حمله به اوکراین را متوقف کنید، صلح و آرامش را بازگردانید!

سخنرانی رفیق سیترام یچوری، دبیر کل حزب کمونیست هند (مارکسیست)

تهاجم روسیه به اوکراین به رویدادهایی منجر شده است که پیامدهایش بر اروپا و جهان ماندگار خواهد بود. عملیات نظامی گسترده در چنین مقیاس وسیعی که روسیه به‌آن دست زده است، هرچقدر هم که ریشه در اقدام‌هایی برانگیزاننده و تهدیدهای امنیتی‌ای موجه داشته باشد، بازهم راهکاری برای فروگشایی دشواری‌ها نیست. باید بی‌درنگ آتش‌بس برقرار شود و به گفتگوهای دیپلماتیک و چندجانبه روی آورده شود.

دو عامل مهم

باید به دو عامل اساسی که به چنین شرایطی انجامیده است اشاره کرد. نخستین عامل، رویدادهای پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی‌اند.

حزب کمونیست هند (مارکسیست) همیشه بر این باور بوده است که سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) از سوی امپریالیسم ایالات‌متحده، پس از جنگ جهانی دوم، برای تشدید جنگ سرد و رودررویی نظامی با اتحاد جماهیر شوروی و متحدان سوسیالیستی اروپای شرقی‌ شوروی تشکیل شد و در ادامه‌ همچنین ده سال بعد و با تشکیل پیمان ورشو برای رودررویی با پیمان ورشو موجه نشان داده شد. ناتو بازوی نظامی جنگ ایدئولوژیک بر ضد سوسیالیسم در زمان جنگ سرد بود. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، پیمان ورشو نیز از بین رفت. ازاین‌روی، هیچ منطقی برای ادامه ناتو وجود نداشت. همان زمان که دیگر دلیلی برای ادامه فعالیت ناتو وجود نداشت این سازمان می‌بایست از بین برده می‌شد. درواقع، در ژانویه ۱۹۹۲/ دی- بهمن‌ماه ۱۳۷۱،  در چهاردهمین کنگره حزب کمونیست هند (مارکسیست) [CPI (M)] قطع‌نامه سیاسی‌ای به‌تصویب رسید که در آن گفته می‌شد: “با اینکه پیمان ورشو برچیده شده، ناتو هنوز دست نخورده باقی مانده است و به‌طور یک‌دست در جنگ خلیج به‌کار گرفته می‌شود. قدرت‌های ناتو تصمیم گرفته‌اند راهبرد خود را اصلاح کنند و یک نیروی واکنش سریع برای مداخله فوری متشکل از نیروی نظامی هر کشور عضو به‌راه بیندازند. ”

افزون بر این، قطع‌نامه می‌طلبید: “نیروهای صلح جهانی از امپریالیسم آمریکا و متحدانش بخواهند که هرچه زودتر و با گام‌هایی بلند برای بستن پایگاه‌های نظامی‌اش در سراسر جهان، توقف تولید جنگ‌افزارهای جدید، کاهش شدید سربازان اقدام کنند و همچنان از کاهشی فراتر در این زمینه‌ها و نابودی سلاح‌های هسته‌ای از گفتگو بازنمانند. جنبش صلح جهانی برای دستیابی به‌این هدف‌ها باید نیرومندتر گردد.”

امپریالیسم ایالات‌متحده با گرایش به گسترش سلطه‌جویی جهانی‌اش و رویارویی پس از جنگ سرد، نه‌تنها ناتو را بدون هیچ تعدیلی نگه داشت، بلکه آن را نیرومندتر ساخته و برای عملیات نظامی در سراسر جهان، به‌ویژه در اروپا و آسیای مرکزی به‌کار  گرفت.

امپریالیسم ایالات‌متحده به‌جای برهم زدن ناتو، گسترش این سازمان به سمت شرق را شتاب داد و تضمینی را که پس از تکه‌تکه شدن اتحاد جماهیر شوروی به گورباچف داده شده بود نادیده گرفت. در سال ۱۹۹۰/ ۱۳۶۹، ۱۶ کشور عضو ناتو بودند. در سال ۱۹۹۹/ ۱۳۷۸، لهستان، مجارستان، و جمهوری چک به آن پیوستند. در سال ۲۰۰۴ / ۱۳۸۳ بلغارستان، استونی، لتونی، لیتوانی، رومانی، اسلواکی، و اسلوانی، در سال ۲۰۰۹/ ۱۳۸۸، آلبانی و کرواسی، و در سال ۲۰۱۷ / ۱۳۹۶ مونته‌نگرو و مقدونیه شمالی  به آن پیوستند و سپس در سال ۲۰۲۱ / ۱۴۰۰بوسنی و هرزگوین به آن افزوده شدند. بنابراین، به‌جز اوکراین و گرجستان، کم‌و‌بیش همه کشورهای اروپای شرقی به ناتو پیوسته‌اند و ۱۷۵ هزار سرباز ناتو در مرزهای روسیه جای گرفته است.

روسیه در سال ۲۰۰۸/ ۱۳۸۷، بستن قراردادی را پیشنهاد داد که در آن هیچ کشوری نباید امنیت خود را به‌هزینه به‌خطر انداختن امنیت دیگران تقویت کند. اما این پیشنهاد رد شد. از جایگاه روسیه ورود اوکراین به ناتو به‌درستی به‌منزله اقدامی تهاجمی که امنیت روسیه را تهدید می‌کند فهمیده می‌شود.

در دسامبر/ آذر- دی‌ماه گذشته، روسیه ضمانت‌های امنیتی بین روسیه و اعضای ناتو را در این زمینه‌ها پیشنهاد کرد: الف- نه به گسترش بیشتر ناتو، ب- به‌کار نبردن جنگ‌افزارهای تهاجمی در مرزهای روسیه، ج- بازگشت به مفاد قرارداد بین ناتو و روسیه در سال ۱۹۹۷/ ۱۳۷۶. ایالات‌متحده این پیشنهاد را رد کرد و به تشویق و حمایت از گروه‌های ضد روسیه پرداخت و در سال ۲۰۱۴ / ۱۳۹۳طرح کودتایی را مهندسی کرد. به‌دنبال آن، ساختن زیرساخت‌های ناتو بدون پیوستن رسمی اوکراین به‌این سازمان پیمان آتلانتیک شمالی در اوکراین آغاز شد.

پوتین و روسیه این پیشامدهای نادوستانه را تهدیدی برای امنیت روسیه برشمردند که به حمله نظامی و تهاجم کنونی این کشور انجامید.

از این‌روی، این جنگ در ماهیت خود جنگی است میان روسیه و ایالات‌متحده آمریکا / ناتو. اوکراین جایی است که این جنگ در آن به‌راه افتاده است.

بازپس گرفتن زمین‌های ازدست‌رفته به‌قصد گسترش روسیه بزرگ

عامل دوم، این حقیقت است که پوتین به‌دنبال بازپس گرفتن زمین‌های ازدست‌رفته برای بازیابی روسیه بزرگ است و کشور اوکراین را بخش جدایی‌ناپذیرش می‌داند. تاریخ روسیه، دین، و جز این‌ها، همگی تا اندازه زیادی از سرزمین‌هایی که امروزه بخشی از اوکراین‌اند هستند نشئت یافته‌اند. تاریخ روسیه و اوکراین صدها سال درهم‌تنیده بوده‌اند. بخش غربی اوکراین را بیشتر مسیحیان کاتولیک تشکیل می‌دهند درحالی‌که بخش شرقی بیشتر مسیحیان ارتدوکس روسی‌اند. ساکنان غرب اوکراین به‌زبان اوکراینی صحبت می‌‌کنند و ساکنان شرق به‌زبان روسی.

پوتین، با پیگیری و به‌امید بازپس گرفتن زمین‌ها، در سخنرانی‌اش خطاب به ملت در ۲۱ فوریه ۲۰۲۲/ ۲ اسفندماه ۱۴۰۰، مسئولیت جدایی اوکراین را به‌دوش بلشویک‌ها انداخت که امروز آن را “اوکراین ولادیمیر لنین” می‌نامند. او اصل علمی و دموکراتیک لنینیستی پس از انقلاب اکتبر، که حق ملت‌ها  برای تعیین سرنوشت و خودگردانی خویش را، تضمین می‌کند مقصر می‌شناسد. این اصل در سال ۱۹۲۲/ ۱۳۰۱ اعلام و سپس در قانون اساسی ۱۹۲۴/ ۱۳۰۳ اتحاد جماهیر شوروی گنجانده شد. پوتین در ادامه سخنانش این رویداد را “گناه اصلی” سربرآوردن نیروهای ملی‌گرا در جمهوری‌های شوروی پیشین قلمداد کرد. روشن است که گلایه او از لنین و بلشویک‌ها در این سخنرانی طولانی و پُرآب‌وتاب رسیدن به‌این نکته است که نشان دهد با پیروزی انقلاب سوسیالیستی در ۱۹۱۷/ ۱۳۹۶، دوراندیشی امپراتوری تزار برای روسیه بزرگ به‌شکست کشانده شد. ناگفته پیدا است که تلاش برای دست یافتن به چنین دورنمایی، هدفی دست‌نیافتنی در دنیای امروز است.

آتش‌بس و بازگرداندن صلح و آرامش

جلوگیری از افزایش بیشتر جنگ که می‌تواند پیامدهایی وحشتناک برای صلح جهانی داشته باشد بی‌هیچ تردیدی ضروری است. آزاد گذاشتن نیروهایی که رویارویی را تشویق می‌کنند، می‌تواند به درگیری‌هایی در گستره جهانی تبدیل شود. باید به هر قیمتی که شده از این امر جلوگیری کرد. آتش‌بس بی‌درنگ و پس‌نشینی روسیه ضروری است.

در این شرایط، لازم است که ناتو گسترش بیشتر خود به سمت شرق را متوقف کند. ناتو باید استقرار جنگ‌افزارهای مرگبار و سامانه‌های موشکی در مرزهای روسیه که امنیت این کشور را تهدید می‌کند متوقف کند. اوکراین باید یک کشور مستقل و بی‌طرف باقی بماند و اجازه ندهد که موشک‌های ناتو و سایر سامانه‌های تسلیحاتی که امنیت روسیه را تهدید می‌کند در آنجا مستقر شوند. زیرساخت‌های موجود ناتو در اوکراین باید برچیده شوند.

برای تضمین صلح، گفتگوها باید ادامه یابد

گفتگوهای روسیه و اوکراین آغاز شده است. اما دور نخست هیچ دستاوردی نداشته است. هر دو طرف توافق کردند که گفتگوها ادامه یابد. اعلام شد که دور بعدی در تاریخ سوم مارس/ ۱۲ اسفندماه جاری برگزار خواهد شد. در این میان، خسارت‌های جانی و مالی ناگوار همراه با جنگ ادامه دارد.

برای اینکه گفتگوها در راستای دست ‌یافتن به‌ برقراری صلح و امنیت قرار گیرند ضروری است که روند این گفتگوها با آمدن همه طرف‌های درگیر، به‌ویژه ایالات‌متحده و ناتو، به گفتگوها بسط یابد.

دولت هند باید به ترک شتابان ساکنان هند از اوکراین کمک کند. بسیار غم‌انگیز است که یک دانشجوی ۲۱ ساله هندی به‌نام نوین شکراپا بر اثر اصابت گلوله در شهر خارکف جان باخت. سراسر هند همدردی عمیق خود را در این رابطه ابراز می‌کند. هند در تخلیه ده‌ها هزار هندی در شرایط مشابه در طول جنگ خلیج‌فارس، بحران لیبی، یا جاهای دیگر پیشینه پرافتخاری دارد. دولت هند باید با اراده‌ای راسخ و یکپارچه همه شهروندان هندی را در شرایط جنگی تخلیه کند.

به نقل از «نامۀ مردم»، شمارۀ ۱۱۵۱، ۲۳ اسفند ۱۴۰۰