پویهٔ پیدایش سندیکاهای کارگری در ایران – بخش نهم
پویهٔ پیدایش سندیکاهای کارگری در ایران – بخش نهم
همان‌طور که پیش از این اشاره شد، از سال ۱۳۰۴ و با آغاز حکومت رضا شاه، فشارها به کارگران و اتحادیه‌ها بیش‌ازپیش افزایش یافت و فعالیت‌های صنفی کارگران به‌مثابه جرم و جنایت به‌شمار می‌آمد. دیکتاتور در همان سال فعالیت شورای مرکزی اتحادیه‌های حرفه‌ای را که سازمان مرکز کارگران ایران بود را ممنوع اعلام کرد. با این وجود، در همان سال اتحادیه‌های کارگری تهران جشنی با شکوه در تهران برگزار کردند.
در سال ۱۳۰۴ اعضای حزب کمونیست ایران توانستند در تهران، تبریز، مشهد، اصفهان، انزلی، و کرمانشاه شعبه‌هایی را دایر کنند و در بیشتر شهرهای جنوبی نیز شبکه‌های زیرزمینی را به‌وجود آوردند. آنان علاوه بر آن‌ها بخش‌هایی ویژه را برای زنان، جوانان، ارامنه، و دانشجویان ایجاد کردند، ولی مهم‌تر از همه توانستند “شورای متحدهٔ اتحادیهٔ کارگران” را تأسیس کنند.
هرچند با روی کار آمدن حکومت پهلوی فشارها بر کارگران افزایش یافت و برگزاری روز اول ما مه “جرم” شمرده می‌شد، ولی با این حال و با وجود خطراتی چون دستگیری، اخراج از کار، شکنجه و زندانی شدن، کارگران در سال ۱۳۰۵ و ۱۳۰۶ نیز مراسم اول ماه مه را نیز برگزار کردند. اما گزمگان رضا شاه یک روز پس از اول ماه مه سال ۱۳۰۶ با حمله به چاپخانه‌ها و پیدا کردن اعلامیه‌های روز کارگر، چند نفر از نمایندگان کارگران را بازداشت کردند که برخی از آن‌ها نزدیک به سه سال را در زندان‌های رضا شاه سپری کردند.
به رغم تمامی فشارهای رژیم علیه کمونیست‌ها، حزب کمونیست ایران، سلف حزب تودهٔ ایران، در آبان‌ماه ۱۳۰۶ دومین کنگره‌اش را که به “کنگره ارومیه” شهرت یافت را برگزار کرد. این کنگره با موضع‌گیری قاطع علیه دیکتاتوری رضا شاه، در بخشی از مصوبه‌هایش چنین می‌نویسد: “سلطنت پهلوی نه‌فقط مسلوب بودن حقوق سیاسی، استثمار روزافزون اقتصادی، تعدی و اجحاف نسبت به ملل اقلیت و بالاخره فروتنی و فرمان برداری در مقابل امپریالیسم انگلیس را که از ممیزات عصر قاجار بودند برطرف ننموده بلکه خیلی از خصوصیات یک رژیم سیاسی وحشیانه‌تر و مخوف‌تری را به ظهور آورد.”
در برنامه حزب کمونیست ایران بخشی جداگانه به اتحادیه‌های کارگری و مطالبات آن‌ها اختصاص داده شده بود که برخی از آن‌ها به‌شرح زیر بودند:
۱ – آزادی کامل تشکیلات سیاسی و اتحادیه‌ها و کئوپراتیوها و اشکال دیگر تشکیلات صنعتی رنجبران
۲- حکومت و صاحبان کارخانجات باید رسمأ اتحادیه‌های کارگران را مانند ارگان رسمی تشکیلات طبقه کارگر بشناسند
۳ – آزادی اجتماعات و محافل
۴ – آزادی میتینگ‌ها و نمایشات
۵ – آزادی اعتصابات
۶ – آزادی کامل برای مطبوعات کارگران
۷ – هشت ساعت شدن مدت کار کارگران در هر روز
۸ – دو برابر شدن مزد کار شبانه
و لغو کار کودکان، مرخصی با مواجب برای پیش و پس از زایمان، ذیحق بودن اتحادیه‌ها در عقد قراردادهای دسته‌جمعی با صاحبکاران و وضع میزان متوسط مزد توسط اتحادیه‌ها، برخی دیگر ازبرنامه‌های مختص کارگران بود.
پایان بخش نهم- ادامه دارد.
به نقل از ضمیمهٔ کارگری «نامۀ مردم»، شمارۀ ۷۵، ۲۳ مرداد ۱۴۰۲
