتر آن است، به شرط آنکه واکنش مثبتی از سوی ترکیه در مورد توافق بر سر حل مسئلهٔ قبرس نشان داده شود. بازگشتن به گفت‌وگوها و به جایی که گفت‌وگوها در کرانس مونتانا [در سوییس] قطع شده بود، اکنون به “شعار” تبدیل شده است. آیا می‌شود گفت‌وگوها را از همان‌جا که قطع شده بود دوباره شروع کرد و ادامه داد؟ نظر ما این بود که اگر حرکتی به سوی یافتن راه‌حلی مناسب صورت نگیرد، اوضاع بدتر و وخیم‌تر خواهد شد. متأسفانه جریان زندگی و خودِ رخدادها بار دیگر نظر ما را ثابت می‌کند. رئیس‌جمهور آناستاسیادس با بیان اینکه طرفِ تُرک گفت‌وگوها را به هم زد، چیزی که دبیرکل سازمان ملل متحد و اتحادیهٔ اروپا نمی‌پذیرد، گفت‌وگوها را ترک کرد. حالا باز تلاش‌هایی صورت می‌گیرد، و اگر بتوانیم گفت‌وگوها را دوباره آغاز کنیم و از همان نقطه‌ای که قطع شده بود، دوباره گفت‌وگوها را ادامه دهیم، این تلاش‌ها موفق خواهد بود.
س:در این مدّت [که گفت‌وگوها قطع بود] ترکیه در مدیترانهٔ شرقی دست به اقدام‌های تحریک‌کنندهٔ زیادی زد، و اکنون تلاش‌هایی برای آغاز گفت‌وگوهای یونان-ترکیه صورت می‌گیرد. آیا احتمال می‌دهید که گفت‌وگو دربارهٔ خودِ مسئلهٔ کلی قبرس هم همراه با مسائل دیگر در این گفت‌وگوها گنجانده شود؟
نخستین موضوعی که می‌خواهم مطرح کنم این است که ترکیه موضع تهاجمی تحریک‌کننده‌ای در پیش گرفته است و خطری برای کل منطقه است، و جامعهٔ بین‌المللی باید قاطعانه به این موضوع برخورد کند. متأسفانه ما تا کنون چنین عزمی را در جامعهٔ بین‌المللی ندیده‌ایم. در عین حال، شاهد هیچ اقدامی برای جلوگیری از اوج‌گیری بحران هم نیستیم.
پیام‌های متناقضی از سوی دولت می‌گیریم. از یک سو، دولت می‌گوید که فقط با تحریم‌های مؤثر می‌توان مسئله را حل کرد، و در عین حال دولت در تلاش است که پنج نفر دیگر و برخی از شرکت‌های زیرمجموعهٔ شرکت نفتی دولتی ترکیه را وارد فهرست سیاه [تحریم] اتحادیهٔ اروپا کند. اینها اقدام‌های مؤثری نخواهد بود. ما واقعاً نمی‌دانیم و نمی‌فهمیم که هدفِ دولت چیست. دولت باید خواست و موضعش را روشن کند. ما با ترکیه‌ای مهاجم، فتنه‌جو، و سازش‌ناپذیر روبرو هستیم. هدف‌های ما چیست؟ ما می‌خواهیم که مسئلهٔ قبرس طوری حل شود که ما را از شرّ اشغال ترکیه رها کند و به ترکیه حق مداخله در امور داخلی ما را ندهد. ما می‌خواهیم از ثروت طبیعی‌ای که در منطقهٔ اقتصادی خاص خود داریم بهره‌مند باشیم. آیا افزایش تنش به یافتن راه‌حلی برای مسئلهٔ قبرس خواهد انجامید؟ خیر، چنین نخواهد شد. فقط با تنش‌زدایی و ادامهٔ گفت‌وگوهای جدّی و سازنده می‌توان مسئلهٔ قبرس را حل کرد. دقیقاً به همین دلیل است که آکل اصرار دارد که اقدام‌های دولت در امتداد هدف‌های تعیین‌شده باشد. متأسفم که باید بگویم در حال حاضر چنین نیست. ما دربارهٔ مسئلهٔ کلی قبرس که شما مطرح می‌کنید بسیار نگرانیم. ما نگران وقوع احتمالی برخورد و درگیری جدّی هستیم. پیامدهای چنین برخوردی برای کل منطقه بسیار عظیم خواهد بود. جنگ هرگز هیچ مسئله‌ای را حل نکرده است. برعکس، همیشه مسائل خیلی بیشتری را پیش آورده است. دوّم اینکه، بله ما نگرانیم که گفت‌وگوهای احتمالی یونان-ترکیه انجام شود و مسئلهٔ قبرس کنار گذاشته شود و اهمیت درجهٔ دوّم پیدا کند. البته باید بگویم که به نظر من هیچ دولت یونانی برای حل مسائل خودش با ترکیه، امتیازهایی به ترکیه در قبرس نخواهد داد. پیش از هر چیز، آنها (دولت‌های یونان) چنین حقی ندارند، ولی با وجود این، من فکر نمی‌کنم هیچ دولتی در یونان چنین قصدی برای در پیش گرفتن چنین شیوهٔ عملی داشته باشد.
