برخی مسائل نظری و عملی در مورد سوسیالیسم و مسیر حرکت ویتنام به سوی سوسیالیسم
به مناسبت ۱۳۱مین سالگرد تولد صدر هوشی‌مین (۱۹ مه ۲۰۲۱/۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۰) و انتخابات نمایندگان مجلس ملّی پانزدهم و شوراهای مردمی ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۶ در روز ۲۳ مه/۲ خرداد، دکتر نویِن فو ترونگ، دبیرکل کمیتهٔ مرکزی حزب کمونیست ویتنام (CPV) مقاله‌ای با عنوان ”برخی مسائل نظری و عملی در مورد سوسیالیسم و مسیر حرکت ویتنام به سوی سوسیالیسم«نوشته است. آنچه در ادامه می‌خوانید، ترجمهٔ فارسی گزیده‌ای از آن مقاله است که در صفحهٔ اینترنتی حزب کمونیست ویتنام منتشر شده است.
*****
در گذشته که اتحاد شوروی و گروه کشورهای سوسیالیستی در اروپای شرقی هنوز وجود داشت، چیز زیادی برای بحث در مورد سوسیالیسم در ویتنام وجود نداشت. ولی از زمانی که الگوی سوسیالیسم در اتحاد شوروی و بسیاری از کشورهای اروپای شرقی فرو ریخت و روند انقلاب‌ها در جهان رو به افول رفت، موضوع مسیر حرکت ویتنام به سوی سوسیالیسم دوباره مطرح شد. ما اذعان داریم که سرمایه‌داری هرگز به اندازهٔ امروز جهانی نبوده و دستاوردهای بزرگی نیز داشته است. با وجود این، سرمایه‌داری هنوز نتوانسته است بر تضادهای درونی و ذاتی‌اش غلبه کند.
جنبش‌های اعتراضی اجتماعی متعددی که در چند سال گذشته در بسیاری از کشورهای سرمایه‌داری توسعه‌یافته پدید آمد، ماهیت نهادهای سیاسی سرمایه‌داری را آشکار کرده است. در کشورهای سرمایه‌داری توسعه‌یافته، انتخابات به‌اصطلاح ”آزاد«و ”دموکراتیک «نمی‌تواند قدرت‌های غالب را تغییر دهد، اگرچه ممکن است دولت‌ها را تغییر دهد.
ما به جامعه‌ای نیاز داریم که در آن توسعه و رشد واقعاً در خدمت مردم باشد. ما به توسعهٔ اقتصادی همراه با پیشرفت و عدالت اجتماعی نیاز داریم. ما به جامعه‌ای سرشار از همدلی، همبستگی، و همیاری نیاز داریم که به سوی ارزش‌های مترقی و بشردوستانه حرکت کند. ما به توسعهٔ پایدار در هماهنگی با طبیعت نیاز داریم تا بتوان محیط زندگی سالمی را برای نسل‌های کنونی و آینده تأمین و تضمین کرد. و بالاخره اینکه ما به نظامی سیاسی نیاز داریم که در آن قدرت واقعاً از آنِ مردم، متکی به مردم، و در خدمت مردم باشد. استقلال ملّی در پیوند با سوسیالیسم، رهنمود بنیادی و چندجانبهٔ انقلاب ویتنام، و نیز موضوعی مرکزی در میراث ایدئولوژیک صدر هوشی‌مین است. طی سال‌های ”دُوی مُوی «(اصلاحات و نوسازی، از سال ۱۹۸۶/۱۳۶۵)، حزب کمونیست ویتنام بیش از پیش در مورد سوسیالیسم و دورهٔ گذار به سوی سوسیالیسم آگاهی پیدا کرده است.
اگرچه هنوز مسائلی وجود دارد که به مطالعهٔ بیشتری نیازمند است، امّا تا این لحظه برداشتی کلی از موضوع برای ما شکل گرفته است: جامعهٔ سوسیالیستی‌ای که مردم ویتنام برای ساختن آن تلاش می‌کنند، جامعه‌ای است شامل مردمی غنی و کشوری قدرتمند، با محتوای دموکراسی، عدالت، و تمدّن؛ جامعه‌ای است متعلق به مردم؛ با اقتصادی بسیار توسعه‌یافته بر پایهٔ نیروهای تولید مدرن و درخور، و مناسبات تولید مترقی، و فرهنگی پیشرفته با الهام از هویّت ملی؛ جامعه‌ای است که مردم در آن زندگی مرفّه، آزاد، و شاد، و فرصت و امکان برای توسعهٔ همه‌جانبه دارند؛ گروه‌های قومی برابر و متحدند، و به یکدیگر احترام می‌گذارند و کمک می‌کنند؛ دولتِ قانونمدار سوسیالیستیِ خودِ مردم، توسط مردم، و در خدمتِ مردم، به رهبری حزب کمونیست، وجود دارد؛ و روابط همیاری و دوستی با کشورهای سراسر جهان برقرار است.
به همین خاطر ما باید: به صنعتی شدن و مدرن شدن در پیوند با توسعهٔ اقتصادِ دانش‌بنیاد شتاب دهیم؛ اقتصاد بازار با سمت‌گیری سوسیالیستی را توسعه دهیم؛ فرهنگ پیشرفته با الهام از هویّت ملی را بسازیم، سطح زندگی مردم را بالا ببریم، پیشرفت و عدالت اجتماعی را تأمین و تضمین کنیم؛ دفاع و امنیت ملّی، و نظم اجتماعی و ایمنی بی‌خدشه را تضمین کنیم؛ سیاست خارجی مبتنی بر استقلال، اتکا به خود، چندجانبهگرایی، تنوع مناسبات، صلح، دوستی، همکاری و توسعه، و یکپارچگی بین‌المللی فعال و پیش‌گامانه را اجرا کنیم؛ دموکراسی سوسیالیستی را بسازیم، عزم و اراده و قدرت وحدت بزرگ ملّی را به پیش ببریم؛ دولتِ قانونمدار سوسیالیستیِ خودِ مردم، توسط مردم، و در خدمتِ مردم را بسازیم؛ و نظام سیاسی و حزبی ناب و قوی از هر لحاظ را استوار کنیم.
