یک پُرتره: روپِرت موردُک الیگارش مطبوعاتی ونمونه‌ای از به اصطلاح «آزادی و استقلال» مطبوعات دردنیای سرمایه‌داری!
روپرت موردک ناشر با‌نفوذ و اَبَرمیلیاردر مطبوعاتی است که در نود سالگی نیز فعالانه به اعمال نفوذ مواضع راستگرا و اِفراطی خود ادامه می‌دهد. او از جمله اَبَرسرمایه‌داران مکتب قدیم است که هنوز هم نفوذی بزرگ از طریق رسانه‌های همگانی و دیداری و شنوایی خود بر تحولات سیاسی نه فقط در جامعه آمریکا دارد.
اگر چه او هم اکنون به دلیل سالخوردگی و تقسیم ثروت و مسئولیت‌های اجتماعی‌اش درمیان فرزندان خود از ظاهرشدن درتریبون‌های گوناگون دست کشیده است، ولیکن ازپشت پرده اهداف خود را دنبال می‌کند. نه تنها خود او که شبکه تلویزیون راستگرای ” فوکس نیوز” او نیز به بدنامی مشهور است. با وجود محدود شدن امپراتوری مالی او پس ازفروش کنسرن 20th Century Fox به والت دیسنی و با داشتن کانال تلویزیونی” فوکس نیوز” و کنسرن انتشارات News Corporation که از جمله دربرگیرنده روزنامه های نیویورک پست و وال استریت ژورنال در آمریکاست، اعمال نفوذ سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اودر این کشور غیرقابل انکار است. در عمل‌کرد او پس از شکست دونالد ترامپ در اننتخابات ریاست جمهوری نیز تغییری حاصل نشده است. با وجود بدبینی نخستین او نسبت به ترامپ، آن دو با یک‌دیگر درسال ۲۰۱۶ پیمانی هدفمند را با منافعی دوجانبه بستند: تبلیغ ازسوی “فوکس نیوز” برای ترامپ وتأمین شرایط مالی و حقوقی برای موردک از سوی ترامپ.
موردک مهاجری خطرناک در آمریکا
اِستیوارت اِستیوِنس ( (Stuart Stevensکه ازمشاوران سیاسی و با تجربه جمهوری خواهان آمریکا است دریک گفتگوی مطبوعاتی به خطرناک بودن موردٌک به عنوان یک مهاجر آمریکائی اِشاره می‌کند و نفوذ او را درحزب جمهوری خواهان خطرناک ارزیابی می‌کند. دِیوید فرُم (David Frum)، سخنگوی جرج بوشِ پسر و مخترع اصطلاح »مِحوَرِشرارت« گفته است: جمهوری خواهان فکر می‌کردند که فوکس نیوز برای آنان کار می‌کند ولیکن ما حالا به این نتیجه رسیده‌ایم که برعکس ما برای فوکس کار می‌کنیم.
اما پرسش این است که چگونه و با کدام اهرمی این غول رسانه‌ای به چنین قدرتی رسیده است که حتی سیاستمداران محافظه کارآمریکائی نیز از او ترس و واهمه دارند؟
روند دستیابی به قدرت رسانه‌ای
موردک در ۲۲ سالگی (۱۹۵۳ میلادی) پس از پایان تحصیلات عالیه خود در رشته‌های فلسفه، سیاست و اقتصاد در دانشگاه آکسفورد لندن (او در این زمان از هواداران حزب کارگر انگلیس بود) به دلیل مرگ ناگهانی پدر به استرالیا (وطن اصلی او) بازگشت ومسئولیت رهبری مؤسسه اِنتشاراتی پدرش را بر عهده گرفت که درآن زمان شامل دو روزنامه ازجمله »دِ نیوز« و یک فرستنده رادیویی بود. او در سال۱۹۵۵ صاحب امتیاز روزنامه »ساندِی تایمز« شد و آن را با موفقیت به یک روزنامه بلواری تبدیل کرد. وی در سال ۱۹۶۴ روزنامه نیوزلندی “دومینیون” را خرید و روزنامه » آسترالین« را در وطن خود پایه‌گذاری کرد. او با اطمینان ازبالا رفتن سهام خود دربازار مطبوعاتی استرالیا، نگاه بعدی خود را متوجه این بازار درانگلستان کرد. تا دههِ ۸۰ سده بیستم میلادی به دلیل وجود محدودیت حقوق کارتِلی دربازارمطبوعات انگلستان، حق خرید صد درصد برای خارجیان وجود نداشت، بلکه آنان تنها به شکل سهام‌دار میتوانستند دربازارمطبوعات انگلستان شرکت کنند.
موردٌک درسال۱۹۶۸ روزنامه بلواری (تبلوید) نیوز آو د ورلد (News of the world) را خرید و به توسعه آن به شکل یک روزنامه بلواری در روزهای یکشنبه پرداخت ودر ادامه این روند صاحب روزنامه های” سان” و “تایمز” وهمچنین کانال تلویزیون ” اِسکای” شد. او از این راه سهمی بزرگ درشکل گیری وهدایت افکارعمومی به ویژه در پهنه سیاسی انگلستان به دست آورد. او از آغاز درمیان روشنفکران و نخبگان انگلیسی به چشم یک غریبه دیده می‌شد. وی از همین روی ناچار شد که در نخستین فرصت به نیویورک برود و بازارِ سرگرمی و مطبوعات آمریکا را به چنگ خود درآورد.
موسسه خبری News Corporationموردٌک یک کنسرنِ بینالمللی است که دارای شعبه‌هایی بی‌شمار از جمله در بخش‌های فیلم، سینما، تلویزیون، نشر کتاب و روزنامه وحتی یک تیم بسکتبال بنام » لُس اَنجلِس دودگِرس« (Los Angeles Dodgers) است. ولیکن هسته اصلی این امپراتوری، استودیو 20th Cetury Fox درهالیود و شبکه تلویزیونی »برُد کاَستینگ« اند، که موردُک آن‌ها را در سال ۱۹۸۵ و پس از آن که تابعیت آمریکا را به دست آورد، برپا کرد.
او در سال۱۹۸۹ با راه اندازی British Sky Broadcasting پا به بازار رسانه‌ای اروپا هم باز کرد. در آسیا نیز روزانه بیش از صد میلیون بیننده کانال تلویزیونی » اِستار تی وی« او را تماشا می‌کنند. در سال ۲۰۰۵ او شبکه اجتماعی» مای اِسپِیس« و در سال ۲۰۰۷ بنگاه نشر معروف آمریکائی Dow Jones را خرید و صاحب روزنامه »وال اِستریت« شد.
رابطه نزدیک و زدوبند موردٌک با مارگارت تاچر
دردهه ۸۰ قرن بیستم موردٌک توانست بر پایه یک معامله و زدوبند با مارگارت تاچر (نخست وزیر وقت انگلستان) با گرفتن حق امتیاز کارتلی روزنامه »تایمز« را به گونه کامل بخرد. در برابر این کمکِ دولت انگلیس، او ازطریق روزنامهها و کانال‌های تلویزیونی خود به تبلیغ برای حزب محافظه‌کاران (توری‌ها) پرداخت. به گونه‌ای که روزنامه »سان« ادعا کرده است که این کمک‌ها در سال ۱۹۹۲ باعث پیروزی نسبی محافظه‌کاران در انتخابات شده‌اند. رابطه نزدیک موردک با تاچر به او امکان داد تا در یک مبارزه سخت با سندیکاها، اخراج هزاران نفر از کارمندان موسسه خود را عملی سازد. درانتخابات ۱۹۹۷ او به حمایت تبلیغی برای حزب کارگر انگلیس به رهبری تونی بِلِر پرداخت که این انتخابات با پیروزی چشمگیر برای بِلِر به پایان رسید. او از راه پشتیبانی از بِلِر توانست نفوذی گسترده از نظر سیاسی بر دولت وقت انگلیس داشته باشد.
ازجمله در رابطه با جنگ عراق، همانطورکه اوخواهان این جنگ بود، بِلِر نیز در ردیف مدافعان آن قرار داشت. ولیکن او درسال۲۰۱۰ به گونه‌ای شگفتی‌آور ازحمایت دولت به رهبری گُردُن برآن دست کشید و به تبلیغ برای دیوید کَمِرون ازحزب محافظه‌کاران پرداخت که در نتیجه، این حزب درانتخابات بعدی پیروز شد. او درماه جولای ۲۰۱۱ درانگلستان در یک جلسه پارلمانی درلندن و به دلیل افشاشدن عمل‌کردهای ضد قانونی مطبوعاتی‌اش و همچنین جاسوسی ازطریق استراق سمع گوشی‌های همراه شخصیت‌های مختلف سیاسی-اجتماعی استیضاح و ناچار شد روزنامه News of the world خود را ببندد.
مواضع سیاسی-اجتماعی موردٌک
موردک به عنوان صیهونیست معروف است و این نگرش او در گزارش رسانه‌های گونگون دیداری و شنوایی او بازتاب می‌یابند.
جنگ عراق: موردٌک در روز۲۶ ژانویه ۲۰۰۷ ضمن یک مصاحبه مطبوعاتی در مجمع اقتصاد جهانی دآوس (سویس) به روشنی تائید کرد که او فعالانه در آماده کردن افکار عمومی جهان به نفع سیاست بوشِ پسر در آسیای جنوب باختری (خاورمیانه) تلاش کرده است. جانبداری از این سیاست و همچنین تبلیغات پایان ناپذیر برای این جنگ از طریق کانال تلویزیونی فوکس نیوز باعث شد که شمار بالائی از بینندگان این کانال این باور را بپذیرند که عراق دارای سلاح‌های کشتار دسته‌جمعی است.
موردک ازجمله شخصیت‌هائی است که منکر تغییرات زیست بومی (اِقلیمی) اند، اگرچه اوخود را فردی بدبین نسبت به این تغییرات معرفی می‌کند.
موردک اَبَرمیلیادری است که با ثروت ۱۲،۸ میلییارد دلاری خود بر پایه گزارش نشریه فوبِس در سال ۲۰۱۷ جایگاه نَودم را در جهان از آنِ خود کرده است.
با آگاهی از این که این تنها یک نمونه از واقعیت موجود در جامعه‌های سرمایه داری است، به روشنی می‌توان گفت که ادعای عمل‌کرد مستقل و آزاد در پهنه مطبوعات در دنیای سرمایه‌داری تنها تبلیغی خام و پوچ است.
***
این جستار بر پایه مقاله‌ای به انگیزه ۹۰ سالگی موردک در روزنامه استاندارد در تاریخ ۳ مارس ۲۰۲۱ و همچنین با استفاده از زندگینامه او در ویکی پدیا ترجمه و گردآوری شده است.
به نقل از ضمیۀ فرهنگی «نامۀ مردم»، شمارۀ ۶، ۲۰ اردیبهشت ماه ۱۴۰۰
