مسایل بین‌المللی

جلوی جنگ‌افروزی «گروه هفت» را باید گرفت

خلاصه ای از گزارش سیاسی دبیرکل حزب کمونیست بریتانیا، رابرت گریفیث، در نشست هیئت سیاسی این حزب که انتشار مطبوعاتی پیدا کرده  است.

نشست امسال سران کشورهای “گروه هفت” در هیروشیمای ژاپن همراه با گردهمایی غیررسمی وزیران دارایی چهار کشور از این گروه- گروهی که ۵۰ سال پیش از سوی ایالات متحده تشکیل شد- با نشست سال‌های پیش تفاوت بسیار زیادی  داشت. رهبران ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، و کانادا که در این رویداد مهم سه‌روزه در آخر هفته گذشته شرکت کردند، بیانیه‌ای مفصل و چهار بیانیهٔ تکمیلی صادر کردند. این کشورها به‌روی‌هم بیش از نیمی (حداقل ۵۳ درصد) از ثروت جهان را دارند و بین یک سوم تا نیمی از تولیدات جهانی متعلق به آن‌هاست اگرچه تنها حدود یک‌دهم جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند. کشور چین به این کلوب راه ندارد، زیرا از سلطه نیروهای بازار سرمایه‌داری پیروی نمی‌کند. روسیه، پس از فروپاشی نظام سوسیالیستی خود، از سال ۱۹۹۷ / ۱۳۷۶ و با نام جدید “گروه هشت” عضو این گروه شد تا زمانی که در پی سرنگونی رئیس‌جمهور منتخب اوکراین ویکتور یانوکوویچ در سال ۲۰۱۴/ ۱۳۹۳ شبه‌جزیرهٔ کریمه را مجدداً از آن خود کرد. از سال ۱۹۹۷ / ۱۳۷۶ تا کنون، اتحادیهٔ اروپا نقشی تمام‌وکمال در گروه هفت داشته است، اگرچه این نقش زیر عنوان “مهمانان ثابت” است. هر آنکه این نقش را ابداع کرده است شایستهٔ دریافت یک مدال است!

سؤال مهم اینست: چرا هیروشیما برای میزبانی نشست امسال گروه هفت انتخاب شد؟ این شهر در تاریخ ۶ اوت ۱۹۴۵ / ۱۵ مردادماه ۱۳۲۴، با پرتاب یک بمب اتمی (به‌نام “پسر کوچولو”) از سوی ایالات متحده ویران شد و یکصد و چهل هزار نفر، یعنی نیمی از جمعیت غیرنظامی شهر، کشته شدند. از آن زمان تا کنون، این شهر در مقام نماد مبارزه برای صلح و خلع سلاح هسته‌ای و ضد بربریت سلاح‌های کشتارجمعی شناخته می‌شود. انتخاب این شهر برای این نشست با هدف تدارک سرپوشی عوام‌فریبانه برای تشدید جنگ در اوکراین و پیشبرد جنگ سرد جدید بر ضد چین طراحی شده بود.

جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، هنگام اقامت در هیروشیما، علاوه بر ۳۱ میلیارد پوندی که تا کنون تعهد داده بود پرداخت مبلغ ۲۴۳ میلیون پوند دیگر را برای کمک بیشتر نظامی به مهمان ویژهٔ نشست یعنی ولادیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین، وعده داد. بریتانیا برابر با ۵ میلیارد پوند موشک‌های کروز دوربُرد و اتحادیهٔ اروپا نیز به پرداخت حدود ۲/۵ میلیارد پوند زیر عنوان به‌اصطلاح “تسهیلات صلح اروپا” متعهد شدند.

همهٔ این هفت کشور پیشرفته سرمایه‌داری که در هیروشیما حضور داشتند به‌جز یک کشور یا دارای تسلیحات هسته‌ای هستند (ایالات متحده، بریتانیا، و فرانسه) یا پایگاه استقرار سلاح‌های هسته‌ای‌اند(آلمان، ایتالیا، و ژاپن) و از امضای معاهدهٔ سازمان ملل متحد در مورد منع سلاح‌های هسته‌ای به‌هدف خلع سلاح هسته‌ای در جهان خودداری می‌کنند. شش کشور از این گروه ازجمله کانادا، از اعضای سازمان پیمان ناتو هستند که ائتلاف نظامی‌ای توسعه‌طلبانه به‌رهبری ایالات متحده است و در قتل‌عام اتمی غیرنظامیان از سیاست “پیش‌دستی در حملهٔ اتمی” استفاده می‌کند. کشورهای عضو ناتو، ژاپن، و استرالیا، همگی، با هدف رسیدن بودجه نظامی خود به ۵/۲ درصد تولید ناخالص ملی‌شان به‌سرعت درحال افزایش بودجه نظامی‌شان هستند. بودجه نظامی ایالات متحده از این حد نیز فراتر رفته است. بااین‌همه، رهبران گروه هفت به‌طرزی  بی‌شرمانه به صدور نه‌تنها یک، بلکه دو بیانیه اقدام کردند و تعهدشان را به صلح، خلع‌سلاح، و لغو تسلیحات هسته‌ای در جهان اعلام داشتند.

صلح در گفتمان کشورهای غربی به‌معنی جنگ و خلع‌سلاح به‌معنی مسلح شدن مجدد است. چین اجازهٔ استفاده از زور یا تغییر دادن وضعیت موجود در تایوان، دریای شرق و جنوب چین یا منطقه وسیع‌تر هند و اقیانوس آرام را ندارد. تنها به کرهٔ شمالی (و نه به پاکستان یا اسرائیل) دستور داده شده است که برنامه تسلیحات هسته‌ای‌اش را کنار بگذارد. این کشور به‌دلیل اولویت دادن به برنامه‌های نظامی خود بر رفاه مردم، مورد سرزنش قرار می‌گیرد.

در همین حال، تقویت نیروهای نظامی در تایوان از سوی ایالات متحده ادامه دارد گرچه کشورهای گروه هفت هنوز مدعی‌اند که سیاست “چین واحد” و چینی بودن تایوان را به‌رسمیت می‌شناسند. ناوگان هفتم ایالات متحده و زیردریایی‌های مجهز به سلاح هسته‌ای‌اش با حدود ۹۰۰ کلاهک هسته‌ای در اقیانوس‌های آرام و هند و دریاهای مجاور در ساحل‌های چین و کرهٔ شمالی گشت‌زنی می‌کنند. پایگاه‌های ناوگان هفتم که مقر آن در یوکوسوکای ژاپن است، پرل هاربر در هاوایی و دیگوگارسیای بریتانیا را شامل می‌شوند. اعضای گروه هفت به‌جای محدود کردن ظرفیت نظامی فزاینده‌شان، زیر عنوان: “چشم‌انداز هیروشیما در مورد خلع‌سلاح هسته‌ای”، به‌ویژه در بیانیه‌شان، بر اهمیت معاهدهٔ منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای به‌منظور جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای (یعنی فراتر از گروه هفت و در کشورهای دیگر) تأکید می‌کنند. آن‌ها از هرگونه اشاره به پیمان منع جنگ‌افزار هسته‌ای (TPNW) خودداری می‌کنند.

در سال ۲۰۱۷/ ۱۳۹۶، هنگامی که سازمان ملل “پیمان منع جنگ‌افزار هسته‌ای” را تصویب کرد، همه کشورهای دارای سلاح هسته‌ای، کشورهای گروه هفت، و ناتو، از رأی دادن به آن خودداری کردند (به‌جز هلند که مخالف بود). یک سال پیش از آن، تنها کره شمالی به آغاز گفتگوها که منجر به این معاهده شد رأی داده بود. کشورهایی که از آن زمان به بعد این پیمان را تصویب یا امضا کرده‌اند عبارتند از: کوبا، ویتنام، کامبوج، لائوس، ونزوئلا، نیکاراگوئه، گویان، بولیوی، فلسطین، آفریقای جنوبی، برزیل، و در اتحادیه اروپا فقط ایرلند، اتریش، و مالت. رهبران گروه هفت به‌جای دامنه‌دار کردن حمایت از مصوبهٔ “پیمان منع جنگ‌افزار هسته‌ای”، پیروی از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای خواهان‌اند. سابقه خروج یک‌جانبهٔ ایالات متحده از معاهدهٔ موشک‌های ضد بالیستیک (۲۰۰۲/ ۱۳۸۱)، معاهدهٔ نیروهای هسته‌ای میان‌بٔرد (۲۰۱۹/ ۱۳۹۸)، و معاهدهٔ آسمان‌های باز (۲۰۲۰/ ۱۳۹۹) مسکوت مانده است.

با توجه به همه این موارد، تصمیم برای برگزاری نشست گروه هفت و حتی اجرای نمایشی ساختگی از صلح در هیروشیما، نمایشی نفرت‌انگیز از ریاکاری‌ای نفس‌گیر، دورویی‌ای مزورانه، و توهینی بزرگ به بازماندگان جنایت هیروشیما و قربانیان آن بود. البته جای شگفتی نیست که تظاهرات اعتراضی‌ای بزرگ در روز یکشنبه بر ضد این نشست عمدتاً از سوی رسانه‌های بریتانیا، به‌استثنای روزنامه مورنینگ استار، نادیده گرفته شد. به‌نظر این‌گونه رسانه‌ها، جهان بیرون از دایرهٔ ناتو، اتحادیه اروپا، متحدان‌شان، و کشورهای گوش به‌فرمان‌شان، همگی شرورند و شرورترین‌ها، پس از روسیهٔ پوتین، چینی‌ها هستند. البته، در بیانیه پایانی این نشست به جهان اطمینان داده شده است که کشورهای گروه هفت به ایجاد رابطه‌ای با ثبات و سازنده با چین، دومین اقتصاد بزرگ جهان، مایل هستند و “مخالفتی با پیشرفت و توسعه اقتصادی چین” ندارند.

چنین ابراز تمایل و نداشتن مخالفتی با بیانیه‌های هفتگی ایالات متحده، بریتانیا، و دیگر دولت‌های غربی مبنی بر مسدود کردن یا اخراج شرکت‌های چینی از همه بخش‌های اقتصاد این کشورها مغایر است. تعهد گروه هفت در پرداخت  مبلغ  ۴۸۶ میلیارد پوند کمک مالی به کشورهای درحال توسعه از طریق مشارکت عمومی- خصوصی در سرمایه‌گذاری در زیرساخت جهانی و بانک‌های توسعه غربی ، به‌وضوح نشان می‌دهد که این گروه با طرح بزرگ “ابتکار کمربند و جاده” چین و بانک چندملیتی “سرمایه گذاری زیرساخت های آسیایی” این کشور قصد مبارزه دارد. به چین در مورد سیاست‌های حقوق بشری خود در تبت، سین کیانگ، و هنگ کنگ نیز هشدار داده شد.

در این بیانیهٔ طولانی به نقض حقوق بشر در فلسطین اشغالی یا عربستان سعودی و دیگر دیکتاتوری‌های خاورمیانه هیچ اشاره‌ای نشده است و از اشغال غیرقانونی قبرس شمالی از سوی ترکیه نیز سخنی به‌میان نیامده است. همچنین به بمباران وحشیانه هشت‌سالهٔ یمن از جانب عربستان سعودی و ۹ کشور دیگر که در بیشتر آن‌ها دیکتاتوری‌هایی بی‌رحم حکومت می‌کنند که از جانب ایالات متحده، بریتانیا، و آلمان مسلح شده‌اند هیچ محکومیتی ابراز نمی شود. به‌عوض آن، رهبران گروه هفت همان سخنان کهنه، عوام‌فریبانه، و بی‌حاصل را در ستایش از راه‌حل‌های مسالمت‌آمیز برای حل‌و‌فصل درگیری‌هایی که خود در به‌وجود آوردن‌شان و تداوم‌شان تلاش فراوان کرده‌اند را تکرار می‌کنند. این نیز مانند موارد دیگر در نشست گروه هفت نشان می‌دهد آماج اصلی سیاسی، اقتصادی، و نظامی قدرت‌های پیشرو سرمایه‌داری جهان، چین است. جنبش‌های چپ، طبقهٔ کارگر، و هواداران صلح، چنین نشانه‌هایی از خطری که خود و کرهٔ زمین را تهدید می‌کند را نباید نادیده بگیرند. زمان این خوش‌باوری که ناتو و اتحادیه اروپا نیروهایی برای همکاری بین‌المللی و صلح هستند اکنون سپری شده است. به لحظه فاجعهٔ بزرگ جهانی، آن‌گونه که نشریه ارزشمند “دانشمندان هسته‌ای” نامیده، چیزی نمانده است. آیا حزب‌های سیاسی کشور هنوز هم اهمیت این امر را می‌توانند درک کنند؟ [این امری است که تعهد و عمل بخش اعظم جامعه را می‌طلبد. نمی‌توان فقط از نیروهای سیاسی چپ انتظار داشت که در شرایط حاضر به‌تنهایی مسئولیت چنین کارزار بزرگی را به‌دوش بگیرند.]

اتحادیه‌های کارگری بریتانیا چه زمانی ارتباط بین دستمزدهای پایین، خدمات اجتماعی ضعیف، اشتغال نامطمئن را با افزایش روزافزون زرادخانه تسلیحات هسته‌ای بریتانیا درک خواهند کرد؟ کارگران و خانواده‌های‌شان در بریتانیا و در سراسر اروپا که برای تامین هزینه‌‌های روزافزون غذا، انرژی، و مسکن تلاش می‌کنند باید اولویت دادن‌های حکومت‌های‌شان به نظامی‌گری و جنگ را به‌چالش بکشند. ما باید جنبش‌هایی ضد جنگ همچون سازمان کارزار خلع سلاح هسته‌ای (CND )، ائتلاف جنگ را متوقف کنید، کارزار علیه تجارت سلاح، شورای جهانی صلح، و مجمع صلح آن در بریتانیا را چون گذشته تقویت کرده و از کار ارزشمند سازمان “دوستان چین سوسیالیستی” حمایت کنیم.

به نقل از «نامۀ مردم»، شمارۀ  ۱۱۸۳، ۱۵ خرداد ۱۴۰۲

 

 

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا