دشواری ها جدی رژیم در تأمین برق کشور و عواقب آن

از ساعات آغازین روز سه‌شنبه ۲۳ دی‌ماه  ۱۳۹۹ برق در برخی مناطق تهران و همچنین در بعضی شهرهای دیگر کشور قطع شد. مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق  در دولت حسن روحانی، علت این قطعی برق را محدودیت سوخت نیروگاه‌ها اعلام کرده بود. او در این ارتباط گفته بود: “به‌محض اینکه مشکل سوخت و محدودیت تأمین گاز برطرف شود، خاموشی نخواهیم داشت” [ نگاه کنید به: گزارش ایسنا، ۲۳ دی‌ماه ۱۳۹۹]. در گزارش‌های انتشار یافته در هفته های اخیر دلیل‌هایی مختلف برای خاموشی‌های سراسری اعلام شده است. وزارت نیرو در گرماگرم خبرهای قطعی برق از شرایط بحرانی برق تا یک ماه آینده خبر داد تا آب پاکی را روی دست معترضان به این تاریکی‌های آزاردهنده ریخته باشد. رژیم جمهوری اسلامی برای دور زدن تحریم‌ها از طریق شرکت‌های وابسته به سپاه دست به استخراج رمزارز می‌زند. این پدیده باعث افزایش مصرف از ۶ تا ۷ هزارمگاواتی در کشور شده است. به‌دلیل سرمایه‌گذاری نکردن در صنعت برق، تعمیر و نگهداری نامناسب، و فرسودگی این سیستم دود آن به چشم مردم ستمدیده رفته و باید خاموشی‌های مستمر حاصل از این کوتاهی‌ها را تحمل کنند. بر اساس آمارهای غیررسمی، در حال حاضر حدود ۱۸۰هزار دستگاه ماینر(یعنی کامپیوترهای مخصوص برای استخراج رمزارز) در ایران وجود دارد که اکثر آن‌ها در اختیار شرکت‌ها و نهادهای وابسته به سپاه است. البته این به‌جز ماینرهایی هستند که از راه قاچاق و بدون ثبت شدن وارد کشور شده‌اند. دُور زدن تحریم‌ها، پولشویی و فرار از سیستم بانکی از جمله عامل‌هایی‌اند که استخراج بیت‌کوین و دیگر ارزهای دیجیتال را برای سپاه پاسداران جذاب کرده است.
روزنامه همدلی، هشتم خردادماه ۱۴۰۰، در این ارتباط می‌نویسد: “ماجرای قطعی برق این‌روزها از کنترل وزارت نیرو خارج شده و ابعاد امنیتی پیدا کرده است.” در مطلبی در این روزنامه به‌قلم خانم فاطمه آقایی‌فرد، آمده است: “قصه‌ تلخی که در روزهای گذشته زندگی روزمره بسیاری از شهروندان را با مشکلات جدی مواجه کرد و حتی جان بسیاری را هم به‌خطر انداخت؛ از اختلال در کار ادارات و کارگاه‌های کوچک گرفته تا گرفتاری صدها نفر در آسانسور، اختلال در ترافیک، خراب شدن لوازم خانگی، شکست قهرمانان مسابقات شطرنج در رقابت‌های جهانی، ترس از بین رفتن واکسن‌های کرونا در مراکز سلامت، اختلال در فعالیت دندانپزشکان، وخیم‌تر شدن حال بیماران در خانه، اختلال در آزمون‌های آنلاین و…، از جمله مهم‌ترین این مشکلات بود که در نهایت از دست وزارت نیرویی‌ها خارج شد و پای پلیس را به میان آورد.”
بر اساس گزارش های مختلف قطع برق بدون اعلام قبلی در روزهای گذشته همه را کلافه کرده است. صاحبان کارگاه‌های تولیدی می‌گویند ساعت‌های طولانی خط تولید را تعطیل کرده‌اند. واحدهای خدماتی هم به‌ویژه آن گروهی که فعالیت‌شان به اینترنت وابسته است، وضعیتی مشابه داشتند. بسیاری از مردم برای پیش‌بردن کارهای عادی روزانه‌شان با مشکلی غیرمترقبه روبرو شده‌اند. حسین کرمانپور، مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی، در این ارتباط می‌گوید: “بیشتر بیمارستان‌ها به برق اضطراری متصل‌اند، مشکل بیمارانی هستند که در خانه از دستگاه اکسیژن‌ساز استفاده می‌کنند. اگر برق قطع شود اکسیژن سازی از حرکت می‌ایستد، وقتی اکسیژن ساز متوقف شود به‌سرعت اکسیژن خون بیمار کاهش می‌یابد و بیماران دچار مشکل جدی در وضعیت حیات خود می‌شوند.” کارشناسان  و صاحب‌نظران در این عرصه، مزارع رمزارز را عامل اصلی افزایش مصرف برق در ایران می‌دانند. استخراج رمزارزها بارها در رسانه‌های مختلف یکی از دلیل‌های اصلی خاموشی‌های سراسری دانسته شده و  برخی از مسئولان هم استخراج غیرقانونی رمزارز بیت‌کوین را دلیل این قطعی برق دانسته‌اند و این درحالی است که تقاضا برای رمزارزها در سراسر کشور نیز  رو به‌افزایش دارد. تمرکز بر فعالیت استخراج‌کنندگان رمزارز درحالی در روزهای گذشته از سوی مسئولان بیشتر شده که آمار دقیقی درباره میزان مزارع قانونی استخراج بیت‌کوین  و دیگر ارزهای دیجیتال وجود ندارد و معلوم نیست بالاخره کدام یک، مزارع قانونی یا دستگاه‌های خانگی استخراج رمزارز در بحران روزهای اخیر مقصر اصلی هستند؟ مصطفی رجبی مشهدی، به‌صورت ضمنی این مسئله را تأیید کرده است. او به خبرگزاری ایرنا، دوم خردادماه ۱۴۰۰، می‌گوید: “درحال حاضر بیش از ۲۰۰۰ مگاوات برق در مراکز غیرمجاز استخراج رمزارز در کشور مصرف می‌شود.” درحالی که مجید حریری، رئیس اتاق بازرگانی ایران  و چین، میزان مصرف مراکز مجاز استخراج رمزارز را چیزی حدود ۳۰۰ مگاوات از برق ایران اعلام کرده است.  پیش‌تر نیز علی بخشی، رئیس هیئت مدیرهٔ سندیکای برق ایران، گفته بود مصرف حدودی برق واحدهای رمزارز کشور ۶ تا ۷ هزار مگاوات است و بر خاموشی‌ها حتما تأثیرگذار است. واقعیت امر این است که  رژیم جمهوری اسلامی به مزارع استخراج رمزارز خارجی‌ها اجازۀ استفادە از برق ایران را دادە است. مجید حریری در این ارتباط می‌گوید: “به‌غیر از مزارع استخراج رمزارز [برای شرکت های خصوصی] چینی‌ها، لهستانی‌ها، هندی‌ها و ترکیه‌ای‌ها نیز [که بوسیلۀ شرکت های واسطه ای ایرانی اداره می شوند] به‌علت ارزان بودن هزینهٔ برق ایران، در ایران فعالیت دارند. ” خاموشی اعلام نشده در تهران و چند شهر دیگر واکنش نمایندگان مجلس “ولایی” را نیز به‌دنبال داشت. هادی بیگی‌نژاد، عضو کمیسیون انرژی مجلس، در یک تذکر شفاهی کمبود برق در کشور را “نگران‌کننده”  و “همچون یک بمب ساعتی که در سال‌های آینده منفجر می‌شود” توصیف کرده و می‌گوید: “اگر تا سال ۱۴۱۵ به ۱۰۰ هزار مگاوات [تولید روزانه] نرسیم با مشکلات جدی روبرو می‌شویم.” او از مجموعهٔ سران سه قوه و شورای امنیت ملی رژیم خواست آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی کمبود برق را درنظر بگیرند و بودجهٔ مورد نیاز وزارت نیرو برای تولید برق را تأمین کنند. مجید حریری اما اعلام کرد: “تولید برق کشور در سال ۱۳۹۹ نسبت به یک سال قبل‌تر کاهش یافته و از ۵۸ هزار مگاوات به ۵۷ هزار مگاوات در روز تنزل پیدا کرده است.” به‌گزارش رویترز، ۱ خرداد ماه ۱۴۰۰،  جمهوری اسلامی ایران در یک سال گذشته حدود ۱ میلیارد دلار منابع ارزی از طریق استخراج بیت‌کوین به‌دست آورده است. اما نه‌تنها عواید ناشی از این درآمد جدید به مردم نرسیده که اکنون قطعی برق روزانهٔ تأثیر گرفته از سوداگری سوداگران بیت‌کوینی را نیز باید به فهرست مشکلات عمومی اضافه کرد. مقام‌های وزارت نیرو هیچ‌گاه به‌روشنی میزان مصرف برق مزارع استخراج بیت‌کوین فعال در سراسر کشور را اعلام نمی‌کنند. این وزارتخانه دستورالعمل‌هایی برای ممنوعیت فعالیت این مزارع در ساعت‌های پیک (اوج) مصرف صادر کرده است که میزان رعایت آن‌ها نیز نامشخص است. همچنین گزارش‌هایی متعدد در مورد فعالیت‌های اعلام نشده برای استخراج رمزارز در شهرک‌های صنعتی، کارگاه‌های کوچک، و حتی پایگاه‌های بسیج و مساجد منتشر شده است.
به‌گزارش تجارت نیوز، مصرف برق یکی از مزارع استخراج بیت‌کوین در شهرستان رفسنجان، روزانه حدود ۱۹۴۴ مگاوات است. میزان مصرف برق در مزرعه رفسنجان با تولید روزانه بسیاری از نیروگاه‌های برق کشور برابری می‌کند. به‌عنوان نمونه، نیروگاه سد سفیدرود گیلان روزانه حدود ۲۰۰۰ مگاوات برق تولید می‌کند که این میزان کمی بیش‌تر از مصرف برق خانگی شهروندان استان گیلان  است. با این حساب مزرعه بیت‌کوین در رفسنجان به‌تنهایی برقی برابر برق تولید شده استان گیلان را می‌بلعد. روزنامه همدلی ، ۸ خرداد ماه ۱۴۰۰، از قول محمدحسن متولی‌زاده، مدیر عامل توانیر، می‌نویسد: “امسال  رشد انرژی مصرفی برای استخراج هر واحد رمزارز، چندین برابر شده است. … ۲۰۰۰ مگاوات معادل مصرف ۲ میلیون خانوار یا معادل بیش از مصرف هفت استان کشور و یا معادل ۳۰ درصد مصرف تهران است.” بحران تاریکی‌ها ادامه دارد و  باید منتظر خاموشی‌ها در روزهای پیشِ رو نیز باشیم. به‌جای برخوردهای پلیسی می‌بایست ‌کار کارشناسی به‌منظور توقف این بحران در نظر گرفته شود. مصرف بالای برق در مزارع استخراج رمز‌ارز سبب شده است تا میهن ما با بحران گستردۀ  برق  روبرو شود. بی‌تردید مقام‌های وزارت نیرو با چشم‌پوشی از میزان باری که استخراج رمزارز به شبکه برق وارد می‌کند، وزارت نیرو در هفته‌های گذشته با انتشار اطلاعیه‌هایی از شهروندان خواسته است که به‌دلیل کاهش بارندگی و کمبود ذخایر آب در سدها در مصرف برق و آب صرفه‌جویی کنند. مصرف انرژی در صنعت بیت‌کوین و خسارت وارده از سوی این صنعت بر محیط زیست نگرانی‌ای بزرگ برای فعالان محیط زیست ایجاد کرده است. سال گذشته عده‌ای از پژوهشگران تخمین زده بودند که حدود ٫۰۲۱. درصد از مصرف برق در جهان به بیت‌کوین تعلق می‌گیرد. این میزان برق چیزی حدود میزان مصرف برق در کشور سوئیس است.

به نقل از «نامۀ مردم»، شمارۀ ۱۱۳۱، ۱۷ خرداد ۱۴۰۰