اعتصاب معدنکاران: مطالبه کارگران معدن چیست؟
اعتصاب کارگران معدن‌های زغال‌سنگ و مس وارد دور تازه‌ای شده است. با آغاز دور جدیدی از اعتصاب کارگران معادن زغال‌سنگ در شهرستان زرند کرمان از ۶ مهرماه، در تجمع اعتراضی ۱۲ مهرماه، کارگران خواستار بازگردادندن مالکیت معدن به دولت و حذف پیمانکاران و انعقاد قرارداد مستقیم شدند. روز ۱۰ مهرماه یکی از کارگران زغال‌سنگ پابدانا به ایلنا گفت: “در پابدانا چند تونل و کارگاه معدنی است؛ کارگرانی که در کارگاه‌های دولتی کار می‌کنند… متوسط حقوق‌شان هفت یا هشت میلیون تومان است اما ما در بخش‌های خصوصی شده و برای کارفرمای پیمانکاری کار می‌کنیم… دستمزد ما در حد حداقل حقوق وزارت کار [۴ میلیون تومان] است… درست نیست برای کار یکسان در یک منطقه یکسان، دستمزدها متفاوت باشند.” در یورش نیروهای امنیتی رژیم به تجمع اعتراضی کارگران، یک زن و کودک از خانوادۀ کارگران صدمه دیدند. این رشته اعتراض و اعتصاب‌ها که سمت اصلی آن علیه برنامه خصوصی‌سازی و حضور پیمانکاران نیروی کار است در مقطع زمانی کنونی اهمیتی به‌سزا دارد. در چهار ماه اخیر رسانه‌های خبری اشاره‌هایی به “واگذاری ۶ هزار معدن به بخش خصوصی” کرده‌اند. اما بر اساس گزارش ۲۸ تیرماه ایلنا: “مزایده در سکوت خبری، با شرکت ۳ هزار نفر در ۲۷ خرداد به پایان” رسیده بود. به‌نظر می‌رسد در ماه‌های آخر دولت روحانی، کارگزاران دولت او نقشۀ تاراج ۶ هزار معدن کشور را نیز کشیده بودند. گرچه نمایندگان مجلس اصولگرا مخالفتی با تاراج و خصوصی‌سازی ۶ هزار معدن نداشتند، اما در پیشبرد دعوای جناحی رژیم، صرفاً به فکر “اهلیت” و “صلاحیت” شرکت کنندگان در مزایده [تاراج] بودند. به‌عنوان نمونه، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفته بود: “اگر بدون بررسی اهلیت، صلاحیت و توانایی افراد، معادن واگذار شوند، داستان بلاتکلیف بودن ۶ هزار معدن باوجود واگذار شدن آن‌ها دوباره تکرار می‌شود.” درنهایت روز ۲۱ تیرماه معاون امور معادن و صنایع وزارت صمت “دستور توقف در اعلام نتایج مزایده معادن را صادر کرد.” به‌عبارت‌دیگر، چپاول آینده این معادن به دولت رئیسی موکول شد. به‌رغم تشدید سرکوب در دولت سیزدهم رئیسی، مبارزۀ کارگران معادن علیه سیاست‌های تعدیل ساختاری نیز شدت یافته است. در اعتراض به تبعیض فاحش در پرداخت دستمزد، اجرای نیم‌بند طرح طبقه‌بندی مشاغل، اخراج اولیۀ هفت نفر از کارگران و بازداشت ۴ کارگر دیگر، روز ۴ مهرماه کارگران پیمانکاری شرکت صنایع ملی مس مقابل اداره کار و اداره اماکن شهر بابک کرمان تجمع اعتراضی برگزار کردند. اخراج ۷ نفر از کارگران موجب درگیری میان مدیران شرکت و کارگران شده بود. اما ۴ کارگر به‌علت پیگیری مطالبات خود و همکاران‌شان بازداشت شده بودند، و در درگیری حضور نداشتند. کارگران معترض خواهان آزادی بازداشت شدگان هستند.
با مقررات‌زدایی لگام‌گسیخته به‌منظور افزایش سود، در سال‌های اخیر ما شاهد افزایش بی‌سابقه تعداد حوادث مرگ‌بار نیز بوده‌ایم. دو حادثۀ جداگانه معادن زغال‌سنگ اخیر در ۲۳ شهریورماه، موجب جان باختن دو کارگر و صدمه دیدن تعداد دیگری شد. آرمان ملی در گزارشی، ۲۴ شهریورماه، از رخ دادن ۳ هزار حوادث معدنی در سال‌های دهۀ ۱۳۹۰ و آسیب دیدن ۱۳ هزار کارگر و جان باختن ۴۳۰ کارگر خبر داد، و نوشت: “بعد از حادثه زمستان یورت در سال ۹۶ دولت مصوب کرد که پایگاه‌های امداد و نجات در مناطق زغال‌خیز دایر شود… ولی متأسفانه این پایگاه‌ها ایجاد نشد.” در گزارش ۵ مهرماه ۱۴۰۰ خبرگزاری ایلنا از افزایش ۲٫۳ برابری حوادث کار در مدت ۵ سال بعد از سال ۱۳۹۴، و افزایش بیش از ۱۰۰ درصدی تعداد حادثه دیدگان تنها در عرض یک سال بین ۹۸ و ۹۹ خبر داد. با مبارزه برای احیای حقوق سندیکایی و تشکیل سندیکاهای مستقل، باید به تاراج منابع ملی توسط رژیم ولایی، نبود امکانات ایمنی کار و افزایش شمار حوادث کار و بهره‌کشی وحشیانۀ دلالان نیروی کار پایان داد. یکپارچه و متحد از اعتصاب کارگران معدن حمایت کنیم.
به نقل از ضمیمهٔ کارگری «نامهٔ‌مردم»، شمارهٔ ۵۱، ۱۹ مهر ۱۴۰۰