س:ولی طرف‌های دیگر فشار وارد خواهند آورد…
به‌هیچ‌وجه نباید تردید کرد که به همه فشار خواهند آورد. ولی فکر می‌کنم که این [مسئلهٔ قبرس] “خطر قرمز”ی است که هیچ‌کس نمی‌تواند از آن عبور کند. تکرار می‌کنم که هیچ‌کس حق ندارد از طرف جمهوری قبرس دربارهٔ راه‌حل مسئلهٔ قبس حرف بزند.
س:این طور که معلوم است، وضعیت در مدیترانهٔ شرقی خطرناک است. در این مورد چکار می‌شود کرد؟
نظر آکل را اینجا تکرار و تأکید می‌کنم: اگر ترکیه به قوانین بین‌المللی و خواست‌های اتحادیهٔ اروپا گردن بگذارد، و اگر بخواهد مسائلی را که با کشورهای همسایه‌اش دارد حل کند- و برای ما حل مسئلهٔ قبرس اهمیت بسیار زیادی دارد- در آن صورت می‌توان گفت‌وگو [دربارهٔ مسئلهٔ قبرس] را در بحث‌های گسترده‌تری که دربارهٔ استفاده از گاز طبیعی در حوضهٔ مدیترانهٔ شرقی صورت می‌گیرد، شروع کرد. بگذاریم ترکیه دربارهٔ همهٔ اینها خوب فکر کند، و ما هم پیام‌های درستی بدهیم تا ترکیه بتواند بر پایه‌ای درست تصمیم بگیرد.
س:آکل هرگز پنهان نکرده است که تغییر در ادارهٔ کشور یکی از اولویت‌های حزب است. از سوی دیگر، آیا همکاری آکل با دیگر نیروهای سیاسی تمام‌شده است؟
من وقتی می‌شنوم که “نیروی دموکراتیک” [حزب “دموکراتیک رالی” که اکنون دولت قبرس را در دست دارد] از شنیدن انتقاد آکل از دولت تعجب می‌کند، واقعاً شگفت‌زده می‌شوم. ما انتظار نداشتیم که آنها موافق دولت کریستوفیاس [رئیس‌جمهور قبرس از حزب آکل در سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۳] باشند، و آنها مخالف آن دولت بودند. ولی توقع داشتیم که با فرهنگ سیاسی‌تری عمل کنند. اگر بخواهیم در مورد نحوهٔ رفتار آنها با دولت دمیتریس کریستوفیاس قضاوت کنیم، می‌بینیم که با شیوهٔ رفتار ما با دولت کنونی اصلاً قابل مقایسه نیست. ما با فرهنگ سیاسی رفتار می‌کنیم، در حالی که آنها ما را متهم می‌کنند که انتقادمان غیرسازنده و مخرّب است. آنها در موضع مخالفت با دولت کریستوفیاس بسیار مخرّب‌تر عمل کردند.
دوّمین چیزی که می‌خواهم بگویم این است که کنار زدن دولت “نیروی دموکراتیک” از قدرت نیاز به همکاری دارد. ما در کنفرانس برنامه‌یی حزب که در سال ۲۰۱۴ برگزار شد، دربارهٔ اینکه چه زمانی ائتلاف می‌کنیم، تصمیم‌هایی گرفتیم. همکاری در شرایط و زمانی صورت می‌گیرد که چارچوب و کارپایهٔ سیاسی مشخصی وجود داشته باشد؛ یعنی موضع‌گیری‌های سیاسی معیّنی وجود داشته باشد که توافق حداقلی پیرامون آن صورت بگیرد؛ و به شرط آنکه بر سر این موضوع توافق شود که چه کسانی نامزدهای ائتلاف خواهند بود. همهٔ اینها را وقتی که زمانش برسد ارزیابی خواهیم کرد.
روشن است که تا جایی که به آکل مربوط است، ما خواهان همکاری با جنبش‌های اجتماعی‌ای هستیم که همان اولویت‌های ما را در برنامه دارند. همچنین، ما با حزب‌های سیاسی‌ای همکاری می‌کنیم که اگرچه ممکن است اختلاف‌هایی بر سر موضوع‌هایی معیّن با آنها داشته باشیم، ولی حاضر به حمایت از چارچوب سیاسی حداقلی هستند که می‌تواند پایهٔ همکاری با ما باشد.
س:جدا از حزب حاکم “نیروی دموکراتیک”، خودِ دولت نیز اولویتِ آکل برای تغییر در دولت را دلیلی برای بی‌اعتبار یا بی‌اثر کردن انتقادهای مخالفان قلمداد می‌کند.
آکل بارها ثابت کرده است که اولویت‌هایش همگی فقط در ارتباط با منافع قبرس و ملّت قبرس است. وقتی که آقای آناستاسیادس بر شالودهٔ درستی در مورد مسئلهٔ قبرس گفت‌وگو می‌کرد، تنها حزبی که از شیوهٔ گفت‌وگو پشتیبانی کرد و مورد تحسین دولت و آقای نیوفیتو قرار گرفت، آکل بود. وقتی که همه‌گیری ویروس کورونا آغاز شد، تنها حزب سیاسی‌ای که پیشنهادهای متعددی به دولت داد، آکل بود، و آن پیشنهادها نیز مورد تحسین قرار گرفت. بنابراین، آنها بهتر است که به گفتارها و رفتارهای بچگانه دربارهٔ اینکه آکل خواهان تضعیف رئیس‌جمهور است، پایان دهند. آکل ساکت نخواهد نشست. حزب ما دیدگاه‌های خود دربارهٔ موضوع‌های مهم برای مردم را آشکارا بیان خواهد کرد. آنها نباید از ما توقع داشته باشند که ساکت باشیم.
س:آیا چارچوب سیاسی آکل در کنگرهٔ آتی حزب فرمول‌بندی خواهد شد؟
نه. کنگرهٔ آتی دربارهٔ موضع‌گیری‌های سیاسی آکل در پنج سال آینده تصمیم خواهد گرفت. شما وقتی که در تلاش برای شکل‌دهی به همکاری سیاسی هستید، با حداکثر خواست‌ها و مواضع جلو نمی‌آیید. از دیگران نمی‌خواهید که باید با مواضع شما موافقت کنند تا شما با آنها همکاری کنید. چند موضوع اساسی را که می‌شود بر سر آنها همکاری کرد مطرح می‌کنید. حتماً مهم‌ترین موضوع‌ها در میان اینها خواهد بود، مثل خودِ مسئلهٔ قبرس، اقتصاد، مسائل مربوط به فساد و منافع به‌هم‌پیوسته‌ای که دارد به موضوعی عمده در جامعهٔ قبرس تبدیل می‌شود…
س:آیا کنگرهٔ آکل طبق برنامه برگزار خواهد شد؟
پروتکل‌های بهداشتی مسئله‌ساز شده است. ما به وزارت بهداشت نامه نوشته‌ایم و پرسیده‌ایم که به ما بگویند که با چه شرایطی می‌توانیم کنگره‌مان را برگزار کنیم. برگزاری کنگره برای ما اهمیت زیادی دارد. ما منتظر پاسخ وزارت بهداشت هستیم و با آنها صحبت خواهیم کرد.
س:واکنش آکل به اینکه باز از زحمتکشان بخواهند که هزینهٔ بحران را بپردازند چه خواهد بود؟
واکنش ما قاطع خواهد بود، چه در پارلمان و چه در بیرون از آن. زحمتکشان تا همین حالا هم هزینهٔ سنگینی متحمل شده‌اند. در جریان بحران ۲۰۱۲، دولت کریستوفیاس تلاش کرد که بار سنگین بحران فقط به دوش زحمتکشان نیفتد. سپس دولت آناستاسیادس بر سر کار آمد و با تصمیم‌ها و رفتارهای اشتباهش کاری کرد که زحمتکشان هزینهٔ همهٔ پیامدهای بحران را بپردازند. در نتیجه، فاصلهٔ میان ثروتمندانِ اندک‌شمار و بقیهٔ مردم در جامعهٔ قبرس بیش از پیش زیاد شد، و قشرهای میانی نیز از میان رفتند. وقتی اوضاع داشت بهتر می‌شد، بحران همه‌گیری کنونی پیش آمد.
اگر پیامدهای این بحران به دوش زحمتکشان انداخته شود، برای آنها قابل تحمل نخواهد بود. و قشرهای ممتاز نیز باز بر ثروت خود خواهند افزود. این روند را در سراسر جهان دیده‌ایم. در مدّتی کوتاه، ثروت جِف بِزوس [مالک شرکت آمازون] ۸۰میلیارد دلار و ثروت بیل گیتس [مالک مایکروسافت] ۲۰میلیارد دلار افزایش یافت. و همهٔ اینها در زمانی رخ می‌دهد که مردم دارند گرسنگی می‌کشند. به نظر ما، هدفِ سیاست‌های دولت باید توزیع عادلانهٔ پیامدهای بحران کنونی باشد. از نیازمندان باید حمایت شود، و باید از آنهایی که بضاعت کمک دارند، [پول] گرفت.
به نقل از «نامهٔ مردم»، شمارۀ ۱۱۱۲، ۲۴ شهریور ماه ۱۳۹۹
