به انگیزه هشتادمین سالگرد تأسیس سازمان جوانان تودۀ ایران: تاریخچه‌ای کوتاه از فعالیت‌های سازمان جوانان
نگارنده: س. سپهر
“ما حزب آینده ایم و آینده به جوانان تعلق دارد. ما حزب نوآوران هستیم و جوانان همواره با علاقه از نوآوران پیروی می کنند. ما حزب مبارزه ی فداکارانه بر ضد پوسیدگی و انحطاط هستیم، و جوانان همیشه نخستین کسانی هستند که برای چنین مبارزه ای آماده اند …. به سوی جوانان بروید.”- لنین
جوانان و دانشجویان میهن‌مان در جنبش‌های توده‌ای، عدالت طلبانه، ملی، و دمکراتیک کشور نقشی برجسته داشته‌اند و همواره در صف‌های مقدم مبارزات مردمی بوده‌اند. “سازمان جوانان حزب تودهٔ ایران” نیز از پیشگامان مبارزه سازمان‌یافته و مؤثر جوانان میهن‌مان در تاریخ مدرن کشور است.
رهبری حزب توده ایران، حزب طبقهٔ کارگر ایران، حزبی که همواره از جنبش‌های جوانان و دانشجویان پشتیبانی کرده است و در سازمان‌دهی آن‌ها نقشی تعیین کننده و تأثیر گذار داشته است، در فروردین‌ماه ۱۳۲۲ سازمان جوانان تودهٔ ایران را بنیانگذاری کرد. تشکیل سازمان جوانان تودهٔ ایران در شرایطی بود که در همسایگی ایران حاکمیت نوپای اتحاد جماهیر شوروی برقرار بود و برای اولین بار در تاریخ جهان حکومت در دست زحمتکشان قرار گرفته بود و دنیایی دیگر را به‌دور از استثمار و استعمار نوید می‌داد. در سوی دیگر کشورمان رشد فاشیسم و نفوذ افکار آن در دیکتاتوری رضا شاه را شاهد بود.
نخستین حوزه‌های سازمان جوانان با حضور هواداران جوان حزب تشکیل شد و جوانان در این جلسات این حوزه‌ها با اوضاع اجتماعی و سیاسی کشور خود و جهان آشنا می‌شدند. این جوانان که در دوران حاکمیت خفقان و استبداد رضا‌شاهی از دستگاه‌های تبلیغاتی رژیم جز شاه‌پرستی و اطاعت کورکورانه از رژیم چیزی دیگر نشنیده بودند برای اولین بار پی بردند که چگونه با فرمان‌ها و برنامه‌های سیاسی و اقتصادی ویرانگر و ضد مردمی رضاشاه منابع طبیعی کشور به‌سود امپریالیست‌ها به‌تاراج می‌روند و در کنار آن مردم و به‌خصوص زحمتکشان هرروز بیش از روز پیش در فقر دست‌وپا می‌زنند.
در روند شکل‌گیری سازمان جوانان دو حوزهٔ اولیهٔ آن پس از چند ماه به پنج حوزه افزایش یافت و در بسیاری از کارخانه‌ها، کارگاه‌ها، دانشگاه‌ها، و مدارس مهم تهران نخستین نطفه‌های سازمان جوانان بسته شد. هم‌زمان با توسعهٔ تشکیلات حزب در تهران و شهرستان‌های دیگر نیز با کمک حزب شعبه‌های سازمان جوانان تأسیس شد و با انتشار “مردم برای جوانان” این سازمان به سازمانی سراسری در کشور تبدیل شد.
در همین دوران مبارزه با ارتجاع و بقایای دیکتاتوری رضاشاه، مبارزه با نفوذ امپریالیسم آمریکا که در کنار استعمارگران انگلیس در کشور ما مسلط می‌شد، مبارزه علیه جنگ و برای صلح ازجمله مبارزاتی بود که سازمان جوانان با رهبری حزب سامان می‌داد.
وظیفه‌هایی گوناگون در برابر سازمان جوانان- به‌مثابهٔ نیروی ذخیرهٔ حزب- وجود داشت. سازمان جوانان برگرفته از برنامه‌ها و شعارهای عمومی حزب مبارزه‌اش را در راه حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور به‌پیش می‌برد که عبارت بودند از: جلوگیری از احیای رژیم دیکتاتوری، برقراری آزادی‌های دمکراتیک، و اجرای قانون اساسی، تأمین حقوق سیاسی و اجتماعی خلق‌های ایران، اصلاحات عمیق سیاسی و اقتصادی و بهبود وضع زحمتکشان کشور، انتخاب شعارها و برنامهٔ عمل ویژه برای جوانان و ایجاد تشکل برای توده جوان و تجهیز آنان برای مبارزه در راه به‌دست آوردن حقوق قانونی و انسانی‌شان.
