کتاب «شعبدهبازی سرمایهداری» منتشر شد
اوئن اونیل، کمونیست ایرلندی و نویسندهٔ کتاب، با استفاده از تمثیل جالب تردستی شعبدهبازان به بررسی نظام سرمایهداری و سازوکارهای عمدهاش میپردازد. مارکس نیز در «گروندریسه» از همین تمثیل استفاده کرده است. او در دفتر هفتم این اثرش، در بخش «سرمایهٔ ثمربخش – تبدیل اضافهارزش به سود» مینویسد: «تبدیل کردن اضافهارزش به شکل سود، شیوهای که سرمایه با آن اضافهارزش را محاسبه میکند، صرفنظر از اینکه تا چه حدّ با شعبدهبازی دربارهٔ ماهیت اضافهارزش صورت میگیرد، یا حتی ماهیت اضافهارزش را پوشیده نگه میدارد، از دیدگاه سرمایه امری ضروری است.»
نویسندهٔ «شعبدهبازی سرمایهداری» نیز تردستیها و شیوههای فریبکارانهای را افشا میکند که نظام سرمایهداری و طبقهٔ سرمایهدار از آنها برای پوشاندن خصلتهای دهشتناک و استثمارگرانهٔ این نظام استفاده میکند تا بهویژه طبقهٔ کارگر و دیگر زحمتکشان را بفریبد. نویسنده ضمن افشای تردستیهای سرمایهداری و سرمایهداران، سازوکار سودمحور و استثمارگرانهٔ این نظام را با زبانی ساده توضیح میدهد. امروزه، این نظام در مرحلهٔ امپریالیستیاش نهفقط به تباهی زندگی میلیاردها انسان روی کرهٔ زمین دامن زده و بین فقر اکثریت مطلق جمعیت و ثروت اقلیتی بسیار ناچیز فاصلهٔ عظیمی به وجود آورده است، بلکه صلح و آرامش روی کرهٔ زمین را نیز به خطر انداخته است و به خشنترین وجه از طبیعت بهرهکشی میکند.
مالیگرایی سرمایهداری جهانی در دورهٔ سلطهٔ امپریالیسم و نقش نهادهای برتون وودز، برونسپاری تولید سرمایهدارانه از کشورهای پیشرفته به کشورهای کمتر توسعهیافته بدون انتقال فناوری پیشرفته، تلهٔ خامفروشی برای کشورهای توسعهنیافته و عقب نگه داشتن آنها، خودکارسازی و هوش مصنوعی و بهرهبرداری سرمایهداری از این پیشرفتها به سود خودش، اَبَراستثمار سرمایهٔ بینالمللی از نیروی کار ارزان در کشورهای کمتر توسعهیافته و در نتیجه کسب اَبَرسود در دورهٔ «جهانیسازی» سرمایهداری، از بخشهای مهم و خواندنی این کتاب است که توجه به آن برای مبارزان چپ و کمونیست ایرانی اهمیت دارد.
نویسنده بهدرستی به این نتیجه میرسد که نظام میرندهٔ سرمایهداری را باید مهار زد و از سر راه برداشت و نظامی نوین، عادلانه، انسانی، و طبیعتدوست- نظام سوسیالیستی- را بهجای آن نشاند تا بتوان از نابودی تمدن بشری و چهبسا حیات روی زمین جلوگیری کرد.
این کتاب شامل مقالههایی است که نویسنده طی سه سال در نشریهٔ سوشیالیست وُیس، نشریهٔ حزب کمونیست ایرلند، برای اعضا و فعالان حزب، و بهویژه کارگران و زحمتکشان، نوشته است. کتاب سه سال پیش و در بحبوحهٔ همهگیری جهانی کرونا منتشر شده است، اما مطالب آن و توضیحی که دربارهٔ کارکرد سرمایه و نظام سرمایهداری میدهد همچنان تازه است. خواندن این کتاب مفید را به همهٔ علاقهمندان به دنیایی نوین و انسانی، بهویژه به فعالان ضدسرمایهداری، زحمتکشان، و هواداران سوسیالیسم توصیه میکنیم.
به نقل از «نامۀ مردم»، شمارۀ ۱۱۹۲، ۱۷ مهر ۱۴۰۲