پدیدهٔ هوش مصنوعی در خدمت کیست؟

هوش مصنوعی و “کلان داده‌ها” یعنی داده‌های اطلاعاتی دارای حجم زیاد که با سرعت تولید می‌شوند یا تنوعی گسترده دارند، هرچه بیشتر به‌عنوان یک قوهٔ محرکه‌ای برای توسعه اقتصادی و تغییرات اجتماعی به‌کار گرفته می‌شوند. شکل‌های گوناگون هوش مصنوعی در ماه‌های اخیر از سوی شرکت‌هایی بزرگ مانند مایکروسافت (ChatGPT) و گوگل (Bard) برای کاربرد‌هایی خاص و محدودِ از قبل تعیین شده در اختیار عموم گذاشته شده‌اند. تا به‌حال میلیون‌ها نفر که از توان این دانش علمی استفاده کرده‌اند توانسته‌اند پاسخ هایی برای سؤال‌هایشان با سَبک نوشتاری‌ای خاص از هوش مصنوعی دریافت کنند. برای مثال، نگارنده این نوشته می‌تواند از هوش مصنوعی  بپرسد “پدیده هوش مصنوعی در خدمت کیست؟” و هوش مصنوعی در این صورت می‌تواند بر اساس الگوریتم‌ها و داده‌های موجود در اینترنت یا در سایر منبع‌های دردسترس یا از قبل برنامه‌ریزی شده پاسخی به‌صورت یک نوشته برای او آماده کند. این پاسخ هوش مصنوعی درنتیجه در محدودهٔ داده‌های موجود در منبع‌های دردسترس هوش مصنوعی قرار می‌گیرد و لزوماً پاسخی که بنیادهای فکری مورد نظر نویسنده را مبنا قرار دهد به‌دست نمی‌دهد. بنابراین، هرچند در مورد این نتیجه‌گیری اخیر هم نمی‌توان از نظر موافق هوش مصنوعی بهرمند بود (!)، می‌توان به‌درستی مطمئن بود که استفاده از هوش مصنوعی وقتی در محدوده‌های تعیین شده از طرف دولت‌ها و شرکت‌های انحصاری به‌کار گرفته شود از نظر ایدئولوژیک بی‌طرف نیست. در شرایط کنونی عملاً هوش مصنوعی که عمدتاً به‌وسیلهٔ کشورهای پیش‌رفتهٔ غرب و شرکت‌های انحصاری چندملیتی با هزینه کردن میلیاردها دلار به‌وجود آمده و از سوی آن‌ها به‌کار برده می‌شود، ابزاری است در خدمت سرمایه‌داری جهانی که قصد دارد جامعه‌های بشری را به‌نحو مورد نظر خودش متحول کرده و به فرایند توسعهٔ ساختار سرمایه‌داری جهانی کمک کند. روند این نوع توسعهٔ ساختار سرمایه‌داری جهانی با کاربرد هوش مصنوعی، نا پایداری موقعیت طبقه کارگر و زحمتکشان را هرچه بیشتر به دنبال خواهد داشت.

درحالی که هوش مصنوعی در کمک  به نیازهای بشر در مواردی بی‌شمار ازجمله صنعت، کشاورزی، بهداشت، آموزش و پرورش، و بسیاری از بخش‌های زندگی روزمره، امکان‌هایی مفید و شگرف را می تواند در اختیار انسان ها بگذارد، استفاده از آن در مواردی متعدد نیز که از سوی دولت‌ها و شرکت‌های سرمایه‌داری انحصاری برنامه‌ریزی می‌شوند می‌توانند به فرجام‌هایی مخرب برای جامعه انسانی منجر شوند. از کاربردهای سئوال‌برانگیز هوش مصنوعی از نظارت دائمی بر کارکنان شرکت‌ها از سوی کارفرماها را می‌توان نام برد که در بسیاری موارد با قانون کار کشورها که  کارفرما موظف است آن را رعایت کند مغایرت دارد. برای مثال، در انگلستان اعضای کنگره اتحادیه‌های کارگری [TUC] در نشست خود در فروردین‌ماه ۱۴۰۲ در این مورد ابراز نگرانی کردند. آنان تأکید کردند که برخورد کارفرماها با نیروی کار باید عادلانه باشد و روش‌های مدیریتی کارفرما که بر اساس الگوریتم‌ها انجام می‌شوند پذیرفتنی نیستند. در همین ارتباط کارکنان اعتصابی شرکت فراملیتی آمازون در شهر کاونتری در انگلستان گفته‌اند برنامه کاری آنان هرچه بیشتر دشوار می‌شود  و احتمالاً این برنامه‌های زمانی پس از ارزیابی‌هایی مکرر به‌وسیلهٔ هوش مصنوعی آمازون و بر اساس داده‌های جمع آوری شده از کارایی کارکنان آمازون تدوین می‌شوند. یکی از مدیران عملیات که در تعدادی از این نوع مراکز توزیع اجناس کار می‌کند در این مورد گفته است زمانی خواهد رسید که در این انبارها کارفرما با استفاده از هوش مصنوعی انتظار داشته باشد کارکنان با کارایی و سرعت یک رُبات (آدم مصنوعی) کار کنند.

مدیریت شرکت‌های بزرگ خود اذعان کرده‌اند که نظارت مستقیم کارکنان در بسیاری موارد به‌وسیلهٔ ابزار‌های مختلف فناوری نو ازجمله هوش مصنوعی انجام می‌شود. مدیر اداره پُست بریتانیا که با بیش از ۱۶۰ هزار نفر کارکن یکی از بزرگ‌ترین کارفرماها در آن کشور است اخیراً تأیید کرده است که تمام حرکت‌های بسیاری  از کارکنان اداره پُست در طول روز دقیقاً ردیابی می‌شود و داده‌های جمع‌آوری شده از این طریق به‌وسیلهٔ کارفرما برای مدیریت عملکرد کارکنان به‌کار برده می‌شود.  بدیهی است که کاربرد هوش مصنوعی به‌وسیلهٔ دولت جمهوری اسلامی و نهادهای امنیتی آن در میهن ما نیز در جهت سرکوب و نظارت بر زندگی مردم میهن‌مان خواهد بود. در روزهای اخیر تازه‌ترین رویکرد رژیم ولایت فقیه در استفاده از هوش مصنوعی و فناوری‌های نو را همان‌طور که در گزارش‌های خبرگزاری‌ها آمده است را مشاهده می‌توان کرد، به‌طوری که مسؤلان دولت رئیسی از دقت بالای دوربین‌های نظارتی فراجا در اماکن عمومی که برای تشخیص و پیگرد زن‌ها و دختران شجاعی که زیر بار قانون حجاب اجباری نمی روند به‌خود می‌بالند. عملکرد رژیم ولایت فقیه در چهار دههٔ گذشته نشان داده است از هوش مصنوعی و فناوری‌های نو در میهن ما در وهلهٔ نخست برای بقای نظام اسلام سیاسی و اجرای سیاست‌هایی در خدمت به سودآوری هرچه بیشتر سرمایه‌داری انگلی و تجاری استفاده می‌شود که بر اساس تاریک‌اندیشی، استبداد دینی، و ماجراجویی‌های نظامی بیهوده در منطقه استوارند و غیر از این هم انتظاری دیگر از این نظام  نمی‌توان داشت.

به نقل از «نامۀ مردم»، شمارۀ ۱۱۸۴، ۳۰ خرداد ۱۴۰۲