پویهٔ پیدایش سندیکاهای کارگری در ایران (بخش دوم)
پویهٔ پیدایش سندیکاهای کارگری در ایران (بخش دوم)
دوران مجدد فعالیت گسترده سندیکاها- پیدایش افکار سوسیال‌دمکراسی انقلابی که تأثیری فراوان در جنبش انقلابی ایران به‌ویژه از زمان انقلاب مشروطیت داشت، به‌رغم سرکوب‌های شدید از جانب ارتجاع داخلی و استعمار خارجی، بین آزادی‌خواهان و فعالان کارگری ریشه دوانده بود. زمانی که ارتجاع جنبش سندیکایی را نابودشده می پنداشت با پیروزی انقلاب اکتبر، نهضت سندیکایی و اتحادیه‌ای در ایران با نیرویی بیشتر سربرافراشت. بر پایه رشد نیروهای مولد و جو انقلابی در جهان که محصول پیروزی انقلاب کبیر اکتبر بود، جنبش سندیکایی و کارگری ایران در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اکتبر و بسط جنبش‌های انقلابی در داخل کشور، گسترشی چشمگیر پیدا کرد.
اجتماعیون‌عامیون [یا به‌عبارتی سوسیال‌دمکرات‌ها] علاوه بر فعالیت پرتب‌وتاب در مؤسسه‌های تولیدی، در همه انجمن‌های صنفی مانند اصناف بازار، انجمن‌های کارمندان دولت و نظایر آن حضور مؤثر داشتند و به‌سازمان‌دهی اتحادیه و سندیکا می‌پرداختند.
پژوهش‌هایی معتبر در زمینهٔ جنبش سندیکایی از سوی حزب ما انتشار یافته‌اند. رفیق عبدالحسین آگاهی پیرامون رشد جنبش سندیکایی دراین دوره تاریخی ازجمله نوشته است: “برآمده از گزارشی که نمایندهٔ کارگران ایران “سیفی” (عبدالله‌زاده)، به کنگره چهارم انترناسیونال اتحادیه های کارگری (پروفینترن) ارایه داد، چنین برمی‌آید که اتحادیه کارگران چاپخانه‌های تهران که در آستانه انقلاب مشروطیت (در سال ۱۲۸۴) تأسیس شده بود، تا این زمان به فعالیت خود ادامه می داد. اعتصاب ۱۴روزه‌ای که این اتحادیه در سال ۱۲۹۷ برای بهبود وضع کارگران، تعیین ۸ ساعت کار روزانه، حق انعقاد قرارداد جمعی مناسب با صاحب کار و غیره اعلام کرده بود، با پیروزی پایان یافت. اما این تعیین ۸ ساعت کار روزانه یک موفقیت استثنایی برای اتحادیهٔ کارگران چاپخانه… بود. از همان سال‌های ۱۲۹۷-۱۲۹۸ کارگران دیگر رشته‌های صنعتی و پیشه‌وری نیز شروع به ایجاد اتحادیه خود کردند. در پی آن نیز در بین سال‌های ۱۲۹۸ تا ۱۳۰۰، اصناف بازار و کارمندان دولت دست به تشکیل اتحادیه‌های خود زدند. اسناد موجود از فعالیت حدود ۱۰ اتحادیه (چاپخانه‌ها، خبازان، کفاشان، خیاطان، قنادها، کارمندان، تجارتخانه‌ها، کارمندان پست‌وتلگراف، و غیره) در این دوره حکایت می‌کند” [به‌نقل از: مجله دنیا، شماره سوم، سال ۱۳۵۹، صفحه ۵۳].
طی این دوران اتحادیه‌های کارگری در اصفهان، تبریز، رشت، بندر انزلی، و تهران فعالیتی گسترده داشتند. این اتحادیه‌ها نقشی ماندگار در دفاع از حقوق کارگران و کارمندان ایران به‌جا گذاشتند. به‌یاد آوریم که در آن دوران کارگران ۱۴ تا ۱۶ ساعت در روز با مزدی بسیار ناچیز مجبور به‌کار بودند. اتحادیه‌های کارگری در زمینه رساندن آگاهی طبقاتی و زمان کار کوتاه‌تر و مزد عادلانه پیکاری تحسین‌برانگیز کردند. رشد جنبش سندیکایی موجب شد در سال ۱۲۹۹ “شورای مرکزی اتحادیه‌های تهران” تشکیل شود که گامی مهم در راه یکپارچگی و وحدت سندیکایی بود.
ادامه دارد.
به نقل از ضمیمۀ کارگری «نامۀ مردم»، شمارۀ ۶۸، ۱۰ بهمن ۱۴۰۱
