پویهٔ پیدایش سندیکاهای کارگری در ایران – بخش هفتم

در سال ۱۳۰۲ تعداد اتحادیه‌های کارگری تهران به ۱۵ اتحادیه رسید. در این مدت کارگران نساجی ، شهرداری، و بسیاری دیگر نیز اتحادیه‌های خود را تأسیس کردند و پس از آن به “شورای مرکزی اتحادیه‌ها” پیوستند. در سال ۱۳۰۳ نیز اتحادیهٔ کارگران ماهیگیری با حدود ۹۰۰ عضو، اتحادیهٔ کارگران چیت‌سازی با حدود ۲ هزار عضو، اتحادیهٔ کارگران ساختمانی با حدود ۵۰۰ عضو، اتحادیهٔ کارگران بنادر با حدود ۲۰۰ عضو تشکیل شدند که همه آن‌ها نیز به “شورای مرکزی اتحادیه‌ها” پیوستند.

در سال‌های ۱۳۰۲ و ۱۳۰۳ جنبش‌های اعتصابی به‌تدریج افزایش یافتند که یکی از بزرگ‌ترین اعتصاب‌های مهم این دوره اعتصاب کارگران چیت‌سازی تهران بود. تمامی اعضای این اتحادیه که بالغ بر ۲ هزار نفر بودند در این اعتصاب شرکت کردند. این اعتصاب هفت روزه که برای افزایش دستمزد برپا شده بود با پیروزی کارگران پایان یافت. همچنین اتحادیه کارگران چاپخانه‌ها که از پیشگامان جنبش اتحادیه‌ای و اعتصابی در ایران بودند، در مقابله با اقدام دولت که قصد ممنوع کردن برخی از روزنامه‌ها را داشت دست به‌اعتصاب زد. دولت بر اثر این اعتصاب و شرکت فعال کارگران و مبارزه پیگیرشان در آن وادار به‌عقب‌نشینی شد و روزنامه‌های توقیف‌شده نیز اجازهٔ انتشارمجدد یافتند. کارگران چاپخانهٔ مجلس شورا نیز در همین دوره با برپایی اعتصابی موفقیت‌آمیز توانستند دستمزدشان را افزایش دهند و در مبارزه‌شان به‌پیروزی برسند.

“شورای متحده” که در سال ۱۳۰۰ تنها با ۹ اتحادیه در تهران آغاز به‌کار کرد ( این ۹ اتحادیه عبارت بودند از اتحادیه‌های: چاپخانه‌داران، داروسازان، کفاشان، دلاکان، نانوایان، کارگران ساختمانی، کارگران شهرداری، خیاطان، و کارگران نساجی) طی سه سال بعد گسترش یافت و شمار اعضای آن به‌بیش از هشت هزار نفر رسید و توانست اتحادیه‌های آموزگاران و کارکنان پست و تلفن را نیز با خود همراه سازد.

در مراسم روز کارگر در تهران که از سوی “شورای متحده” سازمان‌دهی شده بود، بیش از دو هزار نفر شرکت کردند. “شورای متحده” همچنین اعتصاب چاپخانه‌داران، پست‌چی‌ها، نانواها، و کارگران نساجی را با خواست افزایش دستمزد رهبری کرد. “شورای متحده” افزون بر این، به تشکیل بیست‌ویک اتحادیه جدید در  ناحیه‌های مختلف کشور یاری رساند.

این اتحادیه‌های جدید عبارت بودند از: اتحادیهٔ کارگران بارانداز و اسکلهٔ بندر انزلی، بافندگان فرش کرمان، کارگران نساجی اصفهان، کارگران صنعت نفت جنوب، آموزگاران، باربران، کارگران کارخانه شال‌کوبی رشت، آموزگاران، خیاطان، کفاشان، کارکنان دفتری، بافندگان فرش، قنادان، و کارگران تلگراف مشهد، اتحادیهٔ آشپزها، خدمتکاران، بافندگان فرش، گاری‌چی‌ها، نجاران، و کارگران دخانیات تهران.

پایان بخش هفتم – ادامه دارد

به نقل از ضمیمۀ کارگری «نامۀ مردم»، شمارۀ ۷۳، ۳۰ خرداد ۱۴۰۲