سازمان جوانان به‌دلیل ارایه و اجرای برنامه‌هایی که بیانگر خواست‌های واقعی جوانان و دانشجویان بود، توانست در مدت زمانی کوتاه هزاران کارگر جوان، دانشجو، و دانش‌آموز را در صف‌هایش متشکل سازد و بدین‌سان اعتباری بسیار در عرصهٔ سیاسی داخل کشور و به‌زودی در عرصهٔ بین‌المللی به‌دست آورد. تاریخ کشور ما هرگز چنین سازمانی متشکل و متحد برای خواست‌های بی‌درنگ جوانان میهن و تلاش در راه دستیابی به آن‌ها به‌خود ندیده بود. جوانان توده‌ای در جریان مبارزات حق‌طلبانهٔ کارگران و زحمتکشان آذربایجان و کردستان در سال ۱۳۲۴ که برای دفاع از حقوق قانونی ملی، اجتماعی، و فرهنگی‌شان قیام کرده بودند، با فراخوان‌‌های خود در سراسر کشور از همهٔ جوانان خواستند تا به‌دفاع از نهضت‌های آنان برخیزند. پس از سرکوب جنایت‌آمیز و خائنانهٔ نهضت‌های آذربایجان و کُردستان به‌فرمان شاه و ارتش و با پشتیبانی امپریالیست‌های آمریکایی و فئودال‌های فراری، جوانان توده‌ای با جدیت و تلاش بی‌وقفه به کمک زندانی‌ها و تبعیدی‌های مبارزان این خلق‌ها شتافتند.
دربارهٔ شرایط پس از سرکوب، خبرنگار “رزم“، ارگان مرکزی سازمان جوانان که از اردوگاه اسیران آذربایجانی در نزدیکی‌های خرم‌آباد دیدار کرده بود، نوشت: “زندانیان را برده‌اند ولی گورهایی که باقی مانده و سیم‌های خاردار، از رنج بازداشت شدگان حکایت می کند.”
در پایان سال ۱۳۲۶ نخستین کنگره سازمان جوانان تشکیل شد. در شرایط بحرانی آن زمان، بر اثر سیاست‌های استبدادی رژیم پهلوی و در زمان نخست‌وزیری قوام، ورزای توده‌ای و وزیر دادگستری از حزب ایران، کابینه را ترک کردند و سازمانهای جوانان در بیشتر شهرستان‌ها وادار به فعالیت مخفی شدند.
پس از حادثه ترور محمدرضاشاه در ۱۵ بهمنماه ۱۳۲۷ و در سالگرد تأسیس دانشگاه تهران، رژیم شاه که مترصد فرصتی مناسب برای جلوگیری از فعالیت‌های حزب تودهٔ ایران بود و تلاش داشت تا به هر قیمتی که شده از رشد نفوذ برنامه‌های آن در افکار عمومی و به‌ویژه در میان کارگران و زحمتکشان جلوگیری کند، این فرصت را غنیمت شمرد و حزب تودهٔ ایران و به همراه آن سازمان جوانان تودهٔ ایران را غیرقانونی اعلام کرد. رژیم استبدادی و دست نشاندهٔ پهلوی که امید داشت با غیرقانونی خواندن حزب تودهٔ ایران و سازمان جوانان تودهٔ ایران آن‌ها را از صحنهٔ مبارزه خارج کند با نتایجی ناامید کننده روبرو شد. حزب و سازمان‌هایش وارد دوران مخفی شدند به‌زودی این فعالیت‌های‌شان ادامه و حتا توسعه یافتند. سازمان جوانان در شرایط مخفی و “غیرقانونی” بودن توانست ارگان مخفی خود به‌نام “حقیقت پیروز خواهد شد” را به‌صورت زیرزمینی چاپ و منتشر کند. یک سال پس از این توطئه رژیم نیز روزنامهٔ “رزم“، ارگان سازمان جوانان، به‌طور مخفیانه چاپ و منتشر شد.
سازمان جوانان که به ایدئولوژی مارکسیسم‌لنینیسم همچون حزب تودهٔ ایران مجهز بود، از طریق برنامه‌های گوناگون تبلیغاتی و تعلیماتی، چاپ کتاب و انتشار نشریه‌هایی ویژهٔ جوانان و دانشجویان و تشکیل کلاس‌هایی آموزشی، توانست اصول مارکسیسم‌لنینیسم را در مقیاسی وسیع بین جوانان و دانشجویان اشاعه دهد و آنان را با مقولات آن آشنا کند. هدف از این برنامه‌ها مجهز کردن جوانان به اصول سوسیالیسم علمی، پرورش معنوی آنان برای دستیابی به روحیه انقلابی، میهن‌پرستی، و انترناسیونالیسم پرولتری بود. بالا بردن سطح معلومات و اطلاعات جوانان و دانش سیاسی آنان در راستای شناخت بهتر از شرایط میهن خود در زمینه‌های بغرنج سیاسی و اقتصادی هدف این آموزش‌ها بود. سازمان جوانان همچنین با اجرای برنامه‌هایی تلاش می‌کرد جوانان کشور را با زندگی جوانان در سایر کشورها و به‌ویژه با زندگی جوانان اتحاد شوروی و دیگر کشورهای سوسیالیستی آشنا کند.
در این دوره سازمان جوانان با بهره گرفتن از تجربه‌های چند ساله خود، درایت و پختگی بیشتری را در مبارزات از خود نشان داد که ازجملهٔ آن‌ها تشکیل کمیته‌های وحدت عمل با سازمان‌ها، عناصر مترقی، و گروه‌های مختلف وابسته به جبههٔ ملی در مدارس و دانشگاه‌ها بود که از موفقیت‌های این دوره از فعالیت‌های سازمان جوانان بود.
با گسترش جنبش ضد امپریالیستی در میهن‌مان علیه شرکت استعماری نفت جنوب، سازمان جوانان تودهٔ ایران در بسیج و حرکت جوانان و دانشجویان به مبارزه علیه امپریالیسم انگلستان نقشی عمده داشت و عدهٔ زیادی از دانشجویان به‌سبب پیگیری این مبارزه و انجام تظاهرات اعتراضی دستگیر می‌شدند. روزنامه “خورشید صلح برای دانشجویان” در سرمقاله‌ای دربارهٔ یورش رژیم در سرکوب این تظاهرات به دانشگاه‌ها و دانشجویان، در روز ۴ بهمنماه ۱۳۲۹نوشت: “توقیف دانشجویان، تعرض به مصونیت و احترام به دانشگاه است.”
دانش‌آموزان تهران نیز با کمک توده‌ای‌های جوان موفق شدند در سال ۱۳۳۰ “سازمان دانش‌آموزان ایران” را تأسیس کنند و روزنامه “دانش آموز” را نیز به‌عنوان ارگان سراسری این سازمان انتشار دادند.
تشکیل سازمان دانشجویان دانشگاه تهران که در اردیبهشت‌ماه ۱۳۲۹ با حضور نمایندگان دانشکده‌های مختلف و در مراسمی با شکوه تشکیل شد از دستاوردهای بزرگ فعالیت سازمان جوانان تودهٔ ایران بود. این سازمان پس از تشکیل به عضویت اتحادیهٔ بین‌المللی دانشجویان پذیرفته شد و بلافاصله به‌عضویت هیئت اجرایی و سپس به‌عضویت هیئت دبیران این اتحادیه درآمد. نمایندهٔ دانشگاه تهران سال‌ها از اعضای کادر رهبری این سازمان بین‌المللی بود.
از دستاوردهای دیگر سازمان ، مبارزه در راه دستمزد برای کارگران جوان بود که نتیجه آن تصویب قانون مزد مساوی برای کارگران جوان و غیرقانونی کردن به‌کار گماشتن جوانان زیر ۱۶ سال و برقراری تحصیلات اجباری برای جوانان در آن سال‌ها بود. همچنین حضور فعال و گستردهٔ دختران جوان در سازمان جوانان تودهٔ ایران، با در نظر گرفتن شرایط اجتماعی و مشکلات فرهنگی و سیاسی‌ای که در برابر آنان قرار داشت، در اعتلای فکری و افزایش دانش سیاسی زنان ایران نقشی ارزنده داشت و ثمرهٔ آن شرکت روزافزون زنان در عرصه‌های گوناگون کار و زندگی اجتماعی و سیاسی ایران بود. همچنین فعالیت دختران جوان در سازمان‌هایی چون “جمعیت آزادی زنان” و “سازمان دمکراتیک زنان” و مبارزهٔ خستگی‌ناپذیر آنان در راه تحقق شعارهای این سازمان‌ها به‌رغم تمامی مشکلاتی که در پیش رو داشتند، ستودنی و فراموش‌نشدنی است. آنان با تحمل انواع محرومیت‌ها و سختی‌ها، به مبارزه شکوهمند خود ادامه دادند و نقشی پیشگام را در مبارزه‌های عدالت‌جویانهٔ زنان میهن‌مان داشتند.
یکی دیگر از درخشان‌ترین صفحه‌های تاریخ سازمان جوانان، فعالیت‌هایش در راه صلح بود. سازمان جوانان از طریق تشکیل جلسات، نمایش‌هایی با مضمون ارج گذاشتن به امر صلح در شهرها، روستاها، کارخانه‌ها، مدارس، دانشگاه ها، و جزاین‌ها، هرروز عده‌ای تازه از جوانان را به‌مبارزه در راه صلح و علیه جنگ‌طلبان جلب می‌کرد، توطئه‌های امپریالیستی را افشا و از نهضت‌های آزادی‌بخش ملی و ملل مستعمره و نیمه مستعمره دفاع و با آن‌ها ابراز همبستگی می‌کرد.
علاوه بر این‌ها، برگزاری هفته جهانی جوانان، روز بین‌المللی جوانان، روز بین‌المللی دانشجویان، فستیوال‌های جهانی جوانان از دیگر عرصه‌های شورانگیز فعالیت‌های سازمان جوانان در راه صلح بود.
فعالیت‌های پرثمر سازمان جوانان و شرکت فعال اعضای آن در جمعیت مبارزه با بیسوادی در کارخانه‌ها، روستاها، منازل، و انجمن‌ها و تدریس در آن‌ها، به مبارزه با بیسوادی و بالا بردن سطح آگاهی و معلومات هرچه بیشتر بیسوادها خدمت بسیار کردند.
با وجود رشد وگسترش سازمان جوانان چه از نظر کمی و چه از نظر کیفی تا سال ۱۳۳۰، هنوز لایه‌هایی وسیع از جوانان، خارج از مبارزه تشکیلاتی بودند. علت عدم نفوذ بیشتر و گسترده‌تر در میان جوانان، شرایط فعالیت مخفی تحمیل شده از سوی رژیم به سازمان جوانان بود که محدودیت‌هایی بسیار با خود به‌همراه داشت. بر همین اساس لزوم تشکیل سازمانی توده‌ای برای جوانان بیش از پیش احساس می‌شد. در راستای همین هدف، “کانون جوانان دمکرات” در سال ۱۳۳۰ تأسیس شد. این کانون به‌زودی به یکی از قوی‌ترین و وسیع‌ترین سازمانهای جوانان تبدیل شد. همچنین در این زمره سازمان دانشجویان تهران (توسو) بود که صفحه‌هایی درخشان در کارنامهٔ جنبش دانشجویان میهن ما را رقم زد. در تشکیل این سازمان و مبارزات آن، نقش حزب توده ایران و دانشجویان توده‌ای عظیم و تعیین کننده بود.
با کودتای امپریالیستی و جنایتکارانه ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ که در پی آن رژیم پهلوی با خشونت تمام مبارزان ضد استبداد و سازمانهای مترقی و ملی را قلع‌وقمع کرد و به جنایت‌هایی بی‌شمار دست زد، دانشجویان دانشگاه تهران با تظاهرات ضد آمریکایی و ضد استبدادی ۱۶ آذرماه ۱۳۳۲ (تقریباً سه ماه و نیم پس از کودتا) داغ ننگی نازدودنی بر پیشانی رژیم کودتایی شاه و حامیان امپریالیستش زدند. در این تظاهرات، جنایتکاران ارتش پهلوی، سه تن از دانشجویان، مصطفی بزرگ‌نیا و مهدی شریعت‌رضوی از حزب تودهٔ ایران و احمد قندچی از هواداران جبهه ملی ایران را با رگبار گلوله‌های‌شان کشتند. این روز در تاریخ جنبش دانشجویی ماندگار شد و از آن زمان تا به امروز الهامبخش مبارزات دانشجویان شده است.
به‌رغم شرایط ویژه پس از کودتای ۲۸ مرداد و با وجود جو ترور و اختناق، اعضای سازمان جوانان توده به فعالیت‌شان در زمینه‌های گوناگون ادامه دادند که ازجمله عبارتند از: تظاهرات ۱۶ مهرماه ۱۳۳۲ در همبستگی با اعتصاب بازار به‌دلیل اعمال ضد آزادی حکومت، تظاهرات و اعتصاب‌های متعدد در سال‌های ۱۳۳۲ و ۱۳۳۳ برای جلوگیری از اخراج دانشجویان و دانش‌آموزان و دفاع از حقوق آنان، تشکیل کمیته‌های وحدت عمل برای انتخابات دورهٔ هیجدهم مجلس، اعتصاب ۱۶ آذرماه ۱۳۳۳ دانشگاه تهران، دفاع از اعتصاب مردادماه کارگران آبادان در سال ۱۳۳۴، و جز این‌ها.
در مقابله با این فعالیت‌های دانشجویان، ارتجاع سعی کرد با توسل به انواع شیوه‌های غیرانسانی و جنایت‌آمیز، برگزاری محاکمه‌های فرمایشی، زندان، شکنجه، کشتار و اخراج از کار و دانشگاه، با مبارزات جوانان میهن‌پرست به تقابل بپردازد و آنان را به‌زانو درآورد.
چنین شرایطی به‌ویژه پس از کشف سازمان افسری حزب تودهٔ ایران زمینه‌های فعالیت برای جوانان و دانشجویان را بیش از گذشته دشوار ساخت. پلیس که زیر نظر مستشاران آمریکایی آموزش‌های لازم را برای شکنجه دیده بود، مبارزان جوان را در شکنجه‌گاه‌ها تا حد مرگ شکنجه می‌کرد. با دستگیری هر رفیق ، تماس‌ها قطع می‌شدند و کارها نیمه‌تمام می‌مانند. در این دوران سلطهٔ وحشت پلیس شاه، جوانان بسیاری به‌خاطر حفظ اسرار سازمان‌شان در زیر شکنجه‌های قرون‌وسطایی رژیم سلطنتی جان باختند، در کوچه‌ها و خیابان‌ها با گلوله‌های نظامیان و مزدوران رژیم پهلوی در خون خویش غلتیدند، بااین‌همه به حزب‌شان و آرمان‌های آن وفادار ماندند. آنان جوانانی بودند شجاع، پرغرور، و سرشار از تفکر پیشرو و مالامال از عشق به زندگی شایسته و انسانیت، جوانانی قهرمان از سنخ وارتان سالاخانیان، محمود کوچک شوشتری، جهانگیر باغدانیان، حسین حریری، آرامائیس، علی بلندی، محمدتقی محبت‌خواه، هرمز نیکخواه، سبزعلی محمدپور، هوشنگ پوررضوانی، قازار سرکیسیان، و بسیاری دیگر جان‌باختگان گمنام.
زمینهٔ فعالیت سازمان جوانان فقط به مسایل داخلی محدود نبود. جوانان عضو سازمان در عرصهٔ مسائل و رویدادهای بین‌المللی نیز فعال بودند و جایی نمایان در تاریخ فعالیت‌های این سازمان داشتند. این فعالیت‌ها مبارزه علیه فاشیسم، امپریالیسم، و نیروهای استعمارگر، همبستگی و همدردی با مبارزات جوانان سایر کشورها علیه استعمار در کشورهای مستعمره و نیمه مستعمره، به‌ویژه کشورهای همسایه ایران، ابراز همبستگی و اقدام به همکاری با مبارزات جوانان سراسر جهان در راه صلح پایدار و دوستی انترناسیونالیستی را دربر داشت.
سازمان جوانان یکی از پایه‌گذاران “فدراسیون جهانی جوانان دمکرات” است که در سال ۱۳۲۴ (۱۹۴۵) پایه‌گذاری شد و از همان آغاز یکی از اعضای فعال آن بود. سازمان جوانان با داشتن نماینده در شورای عمومی و سپس دبیرخانه آن، نقشی عمده در پیشبرد هدف‌های این مجمع بزرگ جهانی داشت.
سازمان جوانان در تمام فستیوال‌هایی که از طرف فدراسیون تدارک دیده شده بود شرکت می‌کرد و نمایندگانش با سخنرانی‌ها، پخش اعلامیه‌ها و نشست‌های گوناگون با فعالان جوان سایر کشورها ، وضعیت ایران را از نظر سیاسی و اجتماعی و مسایل و مشکلات ویژه جوانان را برای آنان تشریح می‌کردند. این فعالیت ها حتی در خلال دو سال پس از کودتای ۲۸ مرداد نیز ادامه داشت. ولی فعالیت‌هایش در ایران به‌دلیل استیلای جو ترور و اختناق از سوی حاکمان کودتایی بر کشور پس از کودتای ۲۸ مرداد به‌تدریج محدود شد ولی با این حال هیچ‌گاه متوقف نگردید.
“اتحادیهٔ بین‌المللی دانشجویان” که در سال ۱۳۲۵ پایه گذاری شد عرصه‌ای جدید برای فعالیت‌های بین‌المللی سازمان جوانان گشود. با عضویت “اتحادیه دانشجویان دانشگاه تهران” در “اتحادیه بین‌المللی دانشجویان ” سازمان جوانان امکان استفاده از این تریبون بین‌المللی را به‌دست آورد. استفاده از این اتحادیه بین‌المللی از طریق اعضای سازمان جوانان که در ” اتحادیه دانشجویان دانشگاه تهران” عضویت داشتند و یا در رهبری آن بودند، میسر شد. سازمان جوانان توده ایران به دانشجویانی که برای تحصیل به خارج از کشور می رفتند توجهی فراوان داشت و تلاش می‌کرد تا در فرانسه، آلمان فدرال، و سایر کشورهای دیگر، با آنان تماس گرفته و با ارسال نشریه‌ها و ارایه رهنمودهای لازم ، آنان را متشکل سازد.
در همین راستا نیز فستیوال‌های جهانی جوانان و دانشجویان یکی از مهم‌ترین امکاناتی بود که در آن دانشجویان خارج از کشور این فرصت را می‌یافتند تا با جوانان داخل کشور که به این فستیوال‌ها می‌آمدند تماس بگیرند و با تبادل نظر و فکر برنامه‌هایی مشترک را طرح یا در این فستیوال‌ها برگزار کنند.
در سال ۱۳۳۹ دانشجویان ایرانی خارج از کشور موفق شدند کنفدراسیون دانشجویان ایرانی در اروپا را ایجاد کنند. حزب تودهٔ ایران در خارج از کشور در تشکیل سازمانهای صنفی در کشورهای مختلف اروپا و متحد کردن آن‌ها در “کنفدراسیون جهانی محصلین و دانشجویان ایرانی” سهمی مهم، اساسی، و گاه قطعی داشته است.
دانشجویان ایرانی عضو کنفدراسیون با فعالیت‌های خود موفق شدند وضعیت خفقان‌آور و پلیسی کشور را در جهان منعکس کرده و با برنامه‌هایی مشترک آزادی زندانیان سیاسی را خواستار شوند و علیه حکم‌های اعدام صادر شده برای فعالان سیاسی در ایران در جهت روشنگری و اطلاع رسانی و جلب نظر افکار عمومی کشورهای دیگر کارزارهایی به‌راه اندازند و از جان آنان دفاع کنند. دفاع مشترک همه دانشجویان عضو کنفدراسیون صرف‌نظر از وابستگی‌های سیاسی‌شان، کمک کرد تا رژیم شاه احکام اعدام رفقا پرویز حکمت‌جو (که بعدها در زیر شکنجه جلادان رژیم شاه جان باخت) و علی خاوری از اعضای حزب تودهٔ ایران و کاظم بجنوردی عضو حزب ملل اسلامی اجرا نشود و جان آنان نجات یابد. این یکی از نمونه‌های روشن و برجستهٔ ثمرهٔ وحدت عمل نیروهای مختلف اپوزیسیون و در سمت یک هدف واحد است.
نگاهی کوتاه به برخی فعالیت‌های سازمان جوانان تودهٔ ایران و سازمانهای وابسته به آن در طول هشتاد سال تاریخ پرافتخارش حرکت‌های شگرف و بی‌بدیل این سازمان در مسیر مبارزات عدالت‌جویانه مردم میهن‌مان را نشان می‌دهد:
۱۳۲۲. تأسیس سازمان جوانان حزب تودهٔ ایران و انتشار نشریه‌های “مردم برای جوانان” و “رزم”- ارگان مرکزی سازمان جوانان توده.
۱۳۲۳. تأسیس نخستین اتحادیه‌های دانشجویی (پزشکی، داروسازی، دندان زشکی، و مامایی) دانشگاه تهران.
۱۳۲۴. پایه‌گذاری فدراسیون بین‌المللی جوانان دمکرات و انتخاب سازمان جوانان توده به‌عضویت هیئت اجرائیهٔ آن.
۱۳۲۵. تلاش گسترده و فعال جوانان توده‌ای در دفاع از حکومت‌های ملی و خودمختار آذربایجان و کُردستان.
۱۳۲۶. برپایی اولین کنگرهٔ سازمان جوانان تودهٔ ایران و تصویب اساسنامهٔ آن.
۱۳۲۷. انتشار ارگان مخفی سازمان جوانان به‌نام “حقیقت” پس از غیرقانونی کردن فعالیت علنی آن از سوی رژیم پهلوی.
۱۳۲۸. انتشار هفته‌نامهٔ مخفی “رزم” و روزنامهٔ علنی “آیندگان” برای جوانان [که در ابتدای انتشار برای رژیم شناخته شده نبود]،
شرکت سازمان جوانان در فستیوال جهانی جوانان و دانشجویان در بوداپست پایتخت مجارستان.
۱۳۲۹. تشکیل سازمان دانشجویان دانشگاه تهران و انتشار نشریات “خورشید صلح برای دانشجو”، ” دانشجو” ( ارگان سازمان دانشجویان) و “نامهٔ دانشجو” ( برای دانشجویان خارج از کشور)، تشکیل سازمان دانش‌آموزان تهران.
۱۳۳۰. تأسیس “کانون جوانان دمکرات ایران” و انتشار نشریهٔ “جوانان دمکرات” در مقام ارگان این کانون، برپایی فستیوال ملی جوانان و دانشجویان در تهران، شرکت سازمان جوانان در فستیوال جهانی جوانان و دانشجویان در برلین، تأسیس سازمان دانش‌آموزان ایران و انتشار ارگان سراسری آن به‌نام “دانش آموز”.
۱۳۳۱. جمع‌آوری ۶۰۰ هزار امضا در زیر پیام “شورای جهانی صلح”، سازمان‌دهی حضور گستردهٔ جوانان در رویداد تاریخی سی تیر سال ۱۳۳۱، شرکت گسترده، فعال، و چشمگیر جوانان توده‌ای در جنبش ملی شدن نفت در تمام طول دوران مبارزهٔ این نهضت ملی.
۱۳۳۲. کودتای آمریکایی ۲۸ مرداد و سرکوب، دستگیری، شکنجه هزاران تن از اعضای حزب و سازمان جوانان توده ایران، رویداد تاریخی شانزده آذر و جان باختن مصطفی بزرگ نیا (عضو رهبری سازمان جوانان)، مهدی شریعت‌رضوی (عضو سازمان جوانان) و احمد قندچی (عضو جبههٔ ملی) در مبارزهٔ دانشجویان در دانشگاه تهران در اعتراض به سفر ریچارد نیکسون معاون رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده آمریکا و نام‌گذاری این روز تاریخی به‌نام روز دانشجو. شرکت سازمان جوانان تودهٔ ایران در فستیوال جهانی جوانان و دانشجویان در بخارست پایتخت رومانی.
۱۳۳۳. شرکت سازمان جوانان تودهٔ ایران در دیدار جوانان روستایی سراسر جهان در اتریش.
۱۳۳۴. شرکت سازمان جوانان تودهٔ ایران در فستیوال جهانی جوانان و دانشجویان در ورشو پایتخت لهستان.
۱۳۳۶. شرکت سازمان جوانان تودهٔ ایران در فستیوال جهانی جوانان و دانشجویان در مسکو پایتخت اتحاد شوروی.
۱۳۳۹. تأسیس کنفدراسیون محصلین و دانشجویان ایرانی در اروپا.
۱۳۴۴. اعتصاب غذای دانشجویان ایرانی مقیم خارج به‌مناسبت صدور احکام محکومیت ۱۴ نفر متهمان به ترور شاه.
۱۳۴۵. اعتصاب غذای دانشجویان ایرانی مقیم آلمان غربی در اعتراض به صدور احکام اعدام پرویز حکمت‌جو، علی خاوری، و محمدکاظم بجنوردی.
۱۳۵۰. انتشار نشریهٔ “پیکار” از سوی حزب تودهٔ ایران برای دانشجویان.
۱۳۵۴. تأسیس “سازمان جوانان و دانشجویان دمکرات ایران” و انتشار “آرمان” نشریه دبیرخانه خارجی آن، انتخاب سازمان جوانان و دانشجویان دمکرات ایران به عضویت فدراسیون جهانی جوانان دمکرات، بسیج افکار عمومی جهان برای آزادی ناصر رحمانی‌نژاد، سعید سلطانپور، محمود دولت‌آبادی، و محسن یلفانی.
۱۳۵۶. گسترش مبارزات اعتراضی و اعتصابی دانشجویان ایران، شرکت جوانان توده‌ای در این مبارزات و انعکاس وسیع آن‌ها در نشریهٔ “نوید” (نشریهٔ وابسته به حزب تودهٔ ایران که به‌طور مخفی در ایران منتشر می‌شد) و ارائهٔ تحلیل‌ها و رهنمودهای بسیار ارزشمند.
۱۳۵۷. تشدید فعالیت جوانان توده‌ای در جریان انقلاب ازجمله تکثیر و پخش “نوید” در تیراژ صد هزار نسخه‌ای در داخل کشور، انتقال رهبری سازمان جوانان به داخل کشور، تجدید فعالیت گسترده و علنی سازمان جوانان و کانون دانش‌آموزان ایران، انتشار هفته‌نامه و سپس ماهنامهٔ “آرمان” ارگان سازمان جوانان و “آذرخش” ارگان کانون دانش‌آموزان.
۱۳۵۸. گشایش دفترهای سازمان جوانان در تهران و بسیاری از شهرستان‌ها، تشکیل نخستین سمینار دانشجویی سازمان جوانان و دانشجویان دمکرات ایران، توقیف آرمان، از بهمنماه این سال نشریهٔ “امید فردا” به‌جای آن انتشار یافت.
۱۳۵۹. یورش ارتجاعی رژیم به دانشگاه‌ها زیر عنوان “انقلاب فرهنگی” و تعطیل کردن دفاتر سازمانهای سیاسی و دانشجویی و تعطیل شدن مراکز آموزش عالی. موضع‌گیری اصولی سازمان جوانان تودهٔ ایران در واکنش به این تعرض رژیم، دعوت سازمان جوانان تودهٔ ایران از همهٔ اعضا و هواداران برای شرکت در جبهه‌های جنگ عادلانه علیه تجاوز نظامی رژیم عراق، چندین تن از اعضای سازمان جوانان در دفاع از میهن در جبهه‌های جنگ جان باختند.
۱۳۶۰. پیوستن “سازمان جوانان و دانشجویان دمکرات ایران” (سازمان داخل کشور) به سازمان جوانان تودهٔ ایران، تشکیل پلنوم هفدهم (وسیع) کمیتهٔ مرکزی حزب تودهٔ ایران و تغییر اساسنامه حزب جهت تأمین جایگاه مناسب سازمان جوانان در ساختار تشکیلاتی حزب، یورش عوامل رژیم به دفترهای سازمان جوانان تودهٔ ایران در تهران و شهرستان‌ها و بستن اکثر این دفترها.
۱۳۶۳. انتشار دورهٔ سوم ” آرمان” و “بولتن بین‌المللی” سازمان جوانان و دانشجویان دمکرات ایران.
۱۳۶۴. انتشار “آینده” ارگان سازمان جوانان تودهٔ ایران، شرکت جوانان توده‌ای و فدایی در دوازدهمین فستیوال جهانی جوانان و دانشجویان در مسکو پایتخت اتحاد شوروی.
۱۳۶۵. شرکت جوانان توده‌ای در اجلاس هیئت اجرائیه اتحادیهٔ بین‌المللی دانشجویان در پیونگ یانگ پایتخت جمهوری دمکراتیک خلق کره، شرکت سازمان جوانان تودهٔ ایران در اجلاس بین‌المللی جوانان برای حفظ صلح و امنیت آسیا در هانوی پایتخت ویتنام، شرکت سازمان جوانان تودهٔ ایران در اجلاس بزرگداشت چهلمین سالگرد تأسیس اتحادیهٔ بین‌المللی دانشجویان در پراگ پایتخت چکسلواکی.
۱۳۸۶. قطعنامهٔ همبستگی اجلاس سالانه شورای عمومی فدراسیون جهانی جوانان دموکرات در پرتغال با جوانان و دانشجویان ایران با تلاش حزب تودهٔ ایران.
۱۳۸۹. شرکت در هفدهمین جشنواره جوانان و دانشجویان دمکرات و صدور قطعنامه از سوی ۵۱ سازمان حاضر در جشنواره در پاسخ به فراخوان سازمان جوانان حزب تودهٔ ایران در همبستگی با جوانان و دانشجویان ایران.
۱۳۹۰. شرکت در هجدهمین کنگرهٔ فدراسیون جهانی جوانان دمکرات در پرتغال و اعلام همبستگی “فدراسیون جهانی جوانان دمکرات” با مردم و جوانان ایران.
۱۳۹۴. شرکت در نوزدهمین مجمع عمومی فدراسیون جهانی جوانان دمکرات در “هاوانا” پایتخت کوبا و صدور اعلامیه در همبستگی با مبارزهٔ جوانان ایران در راه صلح، حقوق بشر، حقوق دمکراتیک، و عدالت اجتماعی.
۱۳۹۸. بیانیه دفتر مرکزی فدراسیون جهانی جوانان دمکرات (بوداپست-مجارستان) در ارتباط با جنبش اعتراضی به افزایش نرخ بنزین و سایر هزینه‌های زندگی و سرکوب شرکت کنندگان در تظاهرات از سوی رژیم ایران، شرکت در بیستمین مجمع عمومی فدراسیون جهانی جوانان دموکرات.
۱۴۰۱. بیانیه فدراسیون جهانی جوانان دمکرات در همبستگی با جنبش مردمی ایران پس از قتل “مهسا امینی” و علیه سرکوب خونین و بازداشت هزاران تن از تظاهر کنندگان از سوی رژیم جمهوری اسلامی.
سازمان جوانان تودهٔ ایران و سایر تشکیلات و سازمانهای وابسته به آن طی هشتاد سال فعالیت خود الهامبخش تعدادی بی‌شمار از جوانان و دانشجویان میهن‌مان در شرکت به مبارزات عدالت‌جویانه و آزادی‌خواهانه بوده‌اند. به‌یقین فراوانند کسانی از جمله رفقا دریادار بهرام افضلی و بیژن جزنی و جز اینان که با هواداری یا عضویت در سازمان جوانان توده ایران، زندگی انقلابی و پربارشان را آغاز کردند و به قهرمانانی نامدار یا جان‌باختگانی قهرمان اما گمنام به زحمتکشان و مردم میهن‌مان ایران خدمت کردند.
سازمان جوانان تودهٔ ایران سربلند از تاریخ پرافتخار مبارزاتش در دفاع از عدالت اجتماعی، صلح و آزادی، به راه خود ادامه خواهد داد. آرمان‌های سازمان جوانان چشم‌اندازی جذاب و الهامبخش از آینده در افق مبارزات جوانان و دانشجویان میهن‌مان در راه سعادت توده‌ها ترسیم می‌کند.
فرخنده باد هشتادمین سالگرد تأسیس “سازمان جوانان تودهٔ ایران”!
*******
به نقل از «به سوی آینده»، شمارۀ ۲، اسفند ماه ۱۴۰۱
