غرفهٔ «نامهٔ مردم» در قلب جشنوارهٔ اومانیته!
جشنوارهٔ سالانهٔ اومانیته (“انسانیت”، نشریهٔ حزب کمونیست فرانسه)، بزرگ‌ترین جشنوارهٔ سیاسی اروپا، در روزهای ۹ تا ۱۱ سپتامبر (۱۸ تا ۲۰ شهریور) در حومهٔ جنوبی شهر پاریس با شور و شکوه کم‌نظیری برگزار شد.
پس از دو سال وقفه که در برگزاری جشنوارهٔ اومانیته به‌دلیل همه‌گیری کووید-۱۹ پیش آمد، امسال این جشنواره با حضور هزاران نفر برگزار شد. رفقای توده‌ای ساکن فرانسه و کشورهای همسایهٔ آن، غرفهٔ ”نامهٔ مردم» حزب تودهٔ ایران را با شور و امید جوشانی که ارمغان برگزاری کنگرهٔ هفتم حزب بود برپا کردند، و آن را به محل تجمع و بحث‌های رفیقانهٔ صدها هم‌میهن و ترقی‌خواه ایرانی و غیرایرانی تبدیل کردند. غرفهٔ ”نامهٔ مردم» با آرم کنگرهٔ هفتم حزب تودهٔ ایران، کنگرهٔ ”رفیق علی خاوری»، با تصاویر حیدر عمواوغلی و تقی ارانی و علی خاوری، سه رهبر برجستهٔ جنبش کمونیستی ایران در یک قرن اخیر، و با پارچه‌نوشت‌های نشان دهندهٔ شعار محوری حزب در مرحلهٔ کنونی مبارزهٔ اجتماعی به زبان‌های انگلیسی و فرانسوی تزیین شده بود. شعار محوری تازهٔ حزب حاکی از آغاز مرحلهٔ مهم دیگری در روند مبارزهٔ توده‌ای‌ها است.
چپ فرانسه در تلاش برای هم‌صدایی
باران‌های مداوم روزهای جمعه و شنبه نیز از شور و شوق بازدیدکنندگان جشنوارهٔ نشریات و سازمان‌های ترقی‌خواه و چپ نکاست. خورشید سرانجام روز یکشنبه سر بر آورد. شهرک جشنواره از میان مه سر بر آورد و در امتداد خیابان‌های وسیع آن، دیگر خبری از آب و گِل نبود. مکان جدید برگزاری جشنواره در منطقهٔ اسن در جنوب پاریس، به مدت سه روز به میدانی بی‌بدیل برای تماس‌ها و تبادل افکار در اوضاع سیاسیِ در حال تغییر اروپا، برای تجلّی امید به کامیابی در مبارزهٔ بشر برضد جنگ و غلبه بر چالش‌های اجتماعی و زیست‌محیطی، و برای اتحاد و نیروگیری به‌قصد در انداختن طرحی نو در جهان، تبدیل شده بود.
ویکتور، جوانی ۲۱ ساله، جشنوارهٔ امسال اومانیته را این گونه توصیف می‌کند: “خوشحال و هیجان زده‌ام. بسیار علاقه‌مندم که بتوانم از میان نظرهای گوناگون، عناصر مفیدی برای زندگی بهتر انتخاب کنم. می‌توان به ساز و آواز و موسیقی گوش داد. اما اگر بیشتر به سیاست علاقه دارید، اینجا واقعاً جای مناسبی است. مسئولان حزب‌های اتحاد نوین مردمی، زیست‌محیطی، و اجتماعی (اتحاد حزب‌های چپ و سبزها، “نوپس”) بحث‌های سازنده‌ای داشتند و حتی با چند وزیر دولت دربارهٔ مسائل زیادی گفت‌وگو کردند. اینجا مکانی ایده‌آل برای تفریح و بحث و تبادل‌نظر است. برای من واقعاً غیرمنتظره بود. اصلاً انتظارش را نداشتم.”
نسل جوان‌تر آمده بود تا فضای این جشنواره را کشف کند و کنسرت‌های موسیقی را ببیند. اصلاً برای سیاست نیامده بود. اما در خیابان‌های وسیع محوطهٔ جشنواره، این “خوشگذران”ها درگیر بحث‌ها و گفت‌وگوهایی می‌شدند که در ذهنشان خواهد ماند.
دختری به نام لوسی پیاده از خانهٔ خود واقع در شهرکی نزدیک به محل جشنواره به آنجا آمده بود. این جوان ۱۸ ساله انتظار نداشت “همه‌جا سیاست” ببیند، به‌ویژه که اعتراف می‌کرد علاقهٔ چندانی به سیاست ندارد، ولی مسائل زیست‌محیطی را درک می‌کند و به آنها توجه دارد. بنابراین، وقتی والری ماسون-دلموت، اقلیم‌شناس، عصر روز شنبه به آگورا (محل بزرگ بحث‌ها) آمد، لوسی توجهش جلب شد. ایستاد و گوش داد. سپس روی صندلی نشست و منتظر صحبت‌های بعدی ماند: “آیا خودداری از مصرف کالاهای غیرلازم می‌تواند عامل پیشرفت باشد؟” یک جمله او را مجذوب خود کرد: “مبارزهٔ زیست‌محیطی بدون مبارزهٔ طبقاتی، صرفاً باغبانی است.” این موضوع ذهن او را درگیر کرد، ولی همچنان مردّد و متحیّر ماند. به شخصی که تی‌شرت حزب کمونیست بر تن داشت رو کرد و پرسید: “این حرف یعنی چه؟ آیا مبارزهٔ طبقاتی اصطلاحی کهنه نیست؟” وقتی سخنرانی به پایان رسید، آن شخص کمونیست با او در مورد “استثمارگران و استثمارشدگان” صحبت کرد و نیاز به “مبارزه با سرمایه‌داری” برای نجات محیط‌زیست را مطرح کرد، زیرا بدون آن، مبارزه با گرمایش جهان به دست سرمایه‌داری ناممکن است. بعد از آن مکالمه، لوسی گفت: “حالا بهتر می‌فهمم که چرا چپ‌ها بیش از دیگران محیط‌زیست را در اولویت قرار می‌دهند” و با تعجب پرسید که پس چرا ما مبارزه نمی‌کنیم؟ این دو شرکت کننده در جشنواره، تصمیم گرفتند با هم در تماس باشند و گفت‌وگوها را در فرصت‌های بعدی ادامه دهند.
دهکدهٔ جهانی اومانیته، و غرفۀ ”نامۀ مردم«
فضای دهکدهٔ جهانی جشنوارهٔ اومانیته با حضور بیش از ۱۰۰ غرفه از کشورهای جهان آکنده از ندای پشتیبانی از مردم فلسطین، کوبا، سودان، و مبارزات در حال گسترش در آمریکای لاتین (برزیل، شیلی، کلمبیا، و…) بود. نوای موسیقی ساختهٔ میکیس تئودوراکیس، موسیقی‌دان یونانی که سال پیش درگذشت، با مجموعه‌ای از شعرهای سرودهٔ شاعر شیلیایی پابلو نرودا به گوش می‌رسید که ندا می‌داد: “همیشه متحد باشیم”.
نمایندهٔ کمیتهٔ مرکزی حزب تودهٔ ایران به دعوت سردبیر اومانیته در مراسم بازگشایی دهکدهٔ جهانی در کنار برگزارکنندگان جشنواره شرکت کرد. این مراسم صبح روز شنبه برگزار شد. رهبران و نمایندگان حزب‌های کمونیست و کارگری و سفیران کشورهای ویتنام و دولت خودگردان فلسطین و نمایندگان سفارتخانه‌های چین و کوبا در این مراسم شرکت داشتند. سردبیر اومانیته، ایستاده در کنار رفیق فابیان روسل، دبیر اول، و لیدیا ثمربخش، مسئول شعبهٔ روابط بین‌المللی حزب کمونیست فرانسه، دربارهٔ اهمیت همبستگی بین‌المللی با نیروهای مترقی و خلق‌های در حال مبارزه سخنرانی کرد. نمایندهٔ حزب ما در روز بازگشایی با سفیر فلسطین و همچنین با دبیر شعبهٔ روابط بین‌المللی حزب کمونیست فرانسه دیدار و با آنها دربارهٔ مبارزات خلق‌های جهان تبادل‌نظرهایی کرد.
بعدازظهر روز شنبه، رفقای توده‌ای حاضر در جشنواره به دعوت رفقای سودانی در تظاهرات ایستادهٔ آنان در مقابل غرفهٔ نشریهٔ المیدان- نشریهٔ حزب کمونیست سودان- شرکت کردند. در این تظاهرات که رفقای رهبری حزب برادر نیز در آن شرکت داشتند، نمایندهٔ کمیتهٔ مرکزی حزب ما در سخنرانی کوتاه خود همبستگی حزب تودهٔ ایران را با مردم سودان در مبارزهٔ آنها با دولت کودتا و برای احیای دموکراسی و حاکمیت مردم و برقراری آزادی‌های سیاسی و دموکراتیک اعلام کرد. در طول کار جشنواره، عضو رهبری حزب ما همچنین چند گفت‌وگوی دوجانبه با نمایندگان حزب‌های برادر و از جمله با حزب دموکراسی کرهٔ جنوبی داشت. نمایندهٔ حزب ما همچنین دیدار و گفت‌وگوی مفصل و مفیدی با رفیق فاروق فیاض، عضو هیئت سیاسی حزب کمونیست عراق داشت که از عراق برای شرکت در جشنواره به پاریس آمده بود. در این تبادل‌نظر، دربارهٔ اوضاع منطقه و تحولات سیاسی در ایران و عراق و ضرورت ادامه و تقویت هماهنگی و همبستگی بین دو حزب صحبت شد.
غرفهٔ “نامهٔ مردم” با پوستر دیواری بسیار بزرگی تزیین شده بود که عکس شمار کثیری از شهیدان حزب تودهٔ ایران در میدان‌های مبارزه طبقاتی را به نمایش گذاشته بود. پارچه‌نوشت‌های بیانگر شعارهای مبارزاتی حزب، میز نشریات حزب و کتاب‌های تازه منتشر شدهٔ حزب، و بیانیه‌های کمیتهٔ مرکزی حزب تودهٔ ایران به زبان‌های انگلیسی و فرانسوی دربارهٔ تحولات ایران و جهان، از جمله مسائل مربوط به فلسطین، افغانستان، کوبا، اوکراین و… در معرض دید بازدیدکنندگان از غرفه بود که مورد توجه آنها قرار گرفت. هماهنگ با جوّ جشنواره، در غرفهٔ “نامهٔ مردم” با غذا و چای و شیرینی نیز از بازدیدکنندگان پذیرایی شد. رفقای گردانندهٔ غرفه از یک سو با غذاهای سنّتی ایرانی از مهمانان فرانسوی، عراقی، فلسطینی، کویتی، آلمانی، بلژیکی، برزیلی، سودانی، کره‌ای، چینی و… و هم‌میهنان خود پذیرایی می‌کردند، و از سوی دیگر با پخش اعلامیه‌ها و نشریات به زبان‌های فارسی و فرانسوی و انگلیسی، بازدیدکنندگان را در جریان تحولات کشورمان قرار می‌دادند. در مدت سه روز برگزاری جشنواره، رهبران و مسئولان حزب‌های کمونیست و کارگری و ترقی‌خواه از فرانسه، فلسطین، بلژیک، افغانستان، عراق، کویت، سودان، سوئیس، کرهٔ جنوبی، پولیساریو (جمهوری صحرای غربی)، تونس، برزیل، و… از غرفهٔ “نامهٔ مردم” متعلق به حزب تودهٔ ایران بازدید کردند. جشنوارهٔ اومانیته همچنین فرصت مغتنمی بود برای دیدار و گفت‌وگو و تبادل‌نظر رفقای توده‌ای با رفقای رهبری و فعالان حزب چپ ایران (فدائیان خلق) و سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت) دربارهٔ تحول‌های سیاسی ایران.
فرصتی برای برافراشتن پرچم مبارزهٔ متحد
روز شنبه ۱۹ شهریور که اولین روز جشنوارهٔ اومانیته بود، کارزار مبارزه با سودهای سرسام‌آور شرکت‌های سرمایه‌داری با شعاری همه‌گیر در سراسر جشنواره طنین‌انداز شد: “بیایید از سودهای سرسام‌آور مالیات بگیریم”. در غرفهٔ “فرانسهٔ نافرمان” (اف آی)، در برابر جمعیتی انبوه، نمایندگان برجستهٔ حزب کمونیست فرانسه، “فرانسهٔ نافرمان”، حزب سوسیالیست، و سبزها، خواستار وضع مالیات‌های تصاعدی بر شرکت‌های چندملیتی شدند. نمایندهٔ “فرانسهٔ نافرمان” مالیات گرفتن از این شرکت‌های را “مسئلهٔ عدالت اجتماعی” دانست. الیویه فور، رهبر حزب سوسیالیست، پیشنهاد برگزاری همه‌پرسی و کارزار متحد چپ و سبزها را مطرح کرد و گفت: “شرکت‌های چندملیتی در سال ۲۰۲۱ نزدیک به ۱۷۴ میلیارد یورو سود برده‌اند. ما به مشارکت منصفانهٔ آنهایی که بیشترین آلودگی را ایجاد کرده‌اند نیاز داریم.”
آیا چپ برای تسخیر قدرت آماده است؟
روز شنبه ۱۹ شهریور، میزگرد “اتحاد چپ و سبزها” به گردانندگی اورلین سوشر، سردبیر سیاسی نشریهٔ اومانیته، و با شرکت فابین روسل، دبیر اول حزب کمونیست فرانسه، ماتیلد پانو، از رهبران و نمایندهٔ سازمان “فرانسهٔ نافرمان” در پارلمان فرانسه، الیویه فور، رهبر حزب سوسیالیست فرانسه، ژولین بایو، از رهبران سبزها برگزار شد. مناظرهٔ شخصیت‌های اصلی “اتحاد چپ” که به دنبال اعلام نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری در ماه ژوئن سرانجام امکان‌پذیر شد، دربارهٔ آینده این ائتلاف بود. همه بر همکاری در پارلمان و بسیج مردمی در خیابان‌ها تأکید داشتند.
جشنوارهٔ امسال اومانیته اولین جشنواره پس از انتخابات بهار در فرانسه بود که موجب تغییرهای اساسی در صحنهٔ سیاست آن کشور شد. شورای ملی حزب کمونیست فرانسه دربارهٔ نتایج دور اول انتخابات ریاست‌جمهوری امسال فرانسه نوشت: “نگاهی دقیق به نظرسنجی‌های چند هفته قبل از دور اول انتخابات به‌وضوح نشان داد که در دوره‌ای طولانی، ژان لوک ملانشون و فابین روسل پیوسته همراه با هم جلو می‌رفتند و مجموع آرای چپ را به تقریباً ۳۲درصد رساندند. در همین دوره، حمایت از راست افراطی به حدی رسید که حتی حضور اریک زمور، کاندیدای دیگر راست افراطی با ۷درصد آرا، نتوانست مانع راهیابی مارین لوپن به دور دوم شود.” این وضعیت، حزب‌های چپ و سبزها را به تشکیل اتحاد چپ برای انتخابات پارلمان ترغیب کرد که سه ماه بعد، در اوایل تابستان برگزار شد. میزگرد روز شنبه در جشنوارهٔ اومانیته اولین همایش و گفت‌وگوی “اتحاد چپ و سبزها” جلوی مردم بود.
(بخش های از این گفتگو و میزگرد در شمارۀ آیندۀ ”نامه مردم“ منتشر خواهد شد)
به نقل از «نامۀ مردم»، شمارۀ ۱۱۶۵، ۴ مهر ۱۴۰۱
