آلودگی هوا و آسیب های آن به تندرستی مردم
به‌رغم همهٔ شعارهای دهان‌پرکن سرمایه‌داران دربارهٔ رعایت حقوق بشر و حفظ محیط زیست، برآوردن نیازهای مصرفی جامعه، نگه‌داری از اراضی کشاورزی برای امنیت غذایی، یا برگزاری کنفرانس‌هایی جنجالی در این عرصه‌ها، آشکار است که سرمایه بنابه ماهیتش برای دست‌یابی به سود هرچه بیش‌تر از هیچ جنایتی علیه بشریت و طبیعت روگردان نیست. بر اساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد، آلودگی هوای کرهٔ زمین هر ساعت ۸۰۰ نفر را به کام مرگ می‌کشد. به بیانی دیگر، در هر دقیقه ۱۳ نفر در جهان جان خود را به‌خاطر آلودگی هوا از دست می‌دهند. کارشناسان زیست‌محیطی و نیروهای اجتماعی و سیاسی مترقی و مردمی برای کاهش آلودگی هوا کارزارهایی گسترده راه انداخته‌اند تا بتوانند جلو عملکرد مخرب و آسیب‌زای شرکت‌های فراملیتی و سیاست‌های زیان‌بار حکومت‌ها را بگیرند و آن‌ها را به تغییر رفتار و عقب‌نشینی وادار کنند.
در کشور ما حکومت اسلامی بیش از چهار دهه است که اعتنایی به کیفیت مناسب هوای کشور نکرده است و آلودگی هوا، به‌ویژه در کلان‌شهرهایی مانند تهران، اصفهان، تبریز، و مشهد، به‌شدت نفس‌گیر شده و تندرستی و حیات انسان‌ها را به‌خطر انداخته است.
مطابق گزارش روزنامۀ آرمان ملی، ۲۸ آذرماه ۱۴۰۱، “حدود ۲ هفته است که پایتخت‌نشینان در حسرت تنفس هوایی [سالم] هستند… شهر تهران با گذشت ۹ ماه از سال تنها ۲ روز هوای پاک داشته است… تداوم آلودگی هوا، دست روی‌دست گذاشتن مسؤلان و اوضاع و احوال شهروندان و شرایط اورژانسی برخی از آن‌ها، نشان می‌دهد که با وجود تشدید آلودگی هوا در شهر تهران هنوز عزم راسخی برای حل این مشکل وجود ندارد.” خبرنگار روزنامۀ همدلی، ۳۰ آذرماه ۱۴۰۱، علت را سوءمدیریت مسؤلان جمهوری اسلامی می‌داند و می‌نویسد: “آلودگی هوای تهران نفس پایتخت‌نشینان را تنگ کرده است و سالانه هزاران نفر را به کام مرگ می‌کشاند، در حالی که به‌گواه کارشناسان، وضعیت اقتصادی و اجتماعی جامعه از مرز بحران هم عبور کرده است.”
هفتم آذرماه ۱۴۰۱، در گزارشی در روزنامۀ “ستاره صبح”، از قول سازمان هواشناسی کشور در بارۀ آلودگی هوا و افزایش غلظت آلاینده‌های جوّی در چهار کلان‌شهر هشدار داد و از پایداری جوّ، آلودگی هوا، سکون هوا، و افزایش غلظت آلاینده‌های جوّی در کشور، نوشت: “این وضعیت هوا از بعدازظهر روز گذشته در تهران، کرج و اراک آغاز و تا قبل از ظهر چهارشنبه در تهران، کرج، اراک و اصفهان ادامه خواهد داشت. این سازمان پیش‌بینی کرد که کاهش کیفیت هوا در حد ناسالم برای گروه‌های حساس و در صورت عدم مهار منابع آلاینده (ثابت و متحرک) در مناطق پرتردد، هوا در وضعیت ناسالم برای تمام گروه‌ها قرار خواهد گرفت.”
داریوش گل علیزاده، سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست، در بارۀ علت حل‌نشدن مسئلۀ آلودگی هوا و تداوم آن در دهه‌های اخیر می‌گوید: “اعتبارات مورد نیاز جهت اجرای راه‌کارهای لازم برای مبارزه با آلودگی هوا تخصیص داده نشده و برنامه جامعی با پیش‌بینی بودجه موردنیاز برای مقابله با این پدیده هم اجرا نشده است. به همین دلیل، برنامه‌ها اغلب به صورت قانون، آیین‌نامه یا بخشنامه رسمی تدوین شده و به‌نوعی توصیه‌نامه تبدیل شده و تأثیری در کاهش آلودگی هوای کلان‌شهرها نداشته است.”
در بسیاری مواقع، مسؤلان دولت به‌رغم تمایلی که دارند نمی‌توانند حقایق مربوط به محیط زیست را کتمان کنند و آسیب‌های زیست‌محیطی و آلودگی هوا را وارونه نشان دهند. وزارت بهداشت مطالعه‌ای در ۲۷ شهر اصلی دچار آلودگی هوا با جمعیت در مجموع حدود ۳۵ میلیون نفر انجام داده است. بر اساس این مطالعه، میزان مرگ‌ومیر ثبت‌شدهٔ منتسب به آلودگی هوا در این ۲۷ شهر در سال گذشته، بیش‌تر از بیست هزار نفر بوده است. البته در این مطالعه صرفاً مرگ‌های مرتبط با ذرات معلق کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون بررسی شده بود. اگر آلاینده‌های گازی و ذرات معلق کوچک‌تر از ۱۰ میکرون (گرد و غبار) در نظر گرفته شود، قطعاً میزان مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی هوا بیش‌تر از رقم اعلام‌شدهٔ وزارت بهداشت خواهد بود [نگاه کنید به: “ستاره صبح”، ۷ آذرماه ۱۴۰۱]. تردیدی نیست که با بهره‌گیری از توصیه‌ها و پیشنهادهای کارشناسان میهن‌دوست و تغییر و اصلاح هدف‌ها و روش‌های مدیریتی و اجرایی، می‌توان به کاهش میزان انتشار آلاینده‌ها و حل معضل آلودگی هوا در کلان‌شهرها کمک کرد. با استناد به تجربه ۴۴ سال گذشته می‌توان دید که رژیم جمهوری اسلامی در حفظ ارکان سلامت مردم ازجمله حفظ محیط زیست دغدغه‌‌ای نداشته است. کارگزاران رژیم ولایت فقیه در مناسبات فساد نهادینه در امور حتا نیت برداشتن گامی در راه رفع آلودگی‌های فضای زندگی در کشور ندارند. بر عکس، با فعالان عرصهٔ حفاظت از محیط زیست سر ستیز دارند و آنان را بازداشت و زندانی می‌کنند و یا به‌قتل می‌رسانند. نکتهٔ تأمل‌برانگیز که رژیم آن را از مردم پنهان می‌کند این است که تمام آلودگی هوای ایران طبیعی و ناشی از تغییرهای اقلیمی منطقه‌ای یا جهانی نیست، بلکه بی‌توجهی رژیم اسلامی و سودجویی سرمایه‌داران رانت‌خوار و همچنین استفاده از سوخت مازوت و اثرات مخرب ان درالودگی در این عرصه جزو عامل‌های اصلی بوده‌اند. به رغم آسیب‌های جدّی و هشداردهنده‌ای که بر محیط زیست و سلامتی افراد وارد شده است، و به‌رغم مختل‌شدن زندگی عادی شهروندان در بسیاری از شهرهای کشور به این دلیل، مسؤلان حکومت با خیره‌سری حیرت‌آوری هم‌چنان به حل جدّی انواع آلودگی‌های زیست‌محیطی بی‌اعتنا هستند. سران جمهوری اسلامی در عمل نشان داده‌اند هیچ مسؤولیتی در قبال سلامت محیط‌زیست و تندرستی شهروندان احساس نمی‌کنند.
به نقل از «نامۀ مردم»، شمارۀ ۱۱۷۲، ۱۲ دی ۱۴۰۱