یکی از ویژگی‌های بنیادی و مهم سمت‌گیری سوسیالیستی در اقتصاد بازار در ویتنام، درآمیختن اقتصاد با جامعه، سیاست‌های اقتصادی با سیاست‌های اجتماعی، و رشد اقتصادی با پیشرفت اجتماعی و عدالت است.
در رژیم سیاسی سوسیالیستی، رابطهٔ بین حزب و دولت و مردم رابطه بین نهادهایی است که هدف‌ها و منافع یکسانی دارند؛ تمام رهنمودها و سیاست‌های راهبردی حزب، و سیاست‌ها و قوانین و فعالیت‌های دولت، در خدمتِ تأمین منافع مردم است. الگوی سیاسی و سازوکار کلی کارکرد کشور عبارت است از: رهبری حزب، حکمرانی دولت، و مالکیتِ مردم. دموکراسی، در سرشت نظام سوسیالیستی است و هدف و نیرویی پیش‌برنده در ساختمان سوسیالیسم است. ساختن دموکراسی سوسیالیستی و اطمینان از اینکه قدرت به‌واقع از آنِ مردم است، وظیفهٔ مهم و درازمدّتِ انقلاب ویتنام است.
توجه اکید به نقش رهبری حزب کمونیست، عاملی تعیین‌کننده در موفقیت اصلاحات و نوسازی (دُوی مُوی) است و توسعه کشور مطابق با سمت‌گیری سوسیالیستی را تضمین خواهد کرد. ما به تحکیم و تقویت و اصلاح حزب توجه اکید داریم و آن را وظیفه‌ای مهم می‌دانیم که برای حزب و نظام سوسیالیستی امری حیاتی است. مارکسیسم-لنینیسم و اندیشه‌های هوشی‌مین همواره پایهٔ نظری و راهنمای اقدام‌های انقلابی حزب کمونیست ویتنام بوده است. حزب ما مرکزیت دموکراتیک را شالودهٔ اصول سازمان‌دهی خود می‌داند. کارکرد رهبری حزب همواره مبتنی بر کارپایه‌ها، استراتژی‌ها، و سمت‌گیری‌های تعیین‌شده در مورد سیاست‌ها و رهنمودهای عمده بوده است. حزب کمونیست ویتنام از خطرهای فساد و بوروکراسی به‌ویژه در بستر اقتصاد بازار آگاه است. به همین دلیل، نوسازی و اصلاح مداوم، و مبارزه با فرصت‌طلبی، فردگرایی، فساد، بوروکراسی، ولخرجی در درون حزب و در کل نظام سیاسی را در دستور کار خود قرار داده است.
روند اصلاحات (دُوی موی)، شامل توسعهٔ اقتصاد بازار با سمت‌گیری سوسیالیستی، به‌واقع دگرگونی‌هایی بزرگ و مثبت در ۳۵ سال گذشته در کشور به وجود آورده است. در کنار این دستاوردها، هنوز کاستی‌ها و محدودیت‌ها، و چالش‌هایی بر سر راه توسعهٔ ملّی وجود دارد. حزب کمونیست ویتنام از این چالش‌ها آگاه است. این مبارزه‌ای بسیار دشوار و طاقت‌فرساست که به چشم‌انداز نو، عزم و ارادهٔ تازه، و خلاقیت نوین نیاز دارد.
هم در نظر و هم در عمل ثابت شده است که ساختمان سوسیالیسم، یعنی ساختن نوع کیفیتاً جدیدی از جامعه؛ و این کار به‌هیچ‌وجه آسان نیست. بنابراین، جدا از تدوین رهنمودهای درست و تأمین و تحکیم رهبری حزب، باید خلاقیت و حمایت مردم، و مشارکت فعال مردم در این روند را نیز ترویج کرد.
از سوی دیگر، حزب در حالی که سمت‌گیری‌های سیاسی را تعیین می‌کند و در زمینه‌های گوناگون تصمیم‌هایی می‌گیرد، برایش ضرورت دارد که تجربهٔ جهان را نیز مطالعه کند. ما باید پیش‌گامانه و فعالانه در جهان ادغام شویم و سیاست خارجی استقلال، خوداتکایی، صلح، همکاری، توسعه، و چندجانبهگرایی و تنوع در روابط بین‌الملل را بر اساس احترام به استقلال، حق حاکمیت، تمامیّت ارضی، عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر، برابری، و نفع متقابل تحقق بخشیم.
بسیار مهم است که بر شالودهٔ ایدئولوژیک و نظری مارکسیسم-لنینیسم استوار و محکم بمانیم. خصیصه‌های علمی و انقلابی مارکسیسم-لنینیسم و اندیشه‌های هوشی‌مین ارزش‌هایی پایدارند که انقلابی‌ها دنبال کرده و تحقق بخشیده‌اند. این خصیصه‌ها در سپهرهای انقلاب و علم، توسعهٔ بیشتری خواهند یافت. ما باید با روحیهٔ انتقاد و خلاقیّت، این اندیشه‌ها را پاس بداریم و تکمیل کنیم.
به نقل از «نامۀ مردم»، شمارۀ ۱۱۳۱، ۱۷ خرداد ۱۴۰۰
