به‌نام خلق‌هایی که ما نماینده آن‌ها هستیم، بگذاریم صدای‌شان مورد احترام قرار گیرد – دیاز کانل
ترجمۀ ایرج زارع
سخنرانی میگل ماریو دیاز- کانل برمودز (Miguel Mario Díaz-Canel Bermúdez)، دبیر اول کمیتهٔ مرکزی حزب کمونیست کوبا و رئیس‌جمهور جمهوری کوبا، درباره چالش‌های کنونی توسعه: نقش علم، فناوری و نوآوری، در مرکز همایش‌ها در مراسم افتتاحیه نشست سران کشورها و دولت‌های “گروه ۷۷” و چین، ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۳ / ۲۴ شهریورماه ۱۴۰۲، “شصت‌وپنجمین سال انقلاب“.
نمایندگان و مهمانان محترم!
همه به گرمی به کوبا، سرزمین خوزه مارتی، خوش آمدید، کسی که این ایده زیبا را مدیون او هستیم که میهن، انسانیت است.
از شما برای پذیرفتن دعوتی که امروز ما را در دفاع از آینده اکثریت بزرگی متحد می‌کند که بخش اعظم مفهوم بزرگ و متحدکننده یعنی انسانیت را تشکیل می‌دهند، سپاسگزارم.
همان‌طور که وزیر امور خارجۀ کوبا روز قبل اعلام کرد، این یک نشست عاری از تزئین و تجمل است و امیدوارم هرگونه کاستی را که ممکن است با آن مواجه شوید، ببخشید. یک محاصره شش دهه‌ای که اکنون تشدید شده‌است و تمام مشکلات ناشی از آن کوبا را فرا گرفته است.
ما همچنین با چالش‌های عظیمی روبه‌رو هستیم که نتیجه نظم ناعادلانه بین‌المللی کنونی است؛ اما فقط ما نیستیم که با این چالش‌ها روبه‌رو هستیم. حدود ۶۰ سال پیش جمعی از مشکلات مشترک و امید به اینکه بتوانیم با آن‌ها روبه‌رو شویم و بر آن‌ها غلبه کنیم، ما را به‌مثابه یک گروه به‌وجود آورد. ما گروه ۷۷ و چین هستیم. و تعداد ما بیشتر است.
همان‌گونه که این روزها ارزیابی خواهید کرد، ما بسیاری چیزها را کم داریم، اما احساس‌های زیادی از دوستی، همبستگی و برادری داریم. و ما بر این اراده هستیم که شما خود را در خانواده احساس کنید. همه شما در خانه خود هستید.
شما همچنین روی این تضمین حساب کنید که ما هر کاری را انجام خواهیم داد تا مذاکرات ما در فضای همبستگی و همکاری که هنوز مأموریت جمعی را ممکن می‌سازد، به نتایج ملموس منجر گردد.
گروه ۷۷ و چین مسئولیت عظیم نمایندگی منافع اکثریت کشورهای روی کره زمین را در صحنه بین‌المللی دارد. به‌دلایل تاریخی و هویتی، ما نام اصلی را حفظ می‌کنیم، اما ما بیشتر هستیم، بسیار بیشتر از ۷۷ کشور. امروز ما ۱۳۴ کشور هستیم که معادل بیش از دوسوم کشورهای عضو سازمان ملل است که ۸۰ درصد از جمعیت جهان را دربر می‌گیرد.
نشست در سطح سران کشورها این فرصت را به ما می‌دهد تا به‌صورت جمعی و در بالاترین سطح سیاسی برای دفاع از منافع این اکثریت متحد شویم. این به ما کمک می‌کند تا مواضع خود را در مواجهه با چالش‌های کنونی برای توسعه و رفاه خلق‌های‌مان هماهنگ کنیم. اما پرسش‌هایی را نیز به ما تحمیل می‌کند.
پس از نزدیک به ۶۰ سال نبردهای دیپلماتیک، در کوشش دشوار و بسیار ناموفق امروزی برای تغییر قوانین ناعادلانه و غیرمعمول برای عصر کنونی و حاکم بر روابط اقتصادی بین‌المللی، شایسته است فراخوان‌های تاریخی ما برای دموکراتیک کردن سازمان ملل را یادآور شویم؛ هشدارهای فیدل کاسترو مبنی بر اینکه “فردا خیلی دیر خواهد بود” و جمله‌ای فراموش‌نشدنی از فرمانده هوگو چاوز که گفت: رؤسای‌جمهور از نشستی به نشستی و خلق‌ها از ژرفنایی به ژرفنایی می‌روند.
بر لبه پرتگاه‌ی که خودخواهی کسانی ما را در آن فرو برده‌است که قرن‌هاست کیک را می‌بُرَند و باقیمانده‌ها را برای ما به‌جا می‌گذارند، رهبر بولیواری از جلسه‌های واقعاً مفیدی حمایت می‌کرد که از آن‌ها می‌توان منافع ملموسی برای خلق‌های منتظر راه‌حل بیرون آورد.
این اجلاس در زمانی برگزار می‌شود که بشریت از چند دهه پیش به یک پتانسیل علمی-فنی غیرقابل‌تصور، با ظرفیت فوق‌العاده‌ای برای تولید ثروت و رفاه رسیده است که در شرایط تعادل، برابری، و عدالت بیشتر، می‌تواند استانداردهای یک زندگی شایسته، راحت و پایدار را برای تقریباً همه ساکنان این سیاره تضمین سازد.
اگر فضای اشغال‌شده از سوی کشورهای عضو گروه [۷۷ و چین] را در نقشه جهان رنگ‌آمیزی کنیم، دو نیرو را خواهیم دید که هیچ‌کس از آن‌ها پیشی نمی‌گیرد: ما بیشتر هستیم و تنوع بیشتری داریم. بیت‌های شاعر اوروگوئه‌ای ماریو بنِدتی (Mario Benedetti) می‌گوید، جنوب نیز وجود دارد. با وجود تمام مدتی که شمال، جهان را با منافع خود به‌ضرر بقیه سازگار کرد، اکنون برعهده جنوب است که قوانین بازی را تغییر دهد.
خوزه مارتی می‌گوید: “زمان کوره‌ها است که چیزی جز نور دیده نمی‌شود. ”
ما -اکثریت قریب به‌اتفاق اعضای گروه ۷۷- قربانیان اصلی بحران چند بُعدی کنونی هستیم که جهان از آن رنج می‌برد، از عدم تعادل چرخه‌ای در تجارت و امور مالی بین‌المللی، از مبادلات نابرابر اجحاف‌آمیز، از شکاف علمی، فناوری و آگاهی، از اثرات تغییر اقلیم و خطر تخریب و کاهش تدریجی منابع طبیعی که حیات بر روی کره زمین به آن‌ها وابسته است، اکنون خواستار دموکراتیک شدن نظام روابط بین‌الملل هستیم.
این خلق‌های جنوب هستند که از فقر، گرسنگی، بدبختی، مرگ‌ومیرهای ناشی از بیماری‌های قابل‌درمان، بی‌سوادی، آوارگی انسان‌ها و سایر پیامدهای توسعه‌نیافتگی بیش‌ترین آسیب را می‌بینند. بسیاری از ملت‌های ما فقیر خوانده می‌شوند، در حالی که در واقع باید آن‌ها را ملت‌های فقیرشده در نظر گرفت. و لازم است وضعیتی را که سده‌ها وابستگی استعماری و نواستعماری ما را در آن فرو برده است، تغییر دهیم، زیرا این عادلانه نیست، به این دلیل که جنوب وزن مرده‌های ناشی از این همه بدبختی را تحمل نمی‌کند.
کسانی که با منابع، عرق، و خون ملت‌های جنوب شهرهایی خیره‌کننده ساختند، از پیامدهای عدم تعادل اقتصادی و اجتماعی که غارت را تسهیل می‌کند رنج می‌برند و در آینده نیز بیشتر رنج خواهند برد، زیرا ما با یک کشتی سفر کردیم، اگرچه برخی از مسافران، عالی‌رتبه و برخی دیگر خدمتکار آنان هستند.
یگانه راه معتبر برای اینکه این کشتی جهانی مانند “تایتانیک” به پایان نرسد، همکاری، همبستگی، و فلسفه آفریقایی “اوبونتو” (Ubuntu) است که پیشرفت انسان را بدون استثنا درک می‌کند، جایی که درد و امید هر یک، درد و امید همه است.
عالیجنابان!
ما به‌عنوان موضوع این نشست، نقش علم، فناوری، و نوآوری را به‌مثابه اجزای اساسی بحث سیاسی مرتبط با توسعه پیشنهاد کرده‌ایم.
ما متقاعد شده‌ایم که دستاوردها و پیشرفت‌ها در این زمینه چیزهایی هستند که در نهایت نشان می‌دهند که آیا ممکن است و چه زمانی می‌توان به هدف‌های توسعه پایدار مرتبط با پایان دادن به فقر دست یافت؛ و همچنین به عدم گرسنگی در جهان، سلامت و رفاه، آموزش با کیفیت، برابری جنسیتی، آب تمیز و بهداشت، راه‌حل برای مشکلات انرژی، کار، رشد اقتصادی، صنعتی شدن، و عدالت اجتماعی دست‌یافت.
من کاملاً اعتقاد دارم که بدون این مقدمات امکان‌پذیر نخواهد بود که به سمت یک سبک زندگی پایدار، هماهنگ با شرایط طبیعی که تضمین‌کننده زندگی بر کره زمین است، حرکت کرد. و بدیهی است که فرایند دگرگونی برای دستیابی به این هدف‌ها، به‌نوعی نقش اطلاعات را به‌عنوان مولد علم، فناوری و نوآوری در نظر می‌گیرد.شکستن موانع بین‌المللی که مانع دستیابی کشورهای در حال توسعه به اطلاعات و استفاده آن‌ها از این عوامل تعیین‌کننده برای پیشرفت اقتصادی و اجتماعی شده است، ضروری است.
من در مورد موانعی صحبت می‌کنم که ارتباط نزدیکی با نظم اقتصادی ناعادلانه و ناپایدار بین‌المللی دارند که شرایط ممتاز را برای کشورهای توسعه‌یافته تداوم می‌بخشد و اکثریت بشریت را به شرایط توسعه‌نیافتگی تنزل می‌دهد.
بدون پرداختن به این مسائل، توسعه پایدار که همه ما حق آن را داریم، به‌هیچ‌وجه محقق نخواهد شد و مهم نیست که چقدر هدف‌ها تعیین شده باشند. [بدون پرداختن به این مسائل] نه شکاف عظیمی را که شرایط زندگی ممتاز بخش کوچکی از جمعیت کره زمین را از هم جدا می‌کند و نه توسعه‌نیافتگی‌ای که در میان اکثریت بزرگی عمیق‌تر می‌شود می‌توان کم کرد. همچنین نمی‌توانیم اعتماد کنیم که به دنیای صلح‌آمیز دست خواهیم یافت که در آن جنگ‌ها و درگیری‌های مسلحانه از همه نوع ناپدید گردند.
علم، فناوری، و نوآوری نقشی والا در ارتقای بهره‌وری، کارایی، ایجاد ارزش‌افزوده، انسانی‌سازی شرایط کار، ارتقای رفاه و تضمین توسعه انسانی دارند.
ما با بزرگ‌ترین انقلاب علمی-فنی که بشریت شناخته است، روبه‌رو هستیم. علم مسیر زندگی را دگرگون ساخته است. انسان توانسته است کیهان را بشناسد و ماشین‌های پیچیده‌ای را مهندسی کند که حتی ابتدایی‌ترین فرایندهای مرتبط با هستی‌اش را خودکار می‌کند.
اینترنت مرزهای زمانی و مکانی را از بین برده است. توسعه فناوری موجب شده است که با جهان ارتباط برقرار کنیم و هزاران کیلومتر مسافت را با سرعت یک کلیک حذف کنیم. ظرفیت‌های آموزشی و یادگیری را چند برابر کرده، فرایندهای پژوهشی را تسریع کرده و ظرفیت‌های غیرقابل تصوری را برای بشریت برای بهبود شرایط زندگی‌اش فراهم کرده است. اما این امکانات در دسترس همه نیست.
سازمان توسعه صنعتی سازمان ملل متحد (ONUDI) در این‌باره تأکید کرده است که ایجاد و انتشار فناوری‌های تولید دیجیتال پیشرفته (PDA) همچنان در سطح جهانی متمرکز است و توسعه بسیار ضعیفی در اکثر اقتصادهای جنوب دارد. تنها ده اقتصاد- پیشرو در فناوری‌های تولید دیجیتال پیشرفته- عهده‌دارِ ۹۰ درصد کل حق امتیازهای جهانی و ۷۰ درصد از کل صادرات هستند که در ارتباط مستقیم با آن‌ها قرار دارند ۱.
آن‌ها از تبدیل شدن به ابزاری برای بستن شکاف توسعه و کمک به غلبه بر بی‌عدالتی‌هایی که سرنوشت بشریت را تهدید می‌کنند به‌دور هستند و به تبدیل شدن به سلاح‌هایی برای تعمیق این شکاف، شکستن اراده بسیاری از دولت‌ها، و محافظت از سیستم استثمار و غارت که طی قرن‌ها ثروت قدرت‌های استعماری سابق را تأمین کرده و ملت‌های ما را به نقشی فرعی تنزل داده است گرایش دارند.
این توضیح می‌دهد که چرا در بحبوحه عظیم‌ترین پیشرفت علمی-فنی همه عصرها، جهان از نظر کاهش فقر شدید سه دهه به عقب برگشته است و سطح‌هایی از گرسنگی را ثبت کرده است که از سال ۲۰۰۵/۱۳۸۴ مشاهده نشده است.
این توضیح می‌دهد که در جنوب بیش از ۸۴ میلیون کودک از مدرسه بازمانده‌اند و بیش از ۶۰۰ میلیون نفر بدون برق هستند؛ تنها ۳۶ درصد از جمعیت در کشورهای کم‌تر توسعه‌یافته و کشورهای درحال‌توسعه محصور در خشکی از اینترنت استفاده می‌کنند، در حالی که این میزان در کشورهای توسعه‌یافته ۹۲ درصد است.
در نظر بگیرید که هزینه متوسط یک گوشی هوشمند به‌سختی ۲ درصد از درآمد سرانه ماهانه را در آمریکای شمالی نشان می‌دهد، در حالی که این رقم در جنوب آسیا به ۵۳ درصد و در جنوب صحرای آفریقا به ۳۹ درصد افزایش می‌یابد. در مواجهه با این واقعیت‌ها نمی‌توان به‌طور جدی از پیشرفت تکنولوژیکی یا دسترسی عادلانه به ارتباطات صحبت کرد ۲.
انتقال انرژی نیز در شرایط نابرابری عمیق صورت می‌گیرد که به تداوم خود گرایش دارد. عدم تناسب مصرف انرژی بین کشورهای توسعه‌یافته-۱۶۷٫۹ گیگاژول برای هر نفر در سال- و کشورهای در حال توسعه- ۵۶٫۲ گیگاژول برای هر نفر در سال- پیامد شکاف اقتصادی و اجتماعی موجود است و همچنین باعث می‌شود که این شکاف همچنان روبه‌رشد باشد. سرانه مصرف برق در کشورهای “سازمان همکاری و توسعه اقتصادی” (OCDE) ۲٫۳۸ برابر بیشتر از میانگین جهانی و ۱۶ برابر بیشتر از کشورهای جنوب صحرای آفریقا است ۳.
بخش قابل توجهی از بیماری‌های شایع‌تر در کشورهای درحال‌توسعه بیمای‌هایی هستند که قابل پیشگیری یا قابل‌درمان هستند. سازمان بهداشت جهانی۴ در گزارش بهداشت جهانی خود اعلام‌کرد که تخمین زده می‌شود سالانه ۸ میلیون نفر به‌دلیل بیماری‌ها و ناخوشی‌هایی که قابل‌درمان هستند، به‌طور نابهنگام جان خود را از دست می‌دهند. این مرگ‌ومیر تقریباً یک‌سوم کل مرگ‌ومیر انسان‌ها در جهان در هر سال است.
ما وظیفه داریم برای تغییر قواعد بازی کوشش کنیم و فقط در صورت بسیج اقدام مشترک به این مهم دست خواهیم یافت.
همه یا تقریباً همه ما تلاش می‌کنیم تا سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را به‌عنوان یکی از اجزای ضروری توسعه و مدیریت اقتصاد خود جذب کنیم. گاهی ما به این هدف می‌رسیم که این امر با انتقال خاصی از فناوری همراه باشد. اما می‌دانیم که اغلب با انتقال دانش و کمک به ظرفیت‌سازی همراه نیست. این غیبت به قرار گرفتن کشورهای درحال‌توسعه در پایین‌ترین حلقه‌های زنجیره ارزش جهانی منجر می‌شود و پژوهش‌های آن‌ها در زمینه سلامت، غذا، محیط زیست، و سایر موارد، بسیار محدود یا دچار کاهش ارزش سیستماتیک شوند.
این پدیده همراه با تخلیه استعدادها یا آنچه معمولاً “دزدی مغزها” نامیده می‌شود رخ می‌دهد، یعنی عمل توسعه‌یافته‌ترین کشورها در بهره‌مندی از آمادگی و دانش متخصصانی که کشورهای درحال‌توسعه با تلاش فراوان، به‌طور منظم، و بدون هیچ حمایتی از طرف ثروتمندترین کشورها تربیت می‌کنند.
این یک تخلیه عظیم و کمک مالی قابل توجهی است که کشورهای درحال‌توسعه به کشورهای ثروتمند می‌دهند و بر اساس جریان مهاجرتی که برای کشورهای توسعه‌نیافته ویرانگر است، اتفاقاً کمک مذکور بسیار بیشتر از “کمک‌های رسمی توسعه” است.
واقعیت دیگر تمایل به ثبت اختراع همه‌چیز است. این رویه‌ای است که خزانه‌های شرکت‌های بزرگ فراملی را در قدرتمندترین کشورها افزایش می‌دهد و بقیه اقتصادها را شکننده‌تر می‌کند. با این شیوه، روند لجام‌گسیخته خصوصی‌سازی دانش به افزایش شکاف کمک می‌کند و در نتیجه دسترسی به توسعه را محدود می‌سازد.
کشورهای درحال‌توسعه تحت فشار قرار می‌گیرند تا قوانینی را برای حمایت از حقوق مالکیت معنوی تصویب و اجرا کنند و به‌عمد فراموش می‌کنند که بسیاری از کشورهای صنعتی به‌شیوهٔ دزدان دریایی محصولات و فناوری‌ها را در خارج از مرزهای خود و به‌ویژه در کشورهای درحال‌توسعه یافته‌اند.
درخواست‌های ثبت اختراع، حتی در بحبوحه همه‌گیری کرونا، در سال ۲۰۲۰/ ۱۳۹۹ به‌میزان ۱٫۵ درصد افزایش یافت و در سال ۲۰۲۱/ ۱۴۰۰ به‌میزان ۳٫۶ درصد رشد کرد. فناوری‌های مرتبط با سلامت همچنان سریع‌ترین رشد را در بین تمام بخش‌ها ثبت کردند. در طول سال ۲۰۲۱/ ۱۴۰۰، تعداد درخواست‌های علامت (مارک) تجاری در سراسر جهان به ۳٫۴ میلیون درخواست رسید که در قیاس با سال ۱۳۹۹، ۵٫۵ درصد افزایش یافته است. با این حال، میزان آن‌ها در سراسر مناطق جهان نابرابر بودند: آسیا دوسوم یعنی ۶۷٫۶ درصد از کل درخواست‌ها را داشت که به‌طورعمده از رشد در چین ناشی بود، آمریکای شمالی ۱۸٫۵ درصد، درحالی که اروپا با ۱۰٫۵ درصد، آفریقا ۶ /۰ درصد و آمریکای لاتین و دریای کارائیب ۱٫۶ درصد و اقیانوسیه ۶ /۰ درصد کم‌ترین درصد از کل درخواست‌ها را نشان می‌دهند۵.
شکاف جنسیتی در نوآوری همچنان ادامه دارد. پرسنل پژوهشی در دوره ۲۰۱۴-۲۰۱۸/ ۱۳۹۳- ۱۳۹۷ با سرعتی سه برابر، ۱۳٫۷ درصد، نسبت به رشد جمعیت جهانی، ۴٫۶ درصد افزایش یافت۶. با این حال، تنها یک‌سوم محققان زن هستند. طبق گزارش سازمان جهانی مالکیت فکری، مردان همچنان نماینده اکثریتی پرشمار از افراد مرتبط با اختراع‌های ثبت‌شده در جهان هستند. در سال ۲۰۲۱/ ۱۴۰۰، تنها ۱۷ درصد از افرادی که به‌عنوان مخترع در درخواست‌های ثبت اختراع بین‌المللی نام برده شدند، زن بودند۷.
خصوصی‌سازی دانش محدودیت‌هایی را برای گردش و ترکیب مجدد آن ایجاد می‌کند. محدویت‌هایی برای پیشرفت و راه‌حل‌های علمی برای مشکلات به‌وجود می‌آورد. این یک مانع مهم برای توسعه و نقشی است که علم، فناوری و نوآوری باید در آن ایفا کنند و شرایط اجتماعی- اقتصادی در کشورهای در حال توسعه را بدتر می‌کند.
توجه به این نکته کافی است که در بحبوحه بزرگ‌ترین بیماری همه‌گیر که بشر تا کنون شناخته است، تنها ۱۰ تولیدکننده ۷۰ درصد از واکسن‌های ضد کووید-۱۹ را در یک جا جمع کردند۸. این بیماری همه‌گیر با واقع‌گرایی کامل هزینه محرومیت علمی و دیجیتالی را نشان داد که جان انسان‌ها را گرفت و فاصله بین شمال و جنوب را افزایش داد.
در نتیجه، کشورهای درحال‌توسعه تنها ۲۴ دوز واکسن به‌ازای هر ۱۰۰ نفر داشتند، درحالی که ثروتمندترین کشورها حدود ۱۵۰ دوز واکسن به‌ازای هر ۱۰۰ نفر داشتند۹. در برابر فراخوان برای چند برابر شدن همبستگی و کنار نهادن اختلاف‌ها، جهان در نهایت خودخواه‌تر شد.
سازمان جهانی بهداشت نشانگان معروف ۱۰/۹۰ را فرموله کرده است که بر اساس آن ۹۰ درصد منابع پژوهشی در بهداشت به بیماری‌هایی اختصاص دارد که ۱۰ درصد مرگ‌ومیر و بیماری مزمن را به‌وجود می‌آورند، درحالی که بیماری‌هایی که ۹۰ درصد از این موارد را ایجاد می‌کنند، تنها ۱۰ درصد از منابع را در اختیار دارند۱۰.
پس از همه‌گیری کرونا، کشورهای ما مجبور شدند وضعیتی بسیار پیچیده را پشت سر بگذارند، وضعیتی که در آن هنوز سخت مبارزه می‌کنند تا سر پا بمانند.
کشورهای جنوب با روی آوردن به بازارهای مالی با نرخی از بهره تا ۸ برابر بیشتر از کشورهای توسه‌یافته مواجه شده‌اند۱۱. حدود یک‌پنجم از اقتصادهای درحال‌توسعه بیش از ۱۵ درصد از ذخایر ارزی بین‌المللی‌شان را برای کاهش فشار بر ارزهای ملی‌شان نقد کردند۱۲.
در سال ۲۰۲۲/ ۱۴۰۱، ۲۵ کشور درحال‌توسعه مجبور شدند بیش از یک‌پنجم کل درآمدشان را به پرداخت بدهی خارجی عمومی اختصاص دهند۱۳ که معادل شکلی جدید از استثمار است.
هزینه‌های جهانی برای تحقیق و توسعه بین سال‌های ۲۰۱۴/ ۱۳۹۳ و ۲۰۱۸/ ۱۳۹۷ به‌میزان ۱۹٫۲درصد افزایش یافته است که از نرخ رشد ۱۴٫۶ درصدی اقتصاد جهانی فراتر رفته است. با این حال، به‌شدت متمرکز است، زیرا ۹۳ درصد توسط کشورهای عضو گروه ۲۰ کمک می‌شود۱۴.
منابع لازم برای حل اساسی این مشکلات وجود دارند. فقط در سال ۲۰۲۲/ ۱۴۰۱، هزینه‌های نظامی جهانی به رکورد ۲٫۲۴ تریلیون یا میلیون‌ها میلیون دلار رسید۱۵. چقدر می‌توان با این منابع به‌نفع جنوب کار انجام داد؟
دستیابی به مشارکت جهانی و فراگیر در اقتصاد دیجیتال مستلزم سرمایه‌گذاری حداقل ۴۲۸ میلیارد دلاری در کشورهای ما تا سال ۲۰۳۰/ ۱۴۰۹ است۱۶، تقاضایی که تنها با میزان ۱۹ درصد از هزینه‌های نظامی جهانی می‌تواند برآورده شود۱۷.
با این حال، به‌نظر می‌رسد مقدر است که جنوب از خرده‌هایی که سیستم کنونی برای آن ذخیره کرده است زندگی کند. حمایت مالی صندوق بین‌المللی پول از کشورهای کم‌درآمد و کم‌تر توسعه‌یافته از سال ۲۰۲۰/ ۱۳۹۹ تا پایان نوامبر ۲۰۲۲/۱۴۰۱ ۱۸ از آن چیزی فراتر نمی‌رود که شرکت کوکاکولا فقط برای تبلیغ علامت (مارک) تجارتی‌اش در هشت سال گذشته هزینه کرده است۱۹ .
در همین حال، کم‌تر از ۲ درصد از کمک‌های رسمی توسعه که از قبل هم ناکافی بود، به علم، فناوری، و قابلیت‌های نوآوری اختصاص یافته‌است۲۰.
برآوردها نشان‌می‌دهند که ۹ درصد از هزینه‌های نظامی جهانی می‌تواند سازگاری با تغییرهای اقلیمی را تأمین مالی کند و ۷ درصد برای پوشش هزینه واکسیناسیون جهانی در برابر همه‌گیری کافی است۲۱.
یک معماری مالی بین‌المللی که این‌گونه نابرابری‌ها را تداوم می‌بخشد و جنوب را مجبور می‌کند که منابع مالی‌اش را راکد سازد و خود را بدهکار کند تا از بی‌ثباتی‌ای که خود سیستم ایجاد می‌کند محافظت کند و جیب ثروتمندان را به‌قیمت ذخایر ۸۰ درصد از فقیرترین‌ها گشاد‌تر می‌کند۲۲ بدون شک این معماری دشمن پیشرفت ملت‌های ماست. اگر واقعاً می‌خواهیم توسعهٔ تودهٔ عظیمی از ملل جمع‌شده در اینجا را تقویت کنیم، [این معماری] باید نابود گردد.
عالیجنابان!
برانداختن الگوهای پژوهشی‌ای که محدود به محیط‌ها و دیدگاه‌های فرهنگی شمال است و جامعه علمی بین‌المللی را از سرمایه فکری قابل توجهی محروم می‌کند، باید وظیفه‌ای دارای اولویت باشد.
این روند برای ملت‌های ما یک پیش‌فرض ایجاد می‌کند: فوریت نجات اعتماد به پویاترین عنصر جوامع ما، انسان، و فعالیت خلاق او.
در این کوشش، ظرفیت‌سازی کلید تحقق وعده‌هایی است که علم، فناوری، و نوآوری برای توسعه پایدار دارند.
از این نظر ما شایستگی ابتکار توسعهٔ جهانی‌‌ای که از سوی رئیس‌جمهور جمهوری خلق چین، شی جین‌پیگ ترویج شده است را به‌رسمیت می‌شناسیم. این یک پیشنهاد فراگیر و منسجم با نیاز به نظم بین‌المللی جدید عادلانه و منصفانه است که توسعه مبتنی بر دانش را در جایی که با آن تطبیق می‌کند، در مرکز اولویت‌های نظام بین‌المللی قرار می‌دهد.
کوبا با وجود اینکه کشوری درحال‌توسعه است و مشکلات اقتصادی‌ای بزرگ بر دوش دارد، توانایی‌های علمی‌ای دارد که نباید آن را دست‌کم گرفت و بخشی از میراث رهبر تاریخی انقلاب کوبا، فرماندهٔ کل، فیدل کاسترو، است که با بینشی پیشرفته، در این زمینه منبعی را شناسایی کرد که توسعه را افزایش می‌دهد.
ما سیستم مدیریت دولتی‌ای مبتنی بر علم و نوآوری داریم که به نقطه قوت مهمی برای حفظ حاکمیت ما تبدیل شده است و بهترین بیان آن در ایجاد واکسن‌های کوبا علیه کووید-۱۹ است.
با این حال، برای کوبا پیوند دانش با حل مشکلات توسعه کاری عظیم است، زیرا این کوشش‌ها باید در بحبوحه محاصره شدید اقتصادی، تجاری، و مالی انجام شود که به محدودیت فراوان منابع منجر می‌شود.
به‌عنوان مثال، با تصمیم سیاسی دولت ایالات متحد آمریکا، بسیاری از سایت‌های اینترنتی اختصاص‌یافته به دانش و اطلاعات به‌طورخاص برای محققان کوبایی مسدود شده‌اند.
این سناریویی نیست که بخواهیم تأثیری را که محاصره اقتصادی جنایتکارانه ایالات متحد بر اقتصاد، پیشرفت علمی-فنی و توسعه ما دارد با هزینه انسانی نمایان کرد. اما باید آن را به‌عنوان یک مانع اساسی معرفی کنم که به‌رغم آن و بر اساس اراده سیاسی قوی، کوبا ظرفیت دستیابی به نتایج انکارناپذیر در علم و نوآوری را داشته است.
از شما دعوت می‌کنم تا در این روزها درباره چالش‌هایی که توسعه ملت‌های‌مان با آن‌ها مواجه است، بی‌عدالتی‌هایی که ما را از پیشرفت جهانی جدا می‌کند و همچنین ارزش اتحاد ما و همه‌کارایی غنی دانش ما بحث کنیم.
اجازه دهید تأملات خود را به جست‌وجوی اجماع، استراتژی‌ها، تاکتیک‌ها، و شکل‌های هماهنگی هدایت کنیم. بیایید همه دارایی خود را روی میز بگذاریم، بیایید همکاری و هماهنگی را افزایش دهیم. بیایید ارزش و تخصص جنوب را در برابر کسانی که سعی می‌کنند ما را به‌عنوان توده‌ای بی‌شکل و در جست‌وجوی صدقه و کمک معرفی کنند، نشان دهیم.
به‌یاد داشته باشیم که بسیاری از کشورهای منحصربه‌فرد که گروه ۷۷ و چین نماینده آن‌ها است، پیش از آنکه استعمار و غارت آن‌ها را تهیدست کند، صفحه‌هایی تأثیرگذار از خلاقیت و قهرمانی را در تاریخ بشریت نگاشتند.
بیایید آن روحیه مبارزه و دانش سنتی، تفکر خلاق و خرد جمعی را بازیابیم. بیایید برای حق‌مان برای توسعه که حق زیستن به‌عنوان یک گونه است، مبارزه کنیم.
تنها در این صورت است که ما در موقعیتی قرار خواهیم گرفت که بتوانیم در انقلاب علمی-فنی به‌صورت برابر شرکت کنیم. تنها از این طریق است که می‌توانیم جایگاهی را که در این جهان به ما تعلق دارد، اشغال کنیم، جایی که آن‌ها سعی می‌کنند ما را به وضعیت کمک‌کنندگان فرودست ثروت برای اقلیت‌ها تنزل دهند. بیایید با هم به رسالت شرافتمندانه تکمیل آن، بهبود آن، عادلاته‌تر و منطقی‌تر کردن آن عمل کنیم، بدون اینکه تهدید دائمی ناپدید شدن بر رؤیاهای‌مان سنگینی کند.
عالیجنابان!
۲۳ سال پیش، فیدل کاسترو، رهبر تاریخی انقلاب کوبا، در دیداری چون این دیدار، اظهار داشت:
“برای گروه ۷۷، زمان کنونی نمی‌تواند زمان التماس به کشورهای توسعه‌یافته باشد، و نه زمان تسلیم، شکست یا اختلاف‌های داخلی باشد، بلکه زمان نجات روحیه رزمندگی، اتحاد و انسجام ما حول خواست‌های‌مان است. آن‌ها ۵۰ سال پیش به ما قول دادند که روزی بین کشورهای توسعه‌یافته و توسعه‌نیافته فاصله‌ای وجود نخواهد داشت. به ما وعده نان و عدالت دادند و امروز نان و عدالت کم‌تر وجود دارد.”
اعتبار این سخنان را می‌توان به‌عنوان شکست آنچه این گروه در نظر داشت و قادر به حل آن نبود، تعبیر کرد. از شما می‌خواهم که آن را به‌عنوان تأییدی بر مسیر طولانی‌ای که با هم پیموده‌ایم و همه حقوقی که به ما کمک می‌کنند تا تغییرهای انجام‌پذیر را مطالبه کنیم، در نظر بگیرید.
به‌عنوان ادای احترام به کسانی که باور داشتند و پایه‌گذاری کردند، به‌نام خلق‌هایی که ما نماینده آنان هستیم، اجازه دهید به صداها و خواست‌های‌شان احترام بگذاریم.
ما بیشتر هستیم! و ما پیروز خواهیم شد!
بسیار سپاسگزارم.
کف زدن حاضران.
——————————————————-
۱. سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (ONUDI) (۲۰۱۹ / ۱۳۹۸). گزارش توسعه صنعتی ۲۰۲۰/۱۳۹۹. صنعتی‌شدن در عصر دیجیتال. خلاصه. وین ONUDI ID/449.
https://www.unido.org/sites/default/files/files/2019-11/UNIDO_IDR2020-Spanish_overview_0.pdf.
۲. آ. گوترش، ۲۰۲۳ /۱۴۰۲. پیشگفتار گزارش سیاسی دستورکار مشترک ما شماره ۵: یک قرارداد جهانی دیجیتال-آینده دیجیتال باز، آزاد و امن برای همه.
https://indonesia.un.org/sites/default/files/2023-07/our-common-agenda-policy-brief-gobal-digi-compact-en.pdf
۳. آژانس بین‌المللی انرژی (AIE) (Estadísticas de la AIE © OCDE/AIE, jea.org/stats/index.asp); آمار و ترازنامه انرژی برای کشورهایی که به “سازمان همکاری و توسعه اقتصادی” (OCDE) تعلق ندارند و تراز کشورهای “سازمان همکاری و توسعه اقتصادی” (OCDE). https://datos.bancomundial.org/indicator/EG.USE.ELEC.KH.PC
۴. سازمان بهداشت جهانی (۲۰۰۴ / ۱۳۸۳): گزارش تحقیق‌های بهداشتی ۲۰۰۳-۲۰۰۴ / ۱۳۸۲- ۱۳۸۳. ۲۸۲
pages. ISBN 2-940286-16-7
۵. WIPO (۲۰۲۲/ ۱۴۰۱). شاخص‌های مالکیت معنوی جهانی ۲۰۲۲/ ۱۴۰۱، ژنو، سوئیس،
ISBN: 978-92-805-3463-4 (online), ISSN: 2709-5207 (online). https://www.wipo.int/edocs/pubdocs/en/wipo-pub-941-2022-en-world-intellectual-property-indicators-2022.pdf.
۶. یونسکو (۲۰۲۱/ ۱۴۰۰). مسابقه با زمان برای توسعه هوشمندتر، ۱۱ ژوئن،
https://www.unesco.org/reports/science/2021/es.
۷. برای جزئیات بیشتر مراجعه کنید به:
https://amiif.org/mujeres-y-propiedad-intelectual-aceleracion-de-la-innovacion-y-la-creatividad/ (fecha consulta: 3 de julio de ۲۰۲۳/ ۱۴۰۲).
۸. داده‌های به‌دست آمده از سایت رسمی سازمان ملل متحد،
https://news.un.org/es/story/2022/11/1516737
۹. داده‌های استخراج‌شده از گزارش “تأمین مالی برای توسعه پایدار ۱۴۰۱: پر کردن شکاف بزرگ در تأمین مالی از گروه کاری بین‌نهادی تأمین مالی برای توسعه”.
۱۰. لو چت، ام. ۲۰۱۴/ ۱۳۹۳.
health and the 10/90 gap. British Journal of Medical Practitioners, 7(4), 4.
۱۱. داده‌های به‌دست آمده از پیشگفتار دبیرکل سازمان ملل در گزارش اهداف توسعه پایدار ۲۰۲۳/ ۱۴۰۲.
۱۲. گزارش تأمین مالی برای توسعه پایدار، ۲۰۲۳/۱۴۰۲، سازمان ملل متحد.
۱۳. گزارش تأمین مالی برای توسعه پایدار، ۲۰۲۳/ ۱۴۰۲، سازمان ملل متحد.
۱۴. یونسکو (۲۰۲۱/ ۱۴۰۰). مسابقه با زمان برای توسعه هوشمندتر، ۱۱ ژوئن،
https://www.unesco.org/reports/science/2021/es.
۱۵.داده‌های به‌دست آمده از گزارش: روندها در هزینه‌های نظامی جهانی ۲۰۲۲/ ۱۴۰۱، منتشرشده از سوی SIPRI.
۱۶. گزارش تأمین مالی برای توسعه پایدار، ۲۰۲۲/ ۱۴۰۱، سازمان ملل متحد.
۱۷. داده‌های محاسبه‌شده از رقم هزینه‌های نظامی در سال ۲۰۲۲/۱۴۰۱ و برآورد سرمایه‌گذاری‌های لازم در اقتصاد دیجیتال.
۱۸. گزارش ۳۲٫۳ میلیارد دلاری در مورد تأمین مالی برای توسعه پایدار، ۲۰۲۳/ ۱۴۰۲، سازمان ملل متحد.
۱۹. داده‌های به‌دست آمده از وب‌سایت “El Statista” بر اساس اطلاعات منتشرشده از سوی شرکت کوکاکولا.
https://es.statista.com/estadisticas/1292278/coca-cola-co-inversion-publicitaria/
بین سال‌های ۲۰۱۵/ ۱۳۹۴ تا ۲۰۲۲/ ۱۴۰۱، هزینه‌های تبلیغاتی این شرکت بالغ بر ۳۱ میلیون و ۴۹۷ هزار دلار بوده است.
۲۰. داده‌های به‌دست آمده از گزارش “فناوری و نوآوری ۲۰۲۳/ ۱۴۰۲” از UNCTAD.
۲۱.OXFAM (2023): Informe Paralelo de 2023 sobre Financiación Climática DOI: 10.21201/2023.621500) www.oxfam.org.
۲۲. به جمعیتی اطلاق می‌شود که از سوی گروه ۷۷ و چین نمایندگی می‌شود.
[منبع نقل و برگردان به‌فارسی، سایت: “گرانما“، ارگان حزب کمونیست کوبا]
***
به نقل از «به سوی آینده» شمارۀ ۵، آذر ۱۴۰۲
