مجموع هزینههای نظامی کشورهای جهان پس از هفت سال افزایش مداوم، در سال ۲۰۲۱ از مرز ۲۰۰۰ میلیارد دلار گذشت
بر اساس آمار و ارقام جدید هزینههای نظامی کشورهای جهان که مؤسسهٔ بین‌المللی پژوهش صلح استکهلم (SIPRI) روز دوشنبه ۵ اردیبهشت منتشر کرد، مجموع هزینههای نظامی کشورهای جهان در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال پیش ۰٫۷درصد افزایش یافت و به ۲,۱۱۳ میلیارد دلار رسید.
در سال ۲۰۲۱، کشورهای آمریکا، چین، هند، بریتانیا، روسیه، فرانسه، آلمان، عربستان سعودی، ژاپن، و کرهٔ جنوبی به ترتیب بیشترین هزینههای نظامی جهان را داشتند. این ده کشور در مجموع ۱,۵۷۸ میلیارد دلار هزینهٔ نظامی داشتند که سه‌چهارم کل هزینهٔ نظامی جهان در آن سال بود.
چهار کشور از ده کشوری که بیشترین هزینهٔ نظامی را در سال ۲۰۲۱ داشتند، عضو ائتلاف نظامی ناتو هستند. در مجموع نزدیک به نیمی از کل هزینههای نظامی جهان در سال ۲۰۲۱، یعنی رقمی معادل ۹۸۲ میلیارد دلار آمریکا، متعلق به این چهار کشور بود. پنج کشوری که بیشترین هزینههای نظامی را در سال مورد نظر داشتند، به ترتیب آمریکا، چین، هند، بریتانیا، و روسیه بودند، که روی‌هم‌رفته ۶۲درصد کل هزینههای نظامی جهان به آنها تعلق داشت.
به گزارش مؤسسهٔ مزبور، دولت‌های جهان هزینههای نظامی خود را در سالی افزایش دادند که بیشتر اقتصادها پس از یک سال دشواری به دلیل همه‌گیری کووید-۱۹، به‌تدریج شاهد روند بهبود اقتصادی بودند.
سال ۲۰۲۱ هفتمین سال متوالی بود که مخارج نظامی کشورهای جهان افزایش یافت. بر اساس آمار مؤسسهٔ مذکور، امروزه مخارج نظامی جهان به ۲٫۲درصد کل تولید ناخالص داخلی جهان رسیده است.
در میان همه کشورهای جهان، آمریکا همچنان دارای بیشترین هزینههای نظامی است. با توجه به نرخ رشد تولید ناخالص داخلی آمریکا، هزینههای نظامی آن کشور به نسبت تولید ناخالص ملی در مقایسه با سال ۲۰۲۰ به میزان ۱٫۴درصد کاهش یافت، اما کل مخارج نظامی آن در سال ۲۰۲۱ به ۸۰۱ میلیارد دلار رسید که از نظر رقم مطلق، ۳۳ میلیارد دلار بیشتر از سال پیش از آن بود. هزینههای دفاعی آمریکا در سال ۲۰۲۱ بالغ بر ۳٫۵درصد تولید ناخالص داخلی آن کشور بود.
از میان ده کشور برتر جهان از لحاظ هزینهٔ نظامی، هفت کشور متحد آمريکا يا عضو ناتو هستند. هزینهٔ نظامی این کشورها نیز افزایش چشمگیری در سال ۲۰۲۱ داشت. همچنین، شایان ذکر است که هشت کشور اروپایی در سال ۲۰۲۱ هزینههای نظامی خود را به حداقل ۲درصد تولید ناخالص داخلی که خواست ناتو بود، رساندند. چهار کشور از ده کشوری که بیشترین هزینههای نظامی را داشتند، عضو ناتو هستند: آمریکا، بریتانیا، فرانسه، و آلمان. این چهار کشور روی‌هم‌رفته ۹۸۲ میلیارد دلار صرف مخارج نظامی کردند که نزدیک به نیمی از کل هزینههای نظامی جهان در سال ۲۰۲۱ بود. در میان ده کشور برتر جهان از لحاظ مخارج نظامی، هفت کشور (یعنی به غیر از چین، هند، و روسیه) از متحدان نزدیک آمریکا هستند، که کل هزینهٔ نظامی آنها در سالی که گذشت، نزدیک به ۱,۱۴۲ میلیارد دلار بود.
ژاپن، متحد آسیایی آمریکا، بودجهٔ دفاعی خود را در سال ۲۰۲۱ به میزان ۷درصد افزایش داد که بیشترین افزایش از سال ۱۹۷۲ تا کنون بود. کرهٔ جنوبی و عربستان سعودی، دو متحد اصلی دیگر آمريکا در آسیا نيز در فهرست ۱۰ کشور دارای بیشترین هزینههای نظامی جهان قرار دارند.
چین، هند، و روسیه
روسیه در سال ۲۰۲۱ در حدود ۶۶ میلیارد دلار هزینهٔ نظامی داشت که در حدود ۴٫۱درصد تولید ناخالص داخلی آن کشور است. این رقم نسبت به سال قبل ۹/۲درصد بیشتر بود. به گزارش مؤسسهٔ مذکور، بودجه‌های نظامی اوکراین از سال ۲۰۱۴ تا سال ۲۰۲۱ به میزان ۷۲درصد افزایش یافت و به ۵٫۹ میلیارد دلار رسید که ۳٫۲درصد تولید ناخالص داخلی آن کشور است. گفتنی است که این ارقام همگی مربوط به پیش از آغاز جنگ جاری روسیه-اوکراین است. چین در همان سال ۲۹۳ میلیارد دلار در بخش نظامی هزینه کرد که ۴٫۷ درصد بیشتر از رقم مشابه در سال ۲۰۲۰ بود.
در سال ۲۰۲۱، هزینهٔ نظامی هند ۷۶٫۶ میلیارد دلار بود. هند از این لحاظ در ردهٔ سوّم کشورهای جهان قرار گرفت. مخارج نظامی آن کشور در سال ۲۰۲۱ تقریباً ۱درصد بیشتر از سال قبل از آن بود.
ایران، نیجریه، قطر، اسرائیل، عربستان سعودی
طبق آماری که مؤسسهٔ سوئدی منتشر کرده است، بودجهٔ نظامی جمهوری اسلامی ایران، به‌رغم دشواری‌های اقتصادی برای اکثریت مردم و تحریم‌ها، برای نخستین بار در چهار سال گذشته افزایش یافت. به برآورد این مؤسسه، هزینهٔ نظامی و تسلیحاتی جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۲۱ به رقم ۲۴٫۶میلیارد دلار رسید. به نوشتهٔ مؤسسهٔ سوئدی، “این نخستین بار در ۲۰ سال گذشته است که ایران جزو ۱۵ کشور برتر از لحاظ هزینههای نظامی می‌شود.” به گزارش مؤسسهٔ مزبور، سهم سپاه از کل هزینهٔ نظامی جمهوری اسلامی ایران ۳۴درصد برآورد می‌شود. گفتنی است که ارقام گزارش مؤسسهٔ سوئدی متفاوت با (در مورد ایران، بیشتر از) ارقامی است که مؤسسه‌های دیگری مثل مؤسسهٔ بین‌المللی مطالعات استراتژیک منتشر کرده‌اند.
در میان دیگر کشورهای در حال توسعه، نیجریه یکی از بیشترین افزایش‌های بودجهٔ نظامی سالانه را داشت، به طوری که در مقایسه با سال ۲۰۲۰، هزینهٔ نظامی آن ۵۶درصد افزایش یافت و به ۴٫۵ میلیارد دلار رسید.
هزینههای نظامی کشور قطر در سال ۲۰۲۱ معادل ۱۱٫۶ میلیارد دلار بود که تقریباً ۴٫۵ برابر رقم مشابه در سال ۲۰۱۰ بود.
طبق گزارش آماری مؤسسهٔ سوئدی، هزینهٔ نظامی اسرائیل نیز ۳٫۱درصد افزایش یافت و به ۲۴٫۳ میلیارد دلار رسید، و عربستان با ۵۵٫۶ میلیارد دلار هزینهٔ نظامی، در ردهٔ هشتم کشورهای دارای بیشترین هزینههای تسلیحاتی و نظامی قرار گرفت. دکتر دیگو لوپس دا سیلوا، پژوهشگر ارشد مؤسسهٔ بین‌المللی پژوهش صلح استکهلم، با اشاره به اینکه این افزایش هزینههای نظامی در زمانی بوده است که اقتصادهای جهان در تلاش برای مقابله با پیامدهای کووید-۱۹ بودند که در سال پیش از آن (۲۰۲۰) منجر به انقباض اقتصاد شده بود، گفت در زمانی که اقتصادها با کاهش “نرخ رشد واقعی به دلیل تورّم” در سراسر جهان روبه‌رو بودند، “هزینههای نظامی” ۶٫۱درصد رشد کرد.
به نقل از «نامۀ مردم»، شمارۀ ۱۱۵۵، ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱
