برای توقف جنگ فعال شوید
سودان در میانگاه بدترین بحران تاریخ خود به سر می‌برد. تا کنون این جنگ فاجعه‌بار هزینه انسانی سرسام‌آوری را به بار آورده و دولت این کشور را در خطر بازماندن از وظایف‌اش روبرو کرده است. کشمکش‌های گذشته‌ای که در سودان رخ می‌داد به جان هم افتادن نیروهای دولتی و شورشیان داخلی بود. اکنون جنگ بین دو جناح در درون دولت یا نیروهای حاکم است که در یک سو افسران ارشد نیروهای مسلح سودان (SAF) و در سوی دیگر شبه‌نظامیان نیروهای پشتیبانی سریع (RSF)- نیرویی شبه‌نظامی ایجاد شده به‌دست گروه اخوان‌المسلمین- در جریان است. میدان اصلی جنگ در پایتخت این کشور تمرکز داشته است. جنگ به منطقه‌های پیرامونی هم به‌طور عمده در “دارفور” گسترش یافته و منجر به جنایاتی شده است که یادآور نسل‌کشی سال‌های آغازین دهه ۲۰۰۰ / ۱۳۸۰ است. سازمان بین‌المللی مهاجرت برآورد می‌کند که حدود ۴ میلیون نفر در داخل کشور آواره شده‌اند و یک میلیون نفر دیگر به کشورهای همسایه پناه برده‌اند. خارطوم، پایتخت سودان، به یک شهر متروک تبدیل شده است.
نیروهای میهن‌پرست و دموکراتیک سودان برای توقف این جنگ بین دو جناح نظامی تلاش می‌کنند. یکی از این نیروهای مسلح سودان زیر حمایت سازمان ”اخوان المسلمین“ دیگری شبه‌نظامیان ”نیروهای پشتیبانی سریع“ با پشتیبانی سازمان “اخوان‌المسلمین” است. هر دو طرف از حمایت قدرت‌های بین‌المللی و منطقه‌ای برخوردار هستند. اگرچه انقلاب دسامبر ۲۰۱۸ / ۱۳۹۷ موفق شد پایه‌های رژیم را به لرزه درآورد و رئیس دولت را برکنار کند، اما به دلیل تعلل و پا سستی نیروهای آزادی و تغییر (FFC) و توطئه‌های گوناگون نیروهای بین‌المللی و منطقه‌ای با همدستی عناصر واپس‌گرای محلی نتوانست وظیفه سرنگونی رژیم اسلامی و نهادهای آن را به پایان رساند. این نیروها و عناصر داخلی و خارجی برای دفاع و حفظ منافع و جاه‌طلبی‌های خود به‌منظور کنترل سرچشمه‌های طبیعی و دارایی‌های کشور متحد شده‌اند. قدرت اقتصادی شبه‌نظامیان نیروهای پشتیبانی سریع همراه با جاه‌طلبی‌های سیاسی رهبری آن، با حمایت برخی از کشورهای خلیج فارس، گروه واگنر و ژنرال ابراهیم حفتر از لیبی افزایش یافت و سلطه‌گری ژنرال‌های ارتش را به چالش کشید. با شدت یافتن ناسازگاری‌ها، داشتن منافع ناهمگون، و رقابت سیاسی بین این نیروها به شعله‌ور شدن جنگ خانمان‌برانداز بین افسران ارتش به رهبری بقایای رژیم اسلامی و با حمایت اعضای حزب ورشکسته “کنگره ملی” و تشکیل شبه‌نظامیان به‌اصطلاح گردان نظامی پنهان از سوی این حزب، علیه نیروهای پشتیبانی سریع وابسته به رژیم پیشین و استخدام شماری از اعضای قبیله‌‌های عرب‌تبار ساکن در کشورهای همسایه آفریقایی دامن زد.
گسترش جنگ در بخش‌های مختلف کشور، به‌ویژه در غرب، و ادامه آن در پایتخت، آسیب‌دیدگی و رنج مردم سودان را که با کمبود سرپناه، خوراک، آب، برق، و دارو روبرو هستند و برای زنده ماندن و حق زندگی تلاش می‌کنند شدت بخشیده است. افزایش درگیری‌ها و ادامه گلوله‌باران بوسیله سلاح‌های سنگین، غیرنظامیان را به ترک محل سکونت ناگزیر کرده و آنان باید به آوارگی گسترده در کشور یا سفرهای جانکاه و ناامن برای پناه‌جستن در کشورهای چاد، مصر، اتیوپی، و جنوب سودان و زندگی در شرایط اسفناک تن دهند.
هر دو طرف این درگیری یعنی افسران ارشد ارتش و رهبران شبه‌نظامیان برای پوشاندن ناکامی‌های خود در پایان دادن به جنگ فاجعه‌بار یا پایبندی به آتش‌بس طولانی‌مدت، در تلاش‌های دیپلماتیک برای بهبود چهرهٔ جنایتکارانه و کسب حمایت از جنگ‌شان هستند. در این بستر است که “ال‌بُرهان”، رئیس نیروهای مسلح سودان، سفرهای خارجی متعددی را انجام داد و به کشورهای همسایه و منطقه از جمله مصر، اریتره، سودان جنوبی، قطر، و ترکیه سفر کرد. او همچنین با رئیس‌جمهور اوکراین دیدار کرد. شایان یادآوری است که سفر او به ترکیه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا قصد او برای این سفر تقاضای دریافت بیشتر کمک‌های نظامی از آن کشور بود که ترکیه هم با خرسندی پذیرفت. جهان با وجود همه رنج و مصیبت مردم سودان سکوت کرده است و چشم خود را بر وخامت اوضاع انسانی می‌بندد. کمک‌های بین‌المللی و تلاش‌های امدادگرانه در واقع دیگر وجود ندارند. شمار کشته‌شدگان، زخمی‌ها و ناپدیدشدگان همچنان رو به افزایش دارد و صدمه و ویرانی ملک و دارایی، اشغال خانه‌های شخصی، بی‌توجهی به بناهای عمومی خدمات و ویرانی آن‌ها از سوی شبه‌نظامیان همچنان ادامه دارد. فعالیت‌های امدادی و حفاظتی کم‌بنیه‌اند یا وجود ندارند. غیرنظامیان مورد تهدید و خشونت قرار می‌گیرند و شرایط ایمنی و امنیت آنان نقض می‌گردد. افزون بر این، آدم‌ربایی و تجاوز به زنان بخشی از یک برنامه سازمان یافته از سوی شبه‌نظامیان نیروهای پشتیبانی سریع است. از سوی دیگر، نیروهای مسلح سودان با برخورداری از هواپیما، تانک، و هواپیماهای بدون سرنشین از گلوله‌باران بی‌رویه خانه‌ها و ساختمان‌های عمومی کوتاهی نمی‌کنند. هم‌زمان، مداخله نظامی خارجی و مشارکت در جنگ رو به افزایش گذاشته است. کارشناسان نظامی اوکراینی در جبهه‌های جنگ در کنار نیروهای مسلح سودان حضور دارند و رویارویی نظامی را از اروپا به قلب آفریقا می‌برند و ادعا می‌کنند که در سودان با مزدوران روسی می‌جنگند!
همین قدر کافی است بگوییم که دخالت‌های خارجی راه‌بند رسیدن به یک توافق دوجانبه برای صلح است. با وجود این واقعیت که گروه‌های ملی سودانی مانند نیروهای پیش‌رو برای دگرگونی‌های بنیادین (FRC) و حزب کمونیست سودان از گام‌های برداشته شده در راستای برقراری آتش‌بس و راه‌های انسان‌دوستانه استقبال کرده‌اند، دستاوردهای اندکی در این زمینه حاصل شده است. گفتگو‌ها و نشست‌ها در عربستان به‌نام چارچوب جده، کوشش‌های سازمان مرجع بین‌دولتی توسعه، تلاش‌های اتحادیه آفریقا، و کشورهای همسایه هم نتوانستند به اندازه کافی راه‌گشا باشند. نیروهای پیش‌رو برای دگرگونی‌های بنیادین برای بسیج توده‌ها بسوی تشکیل یک جبهه مدنی گسترده از نیروهای مدنی و گروه‌های فعال در انقلاب دسامبر تلاش می‌ورزند. این نیروها شامل کمیته‌های هماهنگ‌کننده جنبش مقاومت، جبهه اتحادیه‌های کارگری علیه جنگ، انجمن‌های کانداکا [جنبش زنان مبارز سودان] و همچنین سازمان‌ها و احزاب مدنی و سیاسی هستند که همگی در جهت همکاری با یکدیگر اعلامیه و فراخوان داده‌اند. تأکید بر این نکته مهم است که برای حزب کمونیست سودان و نیروهای پیش‌رو برای دگرگونی‌های بنیادین، ضمن استقبال از گفتگو و هماهنگی گروه‌های بالا، وظیفه و جهت‌گیری عمده در وضعیت کنونی ایجاد بستری برای جبهه گسترده خلق در سطح مردمی است که با تبادل‌نظر می توان به توافق و هم‌رأیی پیرامون هدف‌های مشترک رسید و از آنجا زمینه را برای ایجاد جبهه فراهم کرد. این تنها راه برای جلوگیری از خطاهای گذشته مانند جلوگیری از فروپاشی اتحادها در اثر فشارنیروهای واپس‌گرای داخلی و خارجی است. جبهه نیروهای پیش‌رو برای دگرگونی‌های بنیادین نمونه بارز در این رابطه است. حزب کمونیست سودان و نیروهای دمکراتیک برای دگرگونی‌های بنیادین در تلاش‌اند تا جبهه گسترده خلق را به نمایندگی از اکثریت مردم سودان نه تنها در سطح محلی به عنوان یک مجمع قانونگذاری مردم، بلکه همچنین در جایگاه نماینده فعال و یگانه ملی در نهادها و سازمان‌های بین‌المللی برای دستیابی به یک صلح پایدار را بنا نهند. هم اکنون مهم‌ترین خواسته، توقف جنگ و یافتن نقشه راه برای بازگشت به سوی برپایی حکومت ملی و دموکراتیک است. تشکیل جبهه‌ای گسترده به برپایی کشوری مبتنی بر قانون و دولتی غیرنظامی و دموکراتیک کمک خواهد کرد که متهمان جنگ‌افروز را محاکمه کند، ارتش ملی را زیر حاکمیت مدنی قرار دهد و از استقلال و تمامیت ارضی سودان محافظت کند.
توضیح: این مقاله منحصراً به‌درخواست حزب تودهٔ ایران توسط رفیق فتحی الفاضل نوشته شده است. رفیق فتحی الفاضل عضو هیئت سیاسی حزب کمونیست سودان و از طراحان جنبش “نیروهای طرفدار تغییرات رادیکال” در سودان که به ابتکار حزب کمونیست سودان و بر محور کمیته های مقاومت مردمی در محله های تمامی شهر های این کشور ایجاد شده است. در زمان ضبط متن این مقاله در مکالمه تلفنی با رفیق سودانی که در خارطوم مستقر است، صدای بمباران و شلیک توپخانه به‌وضوح شنیده می‌شد.
به نقل از «نامۀ مردم»، شمارۀ ۱۱۹۲، ۱۷ مهر ۱۴۰۲
