کنگره بیستم حزب کمونیست چین – بسترسازی برای رسیدن به سده‌ی دوم سالگرد
گزارش مصوبه کنگره بیستم حزب کمونیست چین اعلامیهٔ سیاسی و برنامهٔ عمل حزب است تا کشور را در رساندن به موفقیت‌هایی نو برای سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی رهبری کند. قطع‌نامه‌ای که در کنگره به‌تصویب رسید، این گزارش را “سند مارکسیستی هدایت‌گر” نامید.
برای آماده‌سازی گزارش پیش از کنگره، روش‌های دمکراتیک پردامنه‌ای به‌کار گرفته شد. در بهمن‌ماه ۱۴۰۰، کمیته مرکزی حزب کمونیست چین تصمیم گرفت به‌طور گسترده پیشنهادها و اندیشه‌های اعضای حزب و نیز شخصیت‌های سرشناس غیرحزبی را درباره موضوع‌ها و استدلال‌های گزارش گردآوری کند. نخست، نشست کمیته تدوین پیش‌نویس گزارش به ریاست شی جین‌پینگ در ماه فوریه/بهمن-اسفندماه برگزار شد. در این نشست ۵۴ کانون علمی و پژوهشی با نظارت کمیته مرکزی حزب کمونیست چین به بررسی و ارزیابی ۲۶ وظیفه کلیدی پرداختند و ۸۰ گزارش پژوهشی را تهیه کردند. به‌این‌ترتیب کارپایه پیش‌نویس گزارش در کنگره شکل‌بندی شد.
برای نخستین‌بار، حزب از راه زیرساخت‌های رایانه‌ای آنلاین به‌گردآوری پیشنهادهای درون و برون از حزب پرداخت. بیش از ۸/۵۴ میلیون پیشنهاد اصلاحی و نگرشی در بازهٔ زمانی‌ای معین شده از ۲۶ فروردین‌ماه تا ۲۶ اردیبهشت‌ماه به صورت آنلاین دریافت شد. ۱۴۳۵ پیشنهاد برای بازنگری پیش‌نویس گزارش از سوی واحدهای محلی ارسال شده بود. بیش از ۴۷۰۰ نفر دیدگاه‌های خود را ارائه دادند و پس از آن کمیته مرکزی در ۱۷ مهرماه تشکیل جلسه داد و پیش‌نویسی را که پیش از کنگره بیستم ارائه شده بود نهایی کرد. پس از بررسی اصلاحات پیشنهادی نمایندگان و بحث‌ها در کنگره، گزارش به‌اتفاق آرا به‌تصویب رسید.
عنوان این گزارش “پرچم شکوه‌مند سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی را برافراشته نگه دارید و در وحدت برای ساختن کشور سوسیالیستی‌ای از هر جهت نوساز تلاش ورزید” بود. پاره‌ای از نکته‌هایی مهم که در گزارش به‌بحث گذاشته شدند بر این پایه‌‌اند: ۱. چالش‌های اقتصادی و سیاسی‌ای که کشور تا کنون با آن روبرو بود و اینکه حزب چگونه توانست کشور را از میان این چالش‌ها راهبری کند؛ ۲. بازنمودن معنای هدف از سالگرد سده دوم و تعیین مسیر دستیابی به آن؛ ۳. شرایط درونی حزب و چگونگی چیرگی بر کاستی‌ها و تقویت بیشتر آن.
شی جین‌پینگ با بحث در مورد شرایط جهانی و تلاش‌های آمریکا برای “مهار، باج‌گیری، به‌کنار راندن و اعمال فشار حداکثری” بر چین، تعهد کرد که چین در برابر فشار یا هراس‌آفرینی هرگز سر فرود نخواهد آورد: “ما نشان داده‌ایم که از روحیه‌ای پیکارجو و عزمی راسخ برخورداریم و هرگز تسلیم روش‌های زورگویانه نمی‌شویم.”
این گزارش که پنج سال گذشته کشور را بررسی کرد این سال‌ها را پرحادثه نامید و خاطرنشان کرد که حزب کمونیست چین در پیشبرد “طرح درهم‌تنیده پنج گستره” به‌منظور گستراندن پیشرفتی هماهنگ در عرصه‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، و زیست‌محیطی به موفقیت دست یافت. همچنین اعلام کرد حزب می‌تواند “دموکراسی مردمی را در تمام مرحله‌ها گسترش دهد، فرهنگ سوسیالیستی پیشرفته را توسعه دهد، و رفاه عمومی را بهبود بخشد”. در این دوره بود که به نخستین هدف حزب کمونیست چین در دو سده موجودیت آن یعنی از میان برداشتن فقر مطلق و پیشرفت به‌سوی برپایی جامعه‌ای به‌نسبت مرفه در چین تا سال ۲۰۲۱ / ۱۴۰۰(مصادف با صدمین سالگرد بنیانگذاری حزب کمونیست چین) دست یافت. اکنون حزب کشور را به‌سوی دستیابی به دومین هدف صد ساله اول خود هدایت می‌کند. این هدف در برپایی جامعه‌ای توسعه یافته و هماهنگ سوسیالیستی در چین تا سال ۲۰۴۹/ ۱۴۲۸ (مقارن صدمین سالگرد تأسیس جمهوری خلق چین) گنجانده شده است.
در این گزارش گفته می‌شود در دهه گذشته برای “تولید ناخالص داخلی چین از ۵۴ تریلیون یوان به ۱۱۴ تریلیون یوان افزایش یافته است” که ۱۸/۵ درصد از اقتصاد جهان را تشکیل می‌دهد و ۷/۲ درصد نسبت به دوره پیشین افزایش داشته است. تولید ناخالص داخلی سرانه چین از ۳۹/۸۰۰ یوان به ۸۱ هزار یوان رسیده است. این کشور از نظر تولید دانه‌های غذایی در رتبه نخست جهان قرار دارد و امنیت غذایی و انرژی را برای بیش از ۱/۴ میلیارد جمعیت خود تضمین کرده است. بزرگ‌ترین تولید کننده صنعتی و همچنین بیشترین ذخیره‌های ارز خارجی در جهان را دارد. در این دوره، چین بزرگ‌ترین شبکه‌های راه‌آهن پُرسرعت و بزرگ‌راه‌های جهان را ساخته و دستاوردهایی بزرگ در ساخت فرودگاه‌ها، بندرها، حفاظت و پالایش آب، تولید سوخت، دانش اطلاعات و زیرساخت‌های دیگر داشته است. این کشور به شریک تجاری‌ای اصلی برای بیش از ۱۴۰ کشور و منطقه تبدیل شده است و در کل حجم تجارت کالا در جهان پیشتاز است. چین همچنان مقصد اصلی سرمایه‌گذاری جهانی و برون‌سپاری کشورهای دیگر در سرمایه‌گذاری خارجی است.
برای بالندگی در زمنیه خوداتکایی در دانش و فناوری، بودجه چین برای پژوهش و توسعه از یک تریلیون یوان به ۲/۸ تریلیون یوان افزایش یافت که دومین رتبه در جهان است.
اولویت چین برای رشد اقتصادی به‌هزینه توسعه انسانی نیست. در این گزارش آمده است که امید به زندگی در چین به ۷۸/۲ سال رسیده است، درآمد سرانه سالانه یکبار مصرف از ۱۶/۵۰۰ یوان به ۳۵/۱۰۰ یوان رسیده و هر سال بیش از ۱۳ میلیون شغل شهری به طور میانگین در طول ۱۰ سال گذشته ایجاد شده است. چین هم‌اکنون بزرگ‌ترین نظام‌های آموزشی، تأمین اجتماعی، و مراقبت‌های بهداشتی در جهان را دارد. “این دستاوردها به ما اجازه داده است تا در دسترسی به آموزش در سطح جهانی گام‌هایی تاریخی برداریم، ۱/۰۴ میلیارد نفر را زیر پوشش بیمه پایه سالمندی قرار دهیم و بیمه درمانی پایه را برای ۹۵ درصد جمعیت تضمین کنیم. بیش از ۴۲ میلیون واحد مسکونی در منطقه‌های شهری و بیش از ۲۴ میلیون خانه روستایی فرسوده بازسازی شده است که نشان دهنده بهبود چشمگیر در وضعیت مسکن در مناطق شهری و روستایی است. شمار کاربران اینترنت به ۱/۰۳ میلیارد نفر رسیده است.
با این‌حال، این گزارش همچنین می‌گوید که همه چیز خشنود کننده و بی‌نقص نیست. “نبودن موازنه و نارسایی در توسعه همچنان معضلی عمده است. تنگناهای زیادی وجود دارند که از رشدیافتگی با کیفیت بالا جلوگیری می‌کنند و چین هنوز در سپهر نوآوری علمی و فناوری توانایی لازم را ندارد.
در این گزارش گفته می‌شود “از امروز” وظیفه اصلی حزب کمونیست چین “راهبری و هدایت مردم و همه قوم‌های ساکن چین در تلاشی هماهنگ برای تحقق هدف دوم صدمین سالگرد بنای چین برای تبدیل چین به کشور بزرگ سوسیالیستی‌ای نوساز در همه زمینه‌ها و گام برداشتن به‌سوی سرزندگی دوباره ملت چین در همه جبهه‌ها با راهکارهایی چینی خواهد بود”.
این گزارش معنای ساختن “کشور بزرگ سوسیالیستی‌ای نوساز” را چنین توضیح می‌دهد: “نوسازی چین، نوگرایی سوسیالیسمی است که با رهبری حزب کمونیست چین پی گرفته می‌شود. این شامل عناصری است که در فرایندهای نوسازی همه کشورها مشترک است، اما بیشتر با ویژگی‌هایی مشخص می‌شود که یگانه با بافت چینی است”.
این گزارش خاطرنشان می‌کند از آنجایی که این فرایند شامل نوسازی جمعیت عظیم ۱/۴ میلیارد نفری در چین است که بیشتر از مجموع جمعیت کل جهان توسعه‌یافته است تحقق چنین رسالتی پیچیده و دشوار خواهد بود. بنابراین، “پویش توسعه و روش‌های پیشرفت یگانه خواهد بود” و ازاین‌روی حزب با در نظر گرفتن “واقعیت‌های چین” با گام‌هایی موزون پیش خواهد رفت. گزارش ادامه می‌دهد که حزب در پی “هدف‌هایی خودنمایانه” یا پیروی از “قانون‌های پیش‌ساخته” نخواهد بود. ما در پیشبرد مسیر تاریخ شکیبایی پیشه خواهیم کرد و گام‌هایی ثابت و پوینده برای ادامه پیشرفت برخواهیم داشت. هدف تغییرناپذیر پویش نوسازی ما برآورده کردن آرزوهای مردم برای زندگی بهتر است. ما تلاش خواهیم کرد تا انصاف و عدالت اجتماعی را حفظ و فراگیر کنیم، رفاه را برای همه به‌ارمغان بیاوریم و از چنددستگی جلوگیری کنیم.”
این گزارش همچنین به‌صراحت تلاش‌ها را نه‌تنها در جهت پیشرفت مادی، بلکه شامل “پیشرفت فرهنگی/اخلاقی” نیز تعریف می‌کند. “فراوانی تولیدات مادی و غنی‌سازی فرهنگی/اخلاقی هدف‌های اساسی نوگرایی‌ای سوسیالیستی است.خواست‌های مادی و مصرف‌گرایی نه سوسیالیسم است و نه نشانه فقر فرهنگی. مادامی که ما برای بالندگی فرهنگ سوسیالیستی پیشرفته، پرورش آرمان‌ها و ایمان قوی و پیشبرد میراث فرهنگی چین تلاش می‌کنیم به تحکیم پایه‌های مادی به‌منظور نوسازی و بهبود شرایط مادی برای رفاه مردم ادامه خواهیم داد. بنابراین، ما وفور همه‌جانبه مادی و رفاه همه‌جانبه مردم را هم‌زمان به‌پیش خواهیم برد.”
گزارش حزب بیان می‌کند که حرکت آن برای نوسازی در “هماهنگی کامل بین انسانیت و طبیعت” خواهد بود. “انسانیت و طبیعت اجتماع زندگی را تشکیل می‌دهند. اگر بدون محدودیت از طبیعت بهره‌کشی و یا به‌آن آسیب وارد کنیم، ناگزیر با کنش تلافی‌جویانه آن روبرو خواهیم شد.
در مورد هزینه‌بردار بودن نوسازی، این گزارش به‌صراحت بیان می‌کند که هزینه‌‌های نوسازی از راه‌های صلح‌آمیز تأمین خواهند شد. چین در مسیر سپری شدهٔ جنگ‌افروزی، استعمار، و چپاول که برخی کشورها در پیش گرفته‌اند گام نخواهد گذاشت. آن مسیر وحشیانه و آلوده به‌خون، غنی‌سازی به‌بهای جان دیگران و رنج و آزار فراوان مردم کشورهای درحال رشد را باعث شد. ما سرسختانه در سمت درست تاریخ و در سمت پیشرفت بشریت خواهیم ایستاد. ما با تعهد به صلح، توسعه، همکاری و دلبستگی‌های دوسویه، برای حفظ صلح و توسعه جهانی درحالی که توسعه خود را دنبال می‌کنیم، تلاش خواهیم کرد و از طریق توسعه خویش می‌توانیم به صلح و توسعه جهانی یاری بیشتری برسانیم.
گزارش حزب خاطرنشان می‌کند که باید‌های اساسی در چشم‌انداز نوسازی چین از این قرارند: “حمایت از رهبری حزب کمونیست چین و سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی، پی‌گیری توسعه با کیفیت بالا، توسعه دموکراسی مردمی در فرایندی فراگیر، غنی‌سازی زندگی فرهنگی مردم، دستیابی به رفاه پایه برای همگان، گسترش هماهنگی و توازن بین انسانیت و طبیعت، ساختن جامعه‌ای انسانی با آینده‌ای مشترک، و پدید آوردن شکلی نو از پیشرفت انسانی.”
حزب کمونیست چین برای دست یافتن به هدف دوم سدهٔ اول بنیانگذاری جمهوری خلق چین، برنامه راهبردی‌ای دو مرحله‌ای را در دستورکار قرار داده است: مرحله نخست نوسازی سوسیالیستی از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۵ / ۱۳۹۹ تا ۱۴۱۴و مرحله دوم تحول ساختاری چین و تبدیل به کشور بزرگ سوسیالیستی‌ای نوساز، مرفه، نیرومند، دموکراتیک، پیشرفته از نظر فرهنگی، هم‌دل و هم‌صدا، و شگفت‌انگیز است که از سال ۲۰۳۵ / ۱۴۱۴ تا میانه سده میلادی کنونی ادامه خواهد داشت.
هدف‌های تعیین شده برای سال ۲۰۳۵ از این قرارند:
رسیدن به سطح تولید ناخالص داخلی سرانه هم‌تراز با کشورهای توسعه‌یافته، افزایش چشمگیر توان اقتصادی، توانمندیهای دانشی و فناورانه و توانایی پیکره ملی لازم است. چین باید با خوداستواری و توانایی در دانش و فناوری به پیشتازان کشورهای نواندیش و نوآور بپیوندد.
پدید آوردن اقتصادی نوساز؛ پی‌ریزی الگویی نو برای توسعه تا به صنعتی‌سازی در سطحی نو، یکپارچه‌سازی پردازش اطلاعات درسراسر کشور، گسترش شهرنشینی، و نوسازی در صنعت کشاورزی دست یابیم.
نوسازی نظام و ظرفیت حکومت‌مداری؛ بهسازی فرایند دموکراسی برای توده‌های مردم؛ پدید آوردن کشور، دولت، و جامعه‌ای قانون‌مدار.
تبدیل کردن چین به کشوری پیشرو در آموزش، دانش، و فناوری، مبتکر، فرهنگ والا، ورزش و سلامتی؛ و افزودن هر بیشتر به توان‌مندی‌ها در به‌کارگیری شیوه‌های مسالمت‌آمیز و همکاری‌جویانه.
تضمین شود که مردم زندگی بهتر و شادتری داشته باشند. درآمد سرانه به سطحی برسد که کمبودی در هزینه مصرف پیش نیاید. افزایش سهم درآمد شهروندان از هر گروهی از مردم در سراسر کشور؛ تضمین دسترسی عادلانه به خدمات عمومی اساسی؛ تضمین استانداردهای زندگی امروزین در منطقه‌های روستایی؛ دستیابی به ثبات اجتماعی طولانی‌مدت؛ کوشش برای پیشرفت چشم‌گیرتر و اساسی‌تر در ارتقای توسعه همه‌جانبه و رفاه همگان.
فراهم‌سازی شیوه‌ها و سبک‌های گوناگون در کار و زندگی که با محیط زیست سازگار باشند، کاهش تدریجی از نشر گازهای کربنی پس از دستیابی به مرحله بی‌نیازی به سوخت فسیلی. بهبود اساسی محیط زیست؛ در نهایت تبدیل چین به سرزمینی خوش‌منظر و با صفا.
تقویت همه‌جانبه نظام و توانمندیهای امنیت ملی؛ دستیابی به نوسازی بنیادی دفاع ملی و نیروهای مسلح. با تحقق این هدف‌ها تا سال ۲۰۳۵/ ۱۴۱۴، و سپس بر بستر این دستاوردها، حزب کمونیست چین ساختمان کشور بزرگ سوسیالیستی‌ای پیشرفته را تا سال ۲۰۴۹ / ۱۴۲۸ با تلاش خستگی‌ناپذیر به سرانجام می‌رساند. چنین رسالتی تنها با تقویت فزون‌تر حزب کمونیست چین و غلبه بر کاستی‌ها و کمبودهای این پویندگی به‌ثمر خواهد نشست.
به نقل از «نامۀ مردم»، شمارۀ ۱۱۶۹، ۳۰ آبان ۱۴۰۱